Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 30, 29 July 1921 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KAKOO KE KOMITE KUWAENA IA LANE I KAKAUOLELO
o ka poai o na Demokarata, a ma ka manao o ke komite, he mea maikai loa ka hoopau koke ia ana ae o kela pilikia ma kekahi hana nana e hoike aku i ka oiaio ole o ia mau olelo.
Ma ka manao o ke komite, o ka hana pono wale no e lilo ai i mea ole kela mau olelo hoino i ka aoao Repubalika, o ia no ka hookohu ana aku o ke poo hookele aupuni i kekahi Hapa-Hawaii naauao a piha makaukau elike me John C. Lane.
Ua manao ke komite ma o kana mau kokua liilii ana i huipuia me ke kakoo a ke kiaaina no ka hookohu mai o ka Peresidena e lilo o John C. Lane i kakauolelo no ke Teritore nei he mia ia nana e hoopau i na manao kuhihewa no ka hookae Hawaii.
O ka hookohu kakauolelo no ke Teritore o Hawaii nei, aia no ia malalo o ka waiho ana aku a ke Kiaaina i kekahi inoa imua o ka Peresidena no kona apono ana mai, a wahi a Kiaaina Farrington i hoike mai ai imua o ke komite, o ka peresidena, aia iaia ka hope loa o na hana ma ia mahele ma ka hookohu ana mai. Ua hoike hou mai oia aole ana mau ku-e no Mr. Lane. Ua ike oia i kona makaukau ma na ano apau.
Ma kela halawai ana ua hoike piha aku o Lorrin Andrews i na mea i hoolalaia e ke komite imua o ke kiaaina maluna o kela ame keia ninau hookele aupuni. Ua hoike pu aku oia ua makemake ke komite a ua makaukau mau e hooko aku i ka makemake o ka Peresidena Harding elike me ka manao o ka leka a ka peresidena iaia, me kona heluhelu pu ana mai i kekahi leka i loaa mai iaia mai ka Peresidena Harding mai, elike iho penei:
"I kuu Mr. Andrews;
"Ua manao au no kekahi manawa i hala ae nei e hoike aku ia oe no ka loaa ana mai o kau kelekalapa iaʻu ka hookohu ahiki i ka loaa ana mai iaʻu o na hoike ku-e mai ke komite mai oiai ia ma kona alahele e hoea mai ai no Wakinekona i kela wa.
"Ua lohe au i cela ame keia ku-e maluna o kela hookuohu a ua halialia wale ae no no kekahi o ia mau ku-e maluna o kela hookohu ka mea i pili loa mai i kuu puuwai.
"Aole loa he mau kumu ku-e aʻu maluna o ka mea a ke komite i wae ao ai. O na mahalo kiekie he nui kaʻu e malama nei no Mr. Shingle.
"No kekahi wa loihi, ma keia na komo mai na manao hooialo iloko oʻu o Farrington, oia kekahi o na makaainana koʻikoʻi o na mokupuni ame kona nonoi ole mai ame ka hookokono ole mai a kona mau hoaloha, ua komo ae ka manao iloko oʻu he hana kiekie naʻu ka hookohu ana aku iaia ma ke kaulana kiaaina.
:Eia no au ke paa nei me ia manao Ua hauoli au i ka ike ana o kona hookohuia ana aku ua hui aku me kekahi mau kiekie ana o ke aponoia a he manaolana mau koʻu e lilo ana oia he mea holomua.
"Nona au e noi aku nei ia oe ame kou mau hoa no ka oukou mau kokua ana iaia i mea e lilo ai ka hookele aupuni federala ana ma na anuu kiekie loa iloko o ko kakou hookele aupuni ana.
" Me na manaolana e hiki ana iaʻu ke hooko aku i ke noi a kou komite maluna o kekahi mau hookohu poo aupuni federala no na mokupuni i waihoia mai imua oʻu. Kou oiaio, "WARREN G. HARDING."
KA AHA HOOHAUOLI NO KA PERESIDENA I HAALELE MAI
Malalo o na hooponopono ana a ke komite piha eleu, James J. Hakuole, a maloko hoi o ke Club House o Kawaiahao i hoouluwehiwehiia me na lau nahele uliuli, elike me ka hooluluia ana o ke kuahu o Laka, i malamaia ai kekahi aa hoohauoli piha hauoli loa, ai malama pu ia ai hoi kekahi mau meaai mama, no ka hanohano o Mrs. Peter N. Kahokualuna, ka peresidena mua o ka Ahahui Hooikaika Kristiano o Kawaiahao no na makahiki elua i hala a i waiho mai hoi i ka hana no ka hoi ana aku no kana hana hou i haawiia mai ai me ka Nupepa Maui News ma Wailuku.
He anaina piha loa maloko o ia hale ka ia po, a he mau olelo hoaloaloha e kulu ai na wiamaka me kekahi mau haiolelo e hoakaka i kona mau anomaikai, kona makaala hana, kona hooikaika ma ka hana me na manao koa ka i hoakakaia mai e kekahi mau hoa lehulehu i ike ai i kamaaina i ka Mrs. P. N. Kahokuoluna mau hana maikai a e lilo ai ia mau hana maiki ana i kiahoomanao nona iloko o na puuwai o ka poe apau ana i hana aku ai i ka maikai.
