Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 35, 2 September 1921 — Page 2

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Huakai Kaahele A Komite O Na Ekalesia Pilikia O Oahu

 

            Mamuli o ka lona ana o ka manawa hoomaha ia Rev. Henry Kuniapuni Poepoe o ka Ekalesia o Kaumakapili, Honolulu, Oahu, o hookahi mahina, ua hoohala ae oia i kona manawa hoomaha ma ke kaahele ana i loko o na ekalesia a me na kihapai o ke Mokupuni o Oahu nei me ka Lunahoomalu o ke Komite Rev. Henry P. Judd (Kauka).

            Mamua he o ka hoomaka ana o ka laua huakai kaahele, ua noi ae laua ia Edward Kahale, ke keiki i hoi mai nei ma@ ke Kula Kahunapule mai o Amerika, a me Lowell K. Kupau, ka Luna Hoeueu o ka "HOALOHA" a hele pu ma i huakai.

            Nolaila, i ka koomaka ana, ua kipa aku la lakou ma ka Ekalesia o Kaneohe, Koolaupoko, Oahu. Maikai na hana ma keia ekalesi, a ua hoolaunaia aku o Edwad Kahale a me Lowell K. Kupau. Hoomakaia na hana Kula Sabati ma ka hora 10:00 A.M., ke anaina @aipule hora 11:00 a pau i ka hora 12:00 o noho mai no ka halawai a C. E. a hookunia na hana i ka hora 2:00 P. M. I loko o keia mau aha a anaina hoi, ua mele aku ka hui himeni i kapaia ke "K-Quartett." oia hoi o Messers Kauka, Kuniaupuni, Kahale ano Kupau, i na mele i hooponopono ia no na leo kane wale no, o ka Leo Hoonani.

            Ma ka Sabati o Augate 7, ua noho iho o Rev. Henry P. Judd e hai i ka olelo ma ka awai o Kaumakapili, a o Rev. H. K. Poepoe, Edward Kahale me Lowell K. Kupau uo ka Ekalesia o Waianae, Oahu. Ma keia huakai ua komo pu mai o Mrs. Edward Kahale, Mrs. Lowell Kupau a me Miss Martha poepoe. He maikai na hana o keia ekalesia, hoomaka na hana o ke Kula Sabati hora 10:00 A. M., hoomaka no hoi ka halawai haipule i ka hora 11:00 a hookuu i ka hora 12:00 ia Edward Kahale ka hai olelo a i ka pau ana, ua noho iho la no ke anaina i ka Halawai Hoolaa a ka Ahahua C. E. o na Pokii i alakaiia e Mrs. Lowell K. Kupau. Ua lohea ia aku na olelo paipai mai ia Miss Martha Poepoe mai a he hauoli nui no hoi i ka piha makaukau o keia opio a me na olelo hooikaika "e noho mau aku me ka pono" mai ia Mrs. Edward Kahale mai. Ua haawi aku ka Rev. Henry K. Poepoe i na hoomaikai he nui wale i na Pokii o keia Ahahui a no ka mea o lakou na lala o ka papa himeni o ka ua Ekalesia nei i ka wa o ke anaina haipule malalo o ke alakai ana a Lowell K. Kupau.

            Ua malamaia he anaina haipule i ke ahiahi hora 7:00 P. M. a hookuuia na hana o ka la i ka hora 8:45 P. M. a huli mai la na kamahele ua ke kaona ma ke kaaahi kuikawa hora 9:00 P. M.

            Ma ka Poakolu la 10, hoonohoia o Mr. me Mrs. Kahale no Kaneohe a eia laua ke noho nei e lawelawe i na hana o kela kihapai i keia wa.

            Ma ka Sabati la 14 ua hui hou na lala o ke "K-Quartet ma ka Hoolaa Luakini o Waikane a me ka Hoike Hapala o ke Kula Sabati. Ia Rev. Jamea Davis o Wainee, Lahaina, Maui ka haawina heluhelu, ia Jamea Kamaka Kaoheloahi ka Hoike a ke Komite Kukulu Hale, ia Rev. James Paele he olelo no ka Papa Kahu Waiwai, a wahi ana, i ka makahiki 1864, ka hoolaa mua ia ana o keia Betela, a i ka makahiki 1890 hoolau hou ia, 1907 hoolaa hou ia a i keia makahiki 1921 hoolaa hou ia no hoi. Mamuli o ka hooponopono hou ia ana o na hemahema o keia Batela, ka hall a me na pa, pela i hoolaa hou ia ai, a he ui a nani maoli no ke nana aku.

            I ka pau ana o na hana hoolaa ua laewlaewia na hana Hoike Kula Sabati e ke Kahu Kula Sabati Nui Samuel Kauhi Kauka, malaila no kona mau hope, Samuel Kahele ko na Koolau, a one Ben Mahoe ko na Kona. Maikai na hana hoike, a he $120 na loaa lulu, a i ka pau ana o na hana apau ua hoi aku la na mea apau e paina i na mea maikai i hoomakaukaia e na kamaaina. Ua ai a lawa i ka lokomaikai o Waikane, me ka mahalo a nui.

