Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 29, 22 July 1921 — Page 6

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

W I L E B A   D A N U B A

a i ole

Mai ke Kulana Haahaa a i ka Hanohano

He Moolelo i Piha me na Hana

Hoopahaohao

 

 

"Me ko ike iho no ka hoi iaʻu e Wileba a kamaaina, o ko hoole iho la no kau iu," wahi a Dane, me ka hoomaka okoa ana iho e uwe"

Hele mai la o Kapena Fula, a apo ae le i kekahi lima ma ka a-i o Dane me ka pane ana iho me ka leo oluolu loa:

 

"E hoopau i ka uwe ana a kuu kaikamahine, aole he pilikia, eia ae i Miss Hiki, e hele aku kakoa e ai, ua ma-kaukau ka paina ahiahi." i pane iho ai ke kapena aoo me ka leo oluoly loa.

 

O keia wahine i ka hoea ana mai la, o ka mea malama hale ia o Kapena Fula, me kona hoolaunaia ana aku ia Puluka Gawila, o ko lakou nei komo aku la no ia noloko o ka rumi aina a oiai lakou a ai ana, ua kono okoa ia mai o Dane, e hooki i kana ai ana, me ka nana pono ana aku maluna o Puluka Gawila, ka mea ana e kuhihewa loa la, o Wailba Danuba maoli no, a mamuli wale no o ka huhu mai o Kapa-na Fula iaia, i hoopau ai ka dance nana ana i ke kanakaopio, a hoomau aki la i kana ai ana ahiki i ka maona ana.

 

I ke ku ana ar o na mea apau, no ka haalele ana iho rumi hookipa, a noho iho la no hoi o Kapena i ka pepa hoike, e pili ana i ke kulana o kana keiki maloko o ke kula.

 

He mea oiaio, he kiekie wale no na pakeneka i loaa hauoli loa o Kapena Fula, me ka paʻipaʻi ana aku ma ka poo-hiwi o ke kanaka opio, a o ia ka Puluka Gawila o ka pane ana mai

 

"Manao au, he hana maikia loa ka hoouna ana aku i keia hoike i kuu makuahine. Malia paha aole on a noonoo iki noʻu aka nae o kuu iini nui, o ia no ka loaa aku o ka ike iaia maloko o keia hoike, aole au he wahi keiki wai-wai, elike paha me kana i noonoo ai, no kuu holo mahu-ka ana mailoko mai o ke kula."

 

"He inanao pololei kena ou e kuu keiki, ke apono aku neiau e hoounaia keia hoike i ko makuahine, aka iloko o ia manawa hookahi he mea pono iaʻu ke kakau aku i kekahi leka nana, e hokaka ana no koʻu lawe ana mai ia oe i keiki hookama naʻu, me koʻu awamo ana ae i na koʻikoʻi apau o ka hoonaauao ana ia oe, e loaa ai kekahi kulana nou ma keia mua aku." wahi a Kapena Fula me ka piha hoihoi.

 

Ma kela po no i kakau ai o Kapena Fula i kana leka a hoouna aki ka me ka hoike e pili ana i ke kulana o kana keiki maloko o ke kula ia Mrs. Koni Gawila us ike mua ae nei kaua e ka makamaka heluhelu, i ka loaa pono ana aku o kela leka ia Mrs. Gawila.

 

Me kekahi kakahiaka ana ae i ka manaw i ike aku ai o Kapena Fula, ia Dane i ka noho hookahi mai, hele aku la oia imua o ke kaikamahine opoio, a i aku la:

 

"Pehea or e kuu keiki i manao ai o Wileba Danuba ka kone helehelena/" wahi a Dane me ke kuiʻo

 

"Ua kuhihewa or e Dance, aole keia o Wileba Danuba. aka i kaʻu keiki no keia ka mea aʻu i kamaaina loa ai mai kona manawa liilii mai ahiki wale i ke kanaka makua ana a o Puluka Gawila kona inoa."

 

"Ma ia wahi, ua kuhihewa loa oe e kuku, o Wileba Da-nuba kela ma maua like ka i holo mai no Amerika nei maluna o ka mokuahi hookahi a he kuai olepe kana hana, me ke kahea ana ma na alanui. Aole loa au i kuhihewa e kuku, no ka mea aia na mino ma kona mau lihelehe e hiki ole ai iaʻu ke hoohewhewa!"

