Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 32, 12 August 1921 — Page 6

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no ko

Helena Simoa Lanakila Ana

A I OLE

Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

 

         No ia nanaina o Robaka i hooholo iho ai ka anakala e haawipio mau mai oia iaia iho ma na mea apau a kana keiki e noi aku ai, no ka hooluolu wale ana mai no keia i ko Robaka manao, i mea e hoopoino ole ia ai ko Robaka ola, a e loihi aku ai hoi kona mau la e ola ai maluna o ka ili honua, in a nae e hiki ana iaia ke hoolaumania ae i ka hewa ana i hana ai, ma ia ano e hoihoi hou ia mai ai ko Robaka mau mano maikai maluna ona. elike me ia mamua aku. oiai nae ua ike maopopo no o Robaka o kona anakala wale no ke kumu o kona kaawale ana mai kana mea mai i aloha ai, Helena Simoa.

         Ua maopopo ia Robaka i nei manawa, in a no ka loaa iaia o ka ike no ka mea a kona anakala i hana mai ai maluna on a me ka maalea loa, he mea huna hoi a kona anakala ana i koho iho ai ua hana ia kekahi mea o ia ano, a oi no paha ke kumu o ka lawe ana iaia i Europa, i kumu e kaawale ai oia mai a Helena Simoa mai. e hoao ana oia e hookaawale loa iaia iho mai kona anakala mai, a huli aku i kona mau pono ma ke ao akea ma ka hana kino ana. me ke kauka'i ole i ka wai wai o kona anakala a ili mai mmaluna on a, a o ka pau ana ia o kona nana hou ana aku i kona anakala he makua nona.

         Ua ko'iko'i ka ehaeha i loaa ia Robaka i nei manawa, no ka mea, ma ke ano o kona koko e holo ana iloko on a he kanaka naau kiekie oia, o kona makemake wale no ke hooko manao, elike me ia e ikeia nei ma keia wahi o kona moolelo, eia nae, mamuli o ia manao paakiki a haakei on a i lilo ai i mea hoopoino i kona noonoo a i lilo ai hoi i kumu ma'i nona.

         Iloko nae o nei haawina poino i loaa ia Robaka aole ia i lilo i mea no ka anakala on a e haawipio mai ai iaia iho elike me ko ke keiki makemake, aohe no hoi on a hopohopo iki e loaa ana kekahi ike ia Robaka no ke kumu o kona hookaawaleia ana mai a Helena Simoa mai, no ke kumu no ua manao oia ua nalo loa kana meahuna. oia wale no ame Habati Alekona ke iko iho ana ia mea, aole no hoi he wahi manao iki iloko on a e hoike ae ana o Habati, no ka mea, nona keia pomaikai ana i hoolala ai.

         Eia nae. iloko o ia hana ana ana me ka manao e nalo ana na hoohua mai ia hana i kekahi hua awahia, oia hoi ka lilo ana o ia hana huna a maalea loa ana i hana ai i paku mawaena on a me kana keiki he paku ana i hopohopo ai aole e hiki ana ke hookaawaleia ae. a no ia kumu ua lilo keia hana ana i mea hoopiha loa iaia i ke kaumaha, me ka hoehaeha mau ia o kona naau.

         Ma keia hui ana aku a Robaka me ka nui o ka poe e holo ana i Norewai ua hoao mau oia e hoonalonalo i ka noonoo ena ae no ko Helena mare ana. a ua hoao pa no hoi ka anakala on a ae hapai mai i kekahi mau olelo e pili ana no ko i ka papa, a i ka lehulehu o lakou naau no ka ike mai i ka loli anoe hikiwawe loa ana o ko Robaka helehelena, aohe i ike ka hapanui o kela huakai i ke kumu o keia loli ana o ko Robaka helehelena, o na makuahine no nae o Makoli ame Makoli ka i hoomaopopo. elike me ia i hoike mua ia ae nei.

         Ua lehulehu ka poe i hoomaoe mai a i ninau mai hoi i ke kumu o ka loli ano e loa ana o ko Robaka auo ia Mr. Lanekasa, a o ka pane waleno ma ko Lanakasa aoao he hoike wale aku no i ka nui o kona kaumaha no ia loli anoe loa ana o kona helehelena, me kona hoao mau e hoonalonalo aku ma kekahi mau olelo e noke mau ole mai ai ka hapanui o lakou i ka ninau iaia. "e pau ae ana no ia pilikia on a maloko o kekahi manawa pokole." wahi ana o ka pane ana aku ia lakou.

