Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 26, 1 July 1921 — He Moolelo no WILEBA DANUBA a i ole Mai ke Kulana Haahaa a i ka Hanohano-He Moolelo i Piha me na Hana Hoopahaohao [ARTICLE]

He Moolelo no WILEBA DANUBA a i ole Mai ke Kulana Haahaa a i ka HanohanoHe Moolelo i Piha me na Hana Hoopahaohao

MOKUNA 1. i . hiona a kaua eka makamaka heluhelu. e ike aku nei • ■ :;t. i.. wehe ana •».> keia mooleio, he hi,ona anoano eehia ia 0 po pouli ;i\vaeiia liai'^kea.Maiuna ma •> na lani, na ao eleele panopano; malalo hoi o ka moa- , na ale kawahawaha o ka moana, a iwaena o kela u!; ; '.mopano o ka po, aia hoi lu> wahi kiko eleele, o ua •ln i.iko eleele nei, iloko o kyia ao akea, 110 kekahi moku- , 1 i i,t. uona ka inoa vka lloku o ke Komohana. lii iiu)kuahi, halihali keia'i na limahana, ua hele no hoi , ;i,! n>; iu keena ona ohua oka ])apa elua ame ka.papa ekolu . aolie wahi kaawale i na oliua. Aia 110 hoi maluna o 1;' :uahi nei. na kanaka like ole o kela ame keia kulana, : ;,-ii ! ,1 poe waiwai, ahiki aku i ka poe ilihune, a mai ka poe , , ;,ku hoi. ahiki i ka poe o.piopio loa, n.iai ka poe pupuka ; ka p<>e u'i. mai ka poe niaikai o ko'lakou mau ola kino 1 k ; 1 pue nawaiiwali; me he mea la, aole he lilo o ka poe nMiuiu o ua mokuahi nei, mai ka poe e' noho ana iluna o ka : ;;Ī; 1 ■ >aa. linku nae o ka papa ekaln ame ka,papa'elua o na ohua. i ]• »-ia aku ka awiliwili o na ohua.elike me ia ma kahi i ~ iw aleia 110 na ohua oka papa .ekohi, aole malaila ka' • , t , v,aiwai a kuonoono. ka poe ine na manaolaua, 110 na i na I'olouma o keia ola ana, aka aia malaila na limahana h a ililmne,' ka ))oe i'hoolimalihiaia malalo o kekahi hui, i,;a lawelawe ana i ka lakoumau hana.

lle nniu hauen o na kaiie, na wahine ame ka lakou maii : . >ki. l;e lu-lima nui o lakou i nele i na home, i nele i ka ai ,::iio īi.i nn'ii e pono ai ko lakou ola ana, na ia nele i kono ti i;t lakou, e hele ma keia huakasi, no ka hooikaika ana i : a !i;tna a ko lakou inau haku, me ka nana ole ae i na poino , ine na pnpilikia o ka noho ana aku o ka aina malihini, he | i'ni'kahi wale no mea nui iloko o ko lakou noonoo, o ia ke ' ia.\ale ana aku o ka pololi mai ia lakou aku. Iwaena nae o keia puulli nele a ilihune o na limahana, me !,.• mea la ua emi iho ko lakou kulana ]>opilikia imua o ko. kikain keiki i-piopio. no ka mea o ka nui o na limahana he :nam uhana wale no ko lakou e akoakoa ana i kahi hookahi, ; ilc pela keia keiki, he liookahi wille iho no oia;'he mau wahi liianpopo' li»a : ko kela iliau limaha;mit e likle nei,'no ke K6itioiiana k(.'kahr : jk)C, a n'o k ka' Hikina hoi kekahi poe, aka nō' ka i !i : o nei. arile he madpopo iki b kdtK\ Wahi e heieliei. koe wale ?;•> ka noonoo ana ilio, he akēa' ka honua ho'na e lnili'akii : ai i k' na mau pomaikai ānie ka waiwkl• v " u * Xo na liinahaua apau. p'ēla nō lioi dhua e ae, ua'kahiaai:ia wale no lakou ia lakou i'ho7 aka kēiā'keiki nae, ,hē nialilnni oia i na mea'npau mkluna <5 ka nioku. 'O ko'na WaM® i !k k- mai ai. a o ke kiuiiu o/koila hele ānama keia huaka'i; ; ;)!(• kana wahi e holo aku nei, lie ninipi pohihihi 16a ia. ; ; i U' aunme keia manawa a ka Hoku 6 ke Komohana 'o 1)olO ni'i. ua lioopioia na kukui oluna o ka uiokii, āia' v hoi'lia "otnia • ka moku. aia hoi na ohuh nialoko o k<D I»kou 'maiī nmii'kalu' ; Inaniue ai. a he poe kakaikahi wille īlo ke ala ana 'nia' kela :n:maw a n ka po, me na kanaka'' ia lakon' ka hookele 'ana o ka nioku. • '• • ' (waun nae o kela poe y ala ana, o keia keiki opio kekahi, ;•"!