Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 28, 15 July 1921 — Page 1
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.
BUKE LIX-HELU 28 NUPEPA KUOKOA HONOLULU @ @ POALIMA, IULAI 15, 1921. NA HELU APAU 6460
Ka Bila Hoopulalpula Hawaii o Ka Lilo Ana Mai Nei i Kanawai
Ke Hoopukaia Aku Nei ke Kanawai Hoopulapula
no ka Pomaikai o ka Poe Heluhelu o ke Kuokoa
- E Helu Helu me ka Hoomapopo Pono
No ka pomaikai o ko ke Kuokoa poe helehelu, o ka oi loa kau, na Hawaii, ke hoopukaia aku nei ke Kanawai Hoopulapula i na Hawaii, i kakauinoaia e ka Peresidena Harding, ma ka Poaono aku la i hala.
He Bila
E hoololi ana i ke Kanawai i kapaia@he Kanawai e hookaawale ana i aupuni no ke Teritore o Hawaii, " i aponoia i Aperila 30, 1900, elike me ia i hoololiia ai, e kukulu ana i Komisina Home Hawaii, e haawi ana i kekahi mau mana I ka papa komisina awakumoku o ke Teritore o Hawaii, a no kekahi mau hana e ae.
E hooholoia e ke Senate ame ka Hale o na Lunamakaaina@a e Amerika Huipuia i akoakoa ae ma ka Ahaolelo Lahui:
Poo 1-Na Hoakaka
Pauku 1. E kapaia no keia Kanawai @@@ ke ano ke "Kanawai Komoisina Home Hawaii, 1920."
Pauku 2. Ma ka manawa e hoohana ia ai ma keia Kanawai ka inoa "Kanawai Kun@ Hawaii" o ka manao o ia, he Kanawai i kapaia he "Kanawai e hookaawale ana i aupuni no ke Teritore o Hawaii," aponoia Aperila 30, 1900 elike me ia i hooholoia ai.
Poo 2-Komosina Home Hawaii
Pauku 201. (a) I ka wa e hoohanaiea ai n@a keia poo-
(1) O k@ huaolelo "komisina" o ia no ke Komosina I@me Hawaii;
(2) O na @@@@@@@@@ aupuni na like no ka manao, mo ia i hoakakaia ai ma ka pauku(@) o ka hapamahele (a) o ka mahele 73 o ke Kanawai Kumu Hawaii;
(3) O ka huaolelo "waihona dala" o ia no ka waihona dala hoaie home Hawaii;
(4) O ka huaolelo "Teritore" o ia no ke Teritore o Hawaii.
(5) O na huaolelo "na aina home Hawaii" o ia no na aina apau i haawaiia ma ka mana o na aina home Hawaii malalo o na manao o ka mahele 204 o keia poo;
(6) O ka huaolelo "aina" o ia no kekahi aina o na aina i hoolimalimaia o ka home Hawaii, elike me ia i hoomanaia ai ma ka mahele paha o kela aina; a
"Hawaii" Hoakaka
(7) O na huaolelo "kupa Hawaii" o ia no kekahi mamo i emi ole iho malalo o hookahi hapa o ke koko o na lahui e noho ana ma ka Paeaina Hawaii mamoa aku o ka 1778.
(h) O kekahi i weheweheia, a i ole hoakakaia maloko o ka mahele 347 a i ole 351 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o ka 1915, koe ka manao i weheweheia maloko o ka hapa mahele (a) o keia mahele, elike no ka manao, ke hoohanaia ma keia poo, elike me ia i haawiia ai ma ua wehewehe la, a hoakaka paha.
Pauku 202. (2) Ma keia ke k@k@@uia nei i komisina e ikeia ke "Komisina Home Hawaii" a he elima hoi mau lala, elike me ia malalo iho nei:
(1) Ke kiaaina o ke Teritore ame
(2) Eha mau makaainana o ke Teritore e hookohuia e ke kiaaina, me ke apono ana mai a ke senate o ka a@aolelo o ke Teritore. Ma kahi o ka ekolu ka haahaa o na lala o ke komisina i hookohuia he poe kupa Hawaii.
(@) E hoopihaia no kekahi hakahaka o kekahi lala i hookohuia ma ke ano a malalo o na kaupalena ana elike me ka hookou i hanaia i kinohi.