         Elike no me ko Makoli ano mau ka mahaoi, hele mai la oia a hui me Robaka me ka hoihoi o na maka a i mai la : "O ke aloha no kou, e Mr. Egelakona, a ma kona mau maka nae, me he mea la e olelo mai ana ia Robaka "ua ike au i kou kumu ma'i, e ka hoaloha, nolaila aole au e hoouluhua aku ana ia oe me kekahi mau olelo a mau ninau paha."

         A he mea oiaio no ia, no ka mea, aole i'o no ua o Makoli i kamailio hou mai ia Robaka i kekahi mea e pili ana no Helena ame Habati, elike me ia ana o ke kamailio ana mai mamua, a i lilo ai ia kamailio ana mai ana i kumu ma'i no Robaka. No kekahi mau la lehulehu kona hoomamao mau ana mai a Robaka aku. no kona ike no ua hewa oia, a oia no hoi ke kumu o ko Robaka ma'i ana. eia nae. i na manawa apau ana e ike mai ai i ko Robaka nana aku iaia e haawi mau mai ana no oia i ke kunou me ka helehelena minoaka e hoike mai ana i kona hoohihihi ia Robaka.

         "No ka ike ana iho paha o ua o Makoli i ko'u ano e i nei manawa me ka naau kaumaha, aohe on a ohiohi wale mai na kana kamailio ana. a he hoomamao mau no hoi mai ia'u aku. akahi iho la no paha a loaa iaia ka noonoo maikai a nona au e mahalo ae nei no kona piha noonoo i nei manawa," wahi a Robaka o ka nalu wale ana iho no iloko ona.

         Eia nae, ua lilo ko Makoli hoomamao mau mai ua o Robaka aku i mea nana i olelo iho ai i kona mehameha aohe a ua makemake loa ua o Robaka e hoolauna hou ia laua elike me ko launa ana mamua aku. no ka mea ua lilo kona noho mamao mai a Makoli mai i mea hoomumule iaia i ka hapanui o ka manawa. no ka launa mau ole mai o ka poe o lakou me ia. a ma kekahi kakahiaka nui ae, ii ka manawa ana i pii ae ai iluna o ka oneki o ka moku. no ka mea na hala mai la ke Kowa. a e kau aku ana lakou maluna o kekahi moku okoa no ka holo ana aku no ke kulanakauhale o Krstiana. loaa aku la o Makoli iaia e ku mai ana, a e nana ana i ka oili ae o ka la: maluna o ka oneki.

         Mamua o ko Makoli ike ana mai iaia ua ku mua aku la oia ma kona aoao. no ka mea ua lilo loa ko Makoli noonoo i ka nana i ka la me kona malamalama nui c oili ae ana, a ia huli ana mai aua na hoohikilele ia ae la oia i ka ike ana mai iaia e ku aku ana a e wehe ae ana i kona papale, a haawi mai la me ka helehelena minoaka i ke aloha kakahiaka.

         "O hauoli maoli au i ka ike ana aku ia oe, e Mr. Egelakona! Maikai maoli kou helehelena a'u e ike aku nei i keia kakahiaka." wahi a Makoli me ka helehelena minoaka a hoihoi.

         Ua lilo keia mau olelo a Makoli i mea hoopa mai i ko Pohaka uhane a pane aku la me ka oluolu loa :

         "Ae : ua maikai au. me ka mahalo ia oe ;" eia nae, aole hiki pono iaia ke huna iho i ka ehaeha iloko o kona naau oiai kona helehelena e hoike aku ana no ia mea iloko ona.

         Ua hiki koke no ia Makoli ke ike mai ia mea huna iloko o kona naau ma kona helehelena ia manawa, nolaila hoolalau ae la ka Makoli kamailio ana ma kekahi mau mea e ae, oia hoi ka nani o ka la e oili mai ana me kona waihooluu o na ano like ole ; ka maikai no hoi o ka lou huakai moana. o ka holo ana mai ; ka nani no hoi o ka nanaina o ka aina e waiho palahalaha mai ana manua o ko laua mau alo me ka nani o ka ululaau uliuli. na lokowai na kaikuono a pela aku. a o ka mea oi aku o ka nani i ka nana aku oia no ka lalani mauna e kuku mai ana ma kela ame keia aoao o ke kaikuono. a mahope aku hoi o ke kulanakauhale.

         "O, aole au i moeuhane mua no kekahi mau hiohiona nani elike me ia a'u e ike aku nei!" wahi a Makoli o ka hooho ana ae, oiai kona mau maka e alawa ae ana ma o a maanei a e nana aku ana i ka nani o na mea apau a ke Akua i hana ai, he mau mea kamahao loa i kona noonoo iho.