•• e hil.'i i»ia ke hiamoe, ua lilo ha pule ekolii' a ka moku o ' h'-«]^ i aHa ,, ina ka moana, me ka noho paa loa o kela keiki i kahi htS(>Wahi.''4 kumu nona e uluhiui ai, a mak'emake 'niai la : a. e hop.i aku i na ea oluolu, ma ka pii alia holuna o kā • 'ii.'ki. me ka nana ole ae i na rula ikauia e papa ana i na oluia ' ka papa ekolu, mai ka hele wale ana mawaho aku o na pai(.na o kahi i aeia no lakou. 4 l'a hiki ole maoli iaia ke noho hoomanawanui hou aku 1 .i k'»na wahi. a ina no he hoopa'i kekahi e kauia mai ana ma'una mia. ina nei no kona loaa pono mar i kekahi o na aliii'ioku, no kona komohewa, ma na wahi- i kuleana ole ai o'a, īi i niakaukau no oia e auamo i na hopena ko'iko'i o ka hoo'i r kania mni an;i uiahma iho oua, o ka mea uui wale no i k. ■ll.t nui.'uuo, -L> i.i ka loaa o ke ea oluolu iaiii. Xia maluna oka oneki ma kela manawa t) ka po, he ekoiu \\.:!r no poe e;jrta*-aiW', o ke-kanaka e }cii pna 'i ka hoe. o" ke kun.iku iaia kela uwaki o ka po, ame kekahi ohua, e hilina'i' " i ma ka paeliumu o ka moku. a e nanā aku ana uo ke ku-1 kī;ht komohana. a. - l

M</ iia kaina \va\vac palamimo li»a i haalele aku ai ke keiki I i koua walii maioko o ke keena nui o na'ohHa o ka paj)a i "mU a pii aku la noluna o ka oneki, a iaia i ike akii ai i ka ii 'iina akea. he keu aku a kona piha hoihoi maoli, me kona ■ ;m;i aku nouuia o ka moku, a ma kahi a ka ohua e noho ana, liilinai i ka paehumu o ka mokuahi, ku iho la oia, a ' ' ,! i nku la kana nana ana i ke komoliana. » "Anliea oe e ka opio, eia kakou ke hookokoke aku nei 110 ' ■! ;iina, iloko o na la ekolu e ku aku ai ka moku 110 Nu s 'nna .a hookokoke mai la no kahi a ka opio e ku ana, me he ■H i la ua makēmake loa oia e hoohala i kekahi mau minuke l'-ka." i pane mai ai ke kanaka malihini me kona ku ana ae ki- kamailio pu ana me ka opio, mamua o kona hoi ana '••11 <• liiamoe. noloko o kona ru.mi. "Ko hauoli loa nei au i kena nuhou au e hoike niai la," l' i H' aku ai ka opio, me ka hoopuiwaia ana aku nae 0 ke <"Mimana ohua, no ka mea hoomaopopo mai la o.ia, he leo ; , ii!'ini loa keia akahi no oia a lolie ,aole hoi o kekahi o na ; i! " iuaena o na ohua o ka papa ekahi ame ka papa elua. "Alaila he mea 'nialihini anei oe, akahi 110 a holo 110 Nu wahi a ua ohua nei i nii\iiu u\kV di. ( ' "Ae. he mea malihini loa au, a o ko'u inoa o Wileha Da "Me he mea la ma ka'll hoomaopopo, o keia ka manawa ' ' loa a'u i ike ai ia oe e Wileha Danupa. Pehea, ua nui 1 (i kou poluea, i noho paa ai oe maloko o kou rumi, a o keia 1 manawa mua loa. o kou hele holoholo ana.mai la iluna '• <•: 1 > ka oneki ?" • "Aiile o'u poluea iki 'iiia keia huaka'i a kakou; aka nae o ; ■! n</ ka manawa mua loa o ko'u liele holoho]p ana mai nei 'iHma o ka oneki. C) ka mea oiaio loa .e kyvn hoaloha. he ' :, ua au no ka papa ekolu, aole o'u kuleaua tWi e liehi ai ma ' oneki, ua noa ia no na ohua wale lio ō ka papa eieahi ka papa ehia. A(jle e hiki ia'u ke hooman'awanui hou aku ' m<»lio iloko.o kela rumi nui, i hele a piha i na ohua o ka l' ip'i ekolu. a 110 ke ake e loaa ke ea oluolu, pela iho la au i l'ii niai nei, me kuu ike no nae. he hana ku-e ia i na rula "luna nei o ka moku." "I le ohua anei oe no ka j>apa ekolu?" wahi a ka ohua mali'"ni. me kona eeke ana aku, a i luni mai la: ,4 lle nui anei '«•' l nia'i iwaena o na ohua, e laa ka fiva?" "Aole loa he mea ma'i iwaena o na ohua, a ke hoomaikai nei au, 110 ka maikai.maoli o ke ola kino o na mea apau, a hv uuku loa ka poe poluēa." "O oe anei kekahi o na limahana, a k«u hui, e hoouna nei 'i" ka noho hana ann ma kekMii aina nui iiia Nebaraka?" "Aole au he limahaua. aolē no hoi i pili aku me kahi o laaka owau : fe.9^h^^iiacvt