Ua hoomakaia na hana hoohauoli ia po Poalima i hala, ma ka hola 7:30 p. m. a ua komo loa aku i na hora kuliu o ke aumoe i hookuuia ae ai na hana apau, me ka hoi o na'mea apau me ka hauoli ame ka piha pu o na lua o ka inaina i na meaai i hoomakaukauia e ke komite. Nui na manao paipai waiwai i luia mai ke kahu mai, mai ka peresidena mai o ka Aha@@@ C. E. o Kaumakapili, Mrs. Smythe ame kekahi mau hoa e ae, a ua nui no hoi na himeni hoohauoli i haawiia mai na kalapu like ole mai.
Mai ka peresidena i haalele mai, Mrs. Kahokuoluna, kekahi mau olelo aʻo kuliu loa i na lala o ka ahahua C.E. i akoakoa mai ma ia po, na ke kahu o ka Ekalesia o Kaumakapili Rey Henry K, Poepoe kekahi mau manao paipai waiwai loa, ke malamaia, a ma ka panina hope loa o na hana o ia po he mau meaai mama ka i kaipuuia mai, ke kope hia-a o na Kona me na Sandwiches ame na hau kilima. Ua ai a lawa a koe na meaai i hoomakaukauia, a ua hoi aku no hoi na mea apau me ka hauoli me na hoomanao pina ole no ka mea nona ka hanohano i haawiia ai ia anaina hoohauoli. I meo hoike ma ka aoao o ka hahui C. E. o Kawaiahao no ko lakou aloha no ka mea e haalele mai ana he wahi makana ka i haawiia aku iaia, a e lilo ana ia wahi makana i mea nana e hoomanao mau mai ai i na lala o ka ahahui ame na hoaloha i auamo pu me ia i ke koikoi o na hana iloko o na makahiki elua i hala ana i haalele mai la.
HE KANAENAE HOALOHALOHA NO KA MAUA KEIKI HELE LOA
E mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:--E oluolu mai i kekahi mau kolamu kaawale o ka kakou hiwahiwa ke Kuokoa no ka maua mau kanaenae hoalohaloha no ka maua lei aloha i hala aku i ke ala hoi ole mai.
Ua nana ka hale ke kino o ke kanaka, kahi a ke aloha i kipa mai ai; ua moku ke kaula gula,, ua naha ka pakeke ma ka lua wai.
He pili aloha keia he manao
Ua hele wale no a hala iluna,
I ka ulu-hua ohia ia i ka noe
Moe no o ka uhane honi pa-kanaka
O ko uhane ka kai hiki mai i ka ponei.
Ala pu no mua me oe--a
He po waiku ke aloha--
Inoho a kanaka ia no-e
Ua hanauia o Nalenaba Kahalepaahao mai ko maua mau puhaka ponoi aku i ka la 24 o Sept. 1899 a hala wale aku la no i ke ala hoi ole mai ma ka la 23 o Mei 1921 a ua piha iaia he 21 makahiki a me 5 mahina ame 29 laʻo kona hanu ana i na ea huihui o keia ola honua ana a hoi aku ia ma kahi mau o na mea apau.
Na ka elele waha ole i hoike mai i ka lono kaumaha ia maua na makua ame ka ohana o ka maua lei aloha he keiki, ua hala i ke ala hoi ole mai, ma ka aina o ka ehaeha, ma Kalawao ka aina makamaka o na lima kokua o ke aupuni.
O oe ka ia e walohia leo aloha o ka maua keiki,
Leo nakolokolo i ka houpo a Kane
Leo hoohia a i ka po loloa o ka hooilo,
Hopu hew ana i ke aka kino wailua,
O ka maua lei aloha he keiki,
Ua hala ua hoi mo ka Makua Lani,
Auwe ka maua keiki aloha-e,
Ka maua keiki hoi a!
Ka maua keiki hoi mai ka ua peepapohaku o Kaupo, a ka aina hoi nana i hoolehulehu mai ia oukou na keiki a kani moopuna i keia ao malamalama. Aole oe e ike hou ana i ka ua Kaulana o ka aina, aole no hoi oia e hoopulu hou ana i kona mau kilihune ua maluna iho o kou mau papalina lahilahi.
Aloha no Haleakala Kuahiwi ku kilakila i ka malie, me ka ua nee mai ka nahele, hele kohana ke kino o ka maua lei aloha i ke ala hoi ole mai, a i pili aloha ai ka aina o Kaupo.
E ke kuahiwi nani o Haleakala, a me ka ua nee mai i kanahele, aole e hehi hou ana o ka maua lei aloha i kou mau kualono uliuli kahi ana i hele ai a kupa a kamaaina. Aole no hoi elua e hoopulu hou iho ana i na kulu kehau huihui o ke kuahiwi maluna on a.
Aloha Kumunui ia home au e luakaha ai me ke aloha. Aloha kahi wai o ka piula i ka owe mai i ke kula wai, a he waiwai nui ke aloha na ka makua e hiipoi nei, e loku hala ole nei i ka po ame ke ao.