         "Ua piha hauoli maoli oe, e Makoli i ka'u nana aku, i kou ike aku i na mea apau e waiho mai nei mamua o kou mau maka," i hooho ae ai o Robaka. no kona ike aku i ka piha ulumahiehie maoli o kona hoakamailio. a o ka makamua loa no hoi ia o kona akaaka ana ae mai kona manawa o ka haalele ana aku i ke kulanakauhle o Parisa.

         No kekahi manawa ua poina loa ae la ua o Robaka i kona mau kaumaha o na la i hala aku, a ua piha ohohia loa kona naau ia manawa no ka ike aku paha i ka helehelena u'i o kona hoakamailio, me kela helehelena hoomahie maluna o ko Makoli mau papalina a ma kona mau maka, ke onaona no hoi o kona mau maka e nana mai ana iaia me ka hoihoi, a pela hoi me ka oni ana o ko Makoli kino ame kona mau lima, e kuhikuhi ana i kala ame keia wahi nani ana e ike aku ana.

         "E hoike aku au ia oe i ka mea oiaio loa, e Robaka Egelakona ua hoopiha loa ia iho la ko'u uhane me ke eehia, me he mea la ua hana kahuna maoli ia mai la au e kekahi mea. aole na kekahi kino kanaka, aka na ka nani o kela mau mea apau au e nana aku nei." wahi a Makoli me ka nee ana ae i ka akaaka. "O, aole anei keia he ao nani me kona mau mea kamahao apau, i kulike ole ko kekahi mau mea kamahao o kekahi aupuni me ko kekahi? O, he ao nani maoli no keia e ola ai me ka hoopiha mau ia mai o ka noonoo me na mea hoohauoli me ke ola hou! O ka'u e noonoo nei a e makemake mau nei no hoi oia ka holo makaikai mau ana aku maluna o na moku a ike ia wahi aku a ia wahi aku, i ike aku i na mea nani kupanaha a ke Akua i hana ai maluna o ka ili honua, no ka manawa pau ole!"

         Me keia ano iho la o Makoli o ka hoomau ana mai i kana kamailio ana, ma ke ano e hohauoli mai i ka noonoo o ke kanaka opio, i hookaawaleia ae ai ko Robaka mau manao kaumaha mai iaia akku, a i loaa hou ae ai hoi iaia ka hauoli. a hoihoihou ia mai ka noonoo maikai a hauoli iloko on a.

         Ua ikeia ka waiwai o keia mau olelo hoolana a Makoli. no ka mea ua piha o Robaka i ka hauoli ia mau minuke, ua hoi hou mai la ka maikai o kona helehelena elike me mamua, ula mai la kona mau papalina o ke kaumaha ame ka ehaeha i lupeaia ai kona noonoo i na la mamua aku ua kaawale mai iaia aku, o ka hauoli wale no ka mea e ikeia aku ana ma koua helehelena ia mau minuke.

         I ka manawa i kani mai ai bele o ka aina kakahiaka, nana aku a nana mai kekahi i kekahi, a o Makoli ka i hooho ae i kona manao kahaha i ka i ana ae :

         "He keu aku ka hoi a ka mea hoohaunaele i ko kaua manawa hauoli loa! Ke kani mai la ka bele o ka aina kakahiaka. e iho aku anei kaua ilalo i kela mea no i pakua a hoopau i ko kaua nana ana aku i na mea kamahao i ike mua ole ia e kaua?" a huki ae la oia i kana uwaki no ka nana ana iho i ka manawa.

         "Pela ko'u manao, no ka mea, ke ike nei au i ko'u hakahaka. E iho mua kaua e paina i ko kaua aina kakahiaka, e Makoli, a mahope aku o ia manawa. in a no kou makemake e hoonuu hou i ka nani o na mea kamahao au e iko aku nei maluna o keia aina ea. he manawa lawa loa ia e hoouluhua hou ole ia aku ai oe," i pane aku ai o Robaka.

         Haawi aku la oia i kona lima no ko Makoli paa ana mai. a u iho like aku la ilalo i ka rumi aina no ka ai ana i ko laua aina kakahiaka me ka hapanui ae o ka poe o lakou e hele pu ana ma kela huaka'i makaikai, a e kakali mai ana hoi no laua.

