Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 31, 5 August 1921 — Page 7

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Mooleleo no

 

WILEBA DANUBA

a i ole

 

Mai ke Kulana Haa haa a i ka Hanohano

He Moolelo i Piha me na Hana

Hoopahaohao

 

E noho mai ana no ua wahine nei maloko o kona rumi hookipa, a noi aku la keia. e loaa he manawa nona e kamailio pu ai me kana kaikamahine hanai. he noi hoi, i haawi koke ia mai ai ka ae e ka Madame De Koe, o ko laua hele aku la no ia maloko o kekahi rumi kaawale, no ke kamailio pu ana maluna o kekahi kumuhana ano nui loa.

Ma ka aoao wale no o Kapena Fula na kamailio ana, me ka uwalo ana aku ia Dane e lilo mai i wahine na Puluka Gawila, ke hoolohe la hoi ke kaikamahine opio i na olelo apau a kona kahu hanai, a ke ike mai la hoi oia, i ka pololei o na mea e kamailioiaaku nei imua ona, a i ka ninau okoa ana aku a Kapena Fula, i kona manao, akahi no o Dane a haawi mai kona ae, oiai no nae, aole no e kala kahiko i pua ai kona noonnoo e hooke mau una mea a kona kahu hamnai e koi aku nei iaia koe wale no kela hana i ka ano haaheo a lawila i hoikeike akuai imua ona pela wale no oia i paa ai i ka uahoa.

            Ma kekahi ka ae i ka hele hou ana mai o Palupalu loa ua kaikamahine mei aole hoi kela ano pikanana ma ka manawa hope a laua o ka noke ana i ke kamailio ma ka la aku mamua ua holopono loa na kamailio ana mawaena o na opio no ka laua hoohuiia aku ma ka berita o ka mare.

            I ka lohe ana o Kapena Fulia no ka lokahi ana o kana mau hanai e mare hoike aku la oia i ka Madame De Koe no ka hoohui koke mai ai i kona manao maloko o kona home e malamaia ai kela mare a oia ponoi no hoi ka mea nana e hele e haawi i ke kauoha no ka hanaia mai o ka lole mare no Dane.

            Ua pono kela mano o ka Madame De Koe i ka noonoo o Kapena Fula nolaila haawai koke aku la oia i kona ae a mai kela manawa aku i hoomakaukau koke ia ai na mea apau e pili aua no kela mare.

            Ma ka hora umi-kumamakahi o ke kakahiaka o kekahi la iloko o ke kupulau ua haalele iho a o Dane me kona mau hoa maluna o ko lakou mau kaa no ka Kuakini Keoki kahi e hookoia mai ai ke mare maluna o na opio ua hoea mua ae hoi o Puluka Gawila no kahalepule me kona mau hoa a e kakali mai ana o ka hoea aku o ka wahine iloko o na minuke pokole i hooliloa ae ai na opio i hookahi.

            Ua huli hoi aku la ka paamare opio no ka nare o ka kuhina Palani malaia i noho aku ai na mea apau maluna o ua pakaukau i hoolakoiia me na meaai no na paamare a ma ka auwine la no o kela la i haalele iho ai o Konela Gawile ne kaha wahine ma ke alahee no ka Mokupuni Fula no ka hookala ana i ko laua mau la mahina melia me ka haalele ana iho no ia Kapena Fula mahope no oia e hoi aku ai.

 

MOKUNA IX.

 

            I ka hoea ana aku o ka paamare inoa no ke kakela i Kapane Fula ua apoia mai la  laua e Miss Hiki me ka pane ana mai o kela wahine i na olelo mahamaha:

            "Ua hamama na ipuka o ke kakela ia oe e Konela Gawile pela hoi is oe e Mrs. Gawile ke kalokale ae nei au, e ukaliia na la apau o koolau ola ana aku me na haawina pookela loa o ka hauoli" me ka lululima pakahi ana me na opio a pane hou mai la:

            "E hoihoiia aku ana ko olua mau paiki noloko o ko olua mau rumi, peea a lwae aku nei au e hoieike ia oe e Mrs. Gawila noloko o kou rumi mamua o ko olua hele ana mai e ai i ko olua aina ahiahi?"

            "Ae, he nui loa keia manawa. mamua o ka aina ahiahi aka e Miss Hiki, Mawaena ou ame a'u, e kapa mai no oe ia'u, ma kela inoa i kamaaina loa ia oe e Dane."

