Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 31, 5 August 1921 — E KUPALE NO HAWAII NEI E PONO AI. [ARTICLE]

E KUPALE NO HAWAII NEI E PONO AI.

O kekahi o na ninaii iiui ko'iko'i loa i keia mau la e paioia mai la maloko o ka ahaolelo. lahui o Amcrika Huipuia, o ia no ka hooldli i ke kanawai hoopae limahaiia lahui, i hiki ai ke hookomoia mai kekahi heluna Pake no Hawaii nei. i mau limahana no ka hoopakeie ana ae i ko kakou mau oihana mik'iala, na ōihana e loaa ai na kāhua e ku ai keia Teritore, maluna o kona mau wawae iho me ke kulanalana ole. No keila ninaU, i lioouha aku ai o lia\Vaii nei i kekahi komisina limahana i ka ahaolelo lahui, e hoakaka ana, a e hoikeike aku ana, i na kumu maikai apau, i ake loa ia ai na limahaua Pake, e hookomo mai iloko nei o ka aina. Iloko o ia manawa hookahi, u.i hoalaia mai na ku-e ikaika ana, ma ka aoao o aa hui uniona, i noho poo ia e Samuel Gompers, ka peresidena nui o na Hui Uniona Amcrika, imua o ke koinite hoopae limahana o ka hale o na lunamakaainana, me ka olelo ana i na mea oiaio ole, e hoike ana, ua makemake wale no na kanaka kanu ko o Hawaii nei, e hoopiha i ko lakou mau pakeke i ke elala, aole no ka nele maoli i na limahana. Ma na mea oiaio maoli, ua ala mai na ku-e ikaika ana no ka hookomo ana mai i na liinahana Pake i Hawaii nei, mai kekahi poe ko'iko'i mai ma Wakinekona, ka poe i loaa aku ko lakou ike, mamuli 0 ka lohe wale 110. me ka maopopo ole i na kulana oiaio e ikeia nei maanei, nolaila, no ke kupale ana 1 ka inoa maikai o Hawaii ame kōna mau hana mikiala, he pono no i na makaainana o keia Teritore, ke komo pu iloko o keia paio, no ka hoopakele ana ae i keia mau oihana hoowaiwai i ka aina. He mea oiaio no hoi, aia ma Wakinekona i keia la, na kanaka mai Hawaii aku nei, e ku makaukau ana, no ke kakoo ana i ka hookomoia mai o na limahana Pake, e hoikeike ana hoi, i na kahua kupono, ma na ano apau e hiki ole ai, ke nanamakaia na oihana mikiala iloko nei o ka aina, he hana paakiki liae, na lakou ka paio ana aku no ka lanakila, oiai e noho pouliuli ana ko Wakinekona poe, no ke kulana oiaio maoli o keia ninau ma Hawaii nei. Ua waiho aku ka Nupepa Advertiser, he kono imua o Samuel Gompers, ka peresidena nui o na uniona ma Amen'ka, e holo kino mai oia no keia Teritore. malalo o na lilo o kela nupepa, a e huli aku,« me ka noii pono ana, i ke kulana o na limahana maanei nei, na oihana mikiala, o ka mea apiki nae, ua hoole mai oia i kela kono; a o ka mea oi loa o ke kupaianaha, o ia ka hoole ana mai; no kona kamailio ole ana. i kekahi mau mea maikai ole no Hawaii nei, elike me na lono kelekalapa i hoea mai i keia kuianakauhale. Apuni ke Teritore i manawa, ua hapa loa mai na limahana ma na mahiko, ke waiho mai nei kekahi mau eka aina mahuahua, me ka mahi ole ia, ke maloQ mai nei hoi ke ko. 110 ka nele i na limahana, o ka mea oiaio loa, e emi mai ana na tona kopaa i keia makahiki, ka mea i ike mua ole ia na makahiki ae nei i hala. * Mai na hui mahiko mai, na loaa mahuahua, o keia Teritore, ame na oihana mikiala e ae iloko 0 ka aina, e ku wale aku anei kakou, a nana me ka lawelawe ole aku i kekahi mau hana, e ku-e aku ana, i na mea oiaio ole, i kamailioia, e na o Hawaii nei, imua o ke komite o ka ahaolelo lahui? O ka Ahahui Kanu Ko I-lawaii, ke kupono loa, e koho ai i kekahi poe kupono i kamaaina i na kulana apau o na limahana maanei nei, no ka hoomakaukau ana i na hoike oiaio, a waiho aku imua o kela komite, na kulana hoi a makou e manaoio nei, ua O'i kela aku ia, i na kulana o na limahana e ae, ma Amen'ka; a ma kekahi mau wahi e aku o ka honua nei; malia he mea ia e hoka ai ka poe ku-e m;ii, i ri& k£ēhina apau e imiia aku nei no ka pomaikai hplomiia. o keia Teritore. Ke haalele liilii nei na Kepani i ka noho hana ana no na mahiko, a huli hoi aku no lapana, pela me na Pilipino, no ka huli ana aku i mau hana nunui o ka uku; hookahi wale no alahele e hoopakele ia ae ai- keia oihana, mamuli no ia o ka loaa ana o na limahana e pani iho ana i ko lakou mau makalua. He hana hiki ole loa, i na limahana o na mahiko 1 keia manawa, ke kauka'i ana aku, e loaa ia lakou na ukuhana kiekie i keia wa, emi loa mai o ke kumukuai oke kopaa. Me he mea la, aole he wahi elike me Hawaii nei> i hoao mau ai na ona o na hui mahiko,. e haawi aku, a e hana aku, i na mea apau e popp ai na limahana. Ma ka, manawa pii o ke kumukuai o ke kopaa, aole wale i -hpomahuahuaia ae ka ukuhana o na limahana apaii, me ka loaa pu o ka uku nianuahi; aka ua hooniahuahua pu ia ae ke kulana maemae a maalahi o ko lakou noho ana, ka mea i ike ole ia ma na wahi e āe, he mea oiaio loa keia, e hiki ole ai i na limahana niaanei nei ke hoole ma'i'. Malia pahā he ninau uuku keia i ka manao o kekahi poe Hawaii; aole pela, o ka oihana mahiko wale no, ine. ka nanaole i na mikiajp. liilii e ae, ka mea nana e hoolako nei. j na kaukani o na limahana apuni keia Teritore, aole ma ka hana kanu ko wale no, aka ma na hana no "apau, i pili ole aku i ke kahu ko, a ano e ae paha.