            Ma ke Sabati la 21, ua kipa aku o Kauka, Kuniaupuni, Kupau me Miss Martha Poepoe no ka Ekalesia o Kahuku, Oahu. Ua hiki aku lakou i ka wa o ke enaina hoohuihui o na lahui apau ma ko lakou hall e malama mau ia ana i na Sabati apau. Mea e ka nani o keia eia hou aneane no e piha 200 ka nui o na poe i loko o kela hale mai ka Pake, Haole, Pukiki, Kepani, Pilipino, Korea, Hawaii, a pela aku, piha a ohuohu maoli no kela halawai. Malaila ne no ka Haku Mahiko Mr. Adamas, a ua haawi mai no oia i ke kahi mau olelo hoolana i kona mau limahana me ka oluolu a waipahe no hoi o ke kanaka ia Iehova. Ma keia halawai hookuihui o Rev. G. Kauaula lena ma ka aoao o ka Lahui Hawaii, a ua hoolawa ia no hoi na lahui e ae e ko lakou mau alakai pakai.

            Ma hope o ka hookuuia ana o na hana o keia halawai ua noho iho no ka halawi haipule hoeueu a na Hawaii i lawelawe ia na hana e ka Rev. H. K. Poepoe a me Lovell K. Kupau. In Miss Mortila ka hookani ana i ka piano. I ka hookuu ana o na hana ua kona oluolu mai la o Manager Adams i na kamahele ma kona home e pains @@@@@ @@@@@ @ @@ @@@@@@ @@@@@ no na Hawaii o kela home nani, a he ake nui kona e hoi aku na Hawaii ma laila e hana ai, i poe hoomapopo nae i na hana pono.

            Ma ka Sabati 28 ua kipa aku no o Kauka, Kuniaupuni, me Kupau i Hauula a ike i na hana hoike Kula Sabati malaila.

            Maikai no na hana a ohoia no hoi na hoahanau apau iloko o na hana mai kai a hoeueu no hoi i na uhane. He $850.00 na loaa lulu.

            Haalele iho la o Rev. Kauka me Lowell K. Kukau ia Honolulu nei no ka Aha Mokupuni o Hawii ma Hookena maluna o ka Maunaloa o ka la 30, a hoi ae la no hoi o Rev. Kuniaupuni Poepoe no kona awai ma ka Luakini o Kaumakapili, a hiki iho la no hoi i ka hopena o ua hoomaha.

LOWELL K KUPAU

 

HOOMAHA NO HOOKAHI PULE

            E Mr. Luuahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha a nui:- Ma ko Sabati la 14 o Augate nei, ua hele aku la kou meakakau nei, no ka hoomuha ana me na keiki ma hope iho o ka pau ana na keiki, ma hope iho o ka pau ana o na halawai haipule ana Kau maluna o ka lio no na @@@ @ @@ihi ka pahu hopu. Hoea aku no hoi ua makaukau na meaai i na koiki.

            Oia ka hana ana e malama oe i kou makuakane ame kau makuahine i loihi ai kou mau la maluna o ka aina a Tehova i haawi mai ai ia oe. No laila e na keiki e malama i ko oukou mau makua i hoihi na la, o ke kanawai helu akahi keia o na kanawai apau.

            Poakahi ai, ke ono wale la no i na ia wana, a he keu aku no hoi ke okaikai, a poho ka mauaolana. A he ai i'a mau no kama hele i na la apau i ka upena kiloi.

            Oia iho la ka upena e ai i'a ai i ka wa okaiokai. Ua ai i'a no i na ano i'a like ole, a koe hoi ka oio, kawelea, kole, limu, opihi, oiai, kekahi keia o na aina i'a, a mamuli o ka inoino o ke kai, aole e hiki e hemo na waa i ka lawai'a.

            Poaono ae, makaukau e huli hoi no ka home i Napoopoo i ka palikapu o Keoua. Makaukau na meaai, kahea ke kaikamahine e papa e ai o ku mai auanoi ka moku, o ka nee aku la no ia e hookomo ia Kauhao a ku ana ka ihu i Halekuke. Makaukau na holoholona no ke awa o Kaauhou, ke awa o ke kamahele e kau mai ai.

            Hui iho la mo ka hon Henry Kawewehi, o ia mau no ka pauku kino o na kaaka nei, Maikai no ke ola kino, a he mau olelo hoonanea no ka maua, e kani ana ke oeoe o Maunaloa, a hele aku la i kahi o ka weapo e kan mai ai, no ka mea apiki o kuu wahi moopuna i ka neo i ka awe me ka puliki ia'u a hookahi ka mauna uwe like na.

            Olelo mai la ua wahi moopuna nei ia'u Miss Kaohelelani, aia la ihea o Keakaku e ike koke aku la au i ka haleeka: ne malamalama aku oe i ka moopuna, a holo mai la i kahi o ka waapa ua kaawale mai la ka waapa mai ka uwapo mai a ike ka poe kolu hoopili hon i ka waape i ka uwapo, a kau aku la au.

