Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 37, 16 September 1921 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KUPALE NO KA HIKI OLE E MALAMA I NA KEIKI.
HIki anei i kekahi kanaka ke hooo i na mea e pono ai kana mau ki@ @a manawa i haalele ai kana hin@ iaia a o ka mea e loaa ai kana ia a e loaa ai kana dala na aihueia i ia@ aku?
Ua paneia keia ninau huikau, ma kakahi @ e Lunakanawai John T. Bolt o ka aha kaapuni ekahi ma ka auwina la Poalua nei ma ka manawa o ke kauoha i hoopukaia mai ai e hoike aku i ke kumu ma ka hoopii okimare a Mrs. August Rita e ku e ana i kana kane Manuel Rita, ma ka manawa i hiki mai ai no ka hoolohe ana ia ninini.
Ma ka hoakaka a ka mea nana ka hoopii imua o ka aha ke $30 o ka mahina a kana kane e haawi ae ai iaia no ka malama ana i na keiki ekolu a lana ua lawa ia no ka mahina. He ekolu a laua mau keiki no lakou na makahiki like ole pakahi he 11, 6, ame 5 makahiki. O ke kahua o ka Mrs. Bita hoopii oia no ka malama ole o ke kane i kona ola me na keiki ame ka pepehi man.
Ua lawe ae ke kane i ka noho hoiko, a ma kana hoakaka imua o ka aha aohe on a wahi waiwai, he oki loa ma na ano apau. He kaa otomobile ame ua kaa oia e huli ana i ka pono o ke ola ana, eia nae, ua aihueia ua kaa la e kekahi mea ana i ike ole aku ai ma ka Poaha aku nei o ka pule i hala, a mai ia manawa mai aole oia i ike hou i ua kaa la ana. Ua hoike ae ka oia i ka oihana makai no ia nalowale ana a pela hoi me ka hui inisua mahope koke iho o ka imi ana o ia kaa i kahu hou nona eia nae, aole mea i hoikeia ae iaia, aohe no hoi na makai ame ka hui inisua i hana i kahi mea e loaa ai ia kaa, wahi a Manuel Rita.
Eia hou o kela kaa i aihueia ai, aole no i lilo loa iaia, o ke kumukuai o ia kaa $1400, he $755 i koe o ke kumukuai, a o kekahi, wahi ana o ka hoakaka ana ae imua o ka aha he nui aku no kekahi mau bila aie ana e ku ana no na lako ame na mea hana no e pili ana ia kaa.
O keia ka mua loa o ko'u lohe ana ua aihueia ke kaa otomobile o Mr. Rita, wahi a Mrs. Rita, o ka hoakaka ana ae imua o ka aha, he kamahao loa keia, i kela mau la aku nei no elua i hala ua ike aku no au ia Rita e holo ana maluna o ia kaa me ka piha i na laina, o ka helu o ia kaa 6452. Ma kela la aku nei ua holo ae kuu kane ma kahi kokoke loa i ko'u hale e noho nei, a i ka ike ana mai o na luina ia'u na peahi mai la lakou ia'u nolaila he manao nei au ua hookaawale aku paha oia ia kaa ma kekahi wahi e ike ole ia aku ai, alaila olelo mai ua aihueia, he hana pulapu wale mai no kela ana.
He kalaiwa ka Rita hana no kekahi kaa kalaka o ka hui Sehumann mamua a he $20 kona uku o ka pule aka nae, ua haalele oia ia hana a ua lawe ae oia i kaa no ka manao ma ia hana e loaa ai kona ola, me ka loaa pu iaia he $10 o ka pule.
Ma ka'u noonoo iho ke hoao nei keia kanaka e loaa mai ka ukuhana liilii loa iaia i mea e hooneleia ai kana wahine mamuli o kona manaoino, wahi a ka Loio O. P. Soares o ka hoakaka ana ae i ka aha. O na keiki ana ka poe pilikia loa ma keia hana ana ana. I mea e hiki ai iaia ke hoolako ae i na mea e pono ai kana mau keiki ea nohe a'u koi ana aku no ko'u uku ma keia hihia.
Ia manawa ua kauoha mai la ka lunakanawai De Bolt ia RIta e uku mau ae oia i ekolu dala i kela ame keia pule no ka pono o na keiki.
He hana ka ka wahine maloko o ka hale holoi lole o ka oihana koa a ke loaa nei iaia eiwa dala o ka pule. Mailoko ae o kela mau dala e loaa nei iaia o ka pule i uku ae ai oia i kekahi hapa no ka hoolimalima o ka hale ma o ke kaana pu ana i na hoolilo me ke kaikamahine ame na @unonakane. Me ia dala pu i uku ae ai oia i na bila kula o kana mau keiki a pela hoi me ka malama ana iaia iho.
