Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 34, 26 August 1921 — HE PUOLO WAIMAKA NO KUU KANE HELE LOA. [ARTICLE]

HE PUOLO WAIMAKA NO KUU KANE HELE LOA.

I'a wehe i ka pili hoakoo a loko n ua iuoku hoi ko kaula gula mapmiao a ke aloha, auwe luiiluu wale hoi au. Ma ke Kulanakauhnle o llonolulu nei, luoe 30. i haalele mai ai kuu haku ' kane ia'u, kuua wahine aloha, n h« "'iuau lei aloha a maua lie mau keiki, a he tnau lei moopunn, a hele kohana \ aku la oia i ka home la'i nia o, ka ; alna hooilina hoi o na uiea ola uhane iapau. Ua.loihi no ka hoomailo ana a ka ma'i iaia, a ua huli aku na keiki a maua iloko o na kauka ,-akamai, a iloko pu hoi o kn mea. i.,reviia, h* kauwa na ke Akua, aole loa he mea liiki i ke akamai o na keiki a kauaka, ike ku-e aku, i ka ke Akua i hoopaa Ui no kana kauwa, a no ka mea ua pau kana hana ma keia ao. Ua hanauia kuu haku kane aloha ma .Puna, i ka paia ala i ka hala me ka hinano. ma Malamauka i ka hau anu o Puulona, a o kona hanaiia aua a nui, ma Pualaa i ka ulu hoonoho i ka papa. 11 O Kekonakupuohi Heiheimalie kona jluaui makuahino, a o Kalaiwaa no hoi teaa luaui makuakaile, he nui no ko ! īlakou hanauia ana, a ua pau aku no lakou i ka liala mua mao. A oia aku ! la no hoi ia alahele hookahi, a koe j 'iho la ko lakou liaku kaikuaan/i, e ioho īnai la ike anu o'ka ua Kipmipuu | o Waimoa. | ! Tka 1861. la L'3 o Okatoba kona oili j ana mai i koia ao nialainalaanA, a i kona nui ana, ua hele no dia i ke kula | 0 Pohoiki o Mr. Kaluahine ke kumu, a inahope ua hoi aku i ke kula o Kapoho,, malalo o ke a 'o ana a kona hanaumua, I oiai e noho kumu kula ana ke kaikuaana ia wa. Mailaila niai a i Honolulu nei, ua konio i ke Kula ina Kauniakapili Kahiko, nialalo o ka a'o ana a Mr. Kihe, a o kana kula hope i liole ai, o ia no kc kula hanai o Hilo.. i ka. 1878 kona komo ana, a puka mai i ka 1882, ine ka loaa o kona palepala hoomaikai, ,tnai kana kiunu a'o maj Mr. Olef?on, a ua hoi ae uo i ko onehanan.'me ka manao o ke kula kahurtapule kana kula 1 koe e hele hou aku ai, eia nae ua hihia ae la na makau a ka lawai'a ,i fWailua, a ua hoao hooipo ae la na ao fopua i Haupu, ia'makaliiki no maua i >mareia ai, e Rev. Kaaia i Noveinaba i26, a ua piha ia maua na makahiki he [38 mo na mahina kou iloko o ka berita Imaeuiae oka mare.

• Elua makaliiki nialiope mai. ua hooHlo iho la oia iaia i kauwa paaliana na kona Haku alolia, ma o kona komo ana i \una ekalesia no wa okalesia huiia o Kalapana, Opihikao nie Pohoiki, a ua aku leona mau liakn ma ka hana iala, nia na aha mokupnni um« na aha paeaina, o kona nmu lu opio no ia manawa oke koko laha oke kan:ii r tt, e ailani ai ka manao, eia nne nona aole, na hoopaa ibo oia iaia no Kristo, ;i cr ia mau kona kulana a moe wale aku la i ka moe kapu o Niolopua. Ua paio aku oia iwaena o ka poe haipule no ka pono ame ka oiaio o ka Ihana a kona Haku alolia, ana i hininai ai. i I kekahi mau makahiki mahope |mai, ua kohoia oia i koniite lmli daia, (oiai ka halepule o Pohoiki ua hio, i k:i |nia,kāni, a īōiia hē l.TdaTa. aole nae he |Ti'oohana hou ia o ia kiimuliana mah'ope mai, a i ko maua hele ana mai no Kona. ua hoihoi aku oia i na man dala la i kekahi o kona mau hoa luna, aole li'ap tie ae e paa i kela mau dala, aohe hiki ke malama, he o, ia ka pane i loaa mai iaia, o Maluo ka hai|olelo ia wa, ua lawe pu mai no oia- i Ikeia. mau dala ma kano huakai hele jno Kona kaiopua i ka la'i, a i ka [noho ana o Hev. Kaiwi, i kahu no ia mau ekalesia tiui iu, ua hoihoi aku joia nana e paa, a e malama i ka waiwai |a ke Akua.