 

Ma kela wahi o ne hoakaka a Dane, ua noke okia ae la o Kapena Fula i ka akaaka me ka paʻipaʻi ana mai ma ka poohowi o Dane, a pane hou mai la :

 

"He keu no hoi kou ʻpaakiki e Dane, no ka mea ua ku-hihwea loa oe, aka nae aole a kaua hoopaapaa ana no ia mea, e hoopaina loa kaua i ka inoa o Wileba Danuba a oiai aole keia o ke keiki i kamaaina ia oe. Eia kaʻu a'o ia oe e kuu Dane, mai nana pono o iaia ma keia hope aku a mai kahea hoi oe iaia ma kekahi inoa a ae aka ma ka inoa wale no o Puluka Gawila."

 

"Elike me kau mea i makemake ai e kuku pela no au e hana aku ai aka nae no ia he mea e loli ae ai koʻu noonoo nona oia maoli no o Wileba Danuba o kahi loli wale no o ia ka maikai o kona mau lole a pela no hoi me aʻu, ma na ano e ae, he o ia mau no oia, a pela no hoi au."

 

Ua paa maoli na mea a Dane i ike ai, e hiki ole ai ke hoololiia mai kona noonoo ae, aka nae, eia mai ka mea nana i hoopohihihi aku i ka noonoo o kona kahu hanai hou, ma ka manawa i loaa aku ai ka leka a Mrs. Gawila, e pane aku ana no kana leka i hoouna aku ai i kela wahine, ka makuahine hou o Puluka Gawila.

 

Ma kekahi ahiahi, e nanea ana no o Kapena Fula me Dane ame Puluka maloko o ke keena hookipa hoea aku la ka leka a Mrs. Gawila a no kona makemake e ike koke i ka pane mai kela wahine mai wehe ae la oia i ua leka nei me ka heluhelu ana ae ma ka leo nui:

 

Nu loka Iulai 7, 1844, E Kapena Fula :- Aole e hiki iaʻu ke hilinai aku no ka hoea ana o Puluka Gawila imua ou a oki loa aku hoi koʻu manaoio ana no kona lilo ana he haumana noloko o ke Kula Kiekie o Viginia. Ma kaʻu hoomaopopo iho, aia kekahi kuhihewa nui ma kekahi ano. He mea, oiaoia ua haalele aku kuu keiki Puluka Gawila i ke kula aʻu i hoonoho aku ai iaia maolko olaila he umi-kuma-mawalu mahina ae nei i hala mekona loaa ole no kekahi mau la lehilehu aka nae mamuli o ka hulihoomanawanui ana ma ka aoao o na kumukula ua loaa aku la oia maloko nei no o ke kulanakauhale mamau o ka hiki ana iaia ke holo aku no kekahi wahi okoa loa a i keia manawa aʻu e kakau aki nei i keia leka, aia oia maloko o ke Kula Kiekie a Nu @oka e hooikaika ana ma kana mau haawina apau. Ua hoomau aku au i ka haawi ana i kona uku hoomau, a ua pau hoi na pilikia mawaena o mauna i ka hooponoponoia a ma na ano apau ua piha loa oi me ka hauoli me kona hoohiki mai imua oʻu aole oia e hoopilikia hou mai ana i ko'u noonoo ma keia mua aku.

 

"No kena keiki au i hookipa aku la a i haawi aku iaia i ka hoonaauao ana aole he hiki iaʻu ke maopopo: a in a ua manao oe, ua lilo au i mea hoohemahema wale no ka pono o ke keiki a kuʻu kane iloko o na mahina he umi-kuma-mawalu ae nei i haʻa ua kuhihewa loa oe ma@@ mea." alaila huli mai la oai e nana ia Puluka Gawila pela no hoi i nana aku au ke kanaka opio maluna o kona makuakane hanauna i ka hala ana o kekahi mau minuke akahi no a pane mai o Kan@@a Fula i ka i ana mai:

 

"Ea heahea ka manaoʻo a keia mea a kaua a elua i ike iho la"

 

"O ke Akua wale no ka Mea i ike noʻu iho la aole he maopopo iki iaʻu," wahi a Puluka Gawila me ka luliluli ana ae o kona poo.

 

 

 

 

 

 

"Alaila he mea lawe hewa anei oe i ka inoa o haʻi" i kamailio mai ai o Kapena Fula me ka leo okalakala.

 

"Ina he hiki i ke Akua ke kamilio mai. Oia wale no ka hoike oiaio hookahi ma koʻu aoao a ke hoole aku nei au imua ou me ka oiaio loa, aole au he mea lawe hewa i ko haʻi inoa. Mai koʻu wa liilii mai akihi wale i ka kanaka makua ana imua au o kou alo kahi i holoholo ai, nolaila na kou lunaikehala ponoi e hoike mai ia oe, in a aole au o ka mea au i kamaaina ai, no na makahiki loihi ae nei i hala wahi a ke kanaka opio me ka leo kuoo.