Aloha Luakauhi ia home a kakou e noho ai me ia Aunty au, ame na hoaaloha hoi, aloha o Kahualau, ia wahi au e pii ai i ka ohi hua kope, aloha ke kula pili o Niniao, oia wahi e imi ai i pono no ke ola kino mai ka ai kau mai iluna o ka laau, he laau hoi ka mea e loaa ai, auwe ke ehaeha o ka naau e!
Ua nono hoomanawanui ia e maua me ka maua mau lei aloha na inea he nui a na ka maʻi hookaawale ohana i hookaaawale aku iaia mai ia maua aku, auwe ko maua aloha poina ole ia oe e! E hoomano wale ae ana no i na wahi a maua i pili aloha ai me na keiki iloko o ka hune ame ka nele hehoa. pili no maua i ka ua me ka la i ke anu ame koʻekoʻe ; koʻekoe ka poli aloha o ka makua ua hala oe. Ano aloha wale mai ana no na pali huli makani o Kalepa ame ka wai huihui o Alelele, oia wahi au e hele ai. Aole oe e ike hou ana ia laua aole no hoi e hoopulu hou iho ana na kulu wai huihui o ka malu ohia o Alelele mauna ou. Aloha no o Kipahulu i ka i ka makani kaulana oia aina a kakou i noho malihini ai, a lilo ai he kupa a he kamaaina no ka makani Kailialoha. Aole e hehi hou ana kou mau kapuai wawae maluna oia home aloha o kakou, aole no hoi e pa kolonahe hou mai ana na onini makahi o ua aina kaulana ia maluna o kou kino laukahi; Aloha wale!
Aloha no Hana, ua lanihaahaa, noho i ka lani Kauwiki, ilalo ka hono o na moku o Kauwiki ka mauna i ke opaʻi paʻi e kalai ana a hina ke kumu o Kauwiki, ka aina hope a ka maua lei aloha i hehi hope loa ai, pau ka ike ana i ke ao aina hanau o Kaupo, a au aku la i ke kai no ka aina o kaeʻhaeʻha auwe no hoi ka walohia e!
I ko maua hooki ana i ka maua mau kanaeuae hoalohaloha i ka maua lei aloha he keiki, ke haawi aku nei mana i ko maua aloha ame na hoomaikai ana he nui i na kahu malamamaʻi o ka halemaʻi o Kalawao, no ka lakou malama maikai ana i ke kino puanuanu o ka maua lei aloha he keiki, a me ko lakou hai ana mai i ka lono kaumaha no ka pauaho ana mai la o Balenaba Kahalepaahao i keia ola mauleule ana, a waiho iho la i ka puolo waimaka a ke aloha na maua me ka ohana e paiauma aku ma keia aoao o ka muliwai eleele o ka make niau loa.
Me ka Lunahooponopono âme na keiki o ka papapaʻi ka welina.
MR. SAM KAHALEUWAHI,
MRS. SAM KAHALEUWAHI,
Kipahulu, Iulai 18, 1921.
KA WAI O KA NIU HAOHAO O WAIANAE
E kuu Solomon Hanohano, ke kapena opio hoi nana e hookele ana i kaua hiwahiwa ahonui, oia ka manu nunu lawe leka, Nupepa Kuokoa, aloha nui, me ka mahiehie:--E oluolu mai kou ahonui no kela mau lalani olelo e kaua ae la maluna, in a nae e loaa aua kahi rumi kaawale, oia iho keia:
Maloko o ke Camp o na Pake o ka mahiko o Waianae nei ua haawi ae e Mr. ame Mrs. Kaha Aoi he paina luau no ka laua lei aloha; ua nui na hoa aloha i hiki ae ma keia paina, ua a-i a lawa i ka lokomaikai o na makua a hu a kupalaka; ua haawiia aku na ma halo.
Eia hou iho no ma ka home Hookuonoono ma Lualualei, ka home hoi o koʻu mau hanau mua Mr. ame Mrs. Mele Kanoho mua Mr. ame Mrs. Mele Kanoho Kawelo he paina luau piha kanalima makahiki, ua nui na hoa aloha i hiki mai ma keia paina he nui na mea a-i i hoomakaukauia e laa ka puaa laulau, ka poi uouo kaohi puu, na limu, ono o na lae kahakai, na i-a maka, a he nui wale aku na mea ono i hiki ole ke helu papa aku, ua ai a lawa i ka lokomaikai a ka mea nona keia paina piha kanalima makahiki oia o Mrs. M. Kanoho Kawelo, ma ka la 4 o Keia mahina Iulai 1921.
Eia hou mai no, ma Pu-ea, Waianae uka he paina luau no, he pepe hanai na Mr. Kupau Pahu a me ka na ewa Mrs. Kupau, aole o kou kiu kekahi ma keia paina. Ala hou iho no, ma ka la umi no o keia mahina ua haawi ae ka hoomana Kakolika he paina luau nui ma ke kahua e ku nei kona luakini. Ua kukuluia kekahi lanai nui; aia maloko o keia lanai he ekolu pakaukau loloa, me he mea la he kanaha kapuai o ke pakaukau hookahi; ua hoonoho ia maluna o keia mau pakaukau na mea a-i like ole, oia hoi, poi kalo puaa laulau kulolo hau pia, uala Hawaii, i kalua ia, i-a maka, meono waimomona, a he nui aku na meaono i koe aole e hiki i kou kiu ke helu papa aku. Malaila ae ko makou alii makai me kona pili alo Mrs. Gilland, ko makou lunakanawai, Beni a me na makai o Waianae nei ame na poe, mai o Honolulu, me na keiki puhi ohe o keia hoomana, a o kou kiu kekahi a me na hoahanau o keia hoomana. Ua a-i a lawa, ua loaa na hua a ke aloha i kokuaia e kona mau hoahanau ponoi a me na hoa aloha eae mawaho o keia hoomana nona ka huina i kokoke ma kahi o ka $400 dala.