"Ea, lie keu aku maoli ka keia oka mea kupaianaha! Hc keiki oi>io wale 110 oe o uinikumamalua makahiki aole e hiki ia oe ke hele hookahi ma kekahi walii o Amerika, a heaha ana la ka manao o leou mau makua, a kahu paha, no keia hana au e kuu hoaloha opio?" "Aohe a lakou mea e kamailio mai ai, no ka inea aole o'u niau īnakua, aole hoi he kahu, a oki loa aku ko'u maopopo ana no ko'u ohana." "Ea, ina aole. ou mau makua, aole hoi he kahu hanai, alaila' maihea oe 1 oili mai ai?" wahi a ke keonimana malihini.'me ka hookahaha nui ia aku o kona manao no keia opio. { "Hc hookahi a'u mea i hoomaopopo, niai ke kulaiiakauhale niai au o Laelana i hele mai ai," i pane aku ai ke keiki opio me ka oiaio. "Ua nele loa anei oe ina hoaloha ma Ladana. kela kulanakauhale.iiui,|i;konoia aku ai oe e holo mai 110 Amerika, no ka imi ?" iii'ii 'no ko'u mau hoaloha malaila, aka nae. aole o lakou noonoo nui no'u, pela iho la i liiki ole a* i kel4dii o lakou ke ake'ake'a mai i ko'u manao e liolo 110 Amcril3p" "E liiki ana anei ia oe ke hoike mai ia'u i k<Hi niea nana i malama aliiki- ' ka nui ana?" wahi a ka maliiiini, me kona ake nui mai la e lolie i ka moolelo pi'ha o ke keiki opio. "No ia ninau au e ka malihini, aolie mea maopopo a'u e olelo aku ai ia oe u alike au me ka popoki auwana, aohe mea nana e malama. El>ke nae me ka mea liiki ia'u ke hoomanao no'u iho, he wahi keiki auwana wale iho 110 au, he keiki kama ole paha ma kekahi'olelo ana ae, i kekahi manawa e komo aku ana au iloko o na lima o kekahi wahine. ilihune. a i kekalii manawa hoi. e li'iia mai ana e ia wahine ilihune okoa aku pela iho la ke ano o ko'u hanaiia ana. O ka wahine mua loa e loaa ai au i kakahiaka ,o ko'u makuhine- iho la ia e hele like ai 110 ka makilo ana no kela la. a pela aku ana he la. ' , "Ma ke ano nae o kau kamailio ana, aole loa oe he keiki i malamaia eka poe ilihune. Pehea iho ia i ano eae ai kou kulana. me he keiki la na kekahi mau makua maikai?" "Iloko o ko'u wahi wa he elima makahiki. ua komo au maloko o kekahi kula o na ke'ki a na makua ilihune, a maloko no au o kela kūla ahiki wale 110 i kuu .haalele okoa ana aku ia Enelani, ua like me ehiku makahiki ko'u hele ana i kela kula ,pela j)aha oe i ike mai la i ka loli o ko'u kulana, mai ke ano mai o lia keik' l ilihun'e, i loaa ole na hoonaauaoia ia lakou." "Ua hookahaha loa mai oe e kuu hoaloha opio ia'u, ma kau mau mea e kamailio mai nei nou iho, o ia hoi, pehea la na kumu 0 kela kula, a mau hoaloha 110 hoi, i hooikaika ole ai e loaa kekahi hana kupono nau, aole o ka haalele wale mai no, nau e liana aku elike me kou makemake."

"Ua huli no ko'u mau hoaloha i 'kekahi hana na'u, hc mea hoomaemae i'a, o ka'u hana kela i ka po, a i ka \va ao, e j hele ana au ma na alanui e kalewa ai. me ka noke ana i ke [ kahea ika poe e makemake mai ana e kuai i'a. Aole 110 o'u noonoo nui no ke ano o kela hana/o ko'u kumu wale 110 i ■waiho aku ai i ka hana. no ka haawi ole mai oko'u haku i hana i manawa no'u e heluhelu ai i kekahi mau buke iloko 116 hōi o ko'u mau manawa kaawale. "Ua hele 'maoli au a inakemake loa i ka naauao, ua nui ' na bttlce maikai i haawi.ia mai ia'u e heluhelu. aole nae he loaa iki o ka manawa kupono e wehe ae ai i kela mau buke. a ma ko'u nana maoli iho 110 ia'u. ua like ka makemake e heluhelu' buke, me kekahi mea i hele a nui kotia pololi. iiiii'nui o'u i ka naauao, hooholo iho la au e haalele 1 kela hana. a i kekahi la, o ko'u holo mahuka mai la no ia ~a hoea i Livapulu. a kau maluna o keia mokuahi." "He.'hana maikai ole keia e kuu keiki, o kou holo mahukri ana inai kou haku hana mai."