 

"Ua kamaaina loa kou makuahine hanauna i ke keiki a kana kane, pehea la oia i kakau mai nei, aia no kana keiki me ia kahi i noho ai? Ua hoopohihihi loa ia mai koʻu noonoo ma keia mea."

 

"Elike me kaʻu i olelo mau aku nei ia oe, o ke Akua o ka lani koʻu hoike pela no au e hooia hou aku nei imua ou, owau no keia o Puluka Gawila, aole he mea okoa ae, ka mea hoi i kuleana e kapa aku ai ia oe he makuakane hanauna noʻu." me ka haloʻiloʻi ana mai a na waimaka ma na lihilihi o ke keiki opio.

 

"Anuhea oe e kuu keiki, ke manaoio aku nei au, o oe iʻo no o Puluka Gawila, aka nae he keu aki keia a ka mea hoopohihihi loa mai i kuu noonoo. E kakau hou aku ana au ia Mrs. Gawila a ke loaa he manawa kaawale iaʻu e hele okoa aku ana au e hui kino me ia."

 

Ke hoolohe mai la o Dane i na olelo e kamailio nei mawaena o ka makuakane ame ke keiki, me ka maopopo loa iaia, aole kela keiki okoa ae Mrs. Gawila i kakau mai ai aka o Wileba Danuba no ia, no kona hoohiki ana aku nae imua o Kapena Fula, aole e kamailio hou no kana keiki i kamaaina ai, nolaila uumi wale iho la no oia i kona manao me ka hoopuka ole ae iwaho.

 

Me kela ahiahi no, i kakau iho ai o Kapena Fula, i kana leka pane, a no kekahi mau manawa lehulehu no hoi mahope mai, aole nae he manawa iki i loaa mai ai ka Mrs. Gawila pane, a iaia e hoomakauku ana no ka hele okoa ana aku e halawai me kela wahine he alo a he alo, ike iho lo oia maloko o kekahi nupepa i ka papainoa o na ohua e holo ana no Europa maluna o ka mokuahi Amerika, iwaena o kela poe ohua, o ka inoa kekahi o Mrs. Gawila ame Puluka Gawila.

 

MOKUNA VI.

 

Malalo iho la o kela ike i loaa mai iaia, ua hoopau loa ar la o Kapena Fula i kona manao, no ka hele ana aku ahiki i ka hoi hou ana mai o kela wahine no Amerika.

 

"Ua hoohalaia kekahi mau makahiki lehulehu e Mrs. Gawila ame kana keiki ma Europa, ame ke kaahele ana in a Asia ame Aferika, me ka lohe ole mai o Kapena Fula, i kekahi mea mai ia laua mai no keia mau makahiki.

 

Ma ka manawa hoi o ka hookuuia ana mai o Puluka Gawila mailoko mai i ke kula, ua ninau aku o Kapena Fula iaia no kekahi hana ana i makemake ai e koho, ia wa i hoike okoa mai ai o Puluka Gawila, ia makemake oia e komo iloko o ka oihana koa, nolaila i wahi e loaa ai ka makaukau iaia ma kela oihana ua hoounaia aku la oia no ke kula aʻo koa me West Point.

 

Maloko o kela kula i hoikeiki aku ai ke kanaka opio i kona holomua loa, mamuli o kona hooikaika i kana mau haawina, pela hoi me na mea apau e aʻoia mai ana o ka oihana koa.

 

Ma kela namawa o ka hoounaia ana i Puluka Gawila no ke kula aʻo koa, us koe aku lo no o Dane me Kapena Fula, me he mea la, aia ka noonoo nui ame ke aloha o ke kapena maluna i ke kaikamahine opio.

 

Mamuli nae o keia mau opio imua o kona alo, ua lilo i hana nui na Kapena Fula, ka noonoo ana no ko laua pono. @oko o kona noonoo, ua paa kona manao, e hooili aku i kona mau waiwai apau maluna o kana mau keiki hanai, koa wale no kekahi mau waiwai liilii ana e hooili aki ai maluna o kekahi poe kakaikahi : o ka mea wale no nana i hoopilikia loa mai i kona noonoo, o ia no ke ano o ke mahelehele ana i kona mau waiwai mawaena o kela mau keiki opio.

 

No kona home nani, ua makemake loa oia e hooili aku maluna o Dnae mamuli o ka makee nui o kela kaikamahine i ua home nei, aka nae, iaia i nana ae ai ma kekahi ano, aole paha ia he mea pololei, oiai he keiki hanauna o Puluka Gawila nana, oia ka mea oi ae o ke kuleana i kona wai mamua o Dane, he mea oia i noho mai malalo ona, me ka pili ole mai iaia ma kekahi ano.