            Ia;u i pii aku ai ahiki iluna o ka oneki o Maunaloa ko'u hui koke iho ia no ia me ke Kapena Simerson Elena aloha, aloha ko ke kapena hoi i mai la no ia'u poo mai i luna nei kaua i ko'u rumi, ko maua pii aku la no ia, a meanei mai eia ka noho; a noho iho la, a olelo mai la ia'u eha wale no kakou poe kahiko o Napoopoo o oe, a owau ao M. Moku J. Au.

            Nui ko maua hauoli no na mea e pili ana i ka aina hanau. Napoo, a i mai la kela ia'u, he kohu Paridaiso maoli no ko kaua aina ke nana aku i ka moana nei.

            Ninau hou au i ke kapena, ehia la ou mau makahiki. He 65 ke hiki aka i ka la 9 o Okatoba, ninau hou au, ehia ou makahiki i noho kapena ai. He 46 a ke hale nei i ke 47 e olelo aku la au, paaia ka hanohano o ka aina o kaua, akihi i ka Iurbile ana, A kaewewe.

            Haawi ka aloha lululima mo ka'u ana ka heluma o ka Maunaloa mau olelo kaukau, na ke Akua o kiai a e kokua ia kaua a elemakule, koloupu, kanikoo, pelalauhala, haumakaiole a wehe ao la na puili loha ana a maua, a iho aku la noluna o ka waap.

            Me na keiki hoonohohua kuu welina a o ke aloha nui pauole, me oe e kuu Solomon Hanohano.

            Z. P. KALUKUOKAMAILE,

Napoopoo, Aug. 25, 1921.

 

NA LUNA NUI O KE KULA SABATI O KIHEI, MAUI

            Kahu Kula Sabati Mrs. E. N, Pake, Hope Kahlu Kula Sabati, Mr. E. N. Pake; Puuku, Mrs. Annie Foo Sum; Hope puuku, Mrs. Marina Saffery; Ka kauolelo, Mr. George Kenolio; Hope kakauolelo, Mrs. Maria Saffery Hoakuka, Mrs. E. N. Pake; Alakai himeni, Mrs. Annie Foo Sum; Kakauleka, Eddie K. Kenolio.

            Na Lunanui Hooikaika Kristiano o Kihei, Maui, Peresidena O. E., Mr. Kahi Kenolio; Hope peresirena, Mrs. Annie Foo Sum; Puuku, Mrs. Hoonani Kenolio; Hope puuku, Mr. E. N. Pake; kakauolelo, Eddie K. Kenolio; hope kakauolelo, Mr George Kenolio; Ala kai himent. Mrs Annie Foo Sum; Ka@

 

            KEKAHI O NA LUAU NUI NANA I HOONI NA KIHI O KA AINA EHEU MANU O LAIE

            Mr. Lunahooponopono o ke Fuokoa, Aloha Oe:-Manuuli no o na rula niaamau, e pono no ua ukana ano nui e hiki mua e aku mamua i ka uwapo hooili ukana naamau i kela ame keia pule he mea pono no na ukana hikimua e hooili koke ia mai a oiai na on a nona ia mau waiwai e noho kakali mai ana. Mai ka la pii ae a ka la olalo e! Malia o ala mau mai kela nuinau hoohuoi auhea iho nei oe. A nolaila o kuu kapena mikiala, ka mea nana e hooko mau ana i na iini o ka lehulehu maluna o ka oneki o ka moku lawe kauoha a paa have o ka moana Pakipika, kai akea i aloha nui ia a nona ke poo e kau hoolailai ae la maluna o keia epikekole a hookeleipuna ame hookeleihilo o keia kekahi o na luau nui i hanaia ma Laio ehu manu, i Aug. 20 Poaono, hora 3 p.m. no Samuel F. Woolley i pau e huli hoi aku ana i kona aiua hanau a kona ohana e noho kakali mau mai la o ka huli hoi aku o ka aina o ka eheu Amerika a oiai, he 23 a oi na makahiki i noho ai a kupa ia oe e Hawaii aina, a Hawaii lahui, a nunui na moopuna, a kamaaina maoli no i ke alo, a oiai no kona pani ua hiki mua mai no, ame ka lunahoohananui o ka aina ame kaa poe ko'iko'i iloko o keia ekalesia o Iesu Kristo pu ma Laie.

            Ua noono mua ia ma na la o keia mahina, e hapaiia i luau nui no Woolley e na Lunakahiko o ka Ekalesia, ua noho ka halawai a hoolala i na hana e holomua ia ai, ua kohoia na komite e komo aku i loko o na hoahanau, oia keia S. W. Logan ame Mrs. Ivy Kekuku mai Kahuku a Laie, o Jos. Luahiwa ame Iwa Makuaka mai ka makani ahiu o akhana a Laiemaloo, aponoia. Kohoia na komite poi, o Charles Broad a mea komite popo a mea puaa, komite i'a ula amea hukilau komite hee loli, i na wana, inamona, a me na ano limu apau komite hoomoa meaono, komite hoonani hale i na wehi o ke kuahiwi ame na puka pa na komite o ke kuahiwi, no komite kuai puaa moa no ka aina ka pipi na Frank Woolley Jr. o na puaa laulau, a me na puaa kalua paa o John Pele ke poonui o na komite apau, Ruth Abfat a mea Luisa Pele na poonui o na i'a, o Mrs. Ivy Kekuku ke poo kuene nui, o ka la me na kuene.

