Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 34, 26 August 1921 — Page 2

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HE HOOMANAO ALOHA NO KUU KNE MR. JOHN KEKAWA,

            Mr. Solomon Hanohano; Aloha kaua a nui loa:---E oluolu mai hoi oe e hookomo iho ma kekahi wahi kaawale o ka kaua lei hiwahiwa ka Nupepa Kuokoa, i ike mai ai ua kini makamaka o ka mea i hala, kaʻu mea aloha he kaue, i ke ala huli hoi ole mai, mai ka la puka ae ma Kumukahi a ka welona a ka la i ka poli o Lehua. Luuluu wale au i ka hooneleia i ka mea aloha he kane.

            Ua hanauia kuu kane aloha ma Hanaula, Maui, i ka la 30 o Maraki, makahiki 1882, mailoko mai o na puhaka o kona mau makua, Mr. ame Mrs. Kekawa. Ua piha iaia na makahiki he 5, a haalele mai kona makuakane, iaia ame kona makuahine i keia ola ana.

            Ua hoohuiia maua ma ka berita o ka mare ma ka halepule St. Anthony imua o ke kahunapule Farther Justin, i ka la 19 o Ianuari 1918. Ua piha ia maua na makahiki he 3 a oi ko maua noho maemae ana, a lawe aku la ka Makua mana loa i kana no ka mea Nana no i hana a Nana no e lawe aku, elike me ka hoakaka a ka buke nui. Ua piha iaia he 39 makahiki, 4 mahina ame 17 la, o keia ola ana.

            Ua hoohuaia mailoko mai o ko maua mau puhaka, he eha hua, hookahi e ola nei, elua i haalele mai, a o kekahi eia no ia iloko o koʻu puhaka, he ehiku mahina a oi, a haalele mai la oia iaʻu ame koʻu kaumaha ame kona makuahine nawaliwali e kanikau aku nona i ka po ame ke ao. Luuluu wale au.

            Aole loaa hoi iaʻu he makua kupono elike me kona ano i ka oluolu. He mea nui au iaia, aohe leo aohe oia i hoopaʻi mai iaʻu, a hele wale aku la no oia. Nui no hoi kona hoomanawanui i ka hana e pono ai kana wahine ame ka ohana.

            Ua noho hana oia malalo o ke kalana, malalo o ka haku hana Mr. Antonio Garcia mamua o ko maua hui ana ae; mai Wailuku, hoi maua iuka o Iao nui na popilikia i loaa ia maua; o maua na makua ame ka maua keiki ka lei hoi ana i lei ai a haalele iho la ihope nei aohe makuakane.

            Ua aloia e maua na wahi apau ame na popilikia he nui me kuu kane ame ka maua lei, i na kualono o Iao na pali hauliuli o ke kuahiwi o Needle Point, ka home aloha o maua i hoomanawanui ai i ka ua ame ka makani, loaa iaia ka eha ma kona wawae, iho mai la au i Wailuku e ohi ai i mau meaai na makou iloko o ka ua ame ka makani ame koʻu kaumaha, auwe kuu kane, kuu hoa pili o na pali hauliuli o Needle Point.

            Makahiki a oi, hoi mai maua i Wailuku nei, a noho me na makua. Loaa ko maua makuakane i ka maʻi, hoomanawanui ke keiki me kona nawaliwali. Haule ko maua makuakane, haalele iho la ihope nei ia makou, kana wahine maua na keiki ame na moopuna.

            Mau no ko makou noho hoomanawanui ana iloko o na polilikia he nui, iloko o ka nawaliwali o kuu kane, ahiki i ka hoonui loa ana mai, a pau ka hiki ana ke hele i ka hana. Noho hoopiliwale aku la no makou me kekahi poe, ahiki i kona hoomanawanui ana e hele e ike i ke kauka i pino na kana wahine ame na keiki, no ka mea wahi a @e kauaka aohe hiki ke hele hou i ka hana he maʻi puuwai. Loaa ko makou malama ola mai ke aupuni mai, olelo ke kauka e hoi iloko o ka halemaʻi, hoi i ka halemaʻi, oi loa mai ana.

            Iloko o na nawaliwali a kupouli ka maʻi, aole poina ma kona lehelehe ka huapule i ka Haku no kona uhane; wahi ana aohe oia nana no kona kino, he mea palahu ia, no kona uhaue ka mea aloha. Nolaila aole no oia i poina i ka pule ana ahiki i kona healele ana mai la makou.

            Nui kaua mau hana hoalohaloha iaʻu, ahiki i kona hele ana aku la; aole hiki iaʻu ke hoʻopoina i ka hmooanao mau ana i kuu kane i ka po ame ke ao, no kana mau hana maikai, a ku i ke aloha iaʻu. Mamua o kona hele ana uwe mua mai la oia ia, aloha no oe e kuu wahine ke hele nei au, pehea la kou noho ana aku, mai noonoo oe i ke kane, he makaʻu ka ili i ka eha, he kane maikai, he kane hanaino; ua loaa no kou malema ola mai ke aupuni mai. Ua hoapono au ia mau kauoha ana. Luuluu wale au i ko aloha. Hoona ae ana au i ko aloha, pehea la e maalili ai. Ua oi aku koʻu hauoli me oe e kuu aloha mamua o kuu noho ana ma keia ao inea, ehaeha luhi.

            Aohe nou ua kuu kou luhi e kuu aloha, ua pau na auwe ana i na inea o keia ola ana.

            Haalele mai oia ia makou i ka po Poalua, hora 12 p.m. la 16 o keia mahina o Augate.

