Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 30, 29 July 1921 — Page 6

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

He Moolelelo no ko

Helena Simoa Lanakila Ana

            A I OLE

Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

 

            "O kekahi kumu hoi o koʻu noho pouliuli loa no ko laua mare aole o Helena i hoike iki mai iaʻu maloko o kana leka

hope loa no ia mare o laua, a ke manao nei no na e au e loaa mai ana paha kana leka maloko o hookahi a eluala, "wahi a

Makoli.

            "Alaila he holo leka mau no ka paha oe me ia i na manawa apau?" i ninau mai ai o Mr. Lanakasa.

           

            "Ae, he hoopunipuni loa nei olelo a Makoli no ka mea, no kekahi mau mahina ko laua holo leka ole ana. "He keu,

aku no hoi kela a ke kaikamahine lokoino nui wale no kona hoike ole ana mau iaʻu maloko o kana leka no ia mare o laua!

E nukula aku ana ola e aʻu maloko o kaʻu leka, a i ole, ke halawai hou aku au me ia, no ka mea, he makemake au e

hoouna aku la i kekahi wahi makana iaia no ia mare on a, o kona huna loa ana mai la nae hoi iaʻu.

 

            "Eia nae, o kaʻu i kaumaha iho la no kou noonoo ole ana ia Alekona ma ke ano he kanaka oia i kulike aku me ko Helena kulana. E Mr. Lanakasa, ua naopopo iki no anei ia oe kekeahi mea aia maluna o Robaka ko Helena iiui, elike me kaʻu i hoomaopopo ai oiai au e noho ana ma ke kuahiwi. Adironadaka ma kela hooilo aku nei. Ma kaʻu hoolohe aku ia Helena e kamailio mau ana oia i kekahi mea no Rohaka, a he kii maikai no hoi kekahi a ua o Helena o kaʻu ike ana maloko o ka buke kii ana, a i na manawa apau aʻu e kamailio ae ai no Robaka, a pela pa no hoi me ia, e ike mau aku ana au i ka pii ae o ka ula ma kona mau papalina, he helehelena aʻu e ike aku ana ua makemake oia ia Robaka," wahi a Makoli ma ke helehelena e hoike @koa mai ana i kona lili ia Helena. Ma kaʻu ike aku kekeahi mea aia maluna o Robaka ko Hele na iini, elike me kaʻu i hoomaopopo ai oiai au e noho ana ma ke kuahiwi Adironadaka ma kela hooilo aku nei.

            "A, pehea la kou manao no Miss Simoa, aole anei ou manao he kaikamahine huapala maoli no oia? Noʻu iho la ea, ke manaoio nei au pela, a ke-hooiaio pu aku nei no hoi he kaikamahine uʻi oia, aka-"

            He mea oiaio ia aʻu i hoakaka mai la, aka nae ea, he wahi kaikamahine hookeikei, he hoopono nae, aole on a makemake e hoopoinoia kona ola mamuli o kekahi hana lapuwale. Aole o kona uʻi wale, aka he kaikamahine oia i hoonaauao maikai ia, a ua lehulehu no hoi ka poe i pupule iaia no kona uʻi eia nae, he manu hiki ole ia ke paheleia e ka poe kiamanu. Ua lehulehu na manawa aʻu o ka noonoo ana in a he like koʻu uʻi ame koʻu maikai, kamaemae ame ka naauao me kona, e olaa iho ana ia manao iloko oʻu elike ana koʻu maemae me ko ka lani.

            Ua oluolu ko Mr. Lanakasa naau no kona lohe ana aku i ka hoinoino o Lakoli ia Helena, aka i kona makanwa i lohe aku ai i ka mahalo, ua lilo kana hana o ka hoolala ana e hoohoka ia Helena i mea hoahewa iaia iho, no ka hooneleia ana aku o ia kaikamahine i kana mea aloha.