            Ua hoouna mua aku o Miss Hiki i ke kaikamahine lawelawe a Dane no ka rumi o kona haku wahine, nolaila o ko laua nei pii aku la no ia no ka hale maluna, a hoikeike aku la o Miss Hiki ia Dane i kona rumi. a ua hoopha loa ia o Dane me ka hauoli, iaia i ike aku ai i na mea nani he nui, i hoolakoia, o kona haule iho la no ia noho maluna o kekahi noho paipai nui, manua pono mai o ke pakaukau komo lole, me ka nana ana ae ma kela, ame keia wahi o ka rumi moe, o ka maemae ame ka nani na mea ihalawai mai me kona mau maka.

            Aia maloko o kekahi keena aku ka wahine lawelawe o Dane, he wahine Palani keia, kahi i hu'e ai i ne ukana oloko o na pahu o Dane, a hookomo aku iloko o na pahuume, kahea aku la nae o Dane iaia e hele mai, no ka lawe ana mai i mau lole hou moma, no ka iho ana aku iloko o ka rumi aina, e ai ai i ka aina ahiahi.

            Ua hookalaia akela paina ahiahi, mawaena o ka paamare hou, iloko o ka hauoli, mamuli o ke kuleana ana i kekahi i kekahi, a mahope a ka ai ana, i hele aku ai laua e holoholo, oiai he po mahina ia, a i ka hoi hou ana aku hoi no ke hookani piano ana, me ka himeni pu no hoi kekahi, a e kokoe aku ana i no hore o ke aumoe, akahi no laua a hoi aku no ka hooluolu ana…

            Elike me ka kauwa makaala i kaponon o kona mau haku, ua hele aku la o Miss Kihi, e nan'i na puka apau, pele hoi me na puka aniani, in a paha ua paa i ke kiia, me ka ukali pu ana aku hoi o ka wahine lawelawe ame ke wahine kuke me ia. a i kona ike ana, ua paa na wahi apau, hoi mai la noloko o kona rumi, a haule iho la maluna o kekahi noho paipai nui, oiai no hoi na wahine kauwa, e ku mai ana nana iaia:

            "Ea, aole anei o olua manao, ua oi loa ae ka u'i ame ka nohea o Dane, i keia manawa?" wahi a Miss hiki i ninau mai ai i kona mau hoa.

"He loli hoi kau a koe mai, in a no ko'u ike iaia ma kekahi wahi okoa aku aole paha aipo hoomaopopo ana i Dane kela." i pane wai ai o Miss Fine.

"O Konela Gawila no hoi kekahi, ua oi loa ae kona huapala. mamua o kela manawa a kakou e noho pu ana." i hoike mai ai hoi ka wahine kuke i kona mano.

"O na opio u'i elike me na haku o kakou aole no hoi e nele ko laua hauoli me keia noho ana aku." i pane aku ai o Miss Hiki.

"Aole i maopono ia'u ko laua hauoli, aka e hoike aku ana nae au i ka'u mea i noonoo ai, i pane ai kekahi o na kauwa.

"Akahi no au a hoike aku ia oe i ka'u mea i lohe ai e Mis Hiki ma kela ahiahi hope loa a Puluka Gawila e noho ana me kakou."

            "Ae ke hoomaopopo la au, i ke ala nana ae o kekahi hoopaapaa mawaena o Puluka Gawila ame Kapena Fula. eia nae aole he mea i kamailio iki ia e pili ana no kela hoopaapaa ahiki i ka hoea hou ana mai nei o Puluka Gawila." I pane aku ai no hoi o Miss Hiki.

            "Ae o ke kumu o kela hoopanpaa ana mawaena o ke keiki ame ke makuhine, o ia no ka ae ole o Puluka Gawila. e mare me Dane. Ua noke aku o Kapena Fula, i ke koi paakiki ma na ano apau, aole nae he wahi mea'a ae iki mai o Gawila, me ka noke okoa ana aku o Kapena Fula, i ka nuku, ahiki i kona kipaku okua ana aku i kana keiki, e hele e huli i wahi hou nona e noho ai.

            Mamua nae o kona kipaku ana aku ia Gawila. Ua olelo aku ka makuakane, in a e hoea mai ana he manawa mahope mai, e hooloi ai o Gawlia i kona manao, a ae e mare me Dane, alaila e hoopoinaia no na mea o ka wa i hala. a e hooili no oia i kona mau waiwai apau maluna o ua o Gawila.