Ma ka manao o ka lunakanawai o ka hoakaka ana mai he mea pono ia Rita, he kanaka kino ikaika nona na makahiki he 34 i keia manawa e hui aku oia i hana paa mau nana me ka ukuhana oi ae o ka mahuahua mamua o kana hana e hana nei i nei manawa.
Ma ka manawa i haalele aku ai o Mrs. Rita i ka rumi hookolokolo ua hoopuka ae oia i keia mau olelo, e hele ana oia e huli i ke kaa a ke kane, a he manaolana no kona e loaa ana no ma kahi i hiki ole ai i ka oihana makai ame ka hui inisua ke huli aku ahiki i ka loaa ana.
O O. F. HEINE AME PAT SILVA KA OOX I KOHO AKU I KOKUA NONA.
Ma ka Poalua iho nei i hookohu aku ai ka Ilamuku Oscar P. Cox ia Otto F. Heine ame Pat Silva, na hope mua no o Mr. Smiddy, i mau kokua nona. Ua hookupono koke ia na mea i hookonuia aku mahope iho o ko laua kohoia ana ma o ko laua lawe ana i ka hoohiki oihana mamua o ka Lunakanawai Ho@ace W. Vaughan o @i aha federala.
No ka Hope Ilamuku Heine na nono hana pu oia me ka ilamuku mua Smildy ahiki i ka pau ana aku la o kona mua, oia ka mea nana e malama na buke a ka ilamuku a he kanaka akamai mloa ka oia i ka malama buke.
No Pat Silva hoi he kanaka hou oia o ke komo ana ae ia keena, me ke aupuni kulanakauhale ame kalana oia o ka hana mua ana, maleko o ke keena o ka lolo kulanakauhale.
Ua manaoia e hoomauia aku ana no o Louis K. Silva i ka noho ana ma ia keena abiki i ka hoi ana mai o Charles H. Holt mai Amerika mai, a ma ia manawa e hoike ae ai ka Ilamuku Cox i ke kolu o kona mau hope ana e hookohu aku ai.
Iloko o na elua i hala aku ua haawi ae ka ilamuku mua Smiddy i na kokua i ka ilamuku hou no ka hookamaaina ana i na hana o ka keena, a e manaolanaia aku ua loaa ka ike nui ka makaukau i ka ilamuku hou ma na nana apau e pili ana ia oihana.
APONO NA LUNAKIAI NO KE KAHUA HALE AUPUNI KALANA
Ma ka halawai a ka papa o na lunakini o ka noho ana ma ka po Poaluna nei i hapaiia mai ka noonoo ana maluna o ka ninau e pili ana i ke kahua no ka hale hou o ke aupuni kulanakauhale ame kalana. O kela apana aina o Cooke e waiho nei ma ke alanui Puowaina, me ka alanui Moi ka i kamailioia ma ke ano oia ke kahua i makemakeia no ka hale aupuni hou mamuli o ke emi mai o kona kumukuai.
I ka manawa i hapaiia mai ai ka noonoo ana no ke kahua e ku ai o ka hale aupuni no ke kulanakauhale, ua hoakaka ae ka Lunakini Hollinger, i kona makemake, e kuai ke aupuni kulanakauhale i ka aina o Cooke, e waiho nei mauka pono ae o ka luakini o Kawaiahao, no ke kumu wahi ana, he oi aku ke emi o kela aina, mamua o ka aina o ka waiwai o Allen, e waiho nei ma ke alanui Alakea me Moi.
Ua kokua nui ia kela manao o ka Lunakiai Hollinger, e ka Lunakiai Pacheco, me kona hoakaka ana ae, i ka pii loa o ke kumukuai o ka waiwai o Allen, a o kekahi no hoi, he hoolimalima kekahi o kela waiwai e ku nei no na makahiki o kela waiwai e ku nei no na makahiki he umi nolaila in a no ka lilo mai o kela waiwai i ke kulanakauhale, aole no he mea hiki ke hana aku, ahiki i ka pau ana o ka hoolimalima.
Ma ka hopena o kona mau manao hoakaka, i waiho ae ai oia i kekahi noi, e hoamanaia aku ke keena o ka loio kalana, e hoomau aku i na kukakuka ana me ka poe i kuleana i ka aina o Cooke, i wahi e lilo holookoa mai ai kela aina, e apoia ana e ke alanui Moi, ke alanui Puowaina, ke alanui Hokele, ame ka Hale Memoerial, he noi hoi i apono lokahiia ae e ka papa.
No kela hapa o ka aina o Cooke e apoia ana e na alanui Moi ame Puowaina, ua waihoia mai he hoopaa imua o na luna oihana o ke kulanakauhale, ahiki i ka la 8 o ka mahina ae nei o Novemaba, no ka hooliloia mai o kela aina no ka huina o $90,000, ke makemake ke kulanakauhale.
Ma ka hoomaopopo ana, i ke kumukuai o keia mau aina a elua, i manaola i kahua e ku ai o ka hale aupuni kulauakauhale, ua ikeia, he $1.75 ke kumukuai o ke kapuai no ka aina o Cooke, a he $8 o ke kapuai no ka waiwai o Allen.