Ko Kiaaina ka Lunahoomalu
(@) O ke kiaaina o ke Teritore ka lunahoomalu o ke komisina. E hookaa, wale ke komisina hookahi o kona mau lala e hana ma ke ano he luna hookoa kakaauolelo no ke komisina. E loaa no i ka luna hooko a kakauolelo ka uku makahiki, aole e oi aku i ka $6,000 e like me ia a ke komisina e hooholo ai. E loaa no i na lala (@) ke komisina, koe ka luna hooko a kakauolelo, ka uku makahiki o $500. No na lala mua i kohoia o ke komisina, he hookai e hookohuia no ka manawa o hookahi makahiki, hookahi no elua makahiki, hookahi no ekolu makahiki a hookahi no eha makahiki. E paa no ko lakou mau hope aku i ka oihana no ka manawa o eha makahiki, koa wal@ no o kekahi lala e hookoh@@@ ana no ke pani ana i kahi i waiho hak@haka, e hookohuia oia no ka manawa o ka lala i pau ole i pani ae ai oia malaila. Ua hiki no i ke kiaaina ke hoopau aku i kekahi lala, mahope iho o ka hoolaha ia ana amo ka malamaia ana o kekahi hoolohe akea no ka hoohemahema i kana hana, a hana pono ole paha ma kona kulana oihana, aole no kekahi kumu e ae.
Pauku 203. O na aina aupuni apau no lakou na ano ame na eka, elike me ia mahope ae nei, e hookoe ana (a) i na aina apau maloko o kekahi ululaau i hookaawaleia, (b) na aina kanu ko apau i mahiia, a(e) na aina aupuni e paaia ana malalo o ka palapala hooia o ka nohoia, hoolimalima hookuonoono, pono kuai hoolimlima, ma keia, ke hookaawaleia nei, a e uiia @ @ nei mahope ae nei he mau "aina kaawale."
Mahelehele ana i ka Aina-Hawaii
(1) Ma ka mokupuni o Hawaii: Kamaoa-Puueo (umikumamakahi kaukani eka oi aku a emi mai paha), maloko o ka apana o Kau; Puukapu, (umikumamalua kaukani eka, oi aku a emi mai paha), Kawaihae 1 (umi kaukani eka, oi aku a emi mai paha), ame Pauahi (ehiku hanari ame ke kanalima eka), oi aku a emi mai paha), maloko o ka apana o Kohala Hema; Kamoku-Kapu lena (eliuia kaukani eka, oi aku a emi mai paha), Waimanu (elua haneri @ka, oi aku a emi mai paha), ame Nienie (ehiku kaukani ame ekolu haneri me kanalima eka, oi aku a emi mai paha), maloko o ka apana o Hamakua; kanalima-kumamakolu aukani eka e hookaawaleia e ke @@@aina mai na aina mai o Humuula Mauka, maloko o ka apana o Hila Akau; Panaewa, Waiakea, (elua kaukani eka, oi aku a emi mai paha), Waiakea-kai a i ole o Keaaukaha (elua kaukani eka, oi aku a emi mai paha), ame elua kaukani eka o na aina mahiai e waeia ana e ke komisina mai na aina mai o Piihonua maloko o ka apana o Hilo Hema; ame elua kaukani eka e waeia e ke komisina mai na aina mai o Kaohe Makuu, maloko o ka apana o Puna:
Maui ame Molokai
(2) Ma ka moku puni o Maui: Kahikinui (iwakalu-kumamalima kaukani eka, oi aku a emi mai paha), maloko o ka apana o Kahikinui; ame na aina aupuni (eono kaukani eka, oi aku a emi mai paha), maloko o ka apana o Kula;
(3) Ma ka mokupuni o Molokai: Palaau (umi-kumamakahi kaukani eha haneri eka, oi aku a emi mai paha), Kapaakea (elua kaukani eka, oi aku a emi mai paha), Kalamaula (eono kaukani eka, oi aku a emi mai paha), Hoolehau (ekolu kaukani elima haneri eka, oi aku a emi mai paha), Kai@loa I ame II (ekolu kaukani me eono haneri eka, oi aku a emi mai paha, ame Makakupaia (elua kaukani ame elua haneri eka, oi aku a emi mai paha), ame Kalaupapa (elima kaukani eka, oi aku a emi mai paha);
Oahu ame Kauai.