            Mai ka manawa mai o ka loaa ana aku o ka Alekona kelekalama i ua o Mr. Lanakasa, e hoike aku ana i ko laua la e mareia ai me Helena, mai ia manawa mai ka hookaumaha mau ia ana o kona noonoo no ko Helena hooneleia ana aku i kana mea aloha, a pela hoi ko Robaka hoohokaia ana aole e mare aku me Helena, elua ana mau uhane i hana aku ai, a o ke kolu oia kona hoao ana e kipe ia Habati Alekona me ka umi kaukanu dala, i mea e mare ai oia me Helena a nele hoi ko Robaka makemake e mare me Helena. Ua nui kona hoehaeha mau ia ma ka naau, he ehaeha lalau loa nae, no ka mae aole na hai i hana ka hewa aka nar@a no, o ka mihi ana iho mahope o ka hanaia ana o ka hewa he mehi lalau loa, no ka mea, ualilo kana mea o ka hana ana i mea e hoowaiaia ai kona inoa hanohano in a e wawaia ae naa, a mahope aku o ia manawa aole oia e nana iho ana iaia ma ke ano he keonimana hnohno a maemae o ka inoa, aka he kanaka ana oia e nanaia mai ana e ka lehulehu ma ke a@n he kanaka nona ka inoa i kau ke@hi kiki eleele.

            "He mea oiaio, ua aloha o Helena ia Robaka, a me he mea la o Robaka no kekahi i haulehia pu iloko o ia aloha like aka malia paha, in a no ka lilo aku o ko Robaka noonoo i kekahi mea okoa, e pau ae ana no ia aloha on a ia Helena, a pela no hoi me ko Helena in a no ka lilo aku i ka mea okoa," i pane aku ai o Mr. Lanakasa.

            "E pili ana no kau mea i kamailio mai nei, no ko Helena ui, ka maemae a pela aku, malia paha no kou makemake wale mai no kela ia Helena, a malia ua koho hewa paha oe i kona    mau ani ame kona waiwaiio, a i kekahi poe okoa aku he okoa loa ka lakou mea e kamailio mai ana nona."

            I le mea oiaio loa keia aʻu e hoike aku nei ia oe, " i hooiaio mai ai o Makoli. "Ua maopopo iaʻu e hoike mai ana no ka poe apau i ike a i maopopo i ko Helena mau ano elike me ia aʻu i hoakaka aku nei ia oe. Ua hui pu mau O Robaka me ia. ua ike no oe ia mea la? O Robaka kekahi i loaa nei manao he kaikamahine ua o Helena, a ke manao nei no au aole no i nele kona makemake ia Helena, a me he mea la o ia mau no ia ia manao iloko on a a hiki i nei manawa.

            "Ea, e Mr. Lanakasa, in a no ka lahe nei o Rabaka i ko Helena mare me Habati pehea ana kona manao?" i ninau mau ai ua o Makoli me ke kapalili iloko o kona puuwai ia manawa iaia i hooki iho ai i kana kamailo ana.

            "Aole anei ou koho iho ua lilo ka nuhou e pili ana i ko Helena mare aku me Habati i kumu no kona helehelena ame karia kamailio ana i nei po, malia, ua lohe mahui iki paha oia i kekahi mea e pili ana i kela mare?" i ninau mai ia o Makoli.

            "@a wai auanei oia e lohe ai, no ka mea, aoleau i hoopuka iki aku aiai no kela mare o Helena me Habati," i pane aku ai ke keonimana.

            He kaikamahine piha noono o Makoli, nolaila ua koho koke iho la no oia ia manawa ua loaa kekahi paee hahana ana mawaena o Mr. Lanaakasa ame Robaka mamuli o ko Robaka makemake ia Helena i wahine nana. Ua loaa pu iaia kekahi manao hoohuoi ia manawa o ko Mr. Lanakasa kumu ia o ka lawe ana mai ia Robaka kaawale i ka aina mamao, i kaawale ai oia mai a Helena mai, i ole ai laua e launa mau, ua ike o Helena aia maluna o Robaka ko Mr. Lanakasa hilinai a o kona hooilina hoi no kona mau waiwai apau, a ua makemake o Lanakasa e mare o Robaka i ka wahine i ku like ka waiwai me kona. Ua pololei loa keia koho a Makoli

            Ua hic pu iaia ke hoomaopopo in a he mau wahi huaolelo kekahi a laua ē kamailo ana maluna o ia kumuhana, e hoao mau mai ana o Mr. Lanakasa e haolo ae i ke kamailio mau ana  no ia mea aole no hoi o Mr. Lanakasa e @a iki ana e hoike aku ia Robaka no ko Helena mare aku me Hahati Alekona.

            Ia manawa ua hoop@u loa ae la o Makoli i kana kamailio hou ana maluna o ia kumuhana e pili ana no Robaka, aohe no hoi he manawa me ia hope iho i hapai hou ia mai ai ke kamailio ana, a ai manawa like hoolala iho la o Makoli i kana papa hana no ka hoomau ana aku ahiki i ka hookoia ana o kona makemake ma ia mua aku.