Mawaho ae o na mea i hooholoia no ke kahua hale aupuni, ua hooholo pu ka papa e haawi aku i haawina paku'i no ka oihana wai me sua, pela hoi me kekahi haawina no ka oihana lawe opala.
Ua hoopaneeia mai kela halawai, a noho hou ma ka auwina la o keia Poakahi ae.
HE HOOMAIKAI KIEKIE I NA HOALOHA APAU.
No na hana maikai kiekie loa a na hoaloha o Kahului, ame Lahaina, Maui, Hilo, Laupahoehoe, Honokaa, Waimea, Papaikou, Pahala, Waiohinu, Kohala, Hookena, Napoopoo, ame Kealakekua, Hawaii,( na wahi apau a makou i kipa aku ai ma ka makou huakai kaapuni i na mokuouni o Maui ame Hawaii, no na mea maikai apau i hanaia mai ai ia makou, oia ka haawi ana mai i mau home no makou e hoomoe ia iho ai ko makou mau pauku kino no ka hooluola ana, ka hanai ana mai ia makou me na mea maikai e oluolu ai ke ola kino, ka haawi ana mai i na kaa oto no makou e holo ai, ame na hana maikai e ae apau i hiki ole ia makou ke helu ae no oukou apau loa ka makou hoomaikai ame ko makou aloha nui, a na ka lokomaikai o na mana lani e kini a e malama ia kakou pakahi, a ia kakou huiia a halawai hou aku kakou i ka wa pono. E oluolu e hookipa aku i ka makou mau hoomaikai me ko makou mau aloha pumehana pu.
E haawi pu aku ana makou i ka hoomaikai i ka Nightingale Club o Kenamalalo o ke alakai ana a Mr. Lot Kauwe,, no ke komo pu ana mai e kokua ia makou no ka hooholopono ana i ka makou hana ahamele, me ke lana nui no ka manao, in a no ka ae mai o na mana lani e hooloihi aku i ko kakou mau la o ke ola ana, e halawai @ou aku ana no kakou me ka hauoli i ka wa pono.
Na makou no.
GEO. E. K. AWAI,
Honolulu, Oahu, Sept. 9, 1921.
LAWE O HARRY E. MURRAY I KA HOOHIKI OIHANA.
Ma ka hora 8:30 o ke kakahiaka Poaha o ka pule aku la i hala i lawe ae ai o Harry E. Murray i ka hoohiki oihana ma ke ano he lunakukeawa no Honolulu imua o ka lunakanawai kaapuni John De Bolt.
Mahope o ka pau ana o kela hoohiki oihana ua hele ae la oia mai ka hale hookolokolo a i ka halekukeawa a lawe ae la i na hana o ia keena iloko o kona mau lima a hookuu aku la ia J. F. O'Neill, ka hope lunakukeawa kuikawa, ka mea nana i lawelawe na hana o ia oihana mai ka manawa mai o ko Maleolm Franklin waiho ana aku ia hana. He REpubalika o Mr. Murray a o ke kanaka hoi a ka Peresidena Harding o ka hookohu ana mai i luna kukeawa. He Demoka@ata hoi ka lunakukeawa mua a na ka Peresidena Woodrow Wilson oia i hookohu mai. Aneane ewalu makahiki no ko Mr. Franklin lawelawe ana i ka oihana ulnakukeawa ahiki i kona waiho okoa ana aku i kela hana.
He mau po-ke pua ka i hoounaia ae i ke keena hookolokolo mai ke Kiaaina a na Mrs. Farrington ae a o kekahi mai ia Mrs. Chillingworth ae, ka wahine a ka Peresidena o ke seante Teritore, no ka hoohiwahiwa ana i ke pakaukau o ka lunakanawai @a ka manawa o Harry E. Murray i hoohikiia mai ai e ka lunakanawai.
Ma kela manawa o Mr. Murray o ka hoea ana ae i ka halekukeawa o kana hana mua o ia no ka hoomakaaina ana iaia me na hana apau o ia keena, a pela hoi me na limahana apau e noho hana nei malaila. He kanaka kamaaina ia o Murray i na kanaka o ke kaona nei nolaila, i kela hoi ana ae la ana e noho poo ma ia oihana ua lilo oia i mea makemakeia e na limahana o ia keena.
He kanaka o Mr. Murray i ike laula ia e na mea apau ma na hana kalaiaina a ma na oihana e ae pu kekahi. I ka manawa o ke kaua mawaena o Amerika ame Sepania o Harry E. Murray kekahi i komo pu aku ma ia kaua. Mahope o kona hoi ana mai i Honolulu nei ua komo kuhohonu loa aku oia ma na hana kalaiaina ma ka aoao Repubalika, a no kekahi manawa i hala aku nei kona lilo ana he lunahoohana nui no ka oihana wai o ke aupuni kulanakauhale, a hookau ae ia oihana ma ka papa like me na oihana e ae. Ahiki i kela Poaha i hoohikiia ai oia i lunakukeawa me ka hui hana mikini o F. E. Richardson & CO., oia o ka hana pu ana. O keia ke kolu o na kanaka a ke Komite Kuwaena Repubalika i hooia aku ai i ke kupono i ka Paresidena Harding a i apono a hookohuia mai.