 

Mahope nae o ka noonoo ana o ua kapena nei, no kekahi manawa loihi i kana mea pono e hana aku ai no kona mau waiwai, akahi no a oili ae kekahi noonoo iloko on a, a koho ohi la oia, o ka hana pono wale no ma kona aoao, o ia ka hooma@e aku i kela mau waiwai, aka e kuleana like ana kela mau opio ma ia ano iho la, aohe he mahelehele ana i kona mau waiwai, aka e kuleana like ana kela mau opio, i kona mau waiwai apau, a e hoohauoliia aki ana no hoi laua ma ka hoomau ana aku i ka noho ana ma kela home.

 

Ma ka manawa o ka hoomaha ana o ke kula aʻo koa a huli hoi mai la hoi o Puluka Gawila, i ka wa Karisimaka ua hoopa koke aku la no o Kapena Fula iaia i ka i ana aku.

 

"Auhea oe e kii keiki, ma ka mahina o Ianuari ae nei e hookuuia mai ai oe mailoko mai o ke kula aʻo koa, a ia manawa e loaa mai ai kou komisina. O kaʻu e makemake nei e ike, heaha ka mea nui iloko o kou noonoo?"

 

"Ea, ke hoopohihihi loa mai nei oe iaʻu e kuu makuakane. Heaha la la manao maoli o kau mea i makemake ai?"

 

"No ka mea no ia e pili ana ia Dane, o oe kekahi o na kanaka hauoli loa," me ke ku okoa ana ae i Kapena Fula iluna, a paʻipa'i aku la ma ka poohiwi o ke kanaka opio.

 

"Ea, aole he wahi lihi maopopo iki o kau mea e kamailio mai ne iaʻu no Dane?" wahi a Puluka Gawla, me ka nana pono ana mai ma na maka o kona makuakane.

 

"Eia no koʻu manao maoli, e mare oe me Dane. Manao anei oe ua noho pouliuli au no olua? Ua ike au i koʻu pipili loa me Dane, a no kou hopohopo paha, o ae ole aki ai, e hoomare ia olua pela oe i hopohopo ai i ke noi ana mau iaʻu no kona lima.

 

"I hoike aku no au ʻi ka mea oiaio ia oe e kuu keiki, aole he mea hoohauoli mai i kee noonoo, o ka ike wale aku no ia olua e kuu mau keiki iloko o ka noho hauoli ana, he kane a he wahine. Ina aia ka manao nui iloko ou no Dane ua hiki ia oe ka lawe mai iaia i wahine nau i ka la apopo me kao hophopo hou ole mai noʻu." alaila hooki iho la o Kapena Fule i kana kamailio ana mai, me ka manao e lilo ana kela mau hoakaka ana, i mea hoohauoli aki i ka manao o ke keiki opio.

 

"He nani hoi ia ua ohe aku la au i kou manao e kuu makuakane @@laila he mea pono no e maopopo aku ia oe koʻu manao, o ia hoi, aole loa he noonoo iki iloko oʻu e lawe mai ia Dane i wahine mare naʻu."

 

Hakumakuma ae la ke helehelena o ke kapena aoo i ka lohe ana aku i ka pane a Puluka Gawila, a o ia kana o ka hoomaopopo hou ana mai : "Aole anei he wahi noonoo iki iloko  lawe mai ia Dane, i wahine mare nau?"

 

"Ae o ka mea oiaio maoli no ia."

 

"Alaila ma ka inoa o na mea oiaio apau, heaha iho la ka manao nai, o kou hoopilipili mau ana aku me ia, no ka @me ana mai i kona aloha nou?" wahi a Kapena Fula @ne ka leo kuoo, me ka hoi ana ae a noho iho la maluna o ke@@@@ noho.

 

"Aole loa au i hoao aku ma kekahi ano, e ume mai i ka noonoo i Dane, a oki loa hoi, koʻu hoao ana aku me kekahi @@@ i wahi nona e aloha mai ai iaʻu."

 

"Mai hoao oe e hoike mai iaʻu i ka mea oiaio ole! Ina

 

 

 

 

 

 

ua hooloʻi hou oe i kou noonoo, mamuli paha o kou ike ana aku i kekahi mau kaikamahine opio i oi ae ka uʻi ame ka nani o ko lakou mau helehelena imua o ko Dane, e hoike mau iaʻu ia mea me ka oiaio, aole e hoao e huna aki i ka mea oiaio. Ina ua kapae ae oe i kuu Dane, no ka lilo ana o kou aloha i ka mea okoa aku, e hoike mai i ka mea pololei mai hoao oe e huna aku, ma ka hoopunipuni ana mai imua oʻu." wahi a Kapena Fula me ka piha hoonaukiuki.