            Ua lawa paha kaua e ka makamaka me keia mau hoomanao ana o ke aloha no kuu mea aloha ke kane.

            Ke haawi nei makou i ka halo i ka poe apau i hele mai e kanikau pu me maua na wahine kane ole.

            Me ka lunahooponopono kaʻu mau hoomaikai ana ame na keiki limahei o kou keena paʻi koʻu adieu. Me ka haahaa.

            Wahine kane make.

                        MRS. JENNIE KEKAWA,

 

HE $31,000 KA HOOLILO A KE KULA NUI NO NA HALE HOU.

            No ka hale moe hou ame ka hale aina o ke Kula Nui o Hawaii e kukuluia aku ana, ua lilo ka aelike no ka hana ana ia Henry De Fries ame ke keiki, mamuli o ke emi iho o ka laua koho he $31,000 malalo o na koho a kekahi poe e ae. Ma ka Poakolu nei ka hoomaka ana o ka hana a e pau ana ia maloko o na la he 68, elike me ka aelike, a in a e oi aku ana mamua o ia mau la e kakiia ana o Heray De Fries he $20 no ka la. Ua pau mua ke kahua i ka hanaia a makaukau e na enekinia o ke Kula Nui, o ke kukulu wale iho no i ka hale ka mea i koe.

            O kekahi põe e ae i waiho i ka lakou mau koho oia keia malalo nei:

            V. J. Burgess, he $33,413, a e pau ia hana maloko a 100 la; John Walker, he $33,600 iloko o 120 la; A.D. Cantin, $34,800, 120 la; Ralph E. Wooley, he $35,500, 120 la; Henry Fernandes, he $38,000, he 95 la ame John Morley he $38,207, iloko o 125 la.

            Malalo o ke kanawai teritore i na limahana makaainana Amerika wale no e haawiia aku ai na hana aelike no ke kukulu ana i na hale o ke aupuni, eia nae, hoi ke haua mai nei no kekahi poe Kepani i na hana i kupono na na makaainana Amerika wale no e hana, elike me ka hoakaka a ke kanawai. O ua kanaka na laua i kaba i ke kii oia o Emory ame Webb.

 

E KUKULU AKU ANA KE TERITO RE I MAU HALEMOE.

            He elua mau halemoe hou e kukulu kokeia aku ana no ka Home Teritore no ka poe kamehai a nawaliwali o ka noonoo no laua na lilo he $11,694.70. O keia mau hale a elua e kukuluia aku ana aneane e palua ko laua nui i ko na hale mua. I keia manawa aia inawaena o ke 50 ame ke 60 ka nui o ia ano poe ma'i maloko o ke Teritore.

            He mau hale laau no keia e kukuluia aku ana me ke pili laau maluna iho o kaupaku, a he 45x52 kapuai ka nui o ka hale hookahi. Elua mau wahi e hele aku ai a hui me na hale mua i kukuluia me na hua liilii a mau hale auau e hoohui pu ia aku ana.

            O kahi o keia home aia mahope aku o na ahua o ka Mahiko Honolulu kahi a ke aupuni i hookaawale ai 600 eka no keia hana. Ua hanaia he mau alanui nani o ke ano hou loa a hoea ia home, me ka hoolakoia o na mea apau malaila i kupono no ka poe e noho ana malaila.

            Na V. J. Burgess e kukulu aku ana i kela mau hale, ka mea aelike nana i kukulu i na hale mua, a e hoomaka koke ia aku ana ia mau hale a e makaukauana no ka noho ia aku maloko o na la he 45.

            O ka haina dala mua loa i hoomoeia maloko o ka home aneane he $44,000. Ma ka Poaono aku la i hala, hana ana i na hale moe hou a lilo ka aelike ia Burgess. Augate 20, i weheia ai na koho no ka

 

KA HAALULU--KA MAULEULE AME KA OPULEPULE MAMULI MAI NO IA O NA KO'E LIPINE.

            O na ouili ano e laa ka haalulu, a i ole ka mauleule paha, ke opulepule ame kekahi mau kulana maikai ole apau ua ike pinepineia ,mamuli mai no ia o ka loaa ana i na ko'e lipine, iloko o ka opu, a e nalowale ana, i ka wa e hemo ai ke ko'e; pela no hoi me kekahi mau ouli ano nui e ae, no ke ko'e mai no ia. E ala mai ana ka hoonaukiuki i kekahi wa, no ke ko'e mai no ia. O ka hoailona maopopo loa no ka loaa ana o ke ko'e i ka opu, o ia no ka hemo ana o na ko'e liilii. Na hoailona e makaala ai, o ia ka ono ole o ka ai, me ka alunu i kahi wa, ke alelo keokeo, ka puuwai kapalili, ka eha me ka hu'i iloko o ka opu ame ka naau, ka puua o ka puu, ke kuhakuha mau, ke kihekihe mau, ka wali ole o ka ai, ka hu'i ma ke kua ame na lala, ke poniuniu, ka nalulu, ka paupauaho ka maule ke hakahaka ka opu, ka ike i na pohaku eleele malalo o na maka, ka nele i ke koko, ka nalulu he mea kamaaina keia. Ka hiaa ke hiamoe i ka po. He oiaio no hoi, he mau haneri poe i loaa i ke ko'e, me ko lakou noho auwe ole, me ka maopopo ole no ka loaa ana i ke ko'e, ahiki i ka wa e hoike okoa ia aku ai, no ka hemo ana o kekahi mea loihi, ma kahi o ka ekolu a eha paha kapuai. O ka laxatodes ka laau hua oialo loa i hanaia, a i ikeia kona mau ano maikai ma ke kipaku ana i ke ko'e lipine mai ka opu aku. Ke kuaiia nei ka Laxatodes e ka Marvel Med. Co., ka poepuunauwe i na Huaale Ti Bulgaria kaulana no ka Lepopaa. "Depot." M-5 B-963 Pittsburgh, Pa. Lapaau piha ana, umi dala me kanahakumamawalu keneka. Hapalua lapaau ana, eono dala me kanahiku-kumamalima keneka. Inisua no ka puolo iwakalua-kumamalima keneka. E hoounaia aku no ka Laxatodes ma na wahi apau ke loaa mai ke Kikoo Dala Haleleka, kuike a kikoo banako.