            Iloko on a ia manawa aole on a makemake e hunakele i ka mea oiaio, e pili ana i ko Helena mare aku me Habati oiai nae, aohe ike maopopo i loaa mai iaia mai a Lanakasa mai no ia mare o Helena ma.

            O ke ahiahi Poalima kea, ka manawa hoi a Helena e opiopi ana i ko laua mau pono aahu a hookomo iloko o na pahu, elike me ia i ike muaia ae nei, a oiai oia e opiopi anai ko laua mau wahi pono no ka hoomakaukau ana no ka nee aku a no ka mare aku hoi me kekahu le ae, me ka haikea loa o kona helehelena ame ke kaumaha pu okona naau oia i hana ai, ia ahiahi.

            Ma ke kakahiaka Poaono ae ua holo aku la o Robaka i kahi o Makoli ma maluna o ke kaa lio mai ke kulanakauhale aku o Parisa, no ka hoomaopopo ana no ka lakou huakai makaikai ma kekahi pule mai.

            Aia ma ka puka aniani o kona runimoe o Makoli e noho ana ia manawa, a ua ike mai la oia ia Robaka ia holo ana  aku, eia nae, aole oia i iho koke mai e hui me Robka no ka hookipa ana aku i ke kanaka opio ana e kuko ana, elike hoi me kana hana mau i na manawa apu Robka e hoea aku ai mamua aku.

             No ka hapaha hora paha kona kamailio pu ana me Mrs. Elawoka ame Mrs. Satevana ma ia kakahiaka mahope o kona komo ana i mau aahu hou nona, a hele aku la hoi me kekahi leka e paa ana iloko o kona lima no ka hoikeike ana aku i ka makuahine.

            "E anate Eliza, e koho mai oe a wai mai la keia leka o ka loaa ana mai?" wahi a ke kaikamahine piha maalea o ka ninau ana aku; ia laua i hookokoke aku ai ia Mrs. Satevana.

            .."O ke aloha kakahiaka nui no kou e Mr. Egelakona." ana wau i kau kuikala ana mai no ko'u iho koke ana mai nei i kou manawa i hoea mai nei, o ke kumu no ea, ua o na maka o ka nana ana mai ia Robaka;" e noi mua aku wahi a ua Makoli, me ka helehelena ohaoha a hoihoi hoi lilo loa hoi koʻu noonoo maluna o keia leka, a no kuu makemake a pau pono i ka heluheliia, pela au i ulolohi ai ka iho ana mai ilalo nei. E nana mai paha oe la, he leka liohi keia i kakaiia mai nei," wahi ana, me ka lumilumi ana i ka leka iloko o kona lima oiai oia e ku ana ma ka aoao o Robaka ia manawa, a oiai hoi o Robaka e nana iho ana i ka lima kakau o ua leka la; a ua hookapalili ia a e la kona houpa no kona ike ana iho i ka lima kakou i kamaaina mau iaia.

            "E huikalaia oe, e Makoli," i pane iho ai o Robaka," no ia lolohi ana ou i ka hele mai."

            Ma ka nana mai a ka anate me he mea la he mau mahina loihi ia leka o ka waiho wale ana.

            "Aohe aʻu koho ana aku," wahi a ka lede o ka pane ana mai;" no ka mea ke ike aku nei au ma koʻu kamaaina i ka lima kakau mai a Miss Simoa mai kena leka, kela kaikamahine a kaua i halawai ai ma ke nau hoaloha ma kela home ma ke kuahiwi Adriondaka, ma ke kau wela aku la i hala,"

            Ua pololei mai la oe, e anate; a he nu hou maikai no hoi kana o ka hoike ana mai," e koho hou mai ana oe i kaua nuhou o ka hoike ana mai nei,"

            "E hiki ole ana paha iaʻu ke koho aku me ka pololei loa; aka nae, mamuli o ka hoihoi o kou helehelena ame kau mau olelo, aole kumuhana a ae nana e hoala ae ia mau ano pihoihoi iloko ou hookahi wale no, oia hoi ka mare," i pane mai ai o Mrs. Satevana, me ka akaaka ana mai," He oiaio anei e mare aku ana o Miss Simoa? A me wai?"