"Ua. ike no au : ia mea, aka nae, ua noonoo iho au, o ke alahele wale no ia e hiki ai ia'u ke liuli aku i ka waiwai, ma ka hooikaika ana e loaa kekahi hana kupono, e loaa m.ai ai ke da!a no ka uku ana i ka'u mau meaai, a no ke kuai ana i ko'u niau lole, me ka loaa pu he manawa nui kupono e huli ai i ka naauao aole hoi o ka noho kauwa kuapaa malak? o kekahi haku hana, i nana wale no i kona poinaikai/ "O ka mea poho au e hana ai e kuu keiki, iua ua maikai ole ka hana ana a kou haku ia oe. elike me ia au e kamailio mai nei, o ia no ka hele ana aku imua o kou mau hoaloha, ka poe na lakou i liooikaika a loaa kela hana ia oe, a hoike aku, i kou makemake, aole ana e nele ko lakou hooikaika e huli hou i kekahi hana oi ae o ke kupono nau." "Auhea oe e ka hoaloha, ina he mau hana ino ka kuu haku. maluna o kuu kino nei, a ma ia mau mea ka'u e hoohalahala aku ai iinua o kuu mau hoaloha, e nanaia mai ana ka'u hoohalahala, aole nae pela, oiai o ka huli naauao kana i hoonele niai ai ia'u, aole e nanaia mai ana kela hoohalahala, o ka lakou.e olelo mai ana, ua lawa ka naauao i loaa ia'u maloko o ke kula o na keiki a ka poe ilihune." "Ke ike aku nei au, o kela wahi naauao. liilii i loaa mai ia oe ma kela kula, ua lilo ia i ahi e lalapa ana iloko ou, no ka hoomahuahua ana aku i kou naauao, aole anei pela e kuu keiki?" "O ka mea oiaio maoli no ia, a ua hele kuu noonoo a makemake maoli ia mea he naauao, o ke kumu nui wale iho la no ia o ko'u makemake ana e holo niai no Amenka nei." "He mana ka naauao e ke keiki opiō. He nui ka iini ame ka makemake iloko ou ia mea, malia ma kekahi la ma keia liope aku, e lohe aku ana au i kou inoa he kanaka kaulana. He elua wale no mau mea kaulana, o ka niua, o ia ke kaulana ma ka waiwai, a o ka lua. o ia ke kaulana ma ka hana kaniima. Ua like pu oe me kekahi moku e holo ana maluna o ka moana kai akea, he elua no hopena e loaa ana i kela moku. o ia ke kau ana iluna o ka puko'a, a i ole ke komo ana ike awa me ka maalahi. nolaila maluna iho ou ke ko'iko'i, o ka hookeie ana ia oe iho, ma ke alahele e loaa i'o ai ia oe ke kaulana oi ae, o ia ka hoea ana aku i ka panepoo o ka naauao au e ake nei. "Eia keia ke hele aku nei i na hora o ka wanaao. ke kani mai la' ka bele o ka hora elua, o ka'u olelo a'o ia oe, e hoi kaua e hiamoe, a e upu aku no na pomaikai imua o kou alahele. O ke aloha no kou," alaila huli aku la ke kanaka malifiini li|lfe i; no f ka'hoi pololei loa ana noloko o kona rumi. ma ka elua okela moku, me ka hooho ana ae i keia mau ol.elo: "He keu aku kela a ke keiki naauao, iloko o kona opiopio loa, me he mea la he nui loa o na keiki elike me kona ano ma Laelana," alaila hoopoina loa ae Iji oia i ka noonoo ana 110 ka opio. ine ke komo ana aku iloko o kona rumi, o kona haule aku la no ia hiamoe. No ke keiki opio hoi. aole mai la ona makeinake e hoi koke no kahi o na ohua o ka papa ekolu no ka mea nanea iho la oia i ka honi ana i na ea oluolu, ka mea ana i ike ole ai no na pule ekolu i kaahope aku: no ka hora hookahi paha a oi kela hoomau ana aku a ka opio i ka nanea iluna o ka oneki, a no ka loaa ole o kona hoa kamailio, lulumi okoa mai la ka makehiamoe maluna ona, o kona iho mai la no ia nomua o ka mok.u, kahi a o na haneri o kona mau hoa ohua e hiamoe mai «ina m£ke ano huikau, o ia no oe o na ukana i pailaia i kahi hookahi. Hele pololei aku la ua keiki opio nei. a ku iho la ma ka aoao o kekahi kaikamahine uuku, e hiamoe ana mawaena o kekahi mau mea aoo. he wahine ame kana kane, a ke nana aku. ua hiki no ke oleloia ae, he moopuna kela na ua imu mea nei. * Ko kekahi mau sekona ke ku malie ana a ke keiki opio e nana i ka helehelena o ke kaikamahine opio, hooho ae la oia i keia mau olelo i ka pane ana ae: Hele mai la ka hoi a nui ka makemake iloko o'u e lg&e aku ia oe e hooholoholo iluna o ka oneki o ka moku,