         I ko laua oil like ana aku ilk o ka rumiaina, ua hookahaha loa ia aku ko Mr. Lanakasa ame ko Mrs. Elawoka noonoo no ia ike ana mai a laua i ke kuiee aku o na opio ma ia iho ana aku a laua, aole no ko laua hoehaehaia ana aku. aka no ka hoihoi, no ka mea, ua maikai maoli ko Robaka helehelena o ia oili like ana aku a laua, a o kekahi o kela launa hou ana o na opio me he mea la ua hoihoi hou ia mai ko lau mau manao makemake kekahi no kekahi, elike me ka pili mau o na opio i na la mamua aku.

         Mahope mai o kela manawa ua hui mau aku la o Robaka me ka hapanui o na lede ame na keonimana. a oiai oia e noho hookahi ana, ua hooikaika mau oia e hoonalo aku i kona mau kaumaha apau, a ua hui mau aku me ka hapanui o lakou me ke kamailio ana ma na mea e hoohauoliia mai ai oia.

         No kekahi mau la kakaikahi kona hui mau ana aku me Makoli mamua o kekahi poe e ae, a ua hoike mau mai no hoi o Makoli i kona mau manao maikai me kona hoao mau e hoohauoli mai i ka noonoo o Robaka ma o ka hui mau ana mai me ia. a e kapa mau mai ana hoi i ke kanaka opio ma ka inoa Robaka, me ka hoopuka mau ole mai i ka inoa "Egelekona," elike aku me mamua.

         Iloko o ia manawa a laua e launa mau ana. a i kekahi manawa ua ike aku la o Robaka i ko Makoli hikilele me ka hikiwawe o kona ku ana ae iluna. i ka manawa e lohe mai ai i kona mau kapuai wawae e halulu aku ana. a lamalama ae la hoi kona mau maka i kona manawa e hookokoke aku a iaia, a ia manawa hookahi e kokolo e ana ka ula ma ko Makoli mau papalina i kona manawa e kamailio aku ai iaia, a e naka iki ae ana hoi ko Makoli kino i kona manawa e paa mai ai i kona lima iloko o kona no ke kai ana aku iaia nolalo o ka rumi aina, a i ole ma na wahi e ae no a laua e hele holoholo aku ai maluna o ka aina.

         Ua lilo keia mau ano ana o ka ike ana iho no Makoli i mea nui nana e nalu ai me ka ninau iaia iho no ke kumu o ko Makoli hana ana pela a olelo wale iho la no iaia iho :

         "O ka hana maikai loa a'u e hana ai oia ka hookaawale loa ia'u iho mai iaia mai, aole o'u kuleana iki e manao iho ai oia a o kekahi mea okoa aku paha ke hoao mau nei au e ume mai i ko Makoli noonoo maluna o'u a oia ka'u mea nui e akenui uei e lilo mai ia'u. O Helena Simoa wale no ka mea nui hoo kahi 'iloko o ko'u puuwai aole kekahi mea e ae. Oia mau no ko'u aloha ia Helena ahiki i nei manawa, me ia ike iho no nae o'u ua lilo aku oia ia Habati. a aohe manaolana i koe no kona lilo mai ia'u ; aohe rumi iloko o ko'u puuwai no kekahi wa hine okoa aku, no Helena wale no."

         Mahope mai o kela manawa e hoopilipili mau aku ana oia me kekahi o na kaikamahine a Batona, a ma kekahi huakai makaikai a lakou o o ka hele mau ai, a i kekahi manawa me kekahi mau lede e ae oia e pili aku ai.

         Ua lilo o Mrs. Satevana i mea makemake nui nana a keia hele ana a lakou, e pili mau aku ana oia me ia lede mamua o kekahi mau lede e ae. O ka lede Mrs. Elawoka kana mea makemake nui ole, a no ia makemake ole on a iaia, aohe on a launa mau aku me ia. kow wale no kakabi manawa a lakou e ai'ai a e huikau ai ka hele ana.

         Mamuli o keia hoahiuhiu mau o Robaka mai a Makoli mai a pela hoi me ka loli loa o ko Robaka launa ana me na lede ua komohia iho la ka noonoo iloko o Makoli ame Mrs. Elawoka kona makuahine, aohe makemake o Robaka o Makoli kana wahine, nolaila ua lilo ia i mea hookaumaha loa i ko laua noonoo.

         'Aohe hookahi o laua i hilinai i kekahi o laua, no Makoli iho aole ona hilinai i kona makuahine. aohe no hoi on a hoike ae iaia i kana mau meahuna. a no MRs. Elawoka hoi aia mau iloko on a ka manao aohe i maopopo kaua kaikamahine i kekahi mau mea ana i hana ai i ka wa aku i hala. me ka loaa ole o kekahi mau manao hoohuoi ua hana oia i kekahi mau hana eepa.