Eia hou iho no ia ono kuhinia, ma ka la Umi-kumamahiku o keia mahina no ua haawi ae ia keiki noho aekai ame kana Ewa oia hoi, o D.K. Kupihe, he luau no kona piha ana he kanalima mekahiki, nui na hoaloha i akoakoa ae ma keia paina oia hoi, ka hope makai, lunakanawai Beni, ka manikia o Eaianae nei, oia E. Breeht, a he nui aku na hoaloha, maloko o kekahi lanai i kukuluia mamua o ke alo o ka hale me na noho i hoomakaukauia a me elua pakeukau, i noho iho ai na hoaloha e nuu ana i na ono like ole, oia hoi, puaa kalua kele, nui ka ono, poi uouo kaohi puu, ua hoomoaia, oia na kaka makaia, wana, opihi, na ano limu like ole apau o ke kahakai, kela holoholona he o-o-o ka olelo, ake pipi, haupia a me na i-a o ke kai. Ua ai a lawa i ka lokomaikai o ka puuwai hamama a ka mea nona ka la me neia mau ono, ia olua hoi e na mea i piha na makahiki he kanalima e paplua iho ko olua ola a palalauhala haumaka iole, ke ola ka hoi ia a ke Akua, pele hoi na opuu pua no lako keia mau paina, o ke Akua manaloa ka mea nana e kokua mai e hooloihi aku i ke ola o nei mau pulapula au e Hawaii aloha. Me keia mau ono o ka wai o ka Niuhaohao, me oe e ka Lunahoopouopono ame ka poe hoonoho hua o ka papa pa'i ko'u aloha nui.
Owau iho no me ka haahaa
KIUWAHINEOKAHEMA,
Waianae, Oahu, T.H. Iulai 5, 1921.
MALAMAIA NA HANA HOOLAA O KA PAKA O KILAUEA
Ma ka manawa i malamaia ai na hana hoolaa o ka Paka Lhui ma ka Luapele o Mokuaweoweo, ma ke kuahiwi o Maunaloa e ka Eagle Party mai Amerika mai a i ukali pu ia aku ai hoi e Mr. L. A. Kakina, ka Rev. S. L. Desha ame Bev. Kaaiakamanu, a mahope iho o ka haawiia ana o kekahi mau haiolelo ame kekahi leo pule mai ka Rev. S. L. Desha ae, o kekahi o na mea hou ano nui i na malihini mai Amerika mai oia ko lakou lohe ana i kekahi mau oli hulihia mai a Mr. Kaaiakamanu aku, o keia malalo nei na mele hulihia i hakuia no Pele e na kanaka olohe haku mele o kela au kahiko, he mau mele i haku a i hoolaaia no Pele elike me ko Davida haku ana i ka Halelu e hoonani ana i ke Akua.
Hulihia I
Halihia ka mauna wela i ke ahi, wela nopu ka uka o Kuihanalei. Ke a pohaku puu lele mai iuka, ke kakoi a ka lama i ka lua. O ka hinihini kuamauna, o ka ma pu leo nui kani kohakoha, O kanaka loloa o ka mauna, o Kupulupulu i kanahele. O na akua mai ka waokele mai, Oo Kulipeenui ai a huea. O ke kike ala o Pukea, o ka Uwahi mapukea i kai. O ke keona a Pele i ai ai a ku ke oka, pau ae la ka maha laau loloa i Kaliee. A ka uka pohaku o kapu, kapu mai la ia iuka ua haiki o Kilauea. Ua ha ka lua i Mokuaweoaweo, ua haukauka i ke ahi a ka wahine: Ahina ae la e Moeawakea ke a o Puna, o aʻu hale lehua i kai o Kukiie. O aʻu hale lehua i kai o Puna-a.
Hulihia 2.