"Me kela wahi iho la o ma kamailio mawaena o ka makua ame ke keiki, ua haalele aku la o Gawila. a huli hi mai la no kona rumi, aka nae, iaia i kaalo ae ai mamua pono o ka holo e ku aku ana no au nana iaia, a hoopuka aw la oia i keia mau olelo, e kamailio ana iaia wale iho no: "Ina he mea naaupo au, e ae aku ai e mare i kela kaikamahine no kona mau waiwai, alaila, e lilo me ka hooko ana aku i ke karaima pepehikanaka, i wahi e kaawale aku ai oia mai ia'u aku."

 

MOKUNA X.

 

            Ma kekahi kakahiaka ana ae, ua puoho kakahiaka nui na kauwam a hoomakukau i na meaai na na naku opio, no ko laua aina kakahiaka.

            Aia ka rumi aina nui ma ka papahele ekahi, me an puka aniani nunui elua me ka hikina, pela no ho ma ka hema, no no ka hookomo ana mai i ka malamalama o ka la iloko o kela keena nui a pela hoi ka nana au i na hiona nani o ka aina a i hiki ai no hoi ke komo mai ke ala anuhea o na pua, me ka lohe maopopoia aku o kr kani hone mai e ka leo o na manu.

            Ua haliiia oluna o ke pakaukau me kekahi pale keoke aia hoi na pa ma ko lakou mau wahi a i ke komo ana mai o Miss Hiki maloko o ua keena a nana aku la hoi, i na mea a na kawa i hana ai, ua piha maoli oia me ka hauoli no ka maemae o na mea apau.

            No kekahi manawa loihi ke kakali ana aku o Miss Hiki o ka iho mai o na haku opio n o ka hale malalo e ai ai i ko laua aina kakahiaka aole nae he wahi hoalona, o ko laua ikeia aku. Aia ka la ke pii ae al iluna, ke hele aw la ka wela ma na puka aniani ma ka hema, a ke nauko loa la ua wasine nei, no ka hoea koke ole mai o na opio, no ka mea ke maalili nei maloko o ka holo, me ka namunamu ana, no ka hiki ole ka aiia aku kela mau meaai, ua pau ke non, ua hala ka wa kupono loa e ai ai lakou.

            Oai no nae oia e holoholo ana, kaaol ae la kekahi kauwa lawelawe, a o ia kana o ka pana ana aku: "E pii aku oe no ka hale maluna, a nana aku in a oaha ua ala mai nei na haku opio, ke hele loa ae nei i ke awakea aole wahi mea a maopopo ko laua iho mai no ka ai aina i ko laua paina kakahiaka?"

            Pii awiwi aku la kela kauwa o mana ka inoa, a i ka hoea ana no ka papahele elua, kiei aku la oia ma ka rumi o Puluka Gawila, e kahi ana us kanaka opio nei i kona lauoho, alaila hoi awiwi mai la oia ilalo, a kamailio aku la ia Miss Hiki:

            Aia o Konela Gawila maloko o ka rumi komolole kahi i hoomakaukau ai iaia iho, a e naa mai ana kana kauwa i ke kuka, no ke komo ana, nolaila he wa wale no nona e hoea mai ai ilalo nei."

            "Ina pela e hele aku oe e kamailio ia Fine, e lawe aku i waiwela iluna no ka rumi o Mrs. Gawila." i kamailio mai ai o Miss Hiki i kela kauwa, o ke hele koke aku la no ia o Mana e huli s Fine, aole no hoi i emo iho, oili hou mai la me ka i ana mai:

"Olelo mai nei o Fine is'u aole oia e ae ana e lawe aku i ka waiwela, ahiki i ke kani ana mai o ka bele, kahea, pela ka ka rula i maa iaia."

            "O kena iho la ke ano o wahine Palani naaupo, aole he maopopo iki ia lakou ke kulana oiaioa o na kauwa lawelwae, nolaila aole au kakali hou ana aku no kela wahine, aka e lawe aku oe i ka wai wela i keia manawa noloko o ke rumi o Mrs. Gawila!"