            "Akamai maoli no ka hoi oe i koho mai la, e anate. Ae, he oiaio, e mareia ana o Helena, a i keia la no hoi! Alia e nana ae au i ka manawa; o ka hapalua hora keia i hala o ka hora umi maanei, a me ko Nu Ioka manawa o ka hora umi-kumamakalua ponoi keia, nolaila aia palia oia ke mareia mai la i nei manawa, a i ole, ua lilo paha oia ke mareia mai la i nei manawa. a i ole ua lilo paha oia o Mrs. Alekona i nei manawa. O, aloha iho kela kaikamehine! Pehea la oia i hihia ai a lilo aku la i kela kanaka opio?" wahi a Makoli maalea.

            Iloko o kela manawa ana e hoike ana i kana mea hou ua hoohikileleia ae la nae oia i ka wa ana o ka lohe ana aku i ke owe ana mai o kekahi aniani nahaha.

            Huli ino ae la oia ihope a ike aku la ia Robaka e kulou iho ana ilalo a e ohi ana i na apanapana aniani nahaha o ke kiaha aniani i pa kona lima o ka haule ana mailuna mai o ke pakaukau, i kona manawa i hikilele ae ai i ka lohe ana mai i ka mea hou a Makoli o ka hoike ana ae i ka makuahine no ko Helena ma mare.

            Ua mihi koke mai la o Robaka no kana hemahema a makaala ole o ka hana ana a nahaha ana ke kiaha aniani, eia nae ua kahamaha koke aku la no ka led Mrs. Satevana ia manawa me ka olelo ana aku.

            "Mai nana oe ia kialia-i nahaha iho la, e Mr. Egelakona." Aohe pilikia iki. E Nimona, he mai oe e ohi i na apana aniani nahaha," wahi ana i ke kauwa.

            Ia Robaka i hoi aku ai e noho maluna o kona noho i ka nana aku a ne lede ekolu, ua hele kona helehelena a nanaakea loa, oia no oe o ka mea i kaa wale i ka maʻi ma a mailo, eia nae, hookahi wale no ikaenn o ia mau lede i koho iho i ke kumu o ia nananakea loa ana o ko Robaka helehelena oia no o Makoli.

            "He mea hookahaha maoli keia, e Makoli, aole anei pela? Na ko hoaloha no anei i hoike mai ia oe i ka mea e pili ana i ka mare?" i ninau mai ai o Mrs. Elawoka oiai oia pu kekahi i hookahahaia iho ka no kela mare o Helena me Habati Alekona.

            "Aohe o Miss Simoa i hoakaka mai i na mea apau me ka piha pono elike me kaʻu i makemake a@, no ka mea e pili ana i kona aahu mare aohe nui o kona mau mea o ka hoakaka ana, eia no paha ke kumu, no Helena la ea, aole oia he kaikamahine hialaai nui i na mea aahu nani ame oia he kaikamahine hialaai nui i na mea aahu nanu ame na kahiko kumukuai nui elike me kau kaikamahine nei, o na hapanui kumukuai nui elike me kau kaikamahine nei, o ka hapanui wale no o kona mau mea o ka hoakaka ana mai nei no ka mea oili wale no i kona makuahine, kona maʻi ana me ka nawaliwali, a ke hookoineine iki ae la ka.

            "Aole au i hoopuiwaia no koʻu ike ana iho i kana nuhuou no kona mar@ aku me Habati Alekona," wahi hou a Makoli o ka hoomau ana mai i kana kamailio ana, i loaa ai i manawa ni RIbaka e hoihoi mai ai i kona mau manao auwana, no ka mea, ia manawa ua ikek aku la oia ia Robaka i kona ano e loa," aole au i manao e mare kokeia ana la laua, ua lehulehu no na manawa ana  ka hoike ana mai ia"u malako o kana leka ma ke ano e ikeia aku ai ko laua launa mau a e lilo ai ia laina mau ana o laua i mea hooiaioia a hiki i ka mare ana.

            "E Robaka Egelakona ua hoike mai oe iaʻu no hookahi manawa he hoakula a he hoapapa o Habati Alekona nou. oia anei ka mea oialo? Ehia one makahiki i keia manawa i kau koho iho?"

            "Ma koʻu koho iho aneane no elike kona mau makahiki me koʻu, a i ole malia pahahe makahiki oi iki kona i koʻu." i pane mai ai o Robaka, me ka haahulu o kona leo.

            "Manao anei oe he kanaka kupono kela na miss Simoa? Noʻu iho ua nana aku au ia Helena ma ke ano oia kekahi o na wahine opio ui a naauao, he nana ou aku au iaia he wahine opio i kupono loa na kekahi poe kiekie loa, a pehea la ola i hihia ai a lilo ana ia Habati Alekona.