Hulihia kea au née ilalo o Wakea, hulihia i ka mole o ka honua. Hulihia i ke alo ula ike alo lani, i ka pukoa, i ka aaka, i ke ahu a. Ika ale poi e, i ka mokuna wela i ke ahi e. A i Kahiki nawele ka maka o Hinauluohia, wela ka lani kau ka haea. Wahia ka lani uli ka lani eleele, ka lau Kahoalii ka pohaku ku ia o ka hooilo. Noha mai o Kulanihakoi ke haaloloku nei ka ua, ke nei, nei ke olai. Ke ikuwa mai la iuka o Keoki, ke oki la i kona hale a mo ka piko i Elewa i Eleao. I ka wai la e haa Kulauianu, E pele e, ko hale la o Mauliola. E Hiiaka e nau hoi e noho ka puka i kai o Haehae. Ke ai holoholo la i ka uka o Hopoe ae la kulili ka ua kanahele o keaau. A ka mahu aka wahi i ka lua, oni puuomoni, haoia ae la ke a a lele iluna. Kawalele ai mauka o Keahialaka, pau wai mehana i ka wai welawela. E ku e, keehiia ilalo, i aloalo i ulu nui, hina palala aku la ke ao, omea ua. Ke kau nei ka malu o kulu Kapua, nei ka papa nei wale hoi Kilanea. Haa ke one mahuehue a Kanaloa, i kuia ae naue ka leo o ka opua o Puaalau. A ka luna i Mekuaweoweo huai Pele i kona kino, lawe ka ua lawe ke kaupu e. Opiopio kai a ke Skua e, akua iho la Pohakuloa, kike ka aia uwe ka mamane. Ka leo hoi ia laau waimaka nui, hakau Puna i ke ahi a ka wahine. Kaha ka leo i ka uka o Kaliu, o akua e haa mai i kuu maka. Punia e ke awa ka uka o ka lua, haahaa Puna kiekie Kilauea. O ko Puna Kuahiwi no ke ahi--e.
Maloko o keia mau hulihia ae la a elua maluna kekahi mau huaolelo Hawaii hohonu loa o ka manao a i hoohana ole ia mia ke kamailio ana i nei manawa, a ma keia mau hulihia e ikeia iho ai ka hohonu o ka Olelo Hawaii kahiko i loaa ole i na hanauna o keia la, ke au e oleloia nei he naauao a he au naaupo kela au kahiko, eia nae, he oi aku ka hohonu o ka ike o na kanaka o ia au i ko keia la ma ka olelo Hawaii kumu.
NA KA OIOI MUA NO KA LOAA
Ua kaa ia Daniel P. McGregory ka helu ekahi o ka eleu ame ka hanohano ma o ka Hawaii hikimua i holo aku i Molokai no ka nana ana i na aina home hookuonoono mahope iho o ka holo ana mai nei o ka ila hoopulapula i na Hawaii i aponoia mai la e ka Peresidena Harding.
Oia âme kana wahine âme na koiki he 10 ka i holà pu aku i Molokai me ka lawe pu ana i ko lakou kaa otomobile, i mea nana e lawe ia lakou ma o a maanei no ka nana ana i na in a. Eleu kela! Ma ka pule aku la i hala ko lakou holo ana aku, a e hala ana paha he mahina okoa okoa ia lakou ma Molokai, me ka hele ana a hoomoana ana ma na wahi a lakou e makemake ai, me ka nana ana i na apana aina helu ekabi, me keia manao, in a no ka weheia o na aina ma Molokai uo ka nohoia aku, oia kekahi o na kanaka Hawaii mua loa e wae ana i na apana aina e hookaawaleia ana e ko komisina o na homo Hawaii.
Ma ka manao waleia in a no ko Mr. Mcgregory hoi mai i ke kaona nei e hoihoi mai ana oia i hoike no kana mau mea o ka ike ana no kela mau aina hoaloha maanei, a mai iaia aku e loaa ma Molokai, a hoike ae i kona mau ai ka ike ia lakou no na wahi kupono o kela mau apana aina ma Molokai e koho ai oiai nae, o ko ke komisina kuloana hana ia, o ka apana a ke komi@@@@ e haawi aku ana oia ka kela ame keia e lawe ai me ka hoohalahala ole mai.
HE MAU MANAO MAKEE NO KUU KUPUNAWAHINE
Mr. Solomon Hanohano, Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha kaua:--E oluolu oe e hookomo iho i keia manao ma kahi kaawale o kau nupepa. Ma ka la 10 iho nei o keia mahina i hiki mai ai ka poe ohana o ka'u wahine mai Hamakua mai lakou, no lakou keia mau inoa: Mrs. Anakalea Mrs. M. Pereira, Mr. M. Pereira, Miss Alice Wela, Mas. Peter Wela, ame elua mau aikane wahine e ae. O Mrs. Anakalea he kupuna wahine ia no ka'u wahine aloha, oia hoi o Mrs. Peter Kamano Jr. a o ka makuahine no ia o ke Kapena Makai nui o Hilo, nei.
O Mrs. âme Mr. Pereia he Aunty a he uncle laua uo ka'u wahine, a i ole he mau kahu hanai laua no ka'u wahine oiai na laua i malama i ka'u wahine, no kekahi manawa loihi, a lilo hou mai oia i kona mau makua.
O Mrs. Pereira kona makuahine keia maluna ae nei o Mrs. Anakalea, a he kaikuahine oia no Solomon Anakalea e noho kapena maikai nei ma Hilo nei. O Miss Alice Wela ame Peter Wela he mau keiki hanai laua a elua na Mr. ame Mrs. Pereira.
Ua piha ko lakou pule me maua i noho iho nei ma ko maua wahi noho ma ka home hookuonoono ma Waiakea Hilo nei.
Nui ko makou le'alo'a nui no hoi ka hauoli a hiki wale no i ka hoi ana aku la o kuu mau makua no Hamakua.