            Kii aku la o Mana i ke wai wela maloko o kekahi pika, a pii aku la no ka hale maluna, me na kapuai mama, eia nae, hakalia no a komo kela kauwa wahine iloko o ka rumi o Mrs. Gawila ua noke ae la oia ka uwe kapalili, me ka holo awiwi ana mai ilalo, no ka hui pu ana me Miss Hiki, a o ia ka ka wahine malama hale o ka ninau koke ana mai, i ke kumu o kon kapalili ana, ame kona holo awiwi ana mai nalo, aole nae he hiki ia Mana, ke pane koke aku, ua kele loa oia a piha i ka haalili me ka pihopiho pu.

            'E' pii aku oe e nana ia loko o ka rumi o Dabe, heaha la ke kumu o Mana i uwe kapalili mai nei!" i kaoha ae ai o Miss Hiki, i kekahi wahine okoa, me ka hele ana aku iwaho, i hiki ai iaia ke niele pono mai, i na mea a kela wahine kauwa i ike ai.

            No ka hooko ana aku i kela kauoha a ka wahine haku o ka hale, holo aku la kela wahine kauwa noloko o ka rumi o Dane, a elike no me ka haawina i loaa aku i ke kauwa mua, o ia ka uwe kapalili ana, pela no i kau mai ai ia haawina hookahi, maluna o keia kauwa elua, a holo awiwi mai la oia no ka hale malalo, me ka hiki ole no ke hoakaka mai i kana mea i ike ai.

            Kahea okoa aku la o Miss Hiki i ka wahine Palani, a wahine lawelawe hoi o Mrs. Gawila me ka i ana aku:

            "ke makemake nei au ia oe, e hele koke maloko o ka rumi o Mrs. Gawila e nana ai ike kumu nana i hoopiolokoe i ka noonoo o keia mau wahine. Ua ala o Konela Gawila, aia no oia maloko o kona rumi, me ka makaukau e iho mai no ka paina kakaiaha."

            Me ka hoohakalia ole iho. i oii aku kela wahine Palani, oia o Fine noloko o ka rumi o Mrs. Gawila, aole no hoi i emo iho, hoea hou mai la oia me ka hele o kona helehelea a kunahihi, me ka ninau koke ana aku o Miss Hiki iaia:

            "E hoike mai i kau mea i ike aku nei maloko o ka rumi moa o Mrs. Gawila! Aole o'i hihoi iki i na lea uwe, a hoao mai paha e hoikeike i na ano pihoihoi."

            "Pahea la e hiki ai ia'u ke hoike aku, o ka'u mea i koho ai, ua pepehiia o Mrs. Gawila." wahi a Fini, me ka palulu ana ae o kona lau lima i na maka.

            I kela manawa hoi i hoi pono mai ai ko Hana noonoo maikai a kamailio mai la: "Auwe ua ke hoi ku haku wahine e, ua pephi maoli ia oia. no keia kumu i hoopiha loa ia mai au me ka kaumaha!"

            I ka lohe ana o Miss Hiki i kela mau olelo, pela hoi me na kauwa e ae, aole a lakou hoololohi ana iho, aka ua holo like aku la lakou noloko o ka rumi o Mrs. Gawila o ka hiona i halawai mai me ka ike a o lakou mau maka, o ia no ka hanaia ana o kekahi karaima pepehikanaka maloko o kela rumi.

            E waiho mai ana no ka moe me ka maikai, me ka hoi ola o Mrs. Gawila e hiamoa, aka nae o na lako hale apau maloko o kela rumi, ua hele a mokaki maluna o ka panahele, o na pale puka aniani keia. ua hele a nahaehae, e hoike mai ana ia hiona. no ke aumeume ana o ka mea pepehikanaka. me ka mea i pepehiia.

            Maluna o ka paphele a maluna hoi o na noho, na kikohukahu koko, e hooia mai ana no ka hana io ia o ke karima o ka mea pohihihi me. aole he waiho mai o ke kino o Mrs. Gawila. a o ia ka Miss Hiki o ka hooho ana ae me ka piha i ka pihoihoi:

            "O, e na lani heaha ke manao o keia mea a u e ike nei? ia ihea o Ake? Eia hoi ihea o Gawila?" me kona hele ana aku no kekahi puka aniani e haumana mai ana i hee ka pale puka aniani a nahaehae, a e kakau mai ana hoi na kuku koko iluna o ka pele puka aniani nahenahe. Nana aku la oia iwaho a ike aku la i na moali kapuai wawae he nui. i luna o ka lepa o kona iho koke aku la no ia no ka hale malalo, a hookalo aku l ama ka meheu moali kapuai wawae, e moe ana mai ka kale aku no kahi o ke kahawai, maloko o ka nahelehele, a ke ike la kona mau mka, i ke kihe'ahe'a o ke koko iluna o ka lau o na meakanu: a ke hopohopo loa la oia. e loaa aku ana paha e kino make o kona haku wahine ma kekahi wahi.