HOLO MAI NO HONOLULU NEI NO KA MAREIA ANA AKU.
Mai Niihau loa ka holo ana mai o kekahi mau mea hoopalau o ka hoea ana mai i Honolulu nei maluna mai o ka mokuahi Kinau, no laua na inoa o Uliuli Kawahalau, ke kane a o Lahapa Keamoai ak wahine, no ko laua hoohuiia ana e Rev. Sam K. Kamaiopili maloko o kona home ma ke alanui Hokele.
O na hoike o keia mau paamare ua ukali pu mai no mai Niihau mai oia o Solomon Kawahalau, ka makuakane o ke kane, Paulo Keamoai, ka makuakane o ka wahine ame Mrs. Lou@@ Kawahalu, ke kaikuahine o ke kanemare.
Ua hauia na mea mare hou ma @a mokupuni o Niihau, ka palena loa o na mokupuni iloko o ka paemoku o Hawaii nei, i nohoia e na kanaka, a pela pu me na hoike no ka mare ana o na opio, a o ka makamua loa iho la no ka keia o ko lakou kaawale ana mai ko lakou mokupuni mai kahi a lakou i kapa mau ai oia ko lakou home. Hookahi no manawa o ka mokuahi Kinau e ku aku ai i Niihau i ka mahina, nolaila ua hooholo lakou e holo loa mai i Honolulu nei, ka manawa hope e ku aku ai ke Kinau ilaila, i ike mau wahi mea hou o Honolulu nei.
A oiai e hala ana he mahina mamua o ka holo hou ana aku o ke Kinau no Niihau, nolaila he manawa lawa loa keia no lakou e hoohala iho ai i kekahi mau la ma ke kaona nei, i ike i ke ao aina. He nui na mea hou o Honolulu nei e hihia ai na maka ame na noonoo, oia na hale kiionioni, na holokaa uwila no hoi, na holo kaa otomobile a puni o Ohau, ka holo kaaahi no hoi a hoea i Kahuku, ame ka nana ana aku i na moku, kohu mau manu aeko i ka lewa e lele kikakaha mai ana i ka lewa, a he nui ia mau mea hou a k@ kuaaina e hoi aku ai a hoike i ko kauhale poe.
No na macula âme na kupuna o Kawahalau ma Niihau no lakou i noho ai a waiho na iwi no na kenekulia lehulehu i hala. Aohe kahunapule o Niihau, oia paha kekahi kumu nui o ka holo ana mai o kela poe no Honolulu nei, no ka mea, aia no i Kauai na kahunapule, in a e makemake ana e mare kekahi mau opio hoopalau o Kauai no kahi e holo mai ai no ka hoopauia ana ae o ia pilikia, a no @a nele o Niihau i ke kahunapule pela i hooholo ai paha o Mr. ame Mrs. Kawahalau e holo loa mai i Honolulu nei e mare ai, i ike hoi i ka noho ana o ko Honolulu nei poe ame na mea hou. Pono loa kela, aka e nihi ka helena i ka uka o Puna. mai hoopa i ka lehua o punia e ka ino.
HE HOALOHALOHA NO MRS. ANNIE C. HUDDY.
Mr. Solomon Hanohano, Ke kapena noeau o ke Kuokoa, Aloha oe:--E oluolu oe e hookomo iho ma kauwahi kaawale o ka kaua hiwahiwa i keia poomanao e kau ae la maluna, he hoalohaloha na ka Ahahui Aloha Kokua Manawalea o na Makuahine o Koolau i huiia.
Ma ka la 29 o Iulai 1921, ma ka hora eha o ka Poalima, ma ka wanaao, i kipa palanehe ae ai ka anela o ka make a lawe aku la i ka hanu ola o ko makou hoahanau, a hoapaahana iloko o ka ke Akua hana Mrs. Huddy.
He makuahine o Mrs. Huddy i piha me na hana maikai he nui, he puuwai hamama, heahea, hoopono, haipule, a he kunukunu ole ma na hana apau o ka Ahahui.
O na hana maikai ana i haalele iho ai mahope nei ua lilo ia i kiahoomanao @au loa nona. Aloha no na makuahine o keia ano!
Ua haalele iho ka makuahine mahope nei i kana mea aloha he kane, he mau keiki ame ka ohana lehulehu, @ noho me ka luuluu ame ke kaumaha nona ma keia ao mauleule.
Ua hoonaauaoia ka makuahine ma ke kula hanao o Kawaiahao, a ua piha no hoi iaia na makahiki he 41 o ka hanau ana i na ea oluolu o keia ola ana a hala wale aku la.