O ka'u mea aloha nui loa oia no kuu kupuna wahine i huli hoi hou aku no Hamakua a haalele iho laia maua.
Aia kuu kupuna wahine aloha i ka mahiko o Hamakua e hana nei, a aole no keia manawa wale no aka no na makahiki lehulehu loa aole paha au i hanau ia wa. Ua piha na makahiki he 80 a oi i kuu kupunawahine i keia manawa a aia no oia ke imi mai nei i kona pono me ka hou o kona lae, me ke kaukai ole mai i kana mau keiki oiai he poe ohana keiki nui kana, ua nunui a ua mare kane a mare wahine. Na kuu kupuna wahine e malama nei kahookahe ana i ke ko iloko o ka hawai oiai na ka wai hoi e lawe i ke ko ahiki i ka halewili, paa mau oia i ka hana aole haule iki elike me kahi poe opiopi, e hane like ana me ia. E hele ana no kuu kupunawahine i ka hana e hoomanawanui ana i ka ehaeha ame ka luuluu o kana wahi. Aloha au i kuu "Kuku" aole paha e loaa ia'u kekahi kuku hou peneia ma neia mua aku.
O kuu kupuna kane hoi, ke kane aloha a kuu kupuna wahine ua hala aku oia ma kela ala a waiho mai la i kuu kupunawahine e auamo iho i ke kaumaha o ke kauwale ana. Make oia iloko o ka makahiki 1971 a nolaila ua piha he 4 makahiki o kona make ana.
E Solomon, e oluolu oe e haawi aku i kuu aloha i kuu makukane aloha ma ke kokua ana kolamu kaawale au in a e hiki ana.
O kuu makuakane oia no o Mr. Peter Kamano Sr. e noho puhi kukui nei ma Koloa, Kauai, a e hoolaha pinepine nei no hoi i na mea like ole o kona mokupuni, no kona hoolaha pinepine i loan ai ia'u keia manao e uha aku mahope o kana hana in a no ka makaukau ma la hana o ka hoolaha nuhou.
Ua kaawale mai au mai kuu makuakane mai no na makahiki he 5 ahiki wale no i keia la aole ke i kona maka, o ka'u wahi mea ike wale no o kana wahi mea hou e hoopuka mau mai nei ma ka nupepa. Kuokoa, oia wale iho no. Kuu makuahine ua make oia iloko o ka makahiki 1961 noloila, ua piha iaia he 5 makahiki keia o kona haalele ana mai i keia ola ana.
Manao au @a lawa keia e waiho iki ae paha kahi nuhou no kekahi manawa ae.
Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo a nui loa ia oe e Mr. Hanohano ame kau poe keiki oniu hua o kau papapa'i.
Owau iho no me ka mahalo.
MR. PETER KAMANO JR.
Waiakea Homestead, Hilo Hawaii.
HE HOOMANAO LA HANAU NO KA LAUA KEIKI
Ma ke Sabati aku la i hala i haawi ae ai na makua nana ke keiki, oia hoi o Mr. ame Mrs. Robert K. Nui, he paina luau, ma ke Sabati nei, no kapiha ana hookahi makahiki o ka laua bebe, ua konoia aku no hoi ka ohana ame na hoaloha no ka hiki mai e ai i na mea i hoomakaukauia no ka mea nona ka la.
Ua nui no hoi na ohana i hiki ae ame na hoaloha pu, me ka nuui o na meaai, ua ai a lawa i na mea i hoomakaukau ia e ko laua lokomaikai no ka la hoi o ka laua hua mua, he maikai ke ola kino o ke kamiki, he nui puipui kona kino.
Ua kukuluia he hale pea mamua pono iho o ka hale, he elua mau pakaukau loloa, i hoolawaia me na meaaai e moni ai ka haae, o ka puaa, kalua kele, ia ka laulau, ka opihi, kulolo, haupia o na ano ono like ole hoi e ono ai hoi ke moni aku, ua ai a lawa me ka hauoli pu hoi o na mea apau.
Ua hauoli hoi na mea apau ma-ia la, o ke kamaiki, ua hiki pu ae no hoi he elua mau Kalapu himeni malaila, o ia hoi ka Midnight Jazz, ame ka Hui Himeni o John Camacho, a na ia mau kalapu i hooheno mai i na leo hone o na pila, ka hulahula, hulaku'i ka hula olapa, o na ano leahea like ole e hauoli ai na mea apau.
Ma ia po iho no hoi i hoomakaukauia mai ai na aikilima, na meone huihui hoi kau ke moni, a ma ia hope iho i hoi hou mai ai na keiki hookani pila, hoohauoli kou mai la i kelaanaina, ahiki i ua hora o ka aumoe, ana iho,
Ke hoomaikai nei keia hoa i i ka la o ke kamaiki me na makua pu no hoi na laua i hapai i keia hana no ka la o ka laua keiki mua me ka mahalo no hoi i na mea i hoomakaukauia e ai a lawa i na mea i hoomakaukau ia e ai a lawa i na ono like ole. E hooloihi ia na la o ke kamaiki, me na kulana pomaikai apau o ka noho ana aku o keia mua aku, ame na makua oia hoi o Robert K. Nui ome kana aliiwahine Mrs. Julia K. Nui, me na pomaikai he nui.