            No Hilo Bay mai ka lei lehua, a no Papaloa ai ka maile no Kauai mai ka Hala a mea ka Maile Mokihana, o Kahikikolo. I loko o 3 pule ua makaukau na mea a pau, a ma ka la a mea ka hora, ku ana o Hiku i kanahele ma ia p.m. ua pihakui mai la i na kaa otomobile, ua kii aku no komite hookupa Jos. Kekuku, Iwa Makuakana ia Samuel E. Woolley a lawe mai i ka hale ma ke kaa otomobile a mea kona mau hoa pu e noho mai ana me ka makaukau i ka hiki ana aku o na kaa ma kahi i hoomakaukauia e ku mai ana na laina eha o ke anaina ma a maanei oia ka manawa o ka papa himeni i himeni mai ai i ka leo himeni hookipa oia hoi keia. "Ehea i ke kanaka e komo," ma hope o ka pau ana, ua heluhelu ia mai he palapala hooalohaloha e Joseph Kekuku, pauia ua haiolelo mai o Samuel E. Woolley ka mea nona ka la imua o ke anaina i piha i na haole ame no Hawaii me ke anoano i nhi ia e ke aloha me na olelo kaukau e hoohanini ana i na waimaka o ke anaina. O kana olelo ano nui, ke aloha ia Laie ame Hawaii nei. Ua manao nui oia, o kona home keia, aole a'u i manao e hoi ana a'u oiai, ua loihi ua kupa ua kamaaina, a ua pii ka nani o ka aina, he home nani o Hawaii poina ole.

            Ua kuhihewa loa ia a'u maanoi a'u a moe aka o ke leo kahea e hoi e hooko aku no a'u malia paha e koho hou ia no a'u e hoi hou mai oia kuu manaolana a i ole ma kekahi wahi e ae paha o ka honua nei a i ka pau ana o kana kamailio ua hemo koke ka puka o ka hall i makaukau a lilo ka mana i ke poo kuene nui me kona mau kuene he la ka hoonohonoho ana i ka poe e komo aku ana i na haole a me na Hawaii no 4 pakaukau piha pono, he mau haneri no ka manawa komo mua owai ke helu nee papa kau no na mea iluna o ke pakaukau he makehewa ia noonoo ana e helu nee papa aku e hoopiha kolamu ai. No ka lua o ka manawa hora 5:30 minuke oiai he hana nui i na kuene ke pakaukau a hoopiha hou hookahi pakaukau i koe aole i makaukau oia ka manawa o ke anaina i komo aku ai oiai ua nui ka pololi o ka hapa keia o ka poe i koe e hoopiha ana i na noho iwaho.

            Ua pau mai la ka hana o ka mahiko a owau pu i loko oia auna hookahi o ko makou pakaukau hope loa ia ma mua ka piha ana mahope mai na mea ai. I ka manawa pokole loa na hulia mahi mai la na kuene e hoopiha iluna oia mau pakaukau a uhi ia a paa pono kau iho a kau iho na pa o na ono like ole a olelo ae la kekahi malihini Haole ia Samuel E. Woolley he mau kaukani dala i hooliloia ma keia luau nui oiai ma Amerika aole elike me keia a oi loa aku keia o ka nui hewahewa i hana ia a oleloia aku o ka lokahi he mea ole loa ia oia ke ano o ka Hawaii aole o na lua ma ka honua nei he puuwai bamama. Ia'u e kupoupou nei ala wa aku la a'u i ke keiki o ka makani @@@@ o Kahana a me ke keiki o ka wale no ko makou lele like ana ma ka hoomaka ana a me ka pau ana o ko'u wahi i oi loa aku ai mamua o la@@ e u noho ana a loaa mai ke puna oiai he aikilima keia o ko'u hoi o ka lom@ a hehee iho i pau ae ka wela i mu ae me ke pa a hoonuu mai ka meaono a hoomaka mai la ko'u mau @@@@ hana me ka'u e hana nei, a hu@e la ko makou aka ana, a hoololi hou ae la a'u i i ka'u apana hana oia keia he lono no a o'e ae na manamana 4 me he puna la, oiai he pa nunui i hoopiha ia mai a piha pono ke keokeo ka ohelo ka ulaula ka melemele halakahiki a pehea e pau ai i na he pa liilii a hu hou ae la no ka makou akaaka.