Nolaila o makou o na lala hoahanau o ka mahele o Koolau, i huia, mai ka apana o Kilauea ahiki i Anahola, ma ko makou mau komite la, ua ili iho maluna o makou na hoomanao poina ole nona.
Ke kulana o ka makuahine i hala, he hope puuku oia no ka Ahahui Aloha o ka mahele o Koolau i huiia.
Nolaila ma o ko makou mau komite la, ke komo pu aku nei me oe e ke kane i hooneleia i kau mea aloha he wahine, ame na keiki i hooneleia i ka makuahine, ame ka ohana apau i hooneleia i ka oukou mea aloha, e auamo pu i ko oukou mea aloha, e auamo pu i ko oukou mau kaumaha me ka luuluu, me ke noi pu ana i ko kakou Makua lani e hoomaha mai i ko oukou mau luuluu. Elike me kana i olelo mai ai, e hele mai oukou apau i o'u nei e ka poe luhi a kaumaha, a na'u oukou e hoomaha aku.
Nolaila e hoolana i ko oukou mau manao luuluu, no ka mea, aole ka kakou mea aloha i make, aka ua moe aku oea, a e kali ana no ka pu a ka anela i ka e ala mai ai o ka poe apau i moe aku iloko o Kristo.
Hooholoia e hoouna i hookahi kope i ka Nupena Kukoa, a i hookahi i ke kane, ame na keiki i hooneleia i ka makuahine.
O makou iho no na komite.
MRS. L. S. W. MEHEULA,
MRS. KAIA J. HANO,
MRS. MINNIE N. HOOPII,
MRS. L. V. EKEKELA,
HE HOALOHALOHA NO MR J. S. KAHOOHALAHALA.
Ka lain kuu home o maha mau ai
Pokole paa ole kuu noho maanei,
No keaha e ohumu ke kau paapu mai,
Na eha, na luhi, na kaumaha e@
Eia mai na anela, ke memele no'u,
E memele, memele ahiki i o,
Ma na puka mabela e ku ka poe maikai,
A mele aloha no ko'u puka ana e.
A mele aloha no ko'u puka ana e.
Oiai, ua oluolu i ka Mea Mana Loa, ke kipa ana ae o Kona anela a lawe palanehe aku la i ka hanu hope loa o Mr. J. S. Kahoohalahala, ma ke kakahiaka o ka Poakahi la 11 o Augate, M. H. 1921, maloko o ka Halema'i Moiwahine, iloko o na la pokole wale no o kona loaa ana i ka ma'i fiva numonia, a
Oiai no hoi oia kekahi o na lala kahiko o ka Ahahui C. E. Makua o ka Ekalasia o Hakaiahao, i na manawa i hala, ahiki wale mai no i ka manawa ana i haalele ai i keia ola ana. He hoakuka hoi no ka ahahui i oleloia i ka makahiki mua o ko Mrs. Alice Kahokuoluna noho peresidena ana, a i koho hou ia hoi me na luna nui o keia makaiki i noho peresidena ia e Jas. H. S. Kaleo, a nolaila; e hooholoia e na luna nui ame na lala o ka Ahahui i oleloia, ma o kona komite la, ke komo pu aku nei makou iloko o na hoomanao poina ole nona ame ka ohana i hookaumahaia me ka luuluu; a na ke Akua no e hoomaha mai ia kakou apau, me kona aloha, no ka mea, o kahi ana i hele aku la, oia kahi o na mea hanu ola apau e hele aku ai, a e hoomaikaiia ka inoa o Iehova, no ka mea, Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku, e hoomaikaiia no Kona inoa a
E hooholo hou ia e hoounaia i hookahi kope o keia hoalohaloha i ka Nupepa Kuokoa, a i hookahi kope i ka ohana o ka mea i haalele mai i keia ola ana.
O makou iho no me ka luuluu.
MRS. M. KALEO,
EMILY K. PERRY,
ANA HUSSEY,
SUSANA KAAHEA,
ELIZ. KELIIKAHI,
Honolulu, Aug. 28, 1921.
MUNICH< Bavaria, Sept. 12.--Ua haalele mai ka aha kuhina o Bavaria nei i ka lakou mau oihana a pau ma keia la. Aole i maopopo ka poe e kohoia ana no ka hoopiha ana i ko lakou mau wahi.
HE HOALOHALOHA .NO .DAVID WILLIAM NAPIHAA.
I ka makuahine aloha i hooneleia i kau mea aloha he kane, Mrs. Akowai Napihaa.