            "O, ke manaoio nei au ua kupono loa o Habati Aleko na na Helena, no ka mea he kanaka naauau no oia, a ke manaoio pu nei no hoi au e lilo ana no oia i mea aloha na Miss Simoa, ke kamaaina iho oia i kona mau ano apau. No Miss Simoa hoi, o wau pu kekahi e manaolo nei he kaikamahine ui a naauao oia a he kakaikahi loa na kaikamahine aʻu ike ai i like me kona ano. Aole au i halawai hou me Habati Alekona mahope iho o ko maua hemo ana mai ke kula nui mai, nolaila ma ia ano la ea, aole au i ike nui nona mai ia manawa mai no kona kupono na Helena ame ka ole, aka, hookahi mea aʻu e hooia ae he mau poio like laua a elua, a ke manaoio nei au e lilo ana no ko laua mare ana i mare hauoli, a e huko like ana laua i na hana apau o ke ola ana," i pane mai ai o Robaka me kona hookuoo loa ae la ia manawa.

            @a hooki ana iho no on a i kana kamailo ana o kona ku koke ae ka no ia iluna no ka hoomakaukau ana e hoi., no ka mea, ua eha iho la oia ia mau minuke ana o ka hoea ana mai, o kona poo ia manawa me he huila la ke niniu, o kona lolo me he ahi la ka wela a o kona puuwai hoi au like me kekahi apana hau ka huihui.

            "O, e Mr. Egelakona hoi, e oluolu oe mai hoi koke aku."i noi mai ai na lede apau ekolu" Noho iho pela a paina pu me makou," wahi a Mrs. Elawoka.

            Eʻnoi aku ana au e hookuuia mau au i keia la, a mai keia manawa aku, aole au e hele hou mai ana e ike ia oukou a hiki i ka la a kakou e holo like aku ai me kela huakahi makaikai a kakou ma keia pule ae, oiai ua hoolala mai o anakala aiʻu ma kela ahiahi aku nei e holo aku ana maua iloko loa o ka aina no ka makaikai ana aku i kekahi mau wahi, a e hala ana elua a ekolu paha la me ia huakai makaikai a maua," i pane mai ai o Robaka me kona hele ae la a keokeo pu ia manawa a no ia helehelena ano e i loaa iho ai ka manao i na lede ua loaa paha ua o Robaka i ka maʻi, nolaila aole laua i kaohi hou mai iaia.

            Eia nae, no Makoli ua maopopo iaia ke kumu o ko Robaka anoe ana, no ka nuhou no ia a Makoli o ka hoikeana ae no ko Helena mare me Habati Alekona a ke pioloke la hoi oloko on a no kona noonoo ana iho ua nui maoli no ko RObaka aloha ia Helena e ae ole mai ai ua o Robaka e mare me au o Makoli.

            No keia nuhou a Makaoli a ko hoike ana ae e pili ana no ko Helena mare me Habati Alekona, he hana ia nana o ka hoolala ana no kekahi manawa me ka maalea ame kapiha noonoo no keia kumu, i mea nana e hoike aku ai ia Robaka e mare ana o Helena me Habati Alekona, i lioopau loa ia ae ko Robaka noonoo hou ana aku no Helena.

            Haawi mai la o Robaka i kona aloha, me ke kunou haahaa ana mai imua o na lede a kaha aku la hoi me ka hoihoi ole loa iho la no kona holo ana mai e ike i na lede ma ia la.

            "E mareia ana o Helena me Habato ia la! O, he nuhou hoehaeha maoli loa mai ia iaia ana i makemake ole ai e lilo i mea paa loa iloko o kona poo, he mea oiaio anei ia?" i ninau iho ai oia iaia iho.

            Aole manaoio iki iloko on a e mareia ana o Helena me Habati Alekona, no na kumu maopopo no iaia ua aloha o Helena iaia, a o ka lua uaike iho oia nona iho ua oi ae kona kupono i kane na Helena mamua o Habati. a o ke kolu aole no e nele ana ko Helena hoahewa loa iaia iho me ka mihi walania mahope o kona ike ana iho i kona hewa loa ma kona aoao me ka ninau ole mai iaia i kekahi mea oiaoi mai iaia aku.

            Ma ke mea oiaio, mai kela manawa ma o ka loaa an@ mai o ka Helena leka e hoike mai ana i kona manao e hookaawale i ko laua lauana aloha ana, ua lilo oia he kanaka opio hoehaeha mau ia ma ka noonoo me he pio la na kekahi karaima ino loa, a ua hoahewa nui no hoi oia iaia iho no kona aw wale ana aku no i ko Helena manao e hookaawale ia laua.