            Ono hoi ka puaa laulau no ka nui o ka momona o ka puaa komo iloko o ka i'o o ka pipi oiai he pipi ponoi no ka aina o na puaa nunui momona 4 no 16e o ka paoua manuahi manawaho ae o na rula kua maoli mai Hauula o ka Ua Maakua a Frank Woolley Jr., mai no ka luau nui a kona makuakane ponoi a manuahi loa mai na puaa ono kupono i ke kalaupaa a me ke kakini mao pu, a ole anei i lawa a hu iwaho a pehu na haneri dala a no komite i ohi ai no na ono like ole,he nui i hoohuiia lawa a hu mawaho o na palena o ke koena iho i koe ma ke Sabati ame Poakahi no na limahana ame na komite ia kuleana. Ua nui ka poe i konia malaila ae ka Lunakanawai o Waianae me kana aliiwahine na kupakako na wiliki ka poe ko'iko'i mai Amerika mai he anaina kanaka nui. Ua hookuuia malalo o ka maluhia mamuli o ka lawe ana o ke Club i na himeni hoonanea hauoli he mea nui loa ia i na malihini e like me na hui himeni apuni o Amerika a ma Honoluuu i keia au o ke Kula Kumu imua o ke anaina a ka poe naauao i kipa mai nei ia oe e Hawaii lahui a Hawaii aina a hookuuia ma ke kiionioni oia po ma ka hora kupono a huli hoi aku ke anaina a maluna or Mr. Lunahooponopono na hoomaikai ame na lima hoonanea o kona papapa'i ka Adieu hooni o ka nipuu kaula kaakolu o ke aloha o ka lahui a me ka poe puni he huhelu o ko kakou nunu lawe lau oliwa.

            J. A. KAHIONA

            MOOLELO O NA HANA HOIKE O NA C.E. O MAUI HIKINA

            Ua malamaia na hana hoike o na C. E. ma ka luakuni o Kipahulu, hora 2 p.m. elike me ke kauhaun i hoolahaia ma ka Nupepa Kuokoa a ke komite Hoeueu D. K. Wailehua ka lunahoomalu S.K. Kaailua kakauolelo Eia na C.E. i hiki mai:

            Wahinepee, 2, Keanae3, Nahiku, 4, Wananalua, 5, Kipahulu, 6, Kaupo. Wehina na hana no ka mele ana i ka himeni 35 L. H. me ka pule a Rev. J. P. Kalohelani. A mele hou i ka himeni 99 L.H. a hoomakaia na hana hoike e ke C.E. o Nahiku nona ka huina o na haumana he 20 paanaau na haawina ame na himeni miomio na hooponopono ana. Aole hoopau manawa. E hoomau aku i na mea maikai i loaa ia oukou mai hoohemahema, Kaupo C. E. huina o na haumana ho 13 he paanaau na haawina ame na himeni i mele ia he eleu na hooponopono ana. Ua make pono no ka hele ana mai i na pali loa. Imua, imua a lanakila! Wananalua C. E. he 13 haumana maikai no keia papa paanaau mo na haawina ame ua himeni he eleu no na hooponopono ana, e hooikaika aku i nua hana me ka hoomau ana Keanae C.E. huina o na haumana 11, paanaau na haawina ame na himeni, waiwai no ka hele ana mai o ka loa hoi no me ka puolo o ka hauoli e hooikaika e hoomau aku i na hana maikai. Himeni hui 48 L.H. Kipahulu C.E. aole kino aka, ma ke kokua ($1.00) dala. E Kipahulu e, o ke kino ka mea i makemakeia ame ka uhane. E ala ae e paa like i ka have o ka mauaolana o ke aloha i ko kakou Haku. Wahinepee C.E., huina o na haumana, 3, ame na kokua mawaho ae, $2.00 dala. O ka makua kahu(k) ame ke kahu (w) na haumana o keia ahahui. He nui ka eleu ame ka maikai o na haawina ame na himeni i hana ia mai. Mahalo nui no hoi i keia mau makua hoomanawanui i loko o na hana. O ka huina nui o na haumana i hoike ia ma keia hoike he 60. O na dala i loaa i luluia, $159.00 Manawa i hoikeia hapalua hora 30 minuke. A mahope o ka pau ana o na hana hoike hooloha mai ka lunahoomalu e noho mai na C.E. no ka hoolohe ana i ka leka a ka Hope Peresidena Nui o na Mokupuni o Maui, Molokai, a me Lanai Rev. L. B. Kaumeheiwa aine kekahi manao i hooholoia ma ka ahahui o ka pae aina i hala ma Hilo, Hawaii, T. H., o ia ke a'o aua i na keiki ma ka olelo Hawaii.

            A mahope o laila na manao paipai mai a J.P. Inaina. D. K. Kahookele, J. W. Kawaakoa, ame D. K. Wailehua mai, a hookuuia na hana me ka himeni 196 L. H., me ka pule a J. P. Kalohelani ame ka pule hookuu a ka ahahui.

            S. K. Kaailua,

Kakauolelo o na hana hoike o na C. E. o Maui Hikina.

Keanae, Aug. 26, 1921.

 

MAKE MAMULI O KA LOAA ANA I KEKAHI ULIA

            Mamuli o ka hookau'iia ana aku a hina ilalo e kekahi wea e au ana maluna o ke kaa haikikala, a i lilo ai hoi ia hookuiia ana aku on a i kumu e waawaa ai kona poo ma ke ano jke jepena poino no ia uila, ua haalele mai i keia ola ana o Stephen Umauma, kekahi o na kanaka Hawaii lima mu'u muu a i noho ai hoi maloko o ke Kuea Mossman, ma Kamoilili, ma ka Poa kolu aku la i hala, maloko o ka halema'i Moiwahine, kahi on a i hoihoiia aku ai no ka lapaau ana iaiai, a ua hoomoeia aku kona kino lepo maloko o ka ilina Ocean View, ma Kaimuki.