Walohia wale hoi e! Nou e ka makuahine aloha ka mea e ola ana no ke koena o kou mau la, na hoomanao poina ole iloko o makou, no kau mea aloha he kane i pili pu ia ai me oe iloko o na la o ko olua ola ana, a haalele mai la ia oe ma ka la 29 o Augate 1921, ma ka home o Mr. ame Mrs. Sam Pupuhi ma Hana. Maui, imua hoi o ka poe kakaikahi i akoa koa ma ia kakahiaka Poakahi, hora i a m., oia o D. K. Wailehua, o ia home aloha, Moses Mikioi, Mrs. Hana Pupuhi, Mrs. Akowai Napihaa, wahine kane make ame Mrs. Mayann Pupuhi.
He eleua hora ka loihi o ka manawa o ka waiho ana o kona kino maloko o ia home, a i ka hora 10 a. m., ua laweia kona kino maloko o ka luakini o Wananalua, Hana, a kanuia kona kino ma ka pa luakini.
Ua kelekalapaia kana mau moopuna ma Honolulu, e G. Opiopio i ka Poakahi oia o David Napihaa, ame Joe Napihaa. a ma ka S. S. Kilauea ae o ka Poalua, hora 10:30 a. m. hoea mai laua me ka pahu kupapau mai Honolulu mai.
Ma ke ahiahi Puakahi, hora 7, na malamaia he anaina ike me hoolauna no na hoaloha o ka mea i make, ame ka wahine kane make, a hookuuia na hana o ia po me na manao hoolana no ka mea i make.
Ma ka Poalua ae, ua malamaia kona anaina haipule hoomanao hope loa e Rev. J. P. Inaina, Komite Kahu o Keanae me Huelo, ame Rev. L. M. Mithell o Hana nei, ma ka hora 11 p. m., maloko o ka luakini o Wananalua.
He ku i ka eehia ame ke anoano na haiolelo i haawiia mai e ke Kahu Inaina o Keanae ame Mithell, a ma ka luakupapau mawaho o ka luakini ka hana hoomanao hope loa a hookuuia ma ka hora 1 p. m.
O David William Napihaa, kau mea aloha i haalele mai i keia ola honua ana, he luna ekalesia oia no ka Ekalesia o Keanae, he hoahanau no ia Ekalesia, he haumana Kula Sabati; a he lala oiaio no ka Ahahui hooikaika Kristiano o Keanae, a iloko no hoi o na hana maikai apau; he makua, a he keiki kaikuaana a pokii he hoahanau, he hoaloha, he makamaka a he hale kipa iloko o ka lokomaikai, e ahonui, ke aloha, a he hoa hoolaulea iloko o na hana apau a kona Haku aloha.
He puuwai hamama; he ike i ka poe waiwai ame ka ilihune, ke kiekie ame ka haahaa, ke nui ame ka liilii. He hookipa i ka poe apau e kipa aku ana ma ko loua home.
He Kahu Kula Sabati Nui oia no Maui Hikina, no kekahi mau makahiki loihi, He hoapaahana pu oia me makou no ka ke Akua hana ma na hoike hui Kula Sabati apau ame na hoike Ahahui C. E. o Maui Hikina. He Elele lunakahiko i kamaaina nui ia imua o na Aha Mokupuni huiia o Maui, Molokai, ame Lanai.
He Elele lunakahiko i ike nui ia i na Aha Paeaina iloko o keia Teritore, a i ka Paeaina hope loa ma Haili, Hilo, iloko o Iulai, A. D. 1921 i hala iho nei.
Ma ka hoike hui o na Kula Sabati ame Ahahui C. E., o Maui Hikina i malamaia ma ka luakini o Kipahulu i Augate 21, 1921, i hala iho nei. o'@ pu no kekahi ma ia hoike iloko o ke kulana nawaliwali, ke nana a'u. Pau na hana hoike a hoi mai no Hana, Poakahi, Augate 22, 1921; kona iini nui e hoi ma ka hauki@ila o Hana, aka, haawi mai ke kauka i ka laau a noho no ma kahi i kamaaina mau ia e ka poe haipule apau o Maui, Hikina, ma ka home o Mr. ame Mrs. Sam Pupuhi, ame ka ai mau i ka laau a ke kauka, a haalele wale mai la no ia oe ame ka lehulehu, i ka la ame ka manawa i hoikeia.
O kona mau makahiki @a keia ola ana he 74 a @oi. Ua h@@@@@@aoia oia ma ke Kula Hanai o Hilo. Hawaii O Hana koua one hanau.
Nolaila, e hooholoia, o makou, na luna ame na hoahanau o ka Ekalesia o Wananalua, Hana, na haumana o ke Kula Sabati ame na ala o ka Ahahui Hooikaika Kristiano o Wananalua i oleloi@ ma o ko makou mau komite la, no e ka makuahine aloha, ka olua mau moopuna i nele i ke tutu, ke komo pu aku nei makou apau e auamo pu me oukou i na ehaeha, na luuluu ame na kaumaha iloko o keia mau la o ka mokumokuahua.
Ke pule nei makou na Iesu Kristo no, ko kakou Haku aloha, a Hoola o keia ao, e lawe aku ia mau ehaeha apau mai ia kakou aku, a oiai, o Kana olelo aloha e hooko mau ia a@@ no ia i na wa apau.