(4) Ma ka mokupuni o Oahu: Nanakuli (ekolu kaukani eka, oi aku a emi mai paha), ame Lualualei (elua kaukani eka, oi aku a emi mai paha), maloko o ka apana o Waianae; ame Waimanalo (eha kaukani eka, oi aku a emi mai paha), malako o ka apana o Koolaupoko, e koe ana mailaila mai kahi i hookoeia no ka oihana koa ame na aina pili kahakai; a
(5) Ma ka mokupuni o Kauai: Ka aina kiekie o Waimea, maluua se o na aina kanu ko i mahiia, maloko o ka apana o Waimea (umi-kumamalima ke ukani eka, oi aku a emi mai paha), ame Moloaa (elua kaukani me elima haneri eka, oi aku a emi mai paha), ame Anahola ame Kamalomalo (elima kaukani eka, oi aku a emi mai paha),
Pauku 204. Ma ka manawa e mana ai o keia Kanawai e kaa koke aku no na aina kaawale apau malalo o ka mana o na aina home Hawaii, a e kaa aku hoi malalo o ka hoomalu ana a ke komisina, no ka hoohana ana a hoolilo ana aku i kulike ai me na manao o keia poo, koe wale no kela
No ka Manawa o Elima Makahiki
(1) No ka manwa o elima makahiki, mahope mai o ka halawa@ m@@ ana o ke Komisina Home Hawaii, o kela mau aina wale no e waiho la ma ka mokupuni o Molokai, i hoakaka maopopoia maloko o ka pauku 1 ame 3 o ka mahele 203. no ia mea: Waimanu, maloko o ka apana o Hamakua; Kea
(E nana ma ka Aoao 2.)
Waihoia mai ke Noi Kumukula i ka Rev. Akana
Makemake na Komisina o Lahainaluna e Lilo Oia i Kumupoo no Kela Kula
MAOPOPO OLE KANA PANE NO KEIA MANAWA
Wae Kela Komisina i ka Inoa o Akana no ko Lakou Manaoio Oia ka Mea Kupono
Ma ka pule aku la i hala, i waihoia mai ai ke kulana kumupoo no ke Kula o Lahainaluna i ka Rev. Akana, o kona apono a apono ole i kela kulana i waihoia mai la imua ona, he ninau pohihihi ia i keia wa, ahiki i kona hoi ana mai ka ahahui paeaina e noho mai la ma Hilo, Hawaii.
Ua waihoia mai la kela kulana i ka Rev. Akaiko Akana, e ke komisina o ke kula o Lahainaluna, mamuli o ka waiho ana aku o ke Kumupoo Clarence A. MacDonald i ka noho poo an@ no kela kula, kahi ana i noho a'o ai no na makahiki lehulehu ae nei i hala.
O ka papa o na komisina, nana i waiho mai la i kela kulana hou imua o ka Rev. Akaiko Akana, oia o David C. Lindsay, ka lunahoomalu, o Samuel E. Kalama, Clem Crowell, Philip Pali, ame Samuel Baldwin.
No na mea e pili ana, i kela waihoia ana mai la o ke kulana kumupoo i ka Rev. Akaiko Akana, e hoakaka ana ka nupepa Maui News, i ka noho ana o ka halawai a ka papa komisina, ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala, a hooholo elike ae la me ia maluna, me ka hoounaia ana mai he leka iaia, aole mae e loaa koke aku ana ka pane ahiki i kona huli hoi ana mai Hilo mai
O ke kumu nui o ka waihoia ana mai la o kela kulana ia Mr. Akana, mamuli o ka hoomaopopo ana o ka papa komisina o ke kula o Lahainaluna, ua loaa ka makaukau iaia e hoopiha i kela kulana, ma ke ano he alakai oia, a he moa a'o hoi.
O ka lini nui iloko o kela papa komisina, o ia no ko Mr. Akana apono i kela kulana hou, me ka manaolana, ma o Mr. Akana la, e hoopii hou ia ae ai ke kulana holomua o ke kula o Lahainaluna
HAULE HE MOKULELE MA KAALAWAI AE NEI
Ma ke kakahiaka o ka Poalua nei, i halawai ae ai kekahi mokulele o ka oihana koa me ka ulia, ma o ka haule ana iloko o ke kai, mawaho ae nei o Kaalawai, a ma ka ulia pomaikai wale no, i pakele mai ai ke ola o na mea maluna o kela mokulele.
I kulike ai me ka olelo a ka poe i ike i ke ano o kela ulia e lele ana ka mokulele maiuka aku nei o ka aina no ka moana, a ma kekahi ano i maopopo ole, ua ikeia, ka hiki hou ole o ka mokulele e hoomau aku i ka lele ana imua, no ia kumu ua hoohuli ke pailaka i ka mokulele, nouka o ka aina.