            HOAKAKA---He mea pono ke nan@ akahele loa no ke poo o ke ko'e lipino mahope o ka ai ana i ka Laxatodes. Ke ole e laweia ke poo, e ulu hou ae ana ke kino.

 

NA MEAHOU O KA HOOMANA NA AUAO O HAWAII.

            Mr. Lunahooponopono, Solomon Hanohane; Aloha oe; Me ka malu mai ke Akua mai, Amene:---E oluolu mai hoi oe i kekahi wahi haawale o ke kino o ka elele ahailono o na mea hou. penei ia:

            O maua na komite i koho pono ia e ka Ekalesia o ka Hoomana Naauao o Hawaii Honolulu, T.H., ma ka la 14 o Augate, 1921, ma ke ano he mau komite hoike meahou , a hoomaikai no na mea i hanaia e ka Ahahui Euanelio Paeaina, o ka Hoomana Naauao o Hawaii, ma keia kau o Iulai, la 25, 1921; o ia hoi keia:

            1. Ua wae ae ka Ahahui Euanelio Paeaina ia Rev. W. E. Edmonds i mea pani hakahaka ma kahi o ka makua Rev. J. Kekipi Maia i hala aku la.

            2. Wae pu ae hoi keia Ahahui Euanelio Paeaina i mau lala no ka Papa Kahu Waiwai o ka Hoomana Naauao o Hawaii, i kulike me ka manao o ka pauku eha (4) o ke kumukanawai a no lakou na inoa malalo iho nei:

            Peresidena, Rev. W. S. J. O. Makekau; Hope Peresidena, C. W. J. Kahawai Sr.; Kakauolelo, R. L. Kekuewa; Puuku, Mrs. L. K. Baker, na lala o ka papa kahu waiwai: Rev. David Shaw, Rev. Samuel Keanu, Rev. J. P. Kapihe, Rev. W. E. Edmonds, Rev. Alexander George.

            Ua waiho aku kou mau komite i keia mau inoa o ka Papa Kahu Waiwai una ka lima o ka mea hanohano, Delbert E. Metzer, Puuku o ke Teritore o Hawaii ma ke keena puuku i ka la 17 o Augate 1921

            3. Ua koho pono ia hoi o Mrs. L. T. Puuku, Mrs. Lahela Iokia ame Mr. David Shaw i mau komite imi dala no na mea e hooluolu ai i na lala o keia Ahahui Euanelio Pacaina; a ua hana hoi lakou i ka lakou hana me ke ahonui a loaa mai keia huina dala he $113.05 no ka holomua o na hana a ke Akua iloko o ka Hoomana Naauao o Hawaii.

            4. Ua loaa mai hoi na kokua mai ka Mokupuni mai o Hawaii ame ka Mokupuai o na Maui huiia nona ka huina he $78.

            5. Ua kaa ka malama ana o keia ma@ hana o ka Ahahui Euanelio Paeina, ma ka lima o ke komite Malama Ola, Mrs. Rebecca Nicholas ame na komite hookipa, Samuel Keanu ame Albert K. Tokia.

            Nolaila ke haawi nei kou mau komite i ka hoomaikai palena ole i na mea apau i koikeia ae la maluna, e pili ana i keia Ahahui Euanelio Paeaina, me ka manaolana mau; e kau mai ka ke Akua hoomaikai ana i oi aku i ka maua a na Oia mau ka Makua, Oia mau ke Keiki. oia mau ka Uhane Hemolele, na lakou auanei e kau mai na hoopomaikai palena ola malu@a o na mea apau.

            O maua iho na me ke aloha.

                        REV. A. GEORGE,

                        REV. D. A. KAAIAHUA,

 

HE PI-KI LUAU MA ULUPALAKUA

            Mr. Solomon Hanohano; Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha kaua:---Ma ka la 7 nei o keia mahina, i haawi ae ai na makua @ana ke keiki o ia o Mr. ame Mrs. James Brown Jr., he paina luau no ka piha ana hookahi makahiki o ka laua bebe, ua konoia aku no hoi ka ohana ame na hoaloha, no ka hiki mai e ai i na mea i hoomakaukauia no ka mea nona ka la.

            Ua nui no hoi na ohana i hiki ae ame na hoaloha pu, me ka nui o na meaai; ua ai a lawa i na mea i hoomakaukauia e ko laua lokomaikai.

            Ua kukuluia he hale pe'a nui mahope pono o ka hale, he elua pakaukau loloa i hoolawaia me na ono like ole e moni hewa ai ko puu i ka hua nioi.

            Ua hauoli hoi na mea apau, ma ia la o ke kamaiki; ua hiki pu ae no hoi kekahi kalapu hookani pila i noho alakaiia e ka polopeka Punika Hoomano, a na ia kalapu i hooheno mai i kekahi mau mele nani e nanea ai ka pepeiao ke hoolohe, hele ia o kahi leo tena a kupololei ka huelo i Molokini.