            I ka hoea ana aku o Miss Hiki, no kahi ulu nui o ka na helehele, ike aku la oia i ke momoa o ka mauu ilalo, e hoike mai ana kela hiona, no ke kaualakoia ana o kekahi mea, a ike pu aku la no hoi oia i na apana keke e kau mai ana iluna o na lalalaau, a no kona, hopohopo loa, o halawai aku auanei oia me ke kino make o kona haku wahine, me na hiona ku i ka manaoanao, hoopau ae la u awahine nei i kona manao e hoomau aku i ka hookol ana ahiki i ke kahawai, o kona huli hoi mai la no ia no ka hale.

            Ma kela hoea ana aku a Miss Hiki no ka hale, halawai aku la oia me Konela Gawila. a o ia ke na kanaka opio nei i ka ninau ana mai: "Ea. heaha keia kumu o ko oukou pioloko?"

Ma kela hoea ana aku a Miss hiki no ka hale, halawai aku la oia me Konela Gawila a o ia ka ua kauaka opio nei o ka ninau ana mai: "ea, heaha keia kumu o ko oukou pioloke?"No kuu wahine anei kau e ninau mai nei? Heaha ke pili kia i kau aku maluna on a?" wahi a Konela Gawila me ka pihoihoi, me ka anehe ana aku e hele noloko o ka rumi moe o kana wahine e nana ai, na pane e mai la nae o Miss Hiki lana, i ka i ana mai:

            "Uwoki, e Puluka Gawila! Aole oia maloko o kona rumi o keia waoelike me kau mea i ike ai. A ke ninau aku nei au ia oe eia o Ake ihea? E aina, eia kou kaihuahine ihea? E ka mea pepehikanaka, eia kau pio ihea?"

            "E kapa mai ana anei oe ia'u e Miss Hiki, he pepehikanaka? Ua pepehiia anei kuu wahine?" i pane mai ai o Konela Gawila, me ka pale ana ea ia Miss Hiki, a hoomaka aku la e hele noloko o ka rumi moe o Mrs. Gawila, a iaia i ike aku ai i ka mokaki mai o na lako hale. pela hoi me ka kihe'ahe'a o ka papahele i na kulu koko, ia wa i huli mai ai oia i na kaula e kuku aku ana ma ka puka, a i mai la me ka leo haalulu:

            "Ma ka inoa o na Lani, heaha ka manao o keia mea a u e ike nei? Eia ihea kuu wahine?" wahi ana me ka hele o kona helehelena a haikea pu, me ka hele hoi o kona kino a piha i ka haalulu.

            "O oe ka makou e ninau aku ai e kena kanaka pepehikana ke, kanaka hookamani eia ihea ke kino make o kau wahine kahi i waiho ai?" i pane aku ai o Miss Hiki me kona piha i ka inaina i hui pu ia me ke kaumaha.

            Me ka hooloke ole aku i kela mai olelo hoahewa a Mis Hiki iaia, pela hoi ka nana, mai o ka nui o na kauwa iaia me na maka hookokoe, haalele aku la o Konela Gawila ialoko o kela rumi, a iho mai la ilalo, me ka hookolo ana aku i na moali kapuai wawae mai ka jua aniani aku o ka rumi o kana wahine, ahiki i ka'e o ka muliwai, me ka leaa ole o kekahi wahi hoailona no kana wahine.

            Ma kela hala ana aku hoi o Konela Gawila, no ka huli ana i kana wahine, ua ho'i ponon mai la ka noonoo maikai i loko o Miss Hiki, a haawai ae la i ke kauoha i ke poo kuene, me ka pane ana aku:

            Ke makemake loa nei au ai oe e Keoni w makaala no Konela. Gawila, aole loa oia e haalele iho i ka Mokupnu Fula nei. E holo koke oe a kau maluna o ka waapa, alaila holo aku no ke kii ana i ke Lunakanawai Buna, e hele koke mai me kona lawe pu mai hoi i na makai, elike ka nui me ka mea ana i ike ai he pono.