 

Ua pii mai kla ka inaina o ke kanaka opio, no kela mau olelo ku i ka uahoa a ke kapena aoo, a in a he mea okoa loa aku o Kapena Fula, pela ke kamilio ana aku i na olelo e hooili ana i@@ aahewa ana maluna on a, in a aole e hookakalia iho ana a Puluka Gawila i ka haawi koke ana aku i kekahi mau puupuu mahanahana me ke kumu pepeiao ; aka o kona makuakane hanauna no kela, ke mea nana i haawi mai i na kokua ana iaia, ma ka hookipe ana aku maloko o kona home; ame ke hoonaauao ana no hoi iaia, ua uumi wale iho la no oia i kona mau manao inaian a pane mai la :

 

"Auhea oe e kuu makuakane aole loa he hookahi manawai i pili ai au i ka hewa hoopunipuni iloko o koʻu ola ana. No na mea e pili ana, i koʻu punihei wale ana aku i kekahi mau helehelena uʻi o ke kumu ia o koʻu kapae ana ae ia Dane, aole no he mea o ia ano i halawai mai ma auʻu o Dane hookahi wale no ka wahine opio i loaa ai iaʻu ka manawa nui e hui kamailio pu ai me ia."

 

"Ina hoi ha e kena ka mea oiaio alaila heaha iho la ke kumu i kou mare ole ana aku iaia?"

 

"Eia no ke kumu pane ea alaila e ae mai e ninau hou aku au ia oe heaha iho la ke kuleana o kou hoao ana aku e hoopilipili me ia, no ke pahele ana i kona noonoo, e aloha mai oia oe?"

 

"Ke hoole loa aki nei au imua ou e kuu makuakane aole loa au i hoao aku e hana me kekahi ano, i wahi nona e aloha mai ai iaʻu."

 

"Aole e hiki ia oe e Puluka Gawila ke pulapu mai iaʻu. Ma na manawa apau au e hoi mai ai, a noho ma keia home, ua ike aku au me kii mai maka ponoi i kou hoopipili loa ia Dane. Aole anei oe i lawe aku iaia i ka holokaa, i ka holoholo waapa maluna o ka muliwai ; e ala pu ana me ia i ka po ; e heluhelu ana i na uke moolelo imua on a, a he hookahi ko olua himeni pu ana i kekahi mau mele hooipoipo ; e hoole mai ana anei oe, aole ia he hoao ana aku e kaili mai i ka noonoo o Dane nou?" alaila kuʻikuʻi iho la o Kapena Fula i kana puupuu iluna o kona kuli.

 

"Ua hana aku au i kena mau mea apau au e kuu makuakane e hoakaka mai ne aole nae ia, mamuli o kuu manao e pahele aku i ka noonoo o Dane elike me ka ipo i ka ipo aole ola aku ua hana wale aku no au, elike me ke kaikuana imua o kona kaikuahine. Ua makemake loa au ia Dane a he mea no hoi noʻu e hauoli ai in a ua lilo kaʻu mau mea e hana aku ai nona i mea hoohauoli pu aku iaia."

 

"He makehewa wale no na olelo o kena ano, e hoike mai i ke kumu o kou makemake ole ana e mare aku me ia?" i okalakala ami ai ka leo o Kapena Fula.

 

"He hookahi no kumu nui ma ka olelo pokole ana ae, aole au i koho o Dane kaʻu wahine e mare ai."

 

"Mamuli anei o kou Dane ilihune ; mamuli anei o ka haahaa o kona kulana pela iho la oe i hoowahawaha aku ai iaia i ka lawe ana mai i wahine nau?"

 

 

"Aole kean i ke kumu malia paha ua lilo iʻo kona kulana haahaa i mea kokua mai, no koʻu makemake ole ana iaia i wahine mare naʻu"

 

"He keu aku oe a ke kanaka hookano o hookiekie. E hoike aku au ia oe, ke manaoio loa nei au he kaikamahina o Dane na kekahi mau makua hanohano loa o Palani he mau kumu maikai loa ka i loaa iaʻu, no ka manaoio ana ia mea. Auhea oe e kuu keiki e hoopau loa oe i kou mau manao paakiki apau ; ua maopopo loa iaʻu o ka haahaa o ko Dane kulana, ke kumu i kou makemake ole ana e lawe mai iaia i wahine mare nau.