Owau iho no me ka haahaa.
WM. KALAMA,
Mea kikokiko o keia papapa'i.
Honolulu, Oahu, Iulai 27, 1921.
HOIKE HUI O NA AHAHUI C. E. O MAUI HIKINA
Mr. Solomon Hanohano, Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha nui:--E oluolu oe e hookomo iho ma ka Nupepa Kuokoa, e malamaia ana ka hoike hui o na Ahahui C. E. o Maui Hikina ma ke Sabati o ka la 21 o Augate 1921, ma ka luakini o Palapala Hoomau, Kipahulu, Maui, ma ka hora 1 p.m. auwina la. Ma ke ahiahi Poaono hora 7:30 p. m. Augate 20, 1921 he ahamele nui na ua Ahahui C. E. ame na Club himeni mawaho ae, uo na hana hoohauoli o ia po. O na haawina o kela ame keia C. E. pakahi ma ka Hoaloha, a he 15 minuke ka manawa e hoike ai penei:
1--Ahahi C. E. Wahinepee, ka mane amo ke kumuhana, o Ianuari 1921.
2--Ahahui C. E. Keanae ka mane me ke kumuhana o Feberuari, 1921.
3--Ahahui C. E. Nahiku, ka mane me ke kumuhana o Maraki 1921.
4Ahahi C. E. Wananalua, ka mane me ke kumuhana o Aperilla 1921.
5--Ahahui C. E. Kipahulu, ka mane me ke kumuhana o Mei 1921.
6-- Ahahui C. E. Kaupo, ka mane me ke kumuhana o Iune 1921.
O na himeni hui na ke alakai o ka la hoike e hawi aku. E hana mai kela ame keia C. E. i na haawina ame na himeni hoike a miomio e pau pono ai ko oukou manawa hoike iloko o 15 minuke. Imua e na Ahahui C. E. no Kristo a no Kaua hana ma ke Sabati alakai i kona mau ahahui iloko o kona aloha palena ole.
Me ka mahalo nui.
Ko oukou hoapaahana
D. K. WAILEHUA,
Komite hoeueu o na Ahahui C. E. o Maui Hirkina.
Hana, Maui, Iulai 22, 1921.
Halekuai o na Hawaii ma Aala Makeke
Poaono ka la hope o keia mahina, manawa maikai a kupono au e Hawaii e hele mai ai a kuai i kaui i kau mau MEAAI no ka HOME ma ka Haleknai o na Hawaii.
E loaa ana i kela me keia dale kuike au e hoolilo ana maanei i ka POAONO, IULAI 21, elima pakeneta hoihoi hou is aku ia oe mai ka huina mai o na mea ao i kuai ai ma keia HALEKUAI.
KUMUKUAI O NA MEAAI
Akule maloo--5 no ka…………………………………………………$ .25
Opera liilii o Lahaina---40 no ka ……………………………………… .40
Aku maloo ono o Kona mai-- I no ka…………………………………. .60
King Salmon momona ono--1 paona no ka …………………………… .25
Pipi Paakai momona ono--1 paona no ka ……………………………… .25
Puaa Paakai momon ono--1 paona no ka………………………………. .35
Poi, ma ke dala kuike--12 1/2 paona no ka…………………………….. 1.00
Waiubata ono maikai--1 paona no ka…………………………………… .60
Waiubata ono Mori--1 paona no ka……………………………………. .60
Kopaa helu 1--12 1/2 paona no ka …………………………………….. 1.00
Kopaa helu 2-- 14 paona no ka ………………………………………… 1.00
Kopaa helu 3-- 16 paona no ka ………………………………………… 1.00
Laiki Kepaai me Pake--17 1/2 paona no ka …………………………….. 1.00 Eke Palaoa maka maikai--49 paona no ka ………………………………. 2.35
Eke Palaoa maka helu 1-49 paona no ka ………………………………… 2.50 Kini Waiu Kia Aeko--1 kakini no ka ……………………………………. 2.50
Kini Waiu Oarntion nunui-- 1 kakini no ka ……………………………… 1.65
Kini Waiu Alpine liilii--1 kakini no ka…………………………………… .80
Kini Waiu Federal me Milk Maid--1 kakini no ka ………………………. 1.50
Kini Kamano liilii ono--1 kakini no ka ………………………………….. 1.20
Kini Kele o na ano apau--1 kakini no ka ………………………………… 2.25
Kini Pork ame Brans nunui, D. M--1 kakini no ka ……………………… 1.50
O ka poe makemake puaa kalua, kulolo, laulau, opae kalaula, oopu, a pela aku, he loaa no keia mau ono maanei ke waiho mua ia mai ko kauoha mamua o na Poaono apau. Naue mai apau maanei e kii mai ai i ka oukou MEAAI.
HALEKUAI O NA HAWAII.
Helu 8, Aala Makeke. Kelepoua 6311.
642--Iulai 29.
Hoike a ka Puuku o ka First Savings & Trust Company of Hawaii
Teritore o Hawaii )
)ss.
Kulanakauhale âme Kalana o Honolulu.)