            Malaila i ikeia ai na ku'i like ole, o ka hula ku'i, hulahula, hula olapa,, i awili pu ia me ke ku'i Kepani, a he nui wale aku na lealea like ole e hauoli ai na mea apau.

            Ke hoomaikai nei keia hoaloha i ka la o ke kamaiki me na makua pu no hoi; na laua i hapai i keia hana no ka la o ka laua keiki, me ka mahalo no hoi i na mea i hoomakaukauia.

            E hooloihiia na la o ke kamaiki me na kulana pomaikai apau o keia mua aku; me na makua oia hoi James Brown ame kana aliiwahine Mrs. Mary Brown Jr., me na pomaikai he nui.

            Me ka mahalo a nui i ka Lunahooponopono ame kou mau sela.

            Owau iho no me ka mahalo.

                        EDDIE WATSON.

            Ulupalakua, Maui, Aug. 18, 1921.

            WAKINEKONA, D. C., Aug. 20.---He elima mau kanaka opio oloko o keia kulanakauhale i kauia aku ka hoopa'i e hele mau lakou i ka halepule no hookahi makahiki. Ua hoahewaia lakou no ka hewa aihue otomobile a ua waihoia mai ka pono o ke koho ana ia lakou o ka hele aku paha e hana ma na alanui no hookahi makahiki, a i ole o ka hele mau aku paha i ka halepule no ia manawa loihi like.

 

HE LEO KAHEA I KA LAHUI HAWAII

            Ma ka hoolaha a ka puuku e ke Teritore, Delbert E. Mertzer, e pili ana i na oihana o kona keena, hoike mai oia, ka lahui Hawaii ka oi e hoiuluulu, a e hoahu nei ma na banako o keia Teritore, mamua o na lahui e ae, iloko o ka makahiki i pau, Iune 30, 1920, he 9818 Hawaii i hoahu he $814,448.80 ma ua banako, ka huina nui o $1,195,288.00 i oi aku mamua o na lahui e ae i hoahu ma keia mau banako o Hawaii nei.

            He mea mahalo nui keia ia kakou na Hawaii apau, ka hoike ana aku i ke ao holookoa, he poe malama dala no ka lahui Hawaii. Ke kuhihewa ole au, o ka haahaa o na hoolilo o ka ohana Hawaii no ka poi, i'a me na meaai e ae, e ola ai kona home, aole paha i emi malalo o $30.00 o ka mahina, lawe mai kakou i keia mau huahelu o 13,012 ohana Hawaii e kuai nei aole emi iho malalo o $30.00 o ka mahina ko lakou mau hoolilo no na meaai wale no, ua like ia me $390,360.00 o ka mahina hookahi, a he $4,684,320.00 o ka makahiki hookahi, a kakou e kuai nei no na meaai.

            O ka ninau imua o kakou, auhea keia puu dala, nui e pau nei? Aole anei o ka kumu no ia e waiwai loa nei na lahui e, mamuli no hoi o ko kakou kokua aku ia lakou, mai ia lakou ka kakou mau mea apau e kuai nei uo ka home, heaha ka pomaikai e loaa nei ia kakou ma ko kakou kokua ana aku ia lakou, oiai ua hoike mai la ka puuku, ua hiki no i na Mawaii ke hoahu i waihona, a piha a oi mamua o ka miliona dala ma na banako o Hawaii nei? Heaha hoi ka mea e hiki ole ai ia kakou ke kukulu i hui nui kuai poi, i'a, pipi, puaa, meaai, lole, kamaa, papale, ame na oihana e ae apau e holomua ai ko kakou lahui aloha ma na ano apau like me na lahui e ae, e noho haaheo nei, iloko o Hawaii nei, a kakou e kokua nui nei, a lilo kakou i mau kauwa kuapaa malalo aku o lakou i na manawa apau

            Ua nui ko'u hauoli i ka hoikeia ana mai o keia mau huahelu, mai ka puuku mai o ke Teritore, a he mea hoi ia na kakou e haaheo ai, aka mai haalele kakou i keia mau hana maikai mahope, e nee aku kakou imua, noonoo kupono kakou no ka holomua, me ka pomaikai o na pulapula a kakou o keia mua aku, ma ka hooholo ana e ku kakou no kakou iho, mai keia la aku, ma ka lulu a hoahu ana i puu dala nui no ka lawelawe ana i na hana kalepa, a'u i hoakaka ae la maluna, no ka holomua o ko kakou lahui aloha.

            Aole i ku o Roma iloko o hookahi makahiki, peia no au e paipai mau aku nei ia kakou, e ala kakou i keia manawa, a haawi na kokua ana apau i na Hawaii opio, e lawelawe nei i na oihana kalepa, ma ka hoonee ana aku i na hana imua me ka hakalia a maka'u ole, e ku kakou no kakou iho i keia la me ka wiwoole, hana ponoi no kakou iho, kuai ka kakou mau meaai apau ma ka halekuai i kukuluia no kakou iho, a he pomaikai no e loaa on a i kela ame keia Hawaii ma ka 5 pakeneka puka hoihoi hou ia mai ia oe ma ka heluna o kau mau meaai kuai ai ma ka halekuai o na Hawaii me ka lehulehu ma ka Helu 8 Aala Makeke.