         Eia nae ua loaa like ia laua na manao kuko e lilo o Robaka i kane na Makoli a o Mr. Lanakasa Halebakona no hoi ia Mrs. Elawoka, mmuli o ko laua ike he mau kanaka waiwai laua a ua nui ko laua kuko ia waiwai o iaua e lilo mai ia laua, a i ole o laua kekahi e kuleana pu iloko o ia mau waiwai, a no ia hopena kela ame keia o laua e hoao ana ma na ano apau i mea e lilo mai ai.

         Mahope mai o ia manawa pau mai la ko Makoli ohaoha i na mea apau, kukule oia i ka hapanui o ka manawa, aole hoi elike me mamua aku ka laiwale, ka hehe mau o kana aka, no ka mea. oia ka mea oia ka mea oi aku o ka hauoli mamua o na kaikamahine e ae o kela huakai : pau mai la ka ula ana o kona mau papalina, a liilii loa mai la kana mau mea e ai ai. a hoomamao mau aku la oia iaia iho mai ka nui aku o lakou a ke hele oia e holoholo oia hookahi wale no ke hele me ke au aua o na maka ma o maa nei i na mea waiwai a ano ole.

         No keia mau ano e a loli hikiwawe loa o Makoli ua piha ka lede Elawoka i ka hopohopo no kana kaikamahine, a kauoha koke aku la i kekahi kauka ee hele mai e nana i ke kumu o ka loli anoe ana me ka maopopo ole iaia.

         No Mrs Staevana hoi, aohe nui o kana mau mea e kamailio ai no keia ma'i anoe o Makoli, eia nae ua hakilo mau oia ia Makoli me ka noonoo nui iloko on a aia no he kumu i loli hikiwawe loa ai nei loaa ana o Makoli i keia haawina. aole nae on a walaau ae i kekahi mea. iaia wale iho no : i kekahi manawa ana e haupu ae ai e minoaka iki iho ana oia i kona manawa e nana aku ai ia Robaka, i ko Robaka manawa e nana ole mai ai iaia.

         No ke keonimana Lanakasa hoi e pinai mau aku ana oia me ka ninau mau ia Makoli no kona ano. me ka haawi mau aku i kekahi mau olelo a'o lehulehu elike e kana e haawi mau aku ai i na manawa mamua aku. a iloko on a no kekumu o ka Makoli loli hikiwawe loa ana. a e hoike mau aku ana oia ia Makoli i kona hauoli in a e hoike mai ana oia i ke kumu o kona anoe hikiwawe loa ana.

         Ma ke ahiahi loa ana iho o kekahi la, oiai lakou e hoomaha ana maloko o kekahi hale hookipa ma kana o ka Lokowai Wana, maloko o Suedena, ua hui aku la o Lanakasa me ua o Makoli me ka hikiwawe loa. oiai ua o Makoli e noho hookahi ana maluna o ka noho ma ka lanai e huli pono aku ana i kakhi kula palahalahala. aohe nae ana mea nui e nana ana. koe wale no ka lilo loa o kona noonoo i kekahi mea a Mr. Lanakasa e maopopoo ole ana a i aku la :

         "Auwe, e kuu milimili, no ke aha oe e noho hookahi nei ma keia wahi, oiai nae owaho kahi kupono loa nou e hele ai i ka holoholo me kela mau lede o oukou i hala aku nei i ke kulanakauhale no ke kuai ana i kekahi mau mea hoomanao e hoihoi aku ai i ka home?" me ka nana pono ana iho o ke keonimana i ka helehelena o ua o Makoli.

         "E noho ae ana hoi au e nana aku i ka nani o ka aina e waiho mai nei. Aohe o'u ike iho i ka mehameha. he hauoli ko'u i keia noho owau wale no." i pane ae ai ua o Makoli me ke kani pu ana iho o kana leo uhu. a ke keonimana e hoomaopopo iho ana aia iloko ona kekahi mea nui i nu ai. "O kekahi no hoi aohe o'u makemake i ka hele. a no ke kuai ana aku i kekahi mau mea hoikeike o nei aina i mau mea hoomanao e hoihoi aku ai i ka home ea, aohe hoihoi mai o ko'u noonoo no ia mau mea."

         "Kupanaha no ka ---- ua manao wale mau au o oukou e na kaikamahine ka oi aku o ka makemake i na mea hoikeike o kela ame keia aupuni i mau mea hoomanao no ka hoihoi ana aku i ka home, o ka nui mai o ia mau mea e loaa ana ia lakou oia ka oi aku o ko lakou hauoli. a ia oe ae nae ka hoi aohe ou makemake ia mau mea," i pane aku ai ke keonimana elamakule.