O. W. H. CAMPBELL, mamuli o kona hoohiki ponoia ana, ua hoakaka mai oia ka Puuka o ka First American Savings and Trust Company o Hawaii i Kaupalenaia, a o ka hoike malalo nei he hoike piha, oiaio a pololei ia o na hana i lawelaweia e ka First American Savings and Trust Company o Hawaii i Kau palenaia, ahiki a komo pu ka la 30 o June, 1921, a o nei hoike papahelu ua koiia o ka Pauku Helu 3327 o na Kanawai i Hooponopono Hou is o 1915, o ke Teritore o Hawaii.
O ka huina dala kumupaa i hoamanaia o ka hui he $200,000.00, i maheleia iloko o 2,000 mau kea, o $100.00 pakahi. I ka heluna o na kea i hoopukaia he 2,000. he kanahiku pakeneka o ia, like aku me $140,900.00 i ukuia, a koe he $60,000.00 no ke kaheaia aku e hookaa mai. O na aie o ka hui ma ka la 30 o Iune, 1921 elike me ia i huliia ia manawa oie keia malalo nei:
Kumupaa i ukuia………………………….$ 140,000.00
Na uku kaulele i loaa ole………………….. 1,382.96
Na pomaikai i mahele ole ia……p………... 40,360.39
Na huina oi aku…………………………… 25,000.00
Na dala hoahu…………………………….. 1,102,179.25
Na aie e ae………………………………… 40.00
--------------
$1,315,162.60
Na waiwai e ae o ka hui ma ka la 30 o Iune, 1931, oia keia malalo nei:
Na aie âme na, uku kaulele…………………………………$1,037,749.46
Ke kumupaa o ka Hui ame na Bona ………………………. 200,881.25
Ka waiwaipaa……………………………………………… 21, 973.85
Waiwaipaa aelike kuai……………………………………… 2,100.00
Dala kuike ma ka lima maloko o na banako………………… 44,262.98
Ukupanee i hoonuiia ae……………………………………… 8,195.06
------------------
$1,315,162.60
(Kakauiuoaia) W. H. CAMPBELL, Puuku.
Kakauinoaia a hoohikiia imua o'u i keia la 20 o Iulai,1921.
(Kakauineaia W. J. ROBINSON,
Noteri no ka Lehulehu, Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi, Teritore o Hawaii.
Ke hooia nei au ma keia o ka hoike maluna ae he kope oiaio a pololei loa ia o ka hoike papahelu kumi i waihoia ae i ke keena o ka Puuku o ke Teritore o Hawaii.
W. J. ROBINBON
Noteri no ka Lehulehu, Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi. Teritore o Hawaii 6461--Iulai 22, 29, Aug. 5.
NA LEKA KII OLELA MAI AHIKI IULAI 23 1921.
Amu, Mrs. Annie Kawawahimoku V. Ehia, Alfred Kawaha. Morse Kaikaka O. Kia Abr.
Kaiua, Ruth Miss Lono, Emaea (2) Kauhi, Daisy Maaele, Kalawaia May Maui Marg.Kama, Dan Manuwai, Rose Kamule, Lahela Namakaokaua Mrs. Mrs. Naipo, Hiram Kane, Geo.K. Waihlae, Geo. Kapuko, Robt.
MRS. UI HOLIONA UA HALA
E Mr. Solomon Hanohano Lunahooponopono o ka Hiwahiwa a ka lahui Hawaii, Aloha oe:-- Mamuli o ka lokomaikai o ke Akua ka Maku. Mana Loa ka mea nana i mua i ka lani ame ka honua ua lawe aku la i ka hanu ola o ko makou hoapaahena, iloko o Kritso kana keiki, ma kona home noho ma na aekai o Keawaiki, Kuau, Paia, Maui T. H. ka la 26, o Iune 1921, hora o wanaao.
O Mrs. Holiona, oia kekahi o na hoahanau kahiko o ka Ekalesia o I'aia, a ua noho peresidena oia no ka Ahahui C. E. Makua no na makahiki he elima, a mamuli o ka nawaliwali o ke ola kino ua waiho mai oia i ka hana a kona Haku aloha.
Ma na aoao o kona hale-pahu ame hole lua, na hoahanau, na haumana Kula Sabati, na lala o na ahahui, ame ekalesia, ana i aolha nui ai, ame na hoaloha ma kona home, a ma kona halelua, ka hana hoomanao hope nona.
O makou o na hoahanau o ka Ekalesia o Paia na haumana Kula Sabati na lala C. E. makua ame opio ke komo pu aku nei a auamo pu i na kaumaha ame na luuluu me oe e ke kane wahine make ame ka olua moopuna.
E hoomaikai ia o Iehova, Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku.
Ma o ke komite ala.
JAMES N. L. FAUFATA,
Paia, Maui, T. H.
BELFAST, Ireland, Iulai 14. --Lehulehu wale o na makaainana i hoehaia i keia la mamuli o kekahi hakaka haha na loa i hooukaia maluna o na alaaui Lehulehu na hale i nahaha mamuli o na poka pa-hu, pau na waiwai o kekahi mau halekuai i ka aihueia, hao wale ia, a he heluna nui o na kanaka i hoehaia e ka poe ki malu, aka nae ua hoomaluia no na haunaele e na makai me ka hoohana ole ia o ke lakou mau pu.