            Ua aeia ka hoaie i na lala apau e komo mai ana i keia hui, aole oi aku maluna o 75 pakeneka o ka waiwaiio o kou kuleana paa kea iloko o ka hui, a lilo hoi ia mau lala apau i poe hooikaika aku i na hoaloha e komo pu mai kakou apau i hookahi hui nui; i kukuluia no ka holomua me ka pomaikai o na kanaka Hawaii, aole hoi no ka pomaikai o na lahui e, a kakou e hoopomaikai nei i na makahiki apau ma ko kakou noho ana.

            Ma kekahi wahi okoa ae o keia pepa e ikeia ai na loaa, na hoolilo me ka puka o keia hui kalepa a'u i kukulu ai me ko'u mau hoaloha no ka makahiki i pau aku nei la 30 o Iune 1921.

            Ke kono aku nei ia kakou Hawaii e komo mai me a'u e lawelawe pu kakou i keia oihana no kakou iho, ma ka lawe ana i mau kea no oukou kumukuai o ke kea he $10.00.

            Me ka mahalo.

                        JAMES L. HOLT,

 

OLELO HOOHOLO HOALOHALOHA

            Oiai ua oluolu i ka Makua mana loa, ka lawe ana aku i ko makou hoa paahana; oia o Mrs. Akeneki Makekau, mai keia ao mauleule aku, iloko o kona kaama'i ana no kekahi mau mahina ae nei i hala.

            Mamuli o ka maikai ole o kona ola kino, ua imi hou aku i kahi e loaa ai o ka maha, o ia no o Honolulu, me kana aliiwahine; i ka mahina o Iulai ko laua haalele ana mai ia Kaupo nei.

            Oiai he hoahanau oia a he kakauolelo no ko makou C. E. a he lala oia no ka papa komite haipule. He makuahine heahea oia i ka nui ome ka lehulehu.

            Nolaila e Kaupo i ka ua Pee Pa Pohaku, aole oe i ike hou ana i ko makou hoaloha; ua nalo, ua pau kou ike ana iaia e maalo ana ma kou mau kaiaulu.

            Nolaila o makou no me ke aloha ame ka minamina me na naau luuluu ma o ko makou komite la

                        J. W. KAWAKOA,

                        M. K. REUTER,

                        E. R. KEIKE,

Mokulau, Kaupo, Maui, Aug. 17, 1921

 

NA MEAHOU LA'U MA HONOLULU

            Mr Solomon Hanohano, Lunahoopouopono o ke Kuokoa; Welina kaua:--- E ae oluolu mai oe i kekahi wahi kaawale o ke Kuokoa i hoolaha aku hoi oe i keia mau wahi meahou ia'u, i keia mau la pokole ma ke taona nei o Honolulu.

            I ka la 11 o Iulai haalele ia Hilo, no ka hele ana mai i ke kula kumu. I ka hapalua hora ehiku, pili i ka uwapo Helu 14.  I ka lele ana iuka ke alaala la o ka ike aku i ka ohana, eia no nae, ua ike no i kahi o ka ohana i noho ai.

            Ia'u e ku ana, kahea ana no o Mr. Mokumaia, ka mea hoi nana e kakau mau nei i na meahou ma ke Kuokoa. E nana ana oe i kaa? Ae, ei ke kaa, wahi ana. E hoi ana oe i kahi o Laa ma, he ae no ho'i ka'u.  Ka lilo aku la no ia.  Haohao iho la i ka lilo ana o ka ike ia Mr. Moku@aia i ko'u wahi e noho ai ke nalu wale la no ia mea iloko o'u.

            Hoea i ka home, a ike i ka ohana, ku iho la me ua Mr. Mokumaia nei, a o kana i pane mai ia'u; "My stand is at the corner of King and Kekaulike street." Alright aku la no hoi au.

            Wehewehe kahi lole hohono moku, a komo kahi lole no ka hele ana i ke kula.  I ka hoea ana i ka halekula, lululima iho la me na kumukula, i kamaaina no hoi ia'u, a koe no hoi na kumukula i kamaaina ole ia'u, a o ka'u hana mahope mai, he hele okoa aku no au e aloha ia lakou.  Ua ike au, in a aole au e aloha aku ia lakou, aole no lakou e ike mai ia'u.  Eia ka hoi he hoaloha maikai lakou no'u.

            Ke alawa la au i ke keiki o Niihau, aole oʻu ike iki, eia ka ua lilo i kahakii no ke Kalaua o Kauai. O ka waiwai ia o ke kalena a ke Akua i haawi mai ai, e hoopukapuka.

            He mau la no mahope mai, hoea ana no o William Hoopii, lilo iho la ke alakai ana o na himeni hoohauoli iaia, a pela no hoi ia Mr. Kaupu o Molokai.

            Hu no hoi ka aka i ua alakai nei o Maui i ke ano o kana pana ana.  O kaʻu hoomaopopo aku he eha ana ano pana ana.  Ekahi, kuhi ka lima; elua, oni ke poo; ekolu, oni ka wawae; eha, oni ke kino; no ka piha eu no!

            Ma ka la 21, ua hoea ae o Mr. James Hakuole e kii ia makou e hele i ka paina a ka Hui Hoeueu Hawaii. ma ka la 22.  Nolaila ua wae mai la ua alakai nei o makou i na keiki himeni, hoomaamaa iho la ia ahiahi.

            Ma ka la 22 hora 12, hoea aku la ma ka Y. M. C. A., malaila i paneeia mai ai na meaai maikai.  He nui ka poe i wehewehe manao mai. ke kiaaina, ka Rev. Akana, Mr. Beckley ame Mr. Eben Low.  Nui na mea waiwai.