no ka honi ana aku i na ea lunhu'i, aole i kupono keia walii nou e noho ai e Dane; a ke manaoio nei au, aole 'oe he mea pili aku i keia mau niea, elike me ko'u pili ole ana i ka poe nana au i malama," alaiia nihi hele aku la oia ahiki i ka pinana ana aku no kona wahi e hiamoe ai, a pili aku la iluna o ke kilina o kela keena nui. He manawa pokole wale no kona o ka hoololo ana iho. 0 kona hiamoe aku la no ia, me ka halawai ana aku me na moeuhane like ole o ka po, no na kanaka kaulana ana i heluhelu ai .maloko o na buke moolelo, ka poe" i loaa ia lakou ka waiwai ame ka hanohano. MOKUNA 11. Elike me na mea a ka ohua malihini i kamailio mai ai i ke keiki opio, he ekolu la i koe, alaila ku aku ka moknahi no Nu loka, ua hoea i'o aku la ua moku nei i ka mauawa 1 hoomaopopoia. Ua pii mai la na kanaka o ka oihana kukeawa iluna o ka moku, no ka huli ana i o na oluia. aole kela i lilo i mea ano nui ia \Vileba Danuba, oiai he wahi puolo uuku wale no kona. hoikeike aku la oia i na ukana oloko o kela puolo, he inau palule ?ync kekahi buke Baibala, nolaila ua aeia mai la keia e lele aku noluna o ka uwapo. Ke au la kana nana ana no Dane, me kona mau makua, aole ona wahkmea a ike aku, no ka mea ua hele oluna o ka moku a piha i na kanaka, pela no hoi me luna o ka uwapo, a o kekahi kumu hoi o ka ike ole ia aku, he wa poeleele kela a ka mokuahi i komo aku ai i ke awa o Nu loka. Haalele aku la ke keiki opio ialuna o ka mokuahi a iho mai la noluna o ka uwapo ,a ma ke alanui e moe pololei mai ana imua o kona alo. hoomaka aku la oia e hefe, me ka maopopo ole nae iaia o kahi e hiamoeia aku ai o kona poo ma kela po. •

Iloko o kela kulana maopopo ole, ala niai Ia kana mau hoamanao ana, e alio no ka e nohoia no eia ma Ladana,' e hooikaika ai i ka liana malalo o kona haku pikanana, a iwaena hoi o kona mau ho.aloha o ka poe haahaa a ilihune, aka iaia nae i noonoo ae ai ma kekahi ano, he mau !;aneri mile okoa ka mamao o LaeLana mai Nu loka aku. nolailia he mea makehewa wale 110 kona noonoo hou ana aka e huli hoi hou 110 kana wahi i hele mai ai. * kela noouoo kupilikii iloko ona, hele aku la oia ? noho iho la malalo o kekahi pou kukui e a ana. noke ihe la i ka uwe; ua ikeia mai la nae oia e kekahi makai e'holoholo xtna ma ke alahui, hele mai la kela makai a ninau mai la: "ileaha kau hana e noho nei maanei, a heaha hoi ke kumu o kou uwe ana?" wahi a ka' makai me kii leo oluolu. "lie ohua au o ka lele ana mailuna mai nei o ka mokuahi hoopaelimahana, aole o'u mau hoaloha o keia kulanakauhale, me ka maopopo ole o ka'u wahi e hele aku ai, a e uwe ae ana au, 110 ko'u hoea ana niai i keia aina malihini, e aho no ka e nohoia no e a'u ma Ladana." "Pehea he dala 110 nae palia kau ea?" i ninau hou mai ai ka makai, me kela ano oluolu no o kona leo. "He kilina hookahi 110 ka'u, o kela wale no ka'u wahi dala, aohe