Aole he hiki ke hoohanaia ka enekini, no ka hoomau ana aku i ka lele ana o kela moku, oiai nae o ka makemake o ke pailaka, o ia no ka haule o ka mokulele iuka o ka aina; mamuli nae o ka hikiwawe loa o ka haule ana, ua hooku'i e iho la ka mokulele ilalo, mamua o ke kau ana aku nouka o ka aina maloo.
O kahi nae o ka laki, ua haule kela mokulele ma kahi papa'u o ke kai, maloko aku o ke poinanalu.
Ma ka manawa o ka haule ana iho o kela mokulele iloko o ke kai, ua kahuli iho la ia, a piholo ilalo, a o na kanaka hoi elua e kahu ana maluna o kela moku ua kiolaia laua mai ko laua mau noho aku a haule ana iloko o ke kai, a na kekahi mau kanaka Hawaii elua, e lawai'a ana maluna o ko laua waapa, ma kahi kokoke i kela wahi, i hoopakele ae i na haole poino.
Ua hoike koke ia aku ka lohe i ke kahua hoolulu o na mokulele malalo ae nei o Puuloa no kela ulia, iloko o ka manawa pokole, ua hoounaia mai la he kaa kalaka nui, me na koa pu, no ka hoopakele ana ae i ka mokulele poino, a hoohikihiki aku i kona mau apana nolalo o Puuloa.
KAPALAKIKO, Iulai 10.---Ua koho ae na kuke ame na kuene o na mokuahi i keia la e hoi hou i ka hana mahope iho o ka olohani ana. Ma ka la apopo e koho ai na luina me na paoahi. Aole he koho e malamaia aku ana e na enekinia, na kapona ame na pailaka no keia wa.
Haka Elua Mau Koa me na Pu Panapana
Paa Nae Laua i ka Hopuia e na Makai Koa Mahope Iho o ka Hoikeia Ana o ka Lohe
NUI NA POKA I KIIA ME KO LAUA KU OLE
Hoopilikiaia ka Poe Mauka o Kalihi no ka Hiki Ole e Hoi no ko Lakou Mau Home
HAKAKA ELUA MAU KOA ME NA PU PANAPANA.
Mauka ae nei o Kalihi, ma ka po o ke Sabati i hala, i hoouka ae ai kekahi mau koa elua i k@kahi hakaka hahana loa, ma ka hoohana ana i ka laua mau pu panapana, me ke kiia ana hoi ona poka lehulehu, me ke ku ole o kekahi o laua i ka poka, eia nae, ua paa kela mau koa i ka hopuia.
Makela ahiahi Sabati, i loaa aku ai ka hoike, i na makai o ka oihana koa, no ka hakaka na o kekahi mau koa elua, mauka ae nei o ke Alanui Kamehameha IV, ma Kalihi, me ka laua mau pu panapana.
Ua hoounaia mai la he eha mau ma kai koa, no ka hopu ana i na mea hakaka, a ia lakou o ka hoea ana mai, ma kahi o kela ki pu, ua loan mai la ia lakou, he heluna nui o na kanaka o Kalihi, e ku ana ma na aoao o ke alanui, no ka maka'u, me ka hiki ole ke hoomau aku i ka hele ana imua, no kahi o ko lakou mau home i ku ai.
I ka manawa i ike mai ai o na koa hakaka, i na makai koa, ua holo aku la laua e pee maloko o kekahi lo'i kalo, me ka hoopuniia ana aku nae o kela lo'i kalo e na makai, a no ka hoopakele ana ia laua, mai ka paa ana aku i ka hopuia, ua ki mai la ua mau koa nei i na makai, eia nae aole he mea i ku i ka poka.
Me kela hoopuniia no o ka lo'i kalo, ua kokolo malie aku la na makai, me ka pee ana mahope o na pohaku, i ole ai e ku mai i ka poka, a i ke kokoke loa ana akui kahi o na koa hakaka e pee ana, ua kau like ia aku la na pu panapana a na maki, imua o ua mau koa nei, me ke koiia ana aku e haawipio mai, a iloko o ka manawa pokole, ua kaa mai la na pu panapana elua malalo o na makai, pela hoi na poka he hookai haneri, a haawipio o koa mai la na koaelua, me ka paa ana aku i ka hopuia.
Malalo o na makai koa eha, i hoihoiia aku ai na lawehala no ka halepaahao o na koa ma ka apau o Kahauiki, kahi a laua e noho ai, ahiki I ka hookolokoloia ana aku, no kela hana ki pu, me ko laua lawe ana i na lako o ka oihana ko@ o Amerika, me ka loaa ole o ke kuleana ame ka mana e hana ai pela.