            Ke hoomaikai nui nei i na lala o keia Ahahui Hawaii, a pela me ke komite hookipa, Mr. Kahuole, i ka piha eleu.

            Koi ho@ mai la no ua komite nei ia makou e hoea aku ma ka paina a keia ahahui no, ka hoolaulea ana i ka poe naauao o ke ao nei, e hoea mai ana. Ua ae aku la no ko makou alakai.

            Ia makou e hoi ana hui iho la makou me kekahi haole eia ka he komite no ka Ahahui Ad Club, a kono mai la ia makou e hoea aku maloko o ka Young Hotle.   Kuhikuhi mai la ia makou i kahi e pii ai, o ia hoi i ka papahele eono.

            Olelo mai la ia makou e himeni makou i na himeni Hawaii maoli, ua makemake ka poe naauao o ke ao nei, e lohe maoli i na himeni Hawaii, aole o kela himeni hoohaalulu.  Lohe hou aku la au i ka olelo ana mai i ke alakai o makou penei, "Dont sing any minor cord in your beautiful mele. They want to hear the plain Hawaiian song."

            Hoi aku la makou a hoomaamaa iho la i na himeni Hawaii kahiko.  Auwe he uʻi hoi kau.  Hoea aku la makou ma kahi i makemakeia ai, ua hele no hoi a piha.  Hui aku la makou @ae ke komite a kuhikuhi i kahi e noho ai, he elua a makou himeni i @imeni ai o ai iho la i na mea maikai.

            Mahope o ka ai ana i @@@@@ hou ai mako@, @ @ookuu no hoi na hana. He mau olelo waiwai nui mai kekahi @au haole na@ao o ke ao nei.

            Kono hou mai la no ke komite o keia ahahui e hoea aku makou i ka ahamele ma ka Young Hotle i ke ahiahi Poaono, la 13, o Augate; ae aku la no makou.

            Ma ka hoea ana i Augate 12, biki aku la makou ma ka paina a ka Ahahui Hoeueu Hawaii i kono mai ai ia makou. Ua haawiia keia paina maloko o ka rumi bolu o ka Hokele Iana, no ka hoolauea ana i ka poe naauao o ke ao nei.

            Ike aku la au i na Hawaii ponoi e nonoho mai ana, pela no hoi na makamaka haole.  Malaila pu ae ke kiaaina, ka Meia, ame Mrs. Kalanianaole a pela no hoi na Hawaii koʻikoʻi o ka aina.

            He ekolu kalpau i hoea ae ma keia paina, Mrs. Hall me na kaikamahine eono; Mr. ame Mrs. Alohikea ame ka Hui Hanoli Kalapu eia iho na inoa:

            William Hoopii, Kahului Maui; William Laeha Jr., Laupahoehoe Hawaii; Alfred K. Mia, Waiakea Hilo; John Limahai,  Waimea,  Hawaii;   Ernest Kealakai, M@lolii, S.   Kona,  Hawaii; Edward Kaupu, Pukoo, Molokai; David Kalaau, Halawa. Molokai.

            Ma ke ahia@i iho, he ahamele maloko o ka Mission Hall, ame tab@to.  Ua hoea aku no @akou malaila.  Malaila i hoheia aku ai na puukani like ole mai na kumukula o na mokupuni mai.

            Ma ke ahiahi o ka la 13, Poaono, ua hoea hou aku no makou i ka ahamele a ka Ad. Club i mal@mai@ ma ka Hokele Iana.  He hulahula mahope o ka ahamele .  Nui ka hauoli!

            He nui ua wahi e ae i konoia mai ai makou e hele aku no ka hauoli pu ana aku me lakou.  Ua ai a maona i ko lakou lokomaikai, a pela e hoomaikai pu aku nei i ko oukou lokomaikai a makou hoi e poina @e nei.

            Aole o keia wale ae la no ka makou wahi i hemeni ai, aka maloko o na halepule, Kawaiahao ame Kaumakapili. O ka panina hope o na hana o keia mau pule i nohoia e na kumukula ma Honolulu nei, he hulahula nui i malamaia maloko o ka McKinley  High School no ka hauoli hope ana o na kumukula. Hookuu no hoi na hana o ia po i ka hora pau o ka holo ana o ke kaa uwila.  Pehea la ua p@kiwawae paha kahi poe i ke kula o Malama.

            Ke hooki nei i keia mau wahi mea hou a ke hoomaikai aku nei ia oe e Mr. Solomon i ka ae ana mai iaʻu e hoolaha aku hoi i keia mau manao.

            Me ka mahalo.

                        ALFRED K. MIA,

 

NA MEAHOU O KA EKALESIA O PAIA, MAUI.

            Solomon Hanohano; Aloha nui kauaL---E oluolu mai kou ahonui e hookomo i kahi kaawale o ka Nupepa Kuokoa a kakou, i na meahou o keia kihapai e nee nei i keia mau la.

            Ma ka la 9 o ka Poalima iho nei o Aug. 12, 1921, i malamaia ae ai ka Ahamele o ke Kula Sabati o ka Ekalesia o Paia, ma ka halekii onioni o M. A. Co., na alakai o na haua o kela po, oia no o Mrs. Daisy Kalaaupa, Joseph A. Kaholokula, ame Kealoha Kalaaupa.

            Maikai na himeni ame ka hana hoikeike a na keiki, i kela po, a pela pu no hoi me ka papa himeni mai o Paihiihi.  He nui ka u'i o na mea maikai i hanaia i kela po.