| Ua hoole mai la 110 hoi nein kahunaipule a hoi pu mai la no me ia. Ika |wa a Mr. Rcv. Kamoku e nōho koniitc ! iina no na Hilo Paliku ame Puna, ua ilawe liou akn 110 oia no ka elua o ka inanawa, a he mau knu noho 110 lioi keo ka aha mokupuni. ua lawe o Katnoku, 0 ka mea apiki nae, i kahi kau lioil «aku no a ka aha i nolio ai. ua hoihoi hou niai la no ua Rev. Kamoku oei i ua mau dala nei, a i mai la iaia nei, aolie manaolana e loaa_ liou aua he halepule no Pohoiki, ua pau ka j hale i ka wawahiia, a ua kiiaiia ka j papa. j ' Nolaila hoihoi hou mai la 110 au i na | dala nau no e.paa, a i ole. ai aku oe l nau ia dala, 0 ka ia nei pane hoi mai a'o hewa mai oe ia'u eke kahunapule. 0 oe ka moa i kupono e ai i neia (lala. aole owau, ua waiho loa mai la no hoi ua Mt. Kamoku neif'a.'hoihoi hou mai la no hoi keia i ua»; inan dalu nei. "Wahi ana, no kuu inalama loihi ana 1 neia dala, ke waiho nei au i hookahi dala no ia waihona dala, 0 ke'.a waihona, aneane paha e kanakolu na makahiki ana i malama iho la i kela nian dala. he nene ihikapu, loa ka w.aiwai 0 l»a 'i nana e malama, he enemi hoi nona ka mea hoopunipuni ame ba mea hana Holohe. Nolailnmihoomanao oukou na haipule 0 ke Akua, aia malalo 0 ko'n malu kela mau dala kalii i paa ai, ia oe e Bev. Kai»a ke kahu o ia mau Ekalesia huiia o Kalapana me Opihikao. 0 oe ka i kuleana e paa aku a malama 1 keia waiwai. aia a huli hoi au i ka faOtte, hoike aku au i» oe ma ka leta .110 ia mea. He kakaikahi loa ua kauaka i loaa ke kulana auie ke kalena maemae elike me kuu haku kaue, ka uoho 110 i Puna U'a naui nu- ka mnikai, ,lu> hale kipa au ke ala me ke onaona.

! Nolaila o kuu haku ; Mna, i-.mof .aku la i ka moe kau, moo hooih?, -he ;.fcane alolia wnhine. a he keiki, a he makua 'māk6S hii'l ka nohona inaemae o ka Lhia kanaka i helu pu ia iftii.ia, / ka ? uialanaa i ka noliona iualuhia;a ke ki ano nui o ko lte' aiia iwaena hoi o ka haneW'w*bin«vehia 0 lakou i helu pu ia i'u/'ka pohpna oluolu ka hauoli ame' paluaia. Aole hoi nk hponluhua i ka manao, !UFV h©ttn?e> hoi. i ka noonoo, oiai ua kepu ?-lokeJo®i hookahi. ■*!'**■ ■ I ko maua mau la <ka;naho hauoli ana, ua kuk-mi paa iko Ja no ke aloha ia maua e' aldha "āna' Kekfilii i kekahi,, a ua noho afcu'iio r fiolkana wahiue aloha, malalo' cf°fc6n£ : iīafcf tf»e ka oluolu, a ua oncrhoi Mōhhhūa i kuu ai ana. ' r- < ; L Ua pili alolia ia e nmia- na kaahiwi, na kualono o ka ainahanaui o ;piaua, ine kuu aloha, kuu: haku' ke pili hulili enaena" »iopaj4 ka(; la o iNapueuwai. me ka nalu *uii*& .wikolo 1 "na pali o weh/i ana ka oe ika pili he«?p ,ofc r >' ; jsa«a.. Aloha Poonahoalioa> nie Kela au i ke kai. Kai kuehu hala, ua hala ke alo^ v & pw'āo • nie ka anoi-o, kuu haku n|āx ka i'a a ke kualau i lawe inaj l; Ua miikani malanai anu o ka aina,' aloha "wale ka ua loku hala o Puiia, ( sie ka. : ula i ka lohua o MiaHwna. ae nei no au i ko aloha ii(_k^oli^ f AO.'u, no kalii mehauieha, aJoha,~.ac^ay : o. mi lehua i Kuōkala, a kavii«wu feik<?n ana i ka wai ono 0; .ia j£ pu£,<.pjii $na Laniaula i ke kai, e Kapjjaoala* kai, mai alakai oe tith\ naue ko'u kino i noHe» nHflrc.- j n ; . Ailoha au o ka luua; i; K«ki|, ]iue ka milo holu l »a 1; alc liu)ilua o Kumukahi, hookalii kuu kiuo e alo nei i ke kula o/karr 4 Avian%, aujinr. ka manao i kahi e .9, uu haku kane i ka 'e, owau ka ka ke aloha e, luwaielft, ua • kiio e hele i ke ala nie - ' Kuu hoahele i ka. lau nie na lehua i ine ka wai koolihilihi )ewa, lewa i ke k.-ii, kdū *ntti o jteaau maniua, me ke Akiiā dtvatp 1 .Haeaa, kuu hoa i na oliia loloa 0 1 Ka wi aka maiiu," alohii Hb 3U Hiiakai ka poli 0 Pele, i iiwe aki! āi & auipo, kuu kane moi ka la kōehiiila .0 na pali 0 Kalalau ke hele ia, .a<si& kane he hoa kaunu no ka waenakonu po loloa oka hooilo, ko' t*o£'ia.« j<. . Kuu haku mai' ka'nio/ KaiiiWMia- 0 Hilo, ko kipehi ao la i;na halai u P e * loa. Aloha ka nuku i one wali 0 Ohele," alohit f? >M?cfku7'kUu Mokuola i ko kāi, kai pāpani'i ke alo 0 Paikaka, hoakaka kalia b BleStf<y, i hamo ka nuku aohe p\iaV r -leq,< aohe ualo mai'e o oeia. t;; Knu alolia i ka hua .0 ke iei maii ae nei no au i ko"alolift. Kuu hōa pili i ka ua awa anu 0 Kawiauna, ine ke ahi a ka Wahine i KiUum. moe aU» kaua o ke me kp'eko'e, aphe kapa e niehana ai a)ql»a waie Puukpae e alo la i ka makani, \. kji pa hopliina ia e ka uahi 0 ka lua, alolia Vo one 0 Kahualoa', aohe loa \ ka. ihu'lio.' Aloha na lihilihi 'lohua' i'^eamuku