            Ua loaa no iaia ka manao i kekahi manawa e kakau leka hou aku ia Helena a e noi aku iaia e hoike mai i na kumu o kona makemake ana e hookaawale ia laua. Ma keia manawa aole oia i hoopau i ka manaolana ana no kona halawai hou aku me Helena, a ua hoomamaia ae no hoi kona kaumaha mamuli o kona noonoo mau iho, in a no e hoi hou aku ana oia i Ni loka a halawai me Helena, e hoakaka aku ana oia i na mea apau imua on a e hoopauia ae ai kona mau manao kuhihewa apau, a o ko laua lilo no ia i mau hoaloha maikai hou, elike me ko laua mau ano o ka launa ana me ka maikai hou, elike me ko laua mau ano o ka launa ana me ka maikai ame ka hauoli memua.

            Eia nai, o ia mau upu ana ana apau aneane e a make loa mamuli o keia nohou ana o ka lohe ana mai a Makoli mai. O, ua like oia me kekahi hehena i nei manawa. I na manawa apau ana e noonoo ae ai ua hookuapupule maoli ia kona noonoo no keia lono hoolaumaha," e@mareia ana o Helena ma ia la." Ua like ke kani oeoe a kela mau huaolelo ma kona mau pepeiao me ke kani ana a ka bele kupapau.

            Oiai oia e hoi la ma ke alanui, me he mea la aia wale no kona noonoo i Nu lika kahi i auwana ai; ala mai la iaia na hoomanao ana no kela wahi a Helena ma i noho ai, na manawa no hoi ana no na  lehulehu ana o ke kukaiolelo ana me Helena, na huaolelo e pili ana i ke aloha a pela aku, a no ka lilo loa o kona noonoo mai ia mau mea, ua hiki pono ole iaia ke alakai i kana lio e kauo ana i kana kaa, oiai oia e hoi ana no ke kulanakauhale; nalulu mai la kona poo a ke nana aku oia i na mea apau me he mea la e kakaa ana, a ke hoomaopopo la no hoi oia i ka ikaika o ke pana ana o kona puuwai me he lio la e holo heihei ana.

            Me ia ano oia i hoomanawanui ai a hiki i kona hoea ana aku i ka hokele kahi a laua a noho ana me ka anakala, a pii malie aku la iluna, a komo aku la iloko o kona rumi a hikaka aku ka a waiho ana iluma o ka moe me ka mui o ka hanu.

            Iua o Robaka i haalele aku ai i ka hale o Makoli ma o Makoli ka i ukali mai iaia a hiki i ke kau ana o ua o o Robaka, me ka noonoo nui iloko on a no ko RObaka hoeRobaka iluna o kana kaalio, a nana aku la no hoi i ka hoi haehaeia ana, aka aohe nae he wahi kaumaha iki iho iloko on a no ia hoehaehaia o ke kanaha opio.

            "Ua like keel mea hou aʻu o ka hoike ana aku nei ia Robaka me kekahi pahu oilua oi loa i houia aku i kona puuwai, ua maopopo iaʻu ua eha oia, a oia kaʻu e hopohopo nei, e lilo ana paha auanei kona eha ana i mea nona e hoolemai ai i koʻu makemake ke noi aku iaia." wahi a ua o Makoli o ka nalu wale ana iho no iloko ona;" eia nae, he hana pono ia e hanaia, a i ole pela aole he manawa maikai ike e loaa ana iaʻu."

            "E Eliza owai keia Helena Simoa a Makoli i holo leka mau ia." eahi a Mrs. Elawoka o ka ninau ana mai, ia Makoli i haalele aki ai i ka rimi." Ua pinepine na manawa o ka ulu ana ae o keia manao iloko oʻu e ninau aku ia oe no Miss. Simoa, aohe nae hoi o…u hooko ik@; i ka nana aku me he mea laʻua paanaau loa iloko o ko Makolipoo ka inoa o kela kaikamahine, a no ka nui poiloke no hoi o kakou no ka holo mai i Parisa nei ia palaka wale keia manao e ninau aku a akahi no hoi a haupu hoi ae la."