            He kakana o Umauma i mare wahine, o Maui kona onehanau, a nona hoi na makahiki he 68 ma kona manawa i make aku la; me ka hui mokuahi holo piliaina oia o ka hana aku nei, ma ke ano he kanaka kiaipo a ma nauwapo kana wahi o ka noho hana ana e kiai i na uwapo.

            Ma ka oleloa mai hala no iaia kekahi mau makahiki loihi hou aku in a aole oia i halawai me kela ulia poino mauwela, no ka mea, oia mau no kona ikaika.

 

            MAKEMAKE E HOI HOU MAI NO HAWAII NEI

 

            Lehulehu ua limahana iho i ka Pareaio o Hawaii nku no Amerika, a mawaena he heluna nui o na Puiki kekahi ka manao oia kahi i hu ai o ka a e oi aku ana ka ukuhana pomaikai e loaa aa ia lakou a pomaikai e loa ana ia lokou eia nae, i keia la ka auauwe ma i ia oe ma ka mihi no ka nui e kia i halawai me lakou oia hoi ka i ka hana e hiki ai e loaa ia pono o ke ola ana, e ke makemake mai ka la e hoi hou mai i Hawaii ka aina e kahe ana o ka waiu ana meli, e like ma ka Joapuian Vinageke kumukula o ke Kula kea Kula Maui o ka hoike ana ae mea, i Kaleponi aku nei oia a na kahi pula aku nei i halu mai, a oini oia ma Kalepono ua maka oia i ka pilikia o kela poe kou, no ka mea, ua kaahele aku ma na wahi e noho ana o na Puka

            "Ma wahi a pau a'u i he'e ai e makaikai ua ikemaka aku @@ nele mnoli o kekahi poe i ka @@@. Ua hoikeia mai ia'u he heluna @@@@@@ nui o 100,000 maloko o ke kulana @ hale o Los Angeles e huli mai la na o maanei i hana na lakou. Ma na i hana meaai kini o na ano like @## heluna nui o na kanaka a'u o ka ana i ke ku laina mawaho o na pali o noi ana i hana a ua kupanana ma kou me ka nana ole ia mai o ka la mau palapala noi hana."

            Ma ka Vincent mea o ka @@@@ ae e hoi hou mai ana i Hawaii @@@ kahi heluna nui o na lima hana @@@@ haalele iho ai ia Hawaii nei @@@@@ aole o lakou hookano a haaheo @@@@ ka hana pela. "O ka mana i ka @@@ he oi pahaneri aku ia mama o manu i ka nahelehele.

           

KIKAKO, Aug 30- He @@@@ na koa mua hana ole a home @@@ ke wehia aku ana ma keia haulele iho. O keia ka mea hou i hoikeia au e na luna nui o ka ahahua Amerika Legion. He rumo no 1000 kananka ka hoomakaukauia ana.

 

HE RALAPALA HOOMAIKAI PIHA KA I HAAWIIA I KA HUI AILA

HAWAIIAN-TEXAS OIL COMPANY, LTD.

            Honolulu Teritore o Hawaii, Augate 22, 1921. O makou huiia a pakahi hoi, he poe nooko kanawai iloko o ke kulana inoa maikai a makaainana hoi no ka Teritore nei o Hawaii, mamului o ka makee nui i ka pono kaokoa me ke kuleana olaio iloko o ke kaulike i waena o na hoa-kanaka ke hoike akea nei ua huli a ua noii makoa i ke kulana oiaio o na hana e lawelaweia nei e pili ana i na hana maoli ma ke kahua eli alia ke kulana hoi o ka waihona dala loaa me na dala hoohana pela hoi me na hiohiona i keia mua aku a i keia la me ka hopohopo ole makou e hoike aku ai i ke kulana kuonoono me ka holomua o ka hui aila HAWAIIAN-TEXAS OIL COMPANY, LTD., a pela hoi me kona kulana i loko o ka hui imipomaikai ka "international investment company, ltd." kona agena a pela hoi i kona poe paa mahele kea o keia wa a me ko keia mua aku hoi a pela i na akaainana o ka Teritore nei o Hawaii i ike mai ai lakou i ka oiaio e pili ana i keia hui holomua e like me ka mea i loaa ia makou ma ka makou noii ana:

            (1) Ua hookumuia ka hui aila HAWAIIAN-TEXAS OIL COMPANY, LTD., mamuli o ka Palapala Kopolena i hoopukaia e ke aupuni ma ka la 15 o Kekemaba 1920. O ka Hui Imipomaikai "International INvestment Company, Ltd." hoi i ka la 24 o Sepatemba 1920 aku oia i hookumuia ai malalo o kona Palapala Kopolena a o ka Hui AIla Hartford Oil Company hoi ua loaa kona palapala ae hoohana e like me ka ke kanawai i kauoha ai a o keia mau hui ekolu eia lakou ke lawelawe hana nei malalo o ka mana i haawiia me ka malu hoi o na kanawai o ka Teritore nei, e like no me na hui imipomaikai e ae e kunei. O ko lakou mau luna nui he poe inoa maikai a iloko o ke kulana koikoi me ka holomua he poe hoi i loaa na ike loea ma ka hookele noeau ana i ka lakou mau hana a ua ikeia ko lakou holomua mamuli o na mea ikemakaia i keia wa malalo o ka lakou alakai ana.