            Ma ka noho ana o ka halawai hana o ke Kula Sabati i ke Sabati nei, ka hoike a na komite imi dala na loaa maoli he $126.00, a in a hui pu ia me ua dala aku i koe, ua hiki aku la na loaa apau loa ma kahi o $140.00.  O keia mau dala ua holo aku la no kona waihona maamau.

            Ke haawi nei keia Kula Sabati i ka hoomaikai i na makamaka, na hoaloha me ka poe i komo pu mai a kokua i na hana maikai no ko ke Akua aupuni, a na k@ Akua e hoopomaikai mai ia kakou apau loa.

            Ma keia Sabati iho la o Aug. 14, 1921 i malamaia ne ai ka papa ahaaina a ka Haku e ke Kahu Rev. Moses. M. Kahiapo, ma kona ekalesia e noho nei ma Paia.  Ua konoia na apana apau malalo o keia ekalesia e hui pu mai na lunakahiko ame na hoahanau.  Ua hui mai o aHliimaile Paihiihi, Kahului, ma keia la.

            Malamaia ke anaina haipule, himeni mai ka papa himeni mai 82 L. H. N. pule mai ia Rev. J. K. Kahoopii, himeni hou mai ka papa himeni mai, alaila heluhelu Baibala mai ke kahu mai Kinohi 7:1-10; 8:6-22, pule loihi mai ke kahu mai.

            Alaila na olelo hoolaha, a ia wa i haiolelo mai ai ke kahu maluna o ke poolelo, aia ma Korineko 11:2 ke minamina nei au ia oukou ame ke Akua, loaa hou no ma Kinohi 8:1.  E komo ae me kuu ohana apau iloko o ka halelana.  Maikai ka haiolelo o keia la mai ka awai mai.

            Ka nui o ke anaina i hiki mai 150. Mahope iho o ka pau ana o keia hana alaila malamaia ka papa ahaaina a ka Haku, ia Rev. Moses M. Kahiapo ke pa barena, a o ke kiaha ia Rev. J. K. Kahoopii, maikai na hana i lawelaweia me ka piha i ka uhane o na mea apau.

            Na hua maikai i loaa mai he 7 hoahanau hou i bapetizoia a komo i hoahanau no ka ekalesia ame hookahi keiki liilii.   Hoomaikaiia ka Makua Lani ka mea Nona ke kihapai, a  o kakou he mau kauwa hana aku malalo o kona makemake, i piha i ke aloha nui ia kakou.

            Me keia mau manao, ke haawi nei keia makapeui i ke aloha nui i na keiki oniuhua metals o ke keena paʻi, a @ ke Akua no e hoopomaikai mai ia kakou apau loa.

                        JAMES L. FALUFATA

            Komite o na hana misiona kuloko. Paia, Maui, T. H.

 

HOOMANAO LA PAINA HANAU.

            E Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kukoa; Aloha a nui:---E oluolu hoi oe in a he rumi kaawale kekahi, noʻu ia rumi.

            Ma ka Poakahi la 15 o Augate nei, ua haawi ae o Mrs. A. Kekuiapoiwa ame Mr. Keaweikekahialii, he paina luau no ka laua kaikamahine Kaohelelani, ma ko laua home noho kahakai ma Honalo, kahi o ka makaui kaulana o ua aina nei.

            Aloha na hau anu o Maihi,

            Ka makani kaulana kuu aina,

            Hainaia mai ana ka puana,

            Kaohelelani ka wahine nona ka wehi,

            Haina hou ia mai ana ka puana,

            Maoli pua o Kona Akau.

            O keia no ke k@ikamahi@ue i hauauia i ka la i kukuluia ai ka pohaku o Kaukeouli ma Keauhou, a kokoke loa e hanau ma kahi e kukuluia ana ka pohaku, a olelo aku la maua me ke kane e hoi makou i ka hal@@@@@@@ C. White oiai, o ka hal@@@@@@@@@ i ka pohaku o Kauikea@@@@@@@@@@ hila loa oia, oiai ka Moiw@@@@@@@@@@@ okalani, ame Kekeikialii K@@@@@@@@ a ua piha ao hoi i na mal@@@@@@@ a ua hoi mai la laua no @@@@@@@@@@ me ka hoomanawanui, a@@@@@@@@@@ hale o ka hanau aku la no @@.

            Nolaila, ahiki iho la i ka L@@@@@ A. gate, o ka piha ana ia o @@@@@@@@@ Ehiku, a piha no hoi @@ K@@@@@ Nui, no na mea i hoomaka @@@@@@@ kulolo, kolowaka, meaono@@@@@@@@@ opelu maloo, koe ka loa@@@@@@@@@ opelu maloo, koe ka loa @@@@@@@ kole makaonaona, opihi @@@@@@@@ ka nui loa o ke okaikai.

            Ua ai no i na mea i @@@@@@@@ a lawa, ahiki i na hora a@@@@@@ ke anaina; ua auʻa mai @@@@@@@ laua ke kama, o ka poe h@@@@@@@@@ makemake e noho apau na @@@@@@@ makaukauia noho mai.

            Me ke aloha i na keiki @@@@@@@ ame ka Lunahooponopono @@@@@ nui.

                        MOOPUNA A KALANI@@NA

            Honalo, Kona. Akau, Aug 17, 19@@

 

TERITORE O HAWAII

Komisina I's me Manu.