AHEWAIA ELUA MAU OPIO NO KA WAWAHIHALE.
Imua o ka aha a ka Lunakanawai Kaapuni J.J. Banks, ma ka Poaono aku nei i hala, i kauia mai ai ka hoopa'i maluna o kekahi mau opio haole elua, no laua na inoa o Hollis R. Wright ame Howard P. Roehl, mai ka hookahi makahiki aku ka haahaa, a i ka iwakalua makahiki.
Ua ae okoa ae kela mau opio, no ko laua komo aihue ana maloko o ka halekuai ma Kahuku, O ahu nei, a lawe i kekahi mau n@eaai mailoko aku olaila, no @a hewa nae a laua i hana ai, e noho ana laua maolko o ka halepaahao, no kekahi mau makahiki, ahiki i ko laua hookuuia ana mai.
Oiai maloko o kela halekuai, ka haleleka kahi i ku ai, ua kaa mau i na luna oihana federala, ke kuleana o ka hookolokolo ana ia laua, no ka manaoia, ua aihue kela mau opio, i na waiwai o ka oihana leka, aka i ka hoomao popoia ana, he meaai wale no ka laua na ka aha hookolokolo Teritore, e hoolohe i ko laua hihia.
Ma ka hoakaka a kela mau opio, i ka wa i ae okoa ai i ko laua hewa, ua hele ka laua i ka holoholo, no kekahi wai loihi, a mamuli o ko laua pololi, pela iho la laua i komo ai maloko o ka halekuai, no ka huli ana i kekahi mau meaai.
Ua niuaninau' mua i ka hihia o kela mau opio, e na kiure kiekie, a ma kela Poaono hoi, i kauia mai ai ko laua hoopa'i, a in a e malama pono ana laua i na rula apau o loko o ka halepaahao me he mea la, iloko o ka piha ana o hookahi makahiki a laua e noho ai maloko o ka halepaahao, e hookuuia mai ana no laua e hele me ka lanakila.
Make Elua ma ka Ulia Moku@@@@ ma Puuloa, Ewa
Mo'a ko Laua Mau Kino i ke Ahi i ka Manawa i Loaa Aku ai Maluna o ka Mokulele
IMUA O NA HOALOHA KELA POINO I LOAA AI
Pa-hu ka Ipu Aila Gesolina i ka Wa i Haule Ai ka Mokulele a Hoomaka ke Ahi e A
Malalo ae nei ma ke kahua hoolula o na mokulele ma Puuloa, ma ka Poakolu aku la i hala, i halawai ae ai he elua mau haole koa lele moku me ka make manaonao mamuli o ka haule ana o ko laua moku mailuna mai o ka lewa, a pa-hu ae la ka ipu aila, me ka a ia o ko laua mau kino e ke ahi.
O na halle élu o ka make ana ma kela ulia poino, oia ka Mekia Sheldon Harley Wheeler, ke poo nui o kela ka hua hoolulu o na mokulele, ame Kakiana Thomas A. Kelley, o ka mea oi loa aku o ka manaonao, o ia no ka make ana o ka Mekia Wheeler imua ponoi o kana wahine ame kona ohana e nana aku ana, i ka haule ana o ka mokulele ilalo, a imua ohio o na aliikoa ame na koa eku aku ana nana i kela poino.
Ma ka manawa o ka haule ana iho o ka mokulele ilalo o ka honua, ma kahi he mau kapuai no ka mamao mai kahi o ka hoomaka ana ae e hele iluna, ua loaa aku kela mau haole e paa ana no ma ko laua mau wahi iloko o ko laua mau kuapo, eia nae aole ke ola iloko o laua, a ua mo'a hoi ko laua mau kino i ke ahi.
Ua hoihoi awiwiia aku laua noloko o ka halema'i ma Kahauiki, me ka manaoia, malia paha he mea hiki no kekahi ke hana aku, i wahi e hoi hou mai ai ke ola, ua lilo nae na hooikaika ana i mea waiwai ole, no ka mea ua make kahiko laua, me he mea la, ma kela manawa no i hooku'i ai ka mokulele ilalo o ka honua.
Elike @@e ka maa ma ua manawa apau e lele ai kekahi mokulele, ka piha o ke kahua i na aliikoa, na koa, ame na ohana, pela iho la uo ma kela manawa o ka hoomakaukau ana o keia mau haole koa e lele no ka hoomaamaa ana.