"E hele mai oukou apau i o'u nei. ka poe luhi ame ka poe kaumaha a na'u no oukou e hoomaha aku."
"Hele mai e na luhi,
Luhi kaumaha nei,
Na'u e hoomaha,
Na ehaeha la."
Ua paa ko ke Akua kanawai: "E hoi ka lepo i ka lepo, a o ka uhane i ka mea ia Nana i haawi mai."
E hooholo hou ia, i kope i ka wahine kane make me na moopuna, 1 i ka Nupepa Kuokoa, 1 i ka Hoaloha, 1 i ka Hoku o Hawaii.
Me na waimaka ehaeha o makou iho no.
D. K. WAILEHUA.
G. OPIOPIO,
G. P. KAUIMAKAOLE,
SAM PUPUHI,
MRS. HANA PUPUHI,
Komite Ekalesia, Wnanalua, Kula Sabati ame Ahahui C. E.
Wananalua, Hana, Sept. 4. 1921.
LAWE O OSCAR COX I KANA LAWELAWE OIHANA.
Ma ke kakahiaka Poakahi nei i lawe ae ai o Mr. Oscar COx i ka hoohiki oihana ma ke ano he ilamuku imua o ka Lunakanawai Horace W. Vaughan o ka aha federala no ke pani ana ma kahi o J. J. Smiddy. Ma ka la 11 o Sepatemaba o ka 1914 i hookohuia mai ai o Mr. Smiddy no ka manawa o eoho makahiki. Ma ka mahina o Sepatemaba i hala ka pau ana o kona manawa a hookahi on a makahiki i hana ai mahope o ka pau ana o kona manawa mamua o ka hookohu a hookuponoia ana mai o kona pani.
Ma ka pule aku la i hala ka loaa ana mai o ko Mr. Oscar Cox hookohu mai Wakinekona mai, a ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei no ka ike ana o ka lunakanawai Vaughan, ka mea iaia ka palapala hookohu o ka hoounaia aua ae. I ka ikfle koke ana o ka Lunakanawai Vaughan i ka palapala hookohu ame ka palaleha ma kona aoao ua hoike kokeia a@u ia @@ Cox ka loaa ana mai o ka palapala hookohu, a ua loaa koke aku no hoi ka hoike iaia e holo koke mai no ka hookupono ana iaia no ka hana. O ka bona o Mr. Cox oia hoi he $30,000 ua aponoia ma Wakinekona ma kekahi manawa i hala aku nei.
O ka hope ilamuku mua malalo o Mr. Smiddy oia o Otto F. Heine e hoomauia aku ana no oia ma ia kulana elike me ia i hoolahaia ae ma ka Poakahi nei. He kanaka akamai loa ka oia i ka malama ana i na buke a mawaena o kekahi mau hana e ae ana oia no ka hoomaopopo ana i na ano buke i kupono e malama mau ia ho ia keena. O na hope ilamuku e ae oia o L. K. Silva ame C. H. Holt e hoomauia aku ana no laua ma ko laua mau kulana mua ahiki i ka hoike hou ia ana mai. No ka inoa hope aia oia i Amerika. E koho ana paha o Mr. Cox i mau hope e aku nona a i ole e hoomau aku ana no paha i na kanaka i kamaaina i ka hana ma ko laua mau kulana pakahi mua, na ke au no ia o ka manawa e kuai mai.
HE HOALOHALOHA NO KUU PAPA HELELOA.
Mr. Solomon Hanohano, aloha nui kaua;--E oluolu oe e hookomo iho ma kekahi rumi kaawale o ka kaua lei hiwahiwa ka Nupepa Kuokoa, i ike mai ai na kini makamaka o ka mea i hala i ke ala hoi ole mai, mai ka hikina a ka la i Kumukahi a ka welona a ka la i ka poli o Lehua hele loa.
Ua pau ko'u ike hou ana i kona helehelena, aloha wale kuu papa hele loa e!
I ka la 21 o ka mahina i hala, i haalele mai ai ko'u papa aloha i keia ola honua ana; ua hoi aku oia no kahi mau o na mea apau ua waiho iho oia he wahine me makou ua keiki ame na lei moopuna, e u aku nona ma keia no aloha wale kuu papa hele loa e!
Minamina wale au i kuu papa heleloa, he papa hoi i hoomanawanui i makou i na keiki.
E Kona kaiopua i ka la'i e, na pau kona maalo hou ana i kou aekai e. E Keawanui e, ua pau kona hehi hou ana i kou aekai, aloha wale ia wahi a kuu papa heleloa e, hele ai! Ohiki e, ua pau kou ike hou ana i ka helehelena o kuu papa heleloa.
E mikimiki e, ua pau kou ike hou ana i ka helehelena o kuu papa heleloa, aloha wale kahi a kuu papa hele loa e hele ai me kuu kaikamahine i ke kau opelu.