            He mea oiaio, i ka hoea ana aku o Keoni imua o ka Mekia Buna, a lohe hoi i ka hana i makemakeia ai oia, ua haalele koke aku la kela lunakanawai i kona wahi, me ka hele pu ana mai o kekahi lunakanawai e ae me ia nona ka inoa o Elinafoda, pela hoi me kekahi mau makai.

            I ka hoea ana aku o ka waapa me ua lunakanawai elua ame na lakou, a o ia ka ka Mekia Buna a lunakanawai no hoi o ka ninau ana mai i ke kanaka opio?

"heaha keia mea a'u i lohe ae nei, ua hanaia anei kekahi karaima pepehikauaka? He oiaio anei kela lonon?"

            "Ua oiaio na mea apau i hoikeia aku ia oe," i ninau hou mai ai no ka Lunakana wai Buna.

            "Aole o'u kanaulua iki no ka hanaia ana o ke karaima pepehikanaka maloko o kona rumi, a o ka mea oi loa aku o ka pohihihi, o ia no ka loaa ole o kona kino."

            Ina ua pepelhi i'o ia aku kau wahine a make, alaila nawai oia i pepehi?" wahi hou a ka lunakanawai.

            "Aole he mea hookahi i ike."

            "Ua loaa anei kona kino? E alakai aku ai makou imua on a?" me ka maopopo mua ole i ka lunakanawai o na mea a Konela Gawila. i kamailio aku ai iaia, no ka loaa ole ana o ke kino o Mrs. Gawila. alaila huil ae la ua lunakanawai nei i kekahi o na makai, a kauoha aku la e kii i ke koronelo no ka hele koke ana mai.

            Hoomaka aku lal ka makai e holo, no ka hooko ana i ke kauoha, ua kahea hou aku la nae o Konela Gawila iaia e hoi mai, me ka pane ana aku i ka lunakanawai:

            "He mea makehewa wale no ke kii ana aku i ke koronelo e hele mai, no ka mea aole i loaa ke kino o ku wahine, me he mea la, ua laweia aku ia no kahi mamao loa, a i ole ua hunaia ma kahi e hiki ole ai e loaa aku ke huliia."

            "O, he keu aku ka keua a ka hana pohihihi! I ka manawa hea i hanaia ai kela karaima?"

            "Ma kekahi manawa o ka po nei."

            "Ihea oe ma ka po nei, i ike ai i ke hanaia ana o ke karaima pepehikanaka?"

            Ua hoopuiwa loa ia o Konela Gawila no kela ninau, mamuli o ke ano e o ka leo o ka mea nana i waiho aku la ninau imua on a, alaila nana mai la oia iluna, a ike mai la i ka haka pono aku o na maka o kekahi kanaka opio, o keia ka lua o na lunakanawai.

            "He hoa lunakanawai keia no'u e Konela Gawila: mamuli o ka lilo loa ma ke kamailio ana, no keia hana pohihihi, ua poina loa au i ka hoolauna mua ana aku nei iaia imua ou." i pane mai ai ka Lunakanawai Bun. "O ka Lunakanawai." Elinafoda keia, a o Konela Gawila no hoi keia." i hoolauna ana mai i ka ninau ana:

            "Ma kau jmea i kamailio mai nei, aole i loaa aku ke kino o kau wahine, in a pela, pehea i maopopo ai ia oe, ua pepehiia oia a make?"

            "O na hoike maopopo o ka hookuia ana o ke karaima pepehikana, ke waiho moakaka loa mai la i amaloko o ka rumi o kuu wahine. a kekahi mea e kanalua ole ai ke koho ana aku, ua hooko maoli ia ke karaima."

            "Ihea iho l oe. ka hoopakele o kau wahine ma ka po nei. i ike ole ai oe i ka hanaia ana o ke karaima?"

            "Maloko no au o ko'u rumi. me ka lohe ole aku i kekahi makeke, a ke mihi loa nei au. no ko'u hoi pu ole ana aku me kuu wahine maloko o kona rumi." wahi a Konela Gawila me ka luliluli ana ae o kona poo.

            No kela pane a Konela Gawila. pahola ae le ka minoaka ma na papalina o ka lunakanawai opio, a pane mai la:

            "O kena kekahi o na pane ano ole loa, e hiki ole ai i ke kahi mea ka manaoio aku."