Mamua o ka hoomaka ana aku o ka mokulele, e lele honi mua mai la ka Mekia Wheeler i kana wahine, kana mau keiki ame kona makuahine, o ke kau aku la no ia iluna o ka mokulele, i kualiia aku e kona kokoolua, a hoomaka aku la hoohana i ka enekini, no ka lele ana o ka mokulele iluna.
He kanalima wale no kapuai ka mamao iluna o ka lewa mai ka honua ae, ua hoomkaka iho la e loaa kekahi pilikia, ma ke kimo koke ana iho o ka mokulele ilalo, me ka loaa ole he manawa, e nana ai i kahi hemahema o ka enekini, a o ka mokulele paha, a iloko o na sekona pokole loa, ua hooku'i aku la omua o ka mokulele i ka honua, me ka hoomaka koke ana ae e pa-hu, a lalapa ae la ke ahi, mai ka ipu aila gesolina ae, e hoopuni ana i ka moku, ame na haole elua e noho ana iluna.
Ua pau kela mokulele i ka nahaha, ua mo'a hoi na kino o na haole elua i ke ahi, me ka holo koke ana aku o na mea apau, no ka nana ana i ka hopena o na haole lele moku, o kela ae la maluna o ka hopena i ikeia no laua.
E lawelawe koke ia aku ana na hana noii a huli pono i ke kumu o ka pilikia o na meapaahana o kela mokulele, e kekahi papa ninaninau o ka oihana koa, a o ka mea a kela papa e ike ana, e hoounaia aku ana ia no Wakinekona.
Mamua o ka lele ana o k@la mokulele ua nanaia kona mau wahi apau, a ua ikeia, aole loa he wahi pilikia, me ia palekana nae, i hoomaopopoia, ua haule iho la ia ilalo, a ua make hoi he elua ola, me ka hoopohihihi loa ia o ka noonoo o na aliikoa lele moku o Puuloa no ke kumu o kela poino.
EMI NA MAKE NO KE AKEPAU ILOKO O IUNE
Iloko o ka mahina o Iune aku la i hala, ua emi loa mai ka heluna o na make no ka ma'i akepau, elike me ia i hoomaopopoia, ma ka hoike a ka papa ola no na make, no kela mahina.
No ke kulanakauhale iho nei o Honolulu, he 137 ka nui o na make, i hoikeia ae i ke keena o ka pana ola, o ia hoi he 81 kane me 56 wahine. He 57 o kela heluna make ae la, maloko o na halama'i, o ke koena aku ma na home.
Ma na lahui, o na Kepani ke kiekie loa, he 51, na Hawaii, e komo pu ana na hapa, he 42; Pake, 13, Amerika, 12, Pilipono, 4; Pukiki, 4; Korea, 3; Pelekane, Kelemania, Poto Riko ame Paniolo, he 1 pakahi.
Mailoko mai o na make he 137, he poe kamalii malalo o na makahiki elima, he 40 o lakou, malalo o ka makahiki hookahi.
No kela mahina hookahi no o Iune, he 347 mau hanau, a he 113 hoi mau paa mare. Ke hookuuia me ka heluna o na hanau no ka makahiki aku nei i hala, ua lik@@e pu me 89 mau hanau ke emi iho i keia makahi; aka nae, ma kahi o ka 170 mau paa mare ka oi ae o keia makahiki, i ko ka makahiki i hala.
Hookipaia ke Kiaaina Hou me ke Ohohia e ke Kalapu Hoeueu
Apo Aku ke Kalapu Hoeueu Hawaii iaWallace R. Farrington ma ka Poalima i Hala ma ka Paina Awakea i Haawiia no Kona Hanohano
Maluna o ka Hoele lana, ma ke awakea o ka Poalima aku nei hala, i lilo ai o Kiaaina Farrington, i malihini hanohano na ke Kalapu Hoeueu Hawaii a ua hoike ae hoi na lala o kela kalapu, ame ka poe i konoia, i na manao hoihoi no ke poo hou o ke aupuni Teritore.
Ma kahi o ka elu haneri ka nui o ka i hoea ae ma kela paina awakea, me ke meleia ana o kekahi mau himeni, pela hoi na haiolelo hoolana manao.
Na ka Peresidena Rudolph M. Duncan i hoolauna ae i ke Kiaaina Farrington i mua o ka lehulehu, alaila haawiia ae la he ekolu mau leo huro no ka hoike ana ae o na mea apau i ua manao maikai, no ke kanaka a ka Peresidena o Amerika Huipuia, i hookohu mai ai i kiaaina no Hawaii nei.