         Aohe pane i loaa mai no kana mau olelo mai ia Makoli mai. Hoomau aku la no ko Makoli noho hakana ana. me ke kulou o kona poo maluna o kona umauma. me he mea la aohe on a nana mai no ke keonimana e ku aku ana.

         "Ua ma'i anei oe. e Makoli?" i ninau iho ai o Mr. Lanakasa i kona manawa i ike iho ai i ko Makoli mumule loa. mahope o ka hala ana o kekahi mau minuke. me ka leo o ka mea me he mea la e kamailio iho ana no iaia iho.

         "Aohe o'u ma'i," i pane ae ai o Makoli. eia nae, mamuli o ke kani ana iho o kana wahi leo uhu i hoike ae ai oia i kona hoopunipuni.

         "He aloha anei kou no ka home. elike me kekahi mau kaikamahine i ko lakou manawa e kaawale loihi loa ai mai ko lakou mau home mai?"

         Nee ae la o Makoli i ka akaaka no keia ninau a Lanakasa, a eia nae. iloko o ia akaaka ana ae ana ua hiki koke no ia Lanakasa ke ike iho he mea nui kekahi iloko o ko Makoli noonoo i lupea ai oia a lilo i mea hoonawaliwali i kona kino.

         "Aohe o'u home e loaa iho ai ke aloha ia'u no ka home. no ka mea. ua maopopo ia oe ia mea." a hooki pu iho la kana kamailio ana.

         "He mea oiaio ia au i hoike mai la ua poinaia iho nei au," i pane aku ai o Mr. Lanakasa, "A pehea, he makemake io anei oe e loaa i home nou?"

         "Ae, he nui ko'u makemake e loaa i home ponoi no'u." wahi a ka Makoli pane. "He mea hauoli loa no kekahi ka loaa ana o kekahi home ponoi nona maluna o keia ili honua. a e kapa iho ai hoi o kona home ia, a no ia home hoi e kau aku ai ka noonoo no ka hoi ana aku mahope o ka hele makaikai ana ma kekahi mau aupuni mamoa elike me keia. aka ----"

         "Aka, heaha e kuu milimili, e hai mai i ka mea huna iloko o kou naau a mai maka'u a no ka mea. o kaua wale no keia aohe mea e lohe mai ana i kou manao ; o kau mea huna aoau e nalo ana ia ia'u nolaila. hoike mai.

         "A eia ko'u manao o ke kunana an aiho la aohe makemake o mama e noho paa ma kekahi wahi : he oi aku kona makemake i ke kaahele mau an ia aupuni aku a ia aupuni aku no ka ike ana aku i kela me keia wahi o ka honua. no ia kumu i loaa ole ai kekahi home ponoi nona. O na hana maa mau maloko o ka home ke kumu o kona uluhua, a ua lilo hoi i mea hookaumaha i kona noonoo. pela oia i makemake ai i ke kaahele mau ia wahi aku a ia wahi aku." a kani hoi iho l aka ua o Makoli leo uhu e hoike mai ana i ka nui o kona kaumaha no kekahi mea.

         "Ina pela. alaila hookahi wale no hana i koe au e hana ai no ka hooko ana aku i kou makemake," wahi a Mr. Lanakasa o ka pane ana iho.

         "Na'u e hanai ai? Heaha la ia mea? ka maopopo ole aku la ia'u kou manano la," i pane mai ai o Makoli.

         "Ae : oia hoi e pouo oe e huli i ipo nau i kupono elike me kau i makemake ai. oia wale no ka mea e lona koke ai kou home. a e hoopauia ae ai kou mau manao poluluhi apau. a e hoi hou mai ai na manao hauoli ia oe elike me ko na la i auwale aku la," i pane aku ai o Mr. Lanakasa. me ka aka pu ana iho.

         "A. oia wale no kahi leo i puka mai ko Makoli mau lahelehe ae, a ma kona mau papalina a ma kona mau maka nae ke nana aku ua hoike mai i ka mea huna iloko lilo o kona puuwai. a ma kona mau maka e haale mai ana na waimaka nunui.

         Ua piha ko ke keonimana naau me ke aloha no kona ike aku i keia mau ano kaumaha o Makoli, alaila kau aku la oia i kekahi lima on a maluna o ka poohiwi o Makoli a ninau iho la :

         "Heaha ka mea nui nana i hookaumaha i kou noonoo, e kuu milimili?" E hoike mai ia'u i na mea apau me ka oiao a mai huna i kekahi mea."