mea hou ae mawaho olaila." "Aole hoi ha he pilikia, ua loaa he wahi nou e hiamoi ai. a ua hiki pu e loaa kau mau meaai 110 kela kilina hookahi. Ke ike la oe i kela hale uinihapa e ku mai la ma kt kihi o na. alanui, e hele pololei oe 110 kela hale, aia malaila he niau rumi hoolimalima, e loaa ana he wahi nou e hiamoe ai, a e haawi pu ia mai ana 110 hoi he mau meaai 110 kou aina ahiahi, no ke kilina hookahi. "Aohe au nana ana no keia po, aia ka pono o ke ao, a he la okoa ka la apopo, ua hiki ia oe ke huli i kekahi mea nau e hana ai, aole loa lie kanalua iki no ka loaa o ka hana i kekahi mea maloko nei o keia kulanakauhale." wahi hou a ka makai me kona kaha ana aku no hele, me ka noonoo hou ole mai no ke kēiki opio malihini. Akahi 110 a hoolanaia mai ko \Vileba Danuba manao, ik kela mau hoakaka a ka makai, o kona ku ae la 110 ia iluna, holoi ae la i kona mau waimaka, a ho]>u aku la i kona wah puolo, o ka hele aku la 110 ia no ka hale uinihapa i kuhikuhiia mai ai iaia me na kaina wawae mama. 1 ka hoea ana aku o ke keiki opio mawaho o kela hale ike aku la oia eia ka o kekahi rumi nui, ma ka hale malalo. he rumi ia 110 kēkahi kanaka kuai i'a a kuai ole]>e, alaila noke okoa ae la oia i ka akaaka, me ka hooho ana ae;

"Ea, he keu aku maoli ka keia o ka mea kupaianaha! Ua holo maliuka mai au mai kekahi kanaka kalewa i'a mai 0 Laelana, lie ekolu kaukani mile ka mamao m'ai keia kulanakauhale aku, eia ka e hoea hou ana no au imua o kekahi kanaka o kela auo hana hookahi.' He oiaio elike nie na kuhikuhi a ka niakai, ua loaa i'o he wahi nona e hiamoe ai maloko o kela hale ma ia po, haawi pu ia mai la no hoi i mau ineaai nana, no hookahi kilina wale no, a 110 kana maluhiluhi loa i hakalia 110 a kau konE poo i ka uluna, o kona lilo aku 1a no ia, me ka maha o kona noonoo, me he mea la he nui kana dala, e ike ole ai oia i ka pilikia ma kela aina malihini. I ke ala ana ae ma kekahi kakahiaka mai, iho mai la i \Vileba Danuba no ka h.ale olalo, aia no hoi kona wahi puolo ke paa la malalo ae o kona poaeae, o ka mea mua 10l 1 loaa mai iaia he wahine, e okioki ana i kekahi uiau i'e bipi palai, no ka hoomo'a ana aku uo ka aina kakahiaka. no ka mea he kuke 'kana hana, 110 ka hoomakaukau ana i mau meaai ni ka poe e nolio hoolimalima ana maloko t kela hale. "Ina ua noho hana mua oe malalo o kekahi kanaka kua i'a ea, alaila he makehewa. wale no kou hele ana aku e hu i hana nau. ma kekahi 'wahi okoa, eia no ka hana i makaukau nau maloko nei o keia hale, no ka mea he kuai i'a kn hana a ko'u kaikunane, a ua makemake loa oia e loaa hoi kekalii mau keiki kupono no ke kuai ana i ka i'a ame ki olepe. Ma na hora o ke kakahiaka e kuaiia ai ka i'a, mt ke kahea ana no hoi ma na alanui, i ka poe makemake mai a ma ke ahiahi hoi e kuaiia ai ka olepe. Nana pono mai l la ke keiki opio maluna o Ra helehelem o keia wahine aoo. aole he makemake maoli iloko ona e,at mai i kela hana. no ka mea wahi ana i nalu wale iho a' no iloko ona, aole he mea maikai iki kona holo mahuki' ana mai kekahi kanaka kuai i'a mai, a nolio hana hou aku ne malalo o k'ekalii kanaka okoa ma kela oihana hookahi; ak;: nae iaia i noonoo ae ai ma kekahi ano, he elua mau ho pena maopopo loa e halawai mai an.a me ia, ina e loaa ok ana kekahi mea nana e hana ai, o ia kahi ole e hianioe ai. ame ka nele o kona opu i kekahi meaai.