Oiai ke Kalapu Hoeueu Hawaii me na malihini hanohano i konoia, e ai ana maluna o ka Hokele Iana, aia ka Bana Hawaii ke paani la, mawaho o ka Paka Bihopa, no ka hoohanohano ana i kela paina, no ka mea o ka Meia Wilson kekahi malaila, pela hoi me kekahi mau luna oihana keikie e ae o ke Teritore ame ke kulanakauhale.
Ma ka aoao o ke kalapu, ua kaa i ka Loio Kalana Heen, ka haiolelo mua, o ka hookipa i ke Kiaaina Farrington, ma ka hooia ana mai imua on a, ua makaukau na Hawaii apau, e haawi mai i ka lakou kakoo ana, i ka hookele aupuni ana, a ke kiaaina hou; a ma na lawelawe hana apau, e pomaikai ai o Hawaii nei, o na Hawaii ka hikimua, ma ke kokou ana aku.
Ma ka hope loa o na mea a ka Loio Kalana Heen i hoakaka mai ai, ua haawi mai la oia, i ke aloha o kela kalapu ia Kiaaina Farrington, i kana wahine, ame ka laua kaikamahine, e noho pu ana me ke kiaaina, ma kela paina.
Mahope iho o ke meleia ana ae o kekahi mau himeni, e ka poe himeni i waeia, i ku mai ai o Kiaaina Farrington iluna, a pane mai la no na olelo hookipa, ma ka aoao o ke Kalapu Hoeueu Hawaiii, ma ka hooia ana mai, i kona hoomaopopo no ka oluolu, ame ke aloha o na lala o kela kalapu nona.
APONO KE KOMITE O KA HALE I KA BILA HOOPAE LIMAHANA.
Ma ka Poalima aku nei i hala, i loaa ai ke apono ana a ke komite o ka hale o na lunamkaainana o ka ahaolelo lahui o Amerika, maluna o ka bila hoopaelimahaua, i kulike ai me ke kelekalapa a ka Elele Kalanianaole i hoouna mai ai i ke Komite Lahui R. W. Shingle.
Penei iho ke ano o ua kelekalapa nei:
"I keia la i waiho mai ai ke komite hoopaelimahana i ka hoike apono maluna o ka olelo hoohol, e ae ana i ka hookomo ana mai i na limahana Pake, no kekahi heluna makahiki i kaupalenaia, ma o k e kuahaua la a ka peresidena aia kekahi pilikia i ikeia."
Mai kekahi mau hoike hou o ka loaa ana mai Wakinekona mai, e olelo ana ia. malia e hookomomia aku ana ia olelo hooholo hookahi iloko o ke senate ma ka Poaono nei e Senatoa William P. Dillingham o Veremona.
O ka pauku olelo ano nui maloko o ka hoololi a ka elele lahui, me he mea la e hoomoakaka ae ana ia i ke kulana, o ia keia:
"No ka manawa o elima makahiki mai ka hooholoia ana o ka olelo hooholo in a e ike ana ka peresidena, alaila e kuahaua ae aia kekahi pilikia maloko o ke teritore o Hawaii, no ke kumu, o ia ka pokole o na iimahana, in a paha ma ke ano laula, a i ole ma kekahi papa paha, a mau papa paha; ma keia ke hoamanaia nei ke kakau olelo o ka oihana hoopaelimahana, malalo o ia mau kulana ame na hooponopono ana. elike me ia ana e hoakaka ai, e ae i ka hookomo ana mai iloko o ke Teritore o Hawaii i na lahui e i ae ole ia ma kekahi ana, elike me ia ana i ike ai e hoopauia ae keia pilikia."
KIKAKO, Iulai 7.--O ka hana a na wahine kiure o Ilinoi, i lilo ai i ninau kamailio nui ia, ua kukalaia ae e ka Lunakanawai Kavanaugh o ka aha kiekie, ua ku-e i ke kumukanawai ka mea i hoole i ka hoopuka ana i palapala kauoha o ka aha, e kauoha ana i ke komisina kiure e hookau i na inoa o na wahine ma ka papainoa o na kiure.
Wahi ana, ua maopopo loa iaia ka lilo ana o ka Peresidena Harding, i hoaloha oiaio no Hawaii nei, a he manaoio kona, e hoea mai ana i ka manawa a ka Peresidena e hoea mai ai no Hawaii nei, ma keia mua aku, mamua o kona waiho ana aku i ka noho Peresidena no Amerika Huipuia.