 

            "Ala mai la ka hoonaukiuki iloko o Konela Gawila, no ke ano o na ninau a keia lunakanawai opio iaia, me kona manao maoli no, e pane pakike mai, aka nao manuli loa o ka nui o kona kaumaa no kana wahine, kaomi wale iho la no o ia i na manao hoonaukiuki, me kona pane ole mai nae a o ia ka ka Lunakanawai Buna, o ka i ana ae:

            "Ua lawa paha ko kakou kamailio ana no keia hihia, ma keia whi, e hele aku kakou maloko o na hele, ilaila e ike pono ia ai ka oiaio o na mea apau, maila paha aole he karaima i hanaia, ke hoopiolokoe wale nei no nae kakou i ko kakou mau noonoo."

            Awiwi aku la ka lakou hele ana a hoea no ka hale, me ka pii koke ana aku no ka rumi o Mrs. Gawila iwaena o ua puni nei i ku iho ai na mea apau. me ka nana ana i na hoailona o ke karaima puuwai eleele i hanaia.

            Ina i nalowale wale no ke kino o Mrs. Gawila, alaila ua maopopo loa, aole he karaima i hanaia, aku aia imua pono o ko lakou mau maka, na kulu koko, e kiheahea ana iluna o ka papahele, me ka kakou o ke kulu koko. ma kahi o ka lima, naheahea, me ka kakau o ke kulu koko, me kahi o ka lima i paa aku ai i ke pale lihilihi. a e ahu mokaki mai ana hoi na noho, e hoike koa mai ana, no kekahi hana aumeume i lawelaweia mawaena o ka mea pepehikanaka ame kana pio.

            Ua piha maoli na lunakanawai alua, me ka wehiwehi, me ka hiki ole ia laua ke pani leo ae no kekahi manawa loihi, aka o ka Lunakanawai Elinafode nae ka mea mua loa o ka pane ana ae:

            "Ma keia mau hoike maopopo loa e waiho ma inei, aole i hanaia ke karaima ma ke ano maalahi aka me ka uui ia o ka hana ame na paioana: o ka mea wale no nana i hookahaha mai i ko'u noonoo, o ia no lohe ole ana o kekahi mea maloko nei okeia hale i kekahi nakeke."

            Ua hole like mai la na kauwa apau e kuku mai ana imua o na lunakanawai, aole lakou i lohe iki i kekahi nakeke, a leo uwa paha.

            "Ke makemake nei au e ninau aku ia oe e Miss Hiki : Ua lohe anei oe i kekahi nakeke ma ka po nei?"

            "Ae, he wahi nakeke uuku loa ka'u o ka lohe ana, malalo pono o ka puka aniani o ko'u rumi. ua koho wale aku no au he nakeke paha na kekahi popoki o ka maalo ana ae malalo olaila, nolaila aole au i hele mai e nana."

            "Ea, he mea pono e lawelaweia na ninaniau ana apau ma ke ano ku i ke kanawai." i pane ae ai ka Lunakanawa Buna. "O na hoike apau e nianinauia ana, he pono e hoo hikiia lakou." alaila huli ae la i kekahi makai a pane hoo mai la:

            "Ke makemake nei au e lilo oe e Miki i kakanolelo no keia hana ninaninau. E lalau aku i kekahi peni me ka inika, a e hoomaka koke aku i kau hana, ma ke kakau ana i na hiamoe apau a kakou e ike nei maloko o keia rumi."

            Lalau aku la ka makai o ke kohoia ana aku i kakauolelo kekahu rumi, a kamailio mai la hoi ka Lunakanawai Buna kekahi mokai okoa aku:

            E kipaku aku oe i na mea apau mailoko aku nei o keia rumi, a hoonoho aku ia lakou, maloko o kekahi rumi okoa Kona Gawila. Aole lea oe e ae i kekahi mea e haalele iho ialoko nei o keia hale. Ma ka manawa a'u e kanoha aku a i kekahi hoike, oia hookahi wale no ke hele mai, a noho aku oia no ke kiai ana i ka nui aku o lakou."

 

MOKUNA XL

            Ua hooke i'o aku la ka makai o Hakona kona inoa i kauoha, ma ka hoakoakoa ana aku i na kauwa apau maloko kekahi rumi nui, a koe iho la na lunakanawai elua, ke ka kauolelo, ka Makai Miki, ame Konela Gawila, me ka holoholo ana maloko o kela rumi.