Me kela noonoo iloko o ke keiki opio, no kona kaawale mai kela mau pilikia mai a elua, haawi aku la oia i kona a'e noho liana ine- ke kaikunane o kela wahine, nolaila ma kela la mua maloko o ke kulanakauhale o Nu loka. aia o \Vileba Danuba ma na alanui o kela kulanak.auhale kahi i kahea ai i na kanaka e kuai mai i kana mau i'a ame na olepe niaikai. Ua mahalo hiaoli ke keiki oj)ia i kona haku hou, no ka niea he oluolu maoli kela kanaka, a pela no hoi me kona makuahine, aka o kana kanaka «i loa aku nae o ka makemake. o ko laua makuakane. o keia ke kanaka Jiana e hooniaemae i ka rumi o na keiki kuai i'a. Q kekahi niea nana i hoohauoli mai i kona mau manao. o ia no ka akoakoa ana mai o na keiki kuai nupepa ma kela hale i na hora o ke ahiahi, he hookahi ko lakou nanea ana, me ka hoike ana mai o na keiki kuai nupepa i na nuhou o kelā ame keia ano. a ke ike la oia. ua pomaikai maoli oia, i ke alakaiia ana aku no kela wahi, eia ka e loaa ana iaia na hoaloha he

Ma iu ano apau. ua maha maoli ka noonoo o ke keiki opio, i na mea e hoopuni ana iaia, o kana mea makemākē ole wale no. o ia kona hele ma na alanui e kahea ai i na knnaka e kuai mai i kana mau i'a ame na olepe, aka pela w.ile no nae e loaa ai-kana man meaai, a e hooinoeia ai hoi kona pqo maloko ,o keleahi'wahi maikai i kai po. Ma kela haalele ana aku ana i ka mokuahi, aole oia i halawai hou me kekahi jx>e o kela holo like ana mai o lakou, nie lie mea la, ua hala aku lakou 110 na wahi mamao loa mai ke kulanakauhale aku. Aia nae iloko o ka noo--1100 o keia keiki, he hookahi wale no ana mea nui, o ia kela kaikamahine uuku, o Uane.ka inoa, ua hele oia a makemake ioa e ike hou i kela kaikaniahine, no ka mea o kona hoa paani iho la no ia oluna o ka moku, a ua ku a aloha niiaoli no hoi Qia i kela kaikamahine, me he kaikuahine la nona. , Ma kela la mua loa o kona hele ana ma «ia alanui e kahea ai i ka poe makemake e kuai mai i kana i'a, e hakilo pono ana oia i ka helehelena o na keiki liilii apau e loaa aku aua iaia ma na alanui, a i ka wa iho i ike aku ai oia i kekahi kanaka kino loilii, a wahine loihi paha, e hahai aku ana oia mahope. no ke ake wale mai no keia e maopopo iaia kahi i noho ai o Dane. Ma kekahi la nae, mahope iho o kona hele ana e kuai olepe, ahiki i ka hoea ana i na hora o ke ahiahi, ua huli hoi mai Ia oia 110 kahi o kona haku i noho ai, o kona hoea wale mai no nae koe i kahi i ku ai o kona halehana, heaha la ia alawa ana aku ana mawaho o kekahi hale hoolimalima, aole no i mamao loa mai kalii aku o ko'na haku hana, ike aku la oia ia Dane e noho ana ma na anuu o ke alapii mamua o ka hale.. .

Ua ike pu mai kela kaikamahine uuku ia W'ileha, nolaila me ka hoohakalia ole aku, holo tnai la oia imua no ka halawai ana me kona hpa paani. a i ka ike ana aku hoi 9 \Vileba, i ka piha hoihoi maoli o Dane, o kona haalele iho la no ia i kana paiki ie e paa ana, o kona holo aku la no ia. a hopu aku la i ke kaikamahine ukuu, me ka hapai ana ae iluua, a lioni aku la iaia, elike me ke ano o ke kaikunane i kona kaikuahine. , Ua hoohalaia kekahi manawa loihi e Wileha, ma ka niele ana aku ia Dane 110 kona mau niakua, ma ia niele ana, i maopopo ai iaia, aia na makua'o Dane maloko o kela hale hoolimalima kahi i noho ai, i ke ao aole .a lai|a hana, o ka noho malie wale 110 iloko o ka hale. o ka wa poeleele wale no ko laua manawa e hele ai i ka holoholo. Ua hoopiha Joa ia o Wileha me ka hauoli, 110 kela loaa hou ana o Dane iaia, me ia manao hauoli i haalele iho ai :>ia i ke kaikamahine uuku, a huli hoi aku la no kahi 0 kona haku hana, me ka manaolana mau, e halawai aku ana 110 oia itte kela kaikamahine i na la apau ana e hele ai i ke kalewa i'a. He mea oiaio, ma na la mahope niai, e halawai mau ana o Wileha me Dane. a e haawi ak uana oia i kana. inau meaai maikai na.kela knikamahine, a o kana mau kenikeni, e houluiilu ai. me ka manao. 110 ke kuai ana i mau bukc nana, ame kekaln' mau mea apau. n oka pono o kela kaikamahine uuku. O kela manaolana iloko o ke keiki opio, e huli a e hooikaika i ka naauao ma ka heluhelu nui ana i na buke, aole ia e hiki ana ke hOokoia, ina penei iho'la kona kuai i kana mau (lala apau' no na niea niaikai. e haawi aku ai ia Dane; £li|<e loa ana oia me kekahi kanaka i uhauha i kona mau waiwai mahd|)e o kekfihi wahine ana i hoohihi loa ai, pela hoi keia keiki opio. e hoolilo nei i kana mau tlala apau, no '<a pono o kekahi kaikamahine uuku, tio kona makee wale mai no ika pono o kela kamaiki. * . Ma kekahi la nae. nie kela hoihoi mau o \\ tleba e hala\vaf aku me kona hoaloha ua hoea aku la ola no ka i noho ai o Dane, a iaia i ninau aku ai i ka p0e,.0 ka loaa attā aku iaia, no kahi o Dane i hele ai, hgikeia tnAi la, na haa'ele mai na makna o kela kaikamahine i ka noho ana ma kela hale lioolimaiima, ua hele aku lakou no kekahi wahi okoa i maopop'o ka lawe pu atia ia Daue me laua. lte puupuii ikaikil loa' keiā i hala\V.ai mai me ke keiki opio, ua hele inaoli oiil a piha ine ke kāumaha, no kela nalowale ana o kona hoaloha hookahi wale iio ma ka honua nci, 'a me na kaina wawae kaumaha i huli hoi mai ai oia no kona hale; o ka mea wale 110 nae nana i hoauhee aku i kela ano kaumaha iloko ona, o ia kona noonoo ana ae, malia e loaa aku ana 110 kela kaikamahine iaia i kekahi la.