Ua haawi mai ke kiaaina hou i kona mahalo kiekie no na hana a ka Elele Kalamianaole ma Wakinekona, pela hoi me na hana a ua komisina ahaolelo a wahi ana o ka hana nui a ko'iko'i, e lawelaweia aku ana, o ia no na mea e pili ana i ka bila hoopuiapula i na Hawaii, he bila hoi i ili aku ai ke ko'iko'i maluna on a ame na hoa o ke komisina, ka hooko ana i ka makemake o ke kanawai.
I wahi e holopono ai na hana hookuonoono a hoopulapula elike me ka makemake o ka bila, ua olelo hou ae oia, he hookahi wale no alahele, o ia ka hana like ana o na mea apau, e hoohana i ka noonoo me ke akahele, a e lilo hoi ka hana hoopulapua, i mea ano nui iloko o ka noonoo o na makaainana apau.
Mahope iho o ka haiolelo a ke kiaaina i waiho ae ai ka Loio Kalana Heen, i ke nio, no ka lilo o Kiaaina Farrington, i lala hoohanohano no kela kalapu, he ninau hoi, i aponoia me na manao lokahi.
Ua mele hou ia he mau himeni mahope mai, alaila noiia aku la o Kakauolelo Iaukea, e kamailio mai i kekahi mau olelo pokole.
Ua haawi mai ke Kaukauolelo Iaukea i kana mahalo a hoomaikai kiekie, no ke au hookele aupuni o Kiaaina McCarthy, aka nae wahi ana, aole no he kanalua iloko on a, no ka ukali ake o Kiaaina Farrington, mahope, o ka meheu o kona mua, ma ka holomua, o kana hookele aupuni ana.
Mahope iho o ke mele hou ia ana o kekahi mau himeni, pela hoi me kemele lahui o Hawaii nei ame Amerika , ua hookuuia kela paina, me ka lululima ana o namea apau, me ka kiaaina hou ame kona ohana.
NUI KA OKOLEHAO I LOAA I NA LUNA OIHANA FEDERALA
Iloko o ka hopuhopu mau ia o ka poe kuai okolehao, e na kanaka federala aole no nae ia he kumu, e hoopau ai kekahi poe hakihaki kanawai, i ka lewalewa ana i kela hana, no ka mea, ma ka po o ka Poaha o ka pule aku nei i hala, a ma ka po no hoi o ka Poalima mai, i loaa aku ai he heluna nui o ka okolehao, me ka paa ana mai hoi i ka hopuia, ka poe i manaoia, ua pili i ka hewa, kuai okolehao.
Ma ka po o ka Poaha, mamuli o na hoohalahala lehulehu i waihoia aku i mua o na kanaka o ke aupuni, no ke kuaiia o ka okolehao, maloko o kekahi hale, ma kekahi aoao mai o ka makeke ma Aala, ua hoea aku la maloko o kela hale, a i ka huliia ana aku, mahope o kahi hoahu o na omole, i loaa aku ai he hookahi galani, i aneane e piha i ka okolehao, a maloko hoi o ka pahuhao, i loaa hou aku ai he mau omole i hunaia maloko olaila.
Mamuli iho la o ka loaa pono ana o ka okolehao, i hopuia ae ai na on a no laua kela hale, oia o Frank Coker ame J.R. Moffit; eia nae ua hookuu hou ia aku laua ma o ko laua waiho ana ae i ka bona, o elima hanari dala pakahi.
Ma ka po o ka Poalima mai, mauka ae nei o ke awawa o Palolo, i loaa aku ai he ipuhao puhi okolehao o 50 galani, i kanuia iloko o ka lepo, a mawaho ae o kela ipuhao puhi okolehao, ua loaa pu aku, he eono mau pahu barela o na mea i hoawaawaia , ame 72 mau galani okolehao maikai.
Ua paa ae he Korea nona ka inoa o Kim Sui i ka hopuia, ma ke ano, oia ka ena nona kela mau waiwai, a ma ka olelo a na kanaka o ke aupuni, o kela iho la ka elua o na manawa i paa ai kela Korea i ka hopuia.
KAPALAKIKO, Iulai10. I keia la i hoomanao ae ai o Kapalakiko i ke 75 o kona mau la hanau, me na pu aloha o ka oihana kaua, ke kaihuakai o na pualikoa, ame na hana hoikeike o na Ilikini ame na Paniolo i kome i na lole o kela au kahiko; e hele pu ana he poohiwi i ka poohiwi.