            "E hoomaka mua ana keia hana ninaniau, me ka lawe ana mai ia Konela Gawila," i pane ae ai ka Lunakanawa Buna me ka lalau ana aku he buke Baibala, a waiho ae la mamu o kona alo, alaila hoohikiia iho la o Konela Gawila, ma kau ana o kona lina akau maluna o ka Baibala, o ke hoomaka no ia o ka ninaninau ana:

            "E oluolu ana anei oe e Konela Gawila e hoike mai imua o keia aha, i ka manawa hea la o ka po nei, kou ike hope ae aku i kau wahine me ke ola?"

            "Ma ka hapalua ia o ka hora umi o ka po nei."

            "Ihea, a ma ke ano hea oe i ike hope aku ai iaia?"

            "Maloko o ka rumi hookipa o keia hale. Ma ke hora umi ponoi o ka po nei, ua inu waina maua, he hokahi iho keia ka hoohala ana o kekahi manawa ma ka himeni ana mr hookani pila. Mahope koke iho o kela ai ana i na meaai ma, ua hoohala ana i kekahi manawa ma ka himeni ana me hookani pila. Mahope koke iho o kela ai ana i na meaai ma, ua hoea mai la kana wahine lawelawe, o kona hilu no ia noloko o kona rumi, o kria ka manawa hope loa a'u ike ai iaia me ke ola."

            "Ma ke ano maikai anei kela hookaawale ana o olua?"

            "Ae, he kauoli wale no ko maua mau ano ma kela ahiahi ma ia hauoli no oia i haalele iho ai ia'u. me ko'u manao halawai hou aku me ia maloko o kona rumi, ma ko'u wa hoi aku ai, mahope koke iho."

            "Ma kekahi manawa mamua aku nei. wahi au i hoakale mai ai. maloko o kou rumi komo lole kou wahi i hiamoa ai ma ka po nei: he mai ku-e anei kekahi ma kou aoao. i ka hoakaka pono ana mai, i wahi e hoopauia ae ai na pohihili no ke ano o kou hoea ana noloko o kela rumi?"

            "Aole loa a'u mau ku-e ana ma kekahi ano: Mahope o ka koi ana aku o kuu wahine noloko o kona rumi, ua ho mai la ka'u kauwa, a olelo mai la ua makaukau ko'u rumi. ko'i koi koke aku la no ia, a komo maloko o ke keena kome lole. malaila i kauoha mai ai au i kuu kauwa e hoi e himoa o ko'u kaule aku la no ia maluna o kekahi noho paipai mamau mea i ike, malalo o ka olelo hoohiki, a in a aole kela hiki, ua hiki no ia'u ke hooiaio aku imua olua, ma ko'u nohano, ma ke ano he aliikoa a he keonimana, o na mea apau loa a'u e hoakaka hou aku ana, he mau mea oiaio wale ia, o ke Akua ko'u koike.

            "I hakalia no a haule pono iho au maluna o kela noho pai nui, o ka lulumi iho la no ia o ka makehiamoe maluna o me ko'u ike ole ae i na mea e hoopuna ana ia'u, a ua hele kiekie ka la i jeai kakahiaaka, akahi no au a puoho mai, i ko'u ike ana iho. aia no ka au maluna o kela noho me ka ole iluna o ko'u moe."

            I ka hooki ana iho o kela hoakaka ana mai o Konela Gawila, nana aku ka kekahi lunakanawai i kekahi me ka hoapihaia au hoi o ka Lunakanawai Buna, me ka nonoo ilo on a.

            "Ke manzo nei au, ua lawe ae la kau mau hoakaka no ka manawa." i pane mai ai ka Lunakanawai Elinafoda.

            Ku ae le o Konela Gawila iluna, me ka haawi ana ma kana kunou ana imua o na lunakanawai elua, o kona pu aku la no ia iwaho o ke rumi.

            "E kahea aku i ka wahine kawekawe o Mrs. Gawila, no hele ana mai e ninaninauia aku." i haawi mai ai ka Lunakanawai Buna, i ke kauoha i ka makai  e ku ana mawaho o puka.

            Kahea aku la makai i kela wahine, me ka hele ana e a komo aku la iloko o ka rumi, me ka noke ana i ka uwe.

            Mahope o kona hoohikiia ana, hoomaka koke mai la no Lunakanawai Buna i ka ninau ana:

            "O Miss Fine nei kou inoa?"

            "Ae, o Pina ko'u inoa kapakapa aka o Josefine Lopoke in a piha," wahi a ka wahine Palani i pane aku ai.

(Aole i pau)