            Pii ae la ka ula ma ko Mrs. Satevana mau papalina no keia ninau a ke kaikoeke, a no kekahi manawa a lakou o k@ lauana ana ma kela wahi home kuahiwhi o Mrs.Simoa, aole oia e hoike wale ae i kekahi mea e pili ana no Mrs. Simoa ame kona wahi i noho ai, no ia kumu oia o ka hookaulua ana iho i kana pane; aka mahope o kona halawai ana me Halebakona Lanakasa he kanaka i kamaaina me na mea i hanaia mawaena o Mrs. Simoa ame ia o kela wa kuliuliu loa ihope, ua lilo ka helehelena o Mrs. Simoa me he mea la e ala mai mau mai ana kana hoomanao ana iloko o kona noonoo iloko o kela hooilo, a ua makemake mau no hoi oia e hoike aku ia Mrs. Elawoka no na olelo a Mrs. Simoa i kamailo mai ia iaia, me ka manano e @oad oia e hoopau ae o Mrs. Elawoka i kona mau manao hoomauhaka no Mrs. Simoa, aohe nae he loaa o ka manao koa iaia e kamailio aku ai.

            Oiai oia e manao mau ana e hookuu aku ia manao on a ua loaa no iaia ka hoomaopopo ana aole loa he mea hiki ke koolokahiia a e mihiia oaha na hewa i lilo ai i maumea hookaumaha i ka noonoo iloko o na makahiki lehuluehu i kaahope, aia wale no a hiki e hoolauna i na mea mokuahana elua i kahi hookahu, ua lilo ka hewa a kona kaikoeke o ka hana ana i mea no Mrs. Simoa e auwana ai mai kona home mai a i lilo ai no hoi i mea auamo i ka hewa a kekahi mea i hana ai.

            Eia nae, i nei manawa, me ka nana ole aku i kana hoohiki i haawi aku ai imua o Mrs. Simoa, ua hookikinaia mai la oia e hoike ae i ka mea oiaio, me keia manao nae, malia o lilo ia i mea e hoalaia ae ia ka lunaikehala iloko o kona kai koekea mihi aku oia me ka oialo loa no kana hewa loa i hana ai a me ia ano e loaa aku ai ka maha ameke aloha iloko o ke ola ana o Mrs. Simao, he wahine ui ana i hooiaio iho ai, ai noi mai ai hoi i kona aloha e hunakele loa iaia, mamua iho o kona haalele ana aku ia Amerika.

            "EMariena." i pane aku ai o Mrs. Satevana, oiai oia e haka pono mai ana i na maka o ke kaikoeke," o Helena Simoa, oia ke kaikamahine a Makaleka Wiletona au no e poina ole la," i hoike aku ai o Mrs. Satevana i ka mea oiaio no ka MRs. Elawoka ninau e pili ana no Helena Simoa.

            OMKUNA XXX

KO HELENE MAU LA OPIO

            Noho pono ae la o Mrs. Elawoka iluna o  ka noho, a haule aku la kana mea hana e humuhumu ana ia manawa mai kona mau kima aku mamuli o ka haalulu o kona mau manamanalima, a o kela helehelena maikai on a mamua aku ua hele ae la a haikea ia manawa.

            "O keia ka mea oiaio loa, e Mariena, aʻu e hoike aku nei. O Helena Simoa, a Makoli i kamailio mai nei aole oia he mea okoa aku, o ke kaikamahine ponoi no ia a Makaleka Wilekona," i pane aku ai o

            "eia nae hoi ua hoike mai oe iaʻu, ua kakou mai oe iaʻu-)

            Ae ua kakau mai au ia oe ma kela kau wela aku nei he pane no kau mau mea o kea ninau ana ae, aole naeau i maopopo i kekahi mea e pili ana no Makaleka Wileskona aole au i loho i kekahi mea e pili ana nonoa ahiki ia manawa, mai kela manawa mai o ka mokuahane ana mawaena on a ame Keoni Wilekona. He mea oiaia ia iaʻu i hoike mai ai ia oe ia manawa, a o kaʻu mea i lohe ai nona mahope iho ua like ia me kekahi hoonakolo hekili iaʻu, elike ,e keia aʻu e hoike aku nei ia oe i keia la.

            "Ma kela manawa a Makoli i holo ae ai a noho pu maua ma kela home kuahiwhi ia manawa mai i hookamaaina ai au me kela kaikamahine, a no kekahi mau manawa lehilēhi ko makou launa ana, a ua ike no hoi au oia kekahi o na kaikamahine huapala loa, a pela no ka olelo a kekahi poe e ai i kamaaina iaia a i ike i kona helehelena aole o kona ua wale, aka o kona oluolu a kulana lede, oiaio pu kekahi ma kona mau ano, apau.