            I ku ike ai me na mana@ @ @@ K@uawai 72, na Kanawai Aha@@@@ @@@@@ ma keia ke hoolahaia aku nei na @@@ ame na hooponopono ana mahope @@ nei e ke Komisina I'a ame Ma@@ @@ Teritore o Hawaii:

Rula 2.  No ka Hoopakele Ana i @@ Olepe Hookomoia Mai

            Pauku 1.  Ma keia ke kuka@@@ @@@ nei aole i ku i ke kanawai n@ @@@@ mea ma kekahi manawa @@@@@@ @@@ Ianuari 1, 1924, ka lawai'a @@@@@ @@ poino, a i ole hoopilikia me ka @@@@ maoli, a i ole lawe paha mala@@@ @@@@ (Kane) a (wahine), ma u, i keka@ @@@ olepe i hookomoia mai. (@@@ @@@ niea) i kanuia ma Pearl Harbor @@@@ Kaikuono o Kaneohe a @@@ @@@ @@ paha maloko o ka mana @@@@@ ke Teritore o Hawaii.

            Pauku 2.  Aole e ku i ke kana@@@ @@ kekahi luna oihana o ke Komi@@@ @@ ame Manu o ke Teritore ka lawe ana a malama aku paha malalo o kona @@@ i kekahi o keia mau @@@@ i ka wa@@ laweia mai ai no na hana nana @@@ akeakamai.

            Pauku 3.  O kekahi mea e k@@ ana i kekahi o na manao o keia rula e @@ naoia no ua pili ka hewa @@@@@ iaia, a ke ahewal@ no ia mea e uka no ia i ka hoopa'i aole e oi aku i ka $100.00, a i ole ma ka hoopaahao ana iloko o ka halepaahao kalana aole @ oi aku i na la he 30, a i ole ma ka @@ pa'i dala me hoopaahao: a o p@@ dala apau i ohiia mai ma na hoopa'i @ @@ wiia aku no i ke Komisina I@@ @@ Manu , e hoohanaia aku no ke @@@@ ana i ka hooko ana i na kanawai @@ ame manu.

            Aponoia Augate 5, 1921, e k@ K@@ aina I'a ame Manu.

                                    H.  L.  KELLY.

                                    Luna Oihana H @@@

            Aponoia i keia la 22 o Augate, 1921.

                        W.  R.  FARRINGON,

                                    Kiaaina o Hawaii

            Honolulu, T.  H.

6466---Aug. 26.

 

TERITORE O HAWAII

K@@na o ka Puuku Honolulu Oahu

            Ma ka hana e hoopau ana i @@ PEARL CITY GARAGE COMPANY LIMITDED.

            Oiai o ka PEARL CITY GARAGE COMPANY, LIMITED, he hui ia i ka kuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore Hawaii, i kulike ai me k@ kanawai hoomakaukauia ma na hana o k@@ @@@ ua waihoia mai iloko o keia k@@@@ @@ palapala noi no ka hoopau ana i ka @@@ i oleloia, hui pu me kekahi palapa@a hooiaioia i hoohui pu ia me ia el@@ me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke kaawina aku nei ka hoolaha i kekahi mea, @ @ na kanaka apau, he mau kuleana @@@@ a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i @@@@@ e pono e waiho mai i na ku e ana @@ ka aeia aku o ka palapala nei i @@@ loia maloko o keia keena, mamua @@ @ ka hora 12 awakea o ka la 1 o Novemaba, 1921, a o kela ame keia mea @ makemake ana e hooloheia aku malama o ia mea, he pono e hoea kino @@ ma ke keena o ka mea nona ka inoa ma lalo iho maloko o ka Hale Mana @@@ ko. Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu, in a he kumu kekahi, i wa@@ @@ ole ia aku ai ka palapala n@i i ol@ @@@

                                    DELBERT E. METZGER.

                                    PUUKU, TERITORE O H@@@

            HONOLULU, AUGATE 23, 1921

64.66 AUG. 26: SEPT. 2, 9 16@@@

            OCT. 7, 14, 21, 28

           

TERITORE O HAWAII

K@@na o ka Puuku, Honolulu. Oahu.

            Ma ka hana e hoopau ana i ka M@ ILIILI LAND COMPANY LIMITED OIAI, o ka MOILIOLI LAND COMPANY, LIMITED, he hui ia i @@@@ luia a e ku ana malalo a ma ka @@@@ o na kanawai o ke Teritore o Ha@@@ kulike ai me ke kanawai i hoomak@@@ kauia ma ua hana o keia ano, ua @@@@ ia mai iloko o keia keena he pa@apal@ noi no ka hoopau ana i ka hui i @@@@ ia, hui pu me kekahi palapala i @@@@ ioia i hoohui pu ia me ia. elike @@ i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke haawi@ ak@ nei ka hoolaha i kekahi mea, @@@@@@ kanaka apau, he mau kuleana @@@@ a e kuleana nei paba i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i @@@@ e pono e waiho mai i na ku@ @@@@ ka aeia aku o ka palapala noi @@@ loia maloko o keia keena mamua @@@ ka hora 12 awakea o ka la 31 o O@@@ ba 1921, a o kela a@e keia @@@@@@ kemake ana e hooloheia aku ma@@@ ia mea. he pono e hoea kino @@@@@@ keena o ka mea nona ka inoa @@@@ iho maloko o ka Hale Mana @@@@ Honolulu, ma ka hora 12 awakea @@ la i oleloia, a e hoike mai i ke @@@@ in a he kumu kekahi i wahi e ae @@@@ aku ai ka palapala noi i @@@@

                        DELBERT E. METZGER

                                    Puuku, Teritore o Hawaii

            Honolulu, Aug 23, 1921.

@466--Aug. 26; Sept. 2, 9, 16, 2@

                                    Oct. 7, 14, 21, 28.