 

"Eia kaʻu mea i noonoo ia ; in a no ka haahaa iʻo o ko Dane kulana, ke kumu alalai nui nana e iaia i kikamahine hookama naʻu, me ka holo ana aku i kuu inoa maluna on a, a e hooili aku no au i keia mokupuni ame koʻu mau waiwai apau maluna on a, nolaila elike ana kona kulana me kou. Pehea e hiki ana anei ia ke mare aku ia Dane, a ia Miss Fula, ka hooilina o ka Mokupuni Fula?"

 

"He hookahi no aʻu pane aole au e mare me ia."

 

"E mare oe me ia a pono ai, a e ike auanei oe i ka pono o keia mea aʻu e paakiki aku nei imua ou e kuu keiki."

 

"Auhea oe e kuu makuakane, mai kuhihewa oe i koʻu manao maoli ma na mea aʻu i kamailio mua aku nei ia oe. Pehea la ka nui o na waiwai au e hooili aku ai maluna o Dane a in a no paha e maopopo ae ana he kaikamahine oia na kekahi ohana hanohano aole no ia he mea e hoololiia ae ai o koʻu noonoo no ka mea ua aloha aku au ia Dale ma ko ano ano he kaikauhine, aole ma ke ano he wahine."

 

"He kea no hoi kou paakiki e kuu keiki," wahi hou a Kapena Fula, me ka hiki hou ole iho iaia ke uumi i kona huhu i owili pa ia hoi me ke kaumaha no kona ike ana iho aole e hookoia ana kona iini no ka hoohuiia o kana mau keiki me ka maalahi loa iloko o ka berita o ka mare.

 

"Ua ae okoa mai oe imua oʻu ua aloha aku oe ia Dane aole ikekahi mea okoa mawaho ae one ; ua hoikeike mau aku oe imua on a i jou makee iaia in a paha ma ke ano kuiʻo a ma ke ano paani wale no paha ia kukuni paa aku nae oe iloko o ka puuwai o Dane, i ke aloha mou. E kuu keiki heaha no hoi ka mea hiki ole la ia oe ke lawe mai ia Dane i wahine nau ka mea nona ka puuwai i haulehia i ke aloha ia oe? Ina aole oe i aloha aku iaia i keia manawa elike me ke kane i kana wahine e hoea mai ana i ka manawa au e ike ai ia mea maemae loa ; nolaila e haawi aku i kou puuwai iaia elike me kana i hana mai ai ia oe."

 

"Auhea oe e kuu makuakane," i kamailio mai ai o Puluka Gawila me ke kaumaha o kona lea. "Ina ua haulehia o Dane i ke aloha noʻu mamuli o kaʻu mau mea i hana aku ai a i hoikeike aku ai hoi i koʻu mau ano imua on a alaila ke kaumaha loa nei au no ia mea. O koʻu ae ana aku i kau noi e kuu makuakane e lilo no koʻu mare ana aku ia Dane i mea e hookaumahaia mai ai au, iloko o na la apau o koʻu ola ana.

 

"Malia paha ua pohihihi oe o ka manao maoli i keia mau mea aʻu e kamailio aku nei imua ou e kuu makuakane o ka mea oiaia no nae ia aole au i aloha aku iaia ma ke ano he wahine naʻu nolaila o koʻu mare ana aku iaia, ma ka nele i ke aloha aole ia he wahi mea uuku aka e hoopilikiia mai ana koʻu noonoo ; aka nae mawaena ou e kuu makua ame aʻu o ka mea oiaio maoli no aole hiki iaʻu ke lawe mai ia Dane me kona @anaina hohoma a haikea i wahine naʻu me koʻu nana ole i kau mau mea e hana aki ai nona.

 

"E huikala mai nae oe e kuu makuakane in a ua oi aku keia mau mea aʻu e kamailio aku nei imua ou mamua o ka mea kupono aole mae he mea ohoa nana i kono mai iaʻu e hana aku pela o oe wale no e kuu makua." alaila hooiki iho la ka pela o oe wale no e kuu makua." alaila hooki iho la ka Puluka Gawila kamailio ana aku me ka piha o kona mau ano i na haawina o ke kaumaha.

 

"He haikea iʻo ko Dane helehelena he haikea nae, elike me kekahi pohaku momo makamae loa nona ne kumukuai e hiki ole ai i kekahi kanaka ke uku aku me na dala liilii. O keia iho la anei kau pane hope iaʻu maluna o keia kumuhana?"

 

"Ae, e kuu makuakane," wahi a Puluka me ke kulou ana iho o kona poo ilalo.