            "Mahope o ko makou noho pu ana ma kela home kuahiwhi no kekahi manawa, ua hoolaua mau ia ae koʻu manao e hele a e hookamaina ia…u iho me kela @ede Makaleke Wilekona, no ka mea, he poe makou e noho pu ana ma ia wahi ia manawa, o ke kumu he makemake au @ hoike aku i koʻū mahalo ame ka…u hoomaikai ia Helena no kama mau haawaina ao ia Makoli i ke kahkii ™me ke penakii, no ka mea iloko o kela manawa pokole loa a Makoli o ke aʻoia ana mai e Helena i ke kaha ame ka penekii ua holomua loa o Makoli.

            "He nui kou makemake e hele koke aku e hoolauna iaʻu iho ia Makaleka Wilekona, eia nae, e hoopaneenee man ana au ia hele aku oʻu ahiki i ka la mamua iho o ko maua haalele ana aku ia wahi a holo ae la no Nu loka. Mamua iki iho o ka poeleee ana i hele aku ai au e ike iaia a i kuu manawa no i kau aku ai i ka ika a koʻu mau maka maluna nao ua ike koke aku la no au iaia o Makaleka Wilekona no ka aʻu i kamaaina ai, o kahi i laki ai oiai wale no ke noho ana ma ka manai, ma kela manawa aʻu o ka hoea ana aku i ko laua hale, a ma kela manawa au o ka ike ana aku iaia, ua loaa koke ka manano hoehewa iaʻu iho a ua makemake loa au e hamama koke ae ka honua mallalo iho o koʻu mau wawae a ale aku iaʻu i ka hohonu," wahi a ke kaikoeke o ka hoakaka ana aku.

            "O, e Eliza, aneane loa oe e kaili aku i kuu hana ola mai a'u aku!" i hooko mai ai o Mrs. Elawoka me ke pihoihoi loa." Ua manaoio mau au ua make la oia @ia no ka ke ola mai nei. O, ua lawa loa koʻu ike nona i keia manawa mai a oe mai la!"

            "O kou hauoli loa paha ia in a oia i make ea, pela anel?" wahi a Mrs. Elawoka, o ka pane ane mai, me ka nee pu ana ae i ka akaaka mehe pupule la," o ka pau ana no hoi paha ia o ka noonoo hou ana aku nona, e ike mai oe i keia. Alaila ua mare houia anei oia?"

            "Aole oia i hoahaeha mau ia ka noonoo i na la aku ia i hala a hiki no i keia manwa, a no ka hunakele ana i kona inoa mua, i ole ai ola e ikeia e ka poe apau ana i kamaaina ai, ua hoololi oia i kona ino aa ua hele mau hoi ma ka inoa mRs. Simoa iloko o na makahiki lehulehu i kaahope aku la,"

            "A pehea ka i loaa ai o Helena?" wahi hou o kana ninau.

            "He kaikamahine oia i hanau mailoko mai o Makaleka Wilekona aneane ewalu mahina mahope iho o ka holo ma huka ana Makaleka.

            "Pela io ka! Alaila na Keoni Wilikona io no kela kaikamehaine!" wahi a Mrs. Elawoka o ka pane ana mai.

            "Ae, he mae oiaio ia mamauli o ke kulike loa o ko Helena helehelena me ko ka makuakane, eia nae, aole au i hakilo pono aku i ko Helena helehelena ahiki i kuu lohe ana i ka moolelo mai a Makaleka Wilekona mai." i pane aku @i o Mrs. Satevanna, me ka pai pu ana aku ia Helena i ka wahine opio ui.

            He manna no anci kekahi iloko ou ua maopopo ia Hale bakona Lanakasa ke ola mai nei no o Makaleka?" i ninau mai ai o Mrs. Floawoka me ka naka iki ana ae o kona kino.

            Ma koʻu koho iho @ohe o Mr. Lanakasa i maopopo i ke kahi mea no kela lede; a ke manao pu nei no au aohe no he makemake o Makaleka e ike o Kanakasa i kona wahi e noho mai la i nei manawa," i pane aku ai ke kaikoeke.

            No ke aha no hoi kou mea hoike ole mai iaʻu  i nei mea mamua, e Eliza?" i ninau aku ai o Mrs. Elawoka, me ka hina inaina loa. "Manao anei oe e au ana au ia Makoli pop omua i nei mea au o ka hoike ana mai nei?"

                                    (Aole i pau)