            (2) Ua loaa ia makou eia ke kulana o ka Hui Aila Hartfort Oil Company a pela hoi me ka Hui Aila HAWAIIAN TEXAS OIL COMPANY LTD., ma ka papa kuokoa kekahi hui mai kekahi mai (he mau hui kuokoa laua); aole laua i huiia akahe okoa no ke kumuwaiwai o kekahi me kana mau hana a peahoi me kona mau waiwai a he okoa no hoi ko kekahi. O ka Hui Impomakai "International Investment Company, Ltd.," nae ko laua agena like; a he malamaia na buke me na waiwai o kea mau hui ma ke ano kaokoa loa, e hiki ai ke hoomaopopo i na wa a pau ke kulana oiaio o laua, ke makemakeia a ma ke ano pookela loa hoi.

            (3) Ua hookomo na luna nui o ka Hui Aila HAWAIIAN TEXAS OIL COMPANY, LTD., iloko o ka waihona kumu waiwai hoohana o ka lakou dala ponoi he $150,000.00 a o lakou ma ka poe e paa nui nei i na mahele kea lehulehu. Aole he mau mahele kea mahuwahi i haawiia i kekahi mea no ka panawalea wale aku ma ke ano hookonokono e hooikaika no la pomaikai o ka hui i lilo na kea i ke kuai. Ua kuai na luna i mau kea no lakou me ka lakou dala kuike e like no me @ poe e ae a pau e makemake ana i mau kea no lakou. Ua me ke kulana o na mea a pau i loko o ka hui ma ka heluna wa e maopopo ai ke kuleana o kela me keia iloko o ka waiwai aka Hui AIla me kona mau dala loaa puka. E like no me ka mi o ke dala i hookomoia iloko o ka Hui a i hoohanaia pela to e loaa ai ka mahele loaa puka i na luna nui a i ka poe mahele kea hoi.

            (4) He kanaono-kuma-walu (68) mau apana aina aila hoolimalima o ka Hui maloko o na Mokuaina o Texas me Oklahoma no laila ka huina nui o na eka he 6,613 i uku pihaia. Ua hoomaopopoia ka waiwai io o keia maui aina hoolimalima e lua mau mea kuokoa i kuleana ole iloko o ka hui nei he mau malalo o ka hoohiki ana o ka waiwai io kupono o ia mau hoolimalima ma ka la 4 o Dekemaba 1920 he $150,00.00 ka mina oiaio i kuia e ka hui. Ma keia ano hoomaopopo i ka waiwai io e hiki ai e paleia aku ka helu waiwai maluna o na mahele kea hoomalolo (oia hoi na mahele kea hoolilo ole ia he mea paa wale iho no maloko o ka waihona) a i ole no oi e ohi wale ma ke ano hooioi wale aku no i ka waiwai io o a mau hoolimalima.

            Eia iho ka hoike helu waiwai o ka Hui Aila HAWAIIAN TEXAS OIL COMPANY LTD., no ka la 30 o Iulai 1921, aenei.

            WAIWAI KUMU

Pala kuike ma loko o ka waihona elr….$74,000.00

Na lilo huikau………………………….$1,946.30

Komisina i hookaaia……………………$28, 894.15

Ka lako Keena………………………….$806.40

Kumu lilo mua o na Hoolimalima………$150,000.00

                        NA LILO………………..$255, 645. 85

Kumuwaiwai i hookaa ole ia mai ………..$247, 388.30

Haawina Hookaa…………………………$8,275.55

                                                                 $255,645.85

           

            (5) Ke hoike nei keia Hoike i na lilo kinohi i hoonanaia ma luna o na aina hoolimilima a aole i helnia ka waiwai ia i ulu ae mamuli o ka hoohanaia ana a a loaa ka aila a aole no hoi i helu pu ia ka waiwai ko o ka lua i eliia a loaa ka aila o Okmegee, Oklahoma Field kahi hoi i eliia ai pau pono i Mai 20, 1921.

            (6) O ka lilo o ke kuai ana i na mahele kea kuwaho hui me na lilo o keia me keia ano no ka hoonana ana e like me ia e ikeia nei ma na buke o ka hui ua aneane no e 12%. He huina lilo hoohana haahaa loa keia a e hoike mai ana i ka uhauha ole o na hookele ana a na luna nui i ka waiwai o ka Hui.