 

"Mai kapa hou mai oe i Puluka Gawila he makuakane au nou, e keia kanaka a ka uahoa nui wale," wahi Kape-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

na Fula, me ka hoike ana mai i kona piha loa i ka @@@ no kana keiki" "Aole loa au he makuakane @@@@@@@@@ he kok oou iloko oʻu : nolaila e Puluka Gawila ina @@@@ inoa iʻo ia aʻu nae e kanalua nei alaila ke kauoha aka au ia oe e huli aku i wahi hou nou e noho ai, i home @ pono i kou nei nou a ua kupono ole hoi o Dane no @@@ kulana haahaa e liko aku i wahine nau."

 

Ku mahe ae ia o Puluka Gawila iluna nana aku ka ho@@@ luna o na maka o kona makuakane hanauna a pane aku me ka piha i ka kaumaha :

 

"Ua hoike mai ke ano o kau mau olelo i ka nui @@ kou huhu iaʻu, me ua kumu kupono ole. Aka nae ke @@@@ nei au me oe, ma kou kipaka ana mai iaʻu e huli aku @@@ me hou noʻu noho ai e hooko aku ana au ia hana @@@ pe iho o ka pau ana o na kamailio mawaena o kana @@ e kaawale aku ai mai jou alo mai, e hoao no au e hoo@@ i na olelo i kamailioia e kaua ma keia ahiahi koe was koʻu hoomanao mau ana i kau mau hana lokomaikai oiai au e noho ana malalo o kou malu : ame ka @@@@@@ i loaa iaʻu oiai na la aʻu e hoohala ana maloko o keia la. Aohe paha aʻu mea hou e kamailio aku ai ia oe, o ka @@@ wale aku no i ko'u aloha hope."

 

"Ua hele o Kapena Fula a piha i ka huhu nie ka in a aia no hoi ka minamina ke kaumaha ame ke aloha i @@ keiki ke hakoko pu la iloko o ia manawa hookahi @@ ka ua kapena elemakule nei o ka pane ana mai :

 

"Auhea oe e Puluka, aole e hiki iaʻu ke au'u hou @@ oe e noho mai no kaua, aka nae i hele oe, a i loaa he @@@@ nou e hoololi ai i kou manao paakiki a manao a o Dane kau wahine e mare ai, alaila mai hoohakalia hele ana mai e hui pu me aʻu ua makaukau ae e @@@ aku i na mea i hanaia o ka wa i hala"

 

Aole a Puluka Gawila, pane no kela mau olelo aka @@@ mai la oia i kana kunou ana imua o kona makuakane, a @@@ mai la hele no ka hoi pololei loa ana noloko o kona @@@ aka iaia nae i hoea mai ai no ke keena hookipa, @@@@ ae la oai e akaaka, me ka hoopuka okoa ana ae i keia olelo:

 

"Ina i ae aku au i ka makemake o kuu makuakane e @@ i kela kaikamahine no kona waiwai : e ili mai auanei @@ kahi hea koʻikoʻi loa maluna oʻu no ka pepehi ana @@@ iaia a make i wahi e loaa hou ai ka noho kuokoa ana ia."

 

Ua hoopukaia ae kela mau olelo e Puluka Gawila @@ ke ano lealea wale no, eia nae, ua loheia mai ia mau @@@ kekahi poe, a e liho ana hoi ia mau olelo i mea e aka@@@ aku oia iloko o kekahi poino e aneane hiki ole ai iaia ke @@ ae i ka auamo ana i na haawina ehaeha he nui e ike aku @@@ kaua e ka makamaka heluhelu ia mea elike me ka @@@@ aku o keia moolelo imua.

 

Ma kela hoea ana aku a Puluka noloko o kona rumi @@@ makaukau koke iho la no oia i konaa mau ukana apau @@ loko o ka paiki a ma ka hora eiwa o kela po i ka manawa @@ ku mai ai ka mokuahi, o kona kau aku la no ia, a haa@@@ iho la i ka home o kona makuahina kahi nana i hoo@@@ aku iaia iloko o na la o kona huewa a i haawi aku @@@ na pulama ana a ka makua i makee iaia, ka mea nana i @@@ ae iaia ahiki i kona ikeia ana ae he kanaka opio naauao.

 

No Dane nae ua hookahaha loa ia aku kona manao @@ kela haalele awiwi ana iho o Puluka Gawila i ka hale @@ kona loha mea ola, i kekahi mea e pili ana i kela @@@ o ka mea wale no nana i hoauhee aku ia manao kaha@@@ ia no ka hoike ana aku o Kapena Fula iaia ua hala aku @@ Puluka Gawila no Wakinekona, no ke kii ana i kona @@@ sine likanela iloko o kekahi o na pualikoa. Ua @@@@@@ keia mau mea a Kapena Fula i kamailio mai ai o ke kum@@ oiaio nae o kana ia Dane, in a uokona kamailio @@@@ ka mea oiaio loa, o wahi no kela kaikamahine e kaumalea ai a i ole haalele mai paha i ko noho pu ana me ia.