         Aohe pane mai o Makoli, aka, lalau mai la nae kona mau lima a kalele iho la maluna o na lima o Lanakasa a hoo hanini aku la Mana i ka waiopua.

         "Mai hookaumaha loa oe i kou noonoo, e ke kaikamahine Heaha ka manao o nei waimaka ou? Ua ma'i anei oe, a i ole he mea anei kekahi au i ehaeha loa ai. Ma ko'u koho iho he mea nui kau i kaunui ai a i kaumaha ai hoi. E hoike mai i na mea huna a kou puuwai i kaumaha ai, i lohe aku au. malia he hana hiki no hoi paha kekahi ia'u e hana aku a e pau ae ai kena pilikia ou, o kou hunakele loa mai hoi. i hoike mai, malia he hana hiki no hoi paha kekahi ia'u e hoonana aku ai kou naa kaumaha."

         Aole i poina ia oe, e ka makamaka heluhelu na hoakaka e pili ana i nei kaikamahine a ka piha akamai a maalea nai wahi. elike me ia au i ike ai ma na mokuna i hala. Hoko o Makoli ia manawa aole on a makemake e hooluhiwale mai ia Lanakasa me ka noke mau aku i na ninau iaia. a i ole nana mau aku paha i kona noke mau i ka uwe hoopunipuni.

         Ua lilo kona mau waimaka i mea no ka elemakule e aloha iho ai iaia a aole no hoi i nele ka loaa o ka ike i ka elemakule mamuli o kona hoohuoi iho ua aloha o Makoli i kekahi mea. a me he mea la no ka hooko oleia ana paha o kona makemake i lilo ai ia i mea hoehaeha iaia ; aohe no ana mea e aku i noonoo ai, o Robaka no, a ua makemake na o Makoli e lilo ka elemakule Lanakasa i mea kokua aku iaia i lilo mai ai o Robaka iaia.

         Ma keia manawa a ua o Makoli e haaloulou ana i ka uwe. ua ikeia aku la o Robaka e hele mai ana ia manawa. ma kekahi wahi mamao aku: oiai oia e huli hoi mai ana mai ke kulanakauhale mai.

         O Robaka hookahi wale no ia e hoi mai ana me ka huli malie ana no hoi i o a ianei. a e kulou mau ana no hoi kona poo ilalo, me he mea la he mea nui kana e noonoo ana ia manawa.

         Ia ike ana aku no a ua o Makoli i ka hoi mai o Robaka. o ka eu koke ae la no ia on a iluna me ka hikiwawe loa. me he mea la i inikiia ae la oia malalo ae a me ka helehelena hoihoi no hoi oia o kana nana ana aku :

         "O, e i ae o Robaka la. ke hoi mai nei! Aole pono iaia ke hoi mai a ike mai ia'u me keia ano helehelena kaumaha o'u!" wahi a ua o Makoli.

         Me kela helehelena no hoi oia i holokiki aku ai a komo ana iloko o ka hale. me ka haalele ana iho i ka elemakule Lanakasa e nalu ana nona iho : "Ua aloha o Makoli i kuu keiki. a me he mea la ua noi aku paha oia ia Robaka e lilo i kane nana a ua hoole mai o Robaka. oia ke kumu o kona kaumaha ana a nee iho nei i ka uwe," a akaaka malu iho la ka elemakule.

         "Akahi no au a ike oia ka ke kumu o ko Makoli anoe ana, he kupanaha no ke noonoo iho, aole au i manao e lilo ana kela hui mau ana o nei mau opio i mea no Makoli e hookahua loa iho ai i kona makemake no Robaka." a oiai o Robaka e hookokoke mau mai ana i ka hale ia manaewa. namunamu wale iho la no oia iaia iho ;" pehea ana la ko Robaka manao, a heaha ana la kana mea e pane mai ai in a au e hoike aku ana iaia i keia kumu ma'i o Makoli?

         "He wahine u'i no o Makoli, a in a no ko Robaka lawe ia Makoli i wahine nana e lilo ana no ko laua ola ana i ola hauoli loa. Ke makemake nei au e hoike aku i nei manao ia Robaka ke hoea mai a noi aku iaia e lawe ia Makoli i wahine nana. in a e hiki ana ia ke hanaia.