            (7) O na buke oihana me na palapala a pau o ka Hui, ua malamaia nme ke maemae me ka mai au. Ke hoike mai ne ka Buke Mahele Kea, ua paa malaila ka inoa o kela me keia mea kea me ka huina pololei o na dala ana i uku ai no kona maui kea. O na hookaa dala ana a pau no na hoolilo hoohana ma ke kikoo dala wale no, me ka hoomaopopo pu ua o ka hana o ia kikoo i hoopukaia ai. O ka huina oi o na loaa mai na lilo mai, ala no ia maloko o ka hanako kahi i waiho ai.

            (8) O na Hoolimalima me na Hoolilo Hoolimalima ma luka o keia maui aina Hoolimalima eia no la maloko o ke keena poo ma Honolulu nei a e hoike pu ana hoi ia mau palapala ma hoopaaia maloko o na keena hooana o na kalana like ole kahi i waiho ai ia mau aina a he kuleana ku i ke kanawai ko ka Hui nei.

            (9) Ke hoomaopopo mai nei ka alapala aelike Hoohui me na kanawai pakui o ka hui no ka hoopau ana i kekahi luna nui a i na luna nui no a pau me ka hoike ma mua ole i ke kumu no ia hana ana a e kohoia hoi ka Papa Hooko i kela me keia makahiki e ka poe paa mahele kea a ma ia hana ana i lilo ai ke kuleana me ka mana hooponopono i ko Honoluu nei poe ka poe hoi e noho pu nei me kakou maloko o keia Teritore.

            (10) Ua aneane no na apana aina hoolimalima he Kanaono-Kuma-walu (68) a pau o kea Hui AIla HAWAIIAN-TEXAS OIL COMPANY LTD., e pii loa ae ka waiwai ia mamuli o na hana eli me ka aila i hu ma na wahi pili kokoe mai a na hui okoa ae e hoohana mai la. Oi loa aku hoi maloko o ke Kalana o Stephens, Texas, kahi o kekahi mau LUA AILA NUI e aneane nei e hoopuni i ka aina hoolimalima o keia Hui HAWAIIAN TEXAS OIL COMPANY, LTD. O ka apana 40 eka maloko o ke Kalana o Zapata i Texas kahi o kekahi mau lua aila elima aliia a hu ka aila a he unikumaha mau lua hou e eliia mai la ma na wahi kokoke mai ke hoomaopopoia nei e oi loaa aku ana kona wai wai io. Ke hoomaopopo nei makou me ka haanui ole, o ka waiwai ia o ka hoolimalima o ka Hui nei me ka Lua Aila i hu maloko o ke Kalana o Okmulgee ma Oklahoma a pela hoi maloko o ke Kalana o Stephens ma Texas nei mawaho ae o na hoolimalima he Kanaonokumaono (66) e waiho nei ma na wahi maikai e ae i keia ka holomua maloko o Texas me Oklahoma.

            (11) Ua hanaia ka makou hoike a ua hooholo hoi ka makou manao maluna o na mea i hoomaopopoia e makou maloko o na buke me na palapala oihana o kela me keia ano i waihoia mai i mua o makou a aole no hoi he mau mea i hunaia aku ia makou a o ka makou i ike ai ka makou e hoike a e hooiaio nei no ke kulana maikai me ka holomua a noeau maoli o na lawelawe oihana ana a na luna nui. U akokua nui na luna nui ia makou i ka huli ana i na mea a pau me ka oluolu.

            (12) a ku no ia makou ka olelo ae ua hookahuaia keia Hui a ke lawelaweia nei kana mau hana me ka noeau ke kaulike ka maemae a he poe naauao poopono na alakai no ka holoholona a ke manaoio nei makou o na dala i hookomoia i loko o keia hui o ka hui ka poe na lakou e hooponopono nei i na hana e pomaikai like ai ke poe paa mahele kea a pau a ua kupono hana no hoi ka haawiia ana o na hilinai ana maluna o lakou e ko Hawaii nei a pau.

Me ka haahaa

Kakauinoaia: Geo P. Tulloch

Kakauinoaia: L. Conrad

Kakauinoaia: H. Helbush

Kakauinoaia: Joseph A. Sousa

Kakauinoaia: G.B.Shrader

Kakauinoaia: J.F. Kuroda

Kalama o Honolulu, Teritore o Hawaii

            Owau o G. Floyd Perkins he Notari no ka Lehulehu ma loko o a no ke Kalama me Teritore i oleoia o ka mea i hoikeia malonoa a manuia ae nei hoi he kope oiaio ia o ka hoike kumu i waihona mai e ke komite naaii i kohoia o na poe paa mahele kea o ka HAWAIIAN TEXAS OIL COMPANY LTD., a he poe makaluana hoi no ka Teritore nei o Hawaii.

            Ke hooia hou nei au ua kakauuinoaha ka hoike i mua o'u e kela me keia o ka poe no lakou na inoa i keia maluna ae nei a o ka palapala kumu eia no ia ke waiho nei maloko o ke keena o ka Hui 202-204 Jamea Campbell Building, Honolulu T. H.

            Hanaia malalo o ko'u lima me ko'u sila i keia la 22 o Augale, 1921.

FLOYD PERKINS [SILA]

Notari no ka Lehulehu no ke Kalana o Honolulu me Teritore o Hawaii.