 

Iloko o ka mahine o Ianuari, ua loaa iʻo mai la he komi sine lukanele ia Puluka Gawila no kekahi pualikoa e @@ unaia ana no Inia a i ka hoea ana mai o ka manawa e @@ aku ai oia me kona puali, me kona haawi ole mai i ke aloha hope ia Dane, us lilo kela i mea hookaumaha loa aku i @@ manao o ke kaikamahine opio.

 

No kela mau haawina kaumaha, ua kono okoa ia aku @@ Dane, e hookahe i kona mau wai maka me kekahi mau @@ mehameha no ka nui i kona aloha no Puluka a aole loa on a makemake i hoea mai imea o kona kahu hanai ma aa @@ upehupehu aka a kakali malie ana oia ahiki i ka @@@@@ ana aku o na hiona apau o kona kaumaha alaila hele @@@ oia e hui pe me Kapena Fula.

 

Ilolo nae o na hana maalea apau a Dane aole i noho na aupo o Kapena Fula, ua hiki loa iaia ke hakilo mai na aa i kana kaikamahine.

 

Me kekahi la nae a Dane o ke hoea ana aku imea @@@ nana mai la o Kapena Fula iaia a i mai la : He kea aku ka kaikea i kou helehelena e kuu Dane." me ka hamohamo ana iho i na lauoho memele o Dane e luhe ana ma kona poohiwi. "Aole keia he mea pono e hoomauia aki, aka auhee aku keia haikea mai ia oe mai e Dane nolaila ua hoo holo au i ko'u manao e lawe aku ia oe no kekahi wahi, @@ lia o ka loli ae o kou wahi e noho ai, a hui pu aku no @@ me ka ike ana aki i na mea i malihini i kou mau maka @@ mea ia e lamalama mai ai kou mau papaline."

 

Aole a Dane mea e kamailio mai ai no kela hhoolala @@@ a kona makuakane, nolaila ma kekahi la ae hoomakuakane koke iho la no ke kapena elemakule no kekahi huakahi loihi oiai ua hooholo kona manao , e hoihoi aku ia DAne malo@@@ o kekahi kula noho paa o na kaikamahine opio ma @@@@@

 

He kula keia aia ma kahi e kokoke ana i ke kauhiwi @ kula i kaulana o ka maikai o ke au ana a na kumu malaila a he wahi maikai no hoi o ke ea me ka loaa o na ola @@ maikai i na wahine opio apau i komo aku maloko o kela kula.

 

 

MOKUNA VII.

 

Iloko o na makahiki ekolu mahope mai aia wale no Puluka Gawila ma na kahua kaua o @nia kahi i hoohala @@. Aole no he nui o kana hana malaila koe wale no ke kiai @@@ ana aki i na hikini e hoao mai ana e hoopoino i aa ola o @@ makaainana nolaila me kekahi olelo ana au he kahua @@@@ maluhia wale no kela me ka hoouka ole ia a kekahikaua hahana.

 

Iloko mae o kela mau makahiki ekolu ua hoikeike maoli aku o Puluka Gawilia i kona eleu ke koa ame ka maka'u ole a iloko o ka manawa pokole wale no ua hookiekie ae oia poo ae ma ka oihana e huli hoi mai no Wakinekona me na hoike apau e pili ana i ke ano o ka lakou haua ma @nia.

 

Ma ka mahina o Feberuari i hoea aku ai i ke Konela Gawila no Wakinekona o ka manawa ia i hele ai ke kulana kauhale a piha i na mailihini makaikai honua mai ne wa@@ like ole mai o ka honua ner. Me he mea la o na wahine huapala apau o ka Akau ka Hikina ame ke Hema ua hoa koakoaia aku ma ke kulanakauhale ua hele ua hokele ame na hole hoolimalima a piha i na malihini.

 

O me hana nui iloko o kela mau la o ia no na aha hoohauoli, na anaina hulahula na ahamele ame ne hale keaka e hele mau ana na whai e malamaiaʻai o kela mau hana hoo hauoli, a piha i na kanaka i ke ao ame ka po aohe wa hoo maha e hao mai ana kela ame keia kane a wahine i kona nani e aka ana kekahi o oi ae mamua o kekahi elike me ke kulana mau i ikeia iwaena o ka poe hanohano a waiwai o ka aina.

 

(Aole i pau)