me ka holu nape a 'kl kiii o māin'iane i ka Nukupili, i pili aioil'a ia e kuxia ka makani kiieliu lepp o i l'uhiluu ike kai kauliaa k-a,;P)aJilu.ni/ ine ka wai bu o ka mTdJa,yA^ t rwai,,,lx)Ji)i liina a kuu aloka. ..<?,{.( *n,. * Aloka ka luna i no lioi au i i niai e kui, e lei :i ko kuu haku kane mai ka wai :, kgu. mai i ka maka o ka opua. Ke aumno?wj; Ja i nu aumaka wai a K«lttcsi'.v Ke;;ho(vkohu ae la iluna o Alanapo r *P. ka ua ika nahele. lf,a r up, Jiehi mai iluua o ke kope, ; .kuu, haku 0 i _.ka

wai pukaiki o Helanj, me,AVTaikuaaala, | nolio mai i ka malu, u ka niu, moe ka liome uloha i Ke- | aliialoa. Kuu aloha e, hoi uo leauapili! Aloha ino 0 Puanoni e aio la I'kd eliu a ke kai,. 0 ia i lu'u i ka iīi 0 kūu ailolia, me ka wai inik! "'&iii O; Waiokapo, moe aku lioolonW hone aka leo o ke. ; 'k!d I,'"ta , f 'po'. lK'i, j aloha ka lae 0 a.u t i f Jte .kai, ke kuehu ae la ke eh^: pali, pale oe, pale au; 'pale I Aloha ia aina hookama'a kaw. i noho | ai a kupa, mamuli 6- fvff"'lrtki r . olo'.ia 'u j ke hoomaha ae i ka i \ik»n;r : a ikealoha, I e loku hala ole ana i na lihilihi kuku 0 Aipo. me loko hana nin'l hcfe ji kupouli ke aloha e Kanehoal. 4ohō 1; cu J * ; % hau eke anu, pela i ulofth l i IJ aV "ka < 'ti Koike ana ae i na mea e piU' āna 'iio iit' J ft'anea aloha. ' 1 • E huikala niai oukOu' ia'u e: na niakamaka, ame na hoaloha o maua me kuu linku kane oiai, , .kc>'"otikou aloha kuio no ka'u mea aloh». mao ko oukou hoouna ana mai i ko ouliwaloha iloko o na leta he lohulehu, am4 T jk»'AoalohaI loha: ua loaa mai' ia kar lielu 12(5o Pua Lane, a ua law» Wai T *flu- i ko I oukou aloha, a hiipoi 3h# iloko o 'kuu | poli, ame kuu puuwai i helena.luhū oiai i aole oia e hoi hou rnai anaj a kakou ! nei. 0 kakou ke hele aku ana i ona la. ' ' ! ' '' I Ke waiho aku nei aū Vlt'ā'ii"\nau hoom -i 1 ai ia oukou, a e ike koke ia oukou, » >;dhpā pu> h«i he alo. a he alo, a.e k,an)>ilip T pUf.-hoi, he waha he waha. Aloluu oukon] F» hoomaikaiia nn kauu, Nana uo i hauwi mai, a Nana no i aku. Owau iho no uje ka n.-iau lunluu. iTRS. MAEY P. KALAIWAA, i Eonolulu, Aug. 15, 1921.