Mai kela manawa mai, aole he keiki oi ae o ka holoniua o kana kuai ana i na i'a ame na olepe elike nie Wileba, o ke kumu. mamuli o ka mamao o kana mau wahi e hek* ai. ua wahi ana i hele ole ai mainua, mamuli niai nae keia o kona hooikaika ana, malia o loaa aku o Dane iaia, ma kekahi o kela mau wahi. No na pule lehulehu kela hele niau ana o Wlleha <6 kalewa i'a ma na wahi like ole, aole he wahi mea a loaa iki 0 Dane iaia, aka nae aole no oia i hoopau i kona mau tna.iaofana no kona lialawai liou me kona hoaloha opio. Ma kekahi ahiahi nae, oiai ,no <oia e hele ana.i ke kalewa olepe, e kahea ,ana no hoi me ka nl1 '» ' na kanaka, e kuai mai i kana mau olepe maikai loa, lohe ana no oia i kekahi mea i ke kahea xma ae: "Aia oia ke hele la ma ke alamiiP wahi a kekahi kanaki •ioo, o ke kulana kahunapule. i kona mau hoa, he mau kanaka no o ke kahunapule. a i ole mau poropeka palia. "L T a pololei i'o hoi oe e olelo mai la, oua keiki nei kela, he keu aku' maoli no kona aloha ole i kona makuahine," i pane ma ai hoi ka lua o na kanaka. "Ea. ua laki maoli kakou. ua loaa iho la keia keiki a ke kolohe nui wale," i pane mai ai ka ekolu o na kanaka. Ua lohe mai o VVileba i ke ku o kela poe kanaka e ka* mailio. me ka noonoo ole nae. nona ka keia poe kanaka e kamailio ana, nolaila mai la oia, a ku iho la imua o lakou, me ke kahea ana mai: "Eia na olepe maikai ono, na oukou e na keonimana, e kuai mai i ka'u mau olepe!" "Uwoki!" Aole anei ou hilahila i ka hele ma kena hana kalewa olepe!" i pane mai aj ke keonimana mna loa, nana na olelo liōoho .'iio. : &iiike. a»ōt>ia \Yileba, me ka paa okoa ana mai i "kekahi liii)sl. ma ka o ke keiki uuku. "Heaha auanei ko'u. mea e hilahila ai, o keia kekahi o na oihana hanohano loa, a ke kahea wale nei no au, me ka hoopilikia ole aku ia ha'i," i pane aku ai o VVileba, nie ke kaliaha i ke ano o ka hana a kela poe kanaka iaia« "Aole anei ia he hoohilahila e (lawila, o kou hele ma keia ano han&. i' kupono ole ia oe? Ke hōohilahila n«i oe 1 kou makuahine ame kou mau hoaloha, ma ka hele ana e kuai olepe," i pane ae ai kekahi o ua mau kanaka nei. . "He kulana kepnimaiia kou ,a he makuahine hanohano a waiwai kou « Oawila,-o kou hele ana e kahea ina na alanui i na kanaka £ kuai niai i kau olepe, o kekahi keia u kau mau hana loa ia oe iho, a k i kou makuahine," i pane mai ar hoi kekahi. No kela mab olelo a na kanaka ekolu/ hoopau iho la o \V r ileba i kona kahea aiia, a nana mai la ia lakou, ine kona piha me ke kahaha. He poe kanaka kulana naauao maoli kela, he mau lole ko lakou o na kanaka e paa ana i kekahi mau kulana ano nui iloko o ka aina, a ma kana koho aku, he kahunapule ka oihana a kekahi kanaka, a 110 kona mau hoa. me he mea la, he mau poropeka laua, no kekahi kula. "Ke makemake nei au e ike i ke kumu o kou hoao ana e' hOohilahila ia oe iho. i kou makuahine ame kau kula, ma kou hele 'ana e kuai olepe nia na alanui!" i kamailio mai ai ke kanaka me ka {ole o ke kahunapule. , •*(Aole i pau.)