         "No'u iho ua nui ko'u makemake ia Makoli, o ke kaikamahine elike me ia a'u i aloha ai a i lilo ai hoi i mea milimili na'u a i mea nui i ko'u puuwai oia ke kupono loa e lilo i wahine na Robaka, aole ka'u mea i makemake ole ai.

         Ia Robaka i pii mai ai ma ke alapii a kau mai la iluna i aku la ka anakala : "Pehea kou manao no kau mau mea i ike aku nei. ua hoohauoliia mai anei oe? auhea aku nei ka hoi ka hapanui o oukou."

         "O, nui no na mea hou a ka maka e hookaha ai." ia Robaka i waiho iho ai i kana puolo iluna o ka noho a Makoli o ka noho ana. "Aneane no e pau holookoa ke kulanakauhale ia makou i ka makaikai ia, a ua nui no hoi na halekuai a makou o ke komo ana aku nei a pela me na halehana o na kamaaina o nei aina. a ia pau ana, ua hele aku nei kekahi poe o makou i ka halekeaka e nana ai. o ko'u hoi mai nei no hoi ia."

         Ma ka malohai o ko Robaka mau maka a ka anakala e nana aku ana i hoike mai i ko ke kanaka opio maluhiluhi me ka hoihoi nui ole aku i na mea ana o ka ike ana aku. a pela hoi kona makemake ole i ke ano o ka noho ana o na kanaka ma ia aupuni.

         "I hoihoi ole no hoi paha oe no kou hele hookahi ana alau nei aohe ou hoakamailio : no ke aha no hoi kou mea lawe pu ole aku nei ia Makoli me oe, i hoahele nou. in a la hoi paha ua loaa hoi kou hoakamailio aole oe e molowa : o kekahi no hoi. in a la hoi paha ua loaa hoi ia Makoli kekahi manawa maikai loa e holoholo ai, a e ike aku ai hoi i na mea hou o keia aina : ma keia auwina la iho la ua pili kaumaha loa o Makoli i ka'u nana aku. aohe ana mea hoihoi, a he mau minuke pokole wale no mamua. o kou hoi ana mai la. ua noke iho nei oia i ka uwe no ke kumu i maopopo ole ia'u."

         Nana mai la o Robaka i kona anakala me na maka i piha me ke kahaha no nei mau olelo aku la a kona anakala a i mai la :

         "O, ke kumu no, elike me ka'u i hoomaopopo ai, aohe makemake o miss Elawoka e hele i ka holoholo," i pane aku ai o Robaka, me ka pii iki ana ae o ka ula ma kona mau papalina.

         "Pele anei? O, in a pela e huikala mai oe ia'u." i ninau mai ai ka anakala me ke ano kahaha iloko on a. Alaila i hou mai la :

         "E Mr. Egenakona. aole anei ou manao he kaikamahine huapala uo hoi oia e kupono ai e lilo i mea aloha na kekahi kanaka opio elike me oe?"

         "A---e : aka ----"

         "He pane ano kanalua loa kena au. e Robaka, i ko'u manao." wahii a ka anakala o ka pane ana mi me ka akaaka.

         "Pela no ; ke manao nei au a ke hooia aku nei no hoi i kau mau olelo i pai mai la nona a he punahele i'o no hoi eia nana mea apau me ke kamailio i na mea maikai wale no nona aka---"

         Oki pu iho la ka Robaka kamailio ana. no ka mea, iaia i kamailio ae ai no Makoli ala mai la iloko o kana hoomanao ana kela helehelena ui nohea o Helena Simoa, kela mau maka onaona on a, kela leo nahenahe me he leo lea la no ke kahi manu e kanioeoe mau mai ana ma kona mau pepeiao kela wili oho uliuli. ieae a nupanuna e hiolo ana maluna o kona mau poohiwi i like ka hinuhinu me na lopi kilika. o kela kii o Helena me he mea la e ku okoa mai ana na mamua o kona mau maka. me ka hiohiona o ka puuwai pololi e nana mai ana i kona mau maka, he mea kaumaha hoi nona ke ike aku.

         Oiai oia e nalu ana iloko on a aia ma ko Helena helehelena he aniani kilohi e hoike mai ana i ka hauoli. ke aloha ame ka paulele maluna on a, mamua o ko Makoli : ina no o Makoli e ola aku ana a piha ka haneri makahiki. a in a no hoi o Makoli e lilo aku ana i on a miliona ma ia hope aku, aole loa oia e hoololi ana i kona manao mai a Helena Simoa ae. O keia kona manaopaa o ka hooholo ana iho.

         No ka hakanu loa o Robaka, pane okoa mai la ka anakala i ka i ana mai :

(Aole i pau.)