E kaoanui e, aloha wale kahi o kuu papa i hele ai me kuu kaikunane. Auwe menemene wale au i ka ike aku nohe kuu papa i ka wa kau opelu, ua nele au i ka papa, ua pau ko'u ike hou ana iaia, ma ia mau kai, aloha wale ia mau wahi a kuu papa e hele ai!
Ua nalo na maka o kuu papa aloha, auwe makou, aloha wale na keiki i hooneleia i ka mea aloha he papa, aloha wale kuu papa heleloa!
He luna ekalesia kuu papa no Pukaana, ua kamaaina na haipule, iaia, nolaila ke mahalo aku nei makou i na hoaloha ame na makamaka, i hele mai ai me ka lakou mau makana po-ke pua, a pela no ke Akua e kiai mai ai ia kakou apau.
O makou iho no na keiki i hooneleia i ka mea aloha he papa.
MRS. HARRY S. KANE,
GEO. HANAWAHINE, JR.
MAS. S. HANAWAHINE, JR.
MISS R. HANAWAHINE,
MISS EVA HANAWAHINE.
ST. PAUL, Minn. Sept. 4.--Ua noiia aku e ka Meia Aitkin, Minn, no ka hoounaia mai o kekahi pualikoa no ke kinai ana i ke ahi maloko o ka ululaau e holopapa mai la maloko o ke kalana o Aitkin ma ka hapa akau o ka Mokuaina o Minnsota, he ahi e hookau ae la i ka weli i ke kulanakauhale. He pualikoa kiai lahui ka i hoounaia aku no ke kinai ana i ke ahi.
NA LUNUA NUI O KE KULA SABATI ME C. E. O. WANANALUA
Solomon Hanohano, Aloha @@@--@ oluolu oe e hookomo iho ma ka @@@ pa Kuokoa i na luna nui o ke @@@ Sabati o ka Ekalesia o Wana @@@@@@ Hana, no 1921-1922.
D. K. Wailelehua, K. K. S. Apa@@ Mrs. Dolly Sereno, hope; David Philip, kakauolelo: George Opeiopio hope; Louis M. Mitehell, alakai @@@@@ Mrs. Mary Akana, puuku: W. P. @@@ Jr., hoakuka.
Na luna nui o ka Ahahui C. @@@ ka Ekalesia o Wananalua, Hana @ 1921-1922:
Mrs. DOlly Sereno, peresidena: @@ Mary Akana, hope: Mrs. Sarah @@@@@ kakuolelo: Mrs. Luey Kawaha@@@@@ Louis M. Mitchell, komite @@@@@ Mrs. Mary Akana, puuku: L. M. M. chell, hoa-kuka.
HE NANE INIKI PUUWAI
Owai au i ka ke ao nei olelo ana
O ko'u 1, he mea i maka'u nui @@@ weliweliia hoi, he enemi no na mea apau, a he mea hoopilikia i na lawe @ ka honua. Noho au iloko o ke @@@ @@ luna o ka aina a ma ka lewa. O@@ au@ Owai hoi au ma ka puana ana a ko ke ao nei?
O ko'u 2, he mea au i makemake @@ ia e na mea apau, a e oleo ana hoi ma ka olelo a na kanaka ame na anel@ @@ kauwa hoolohe a he hooko kauoha @@ in a ole i na wa apau o kou ola ana Owai ko'u inoa! E huli mai ia'u a ioaa e hiolani ana ma @a tow@@@ ia mahao ame na kakela nani.
Owai hoi au ia oukou! o ko'u 2, he kokua nui no na mea ola apau a ke ola au me oukou, ua pilikia loa na lahui o ka honua nei. Owai la ko'u inoa a oukou e olelo ai? E imi mai ia'u a loaa, he pookela no ka honua apau, aia iloko o'u he ola no ua mea apau.
Owai au ia oukou! O ko'u 4, he elele au e ha'i mai ana i na mea ola apau o ka honua i na popilihia ame na poino e hiki anai ana i ko ke ao nei: ua noho au iwa@na o @@ lahui kanaka ame na holoholona o ke kula ame na manu o ka lewa. Owai la au ia oukou! E imi mai ia'u, a e lona no a@ he aiwaiwa no ke ao nei,
Owai la k@@ inoa ia oukou! O ko'u 5, he mea au i mahalo nui ia, a he k@a punahele, a owau a me ia.
I ka malu a ke ao,
Ke ahí o Waluku
Ke paniwai o Iao.
Owai au ia oukou! O ko'u 6, aia au i ka hohonu lipolipo o ka moana, a maluna o ka honua akea, a ma ka lewa iuiu iluna ae, e wehe ae i na pale lili@a a ha'i mai, oiai ua piha ke ao nei i ko'u nani.
Owai au ia oukou! O ko'u 7, he pookela o na pookela, lunole a kama hao ma ka honua apau. O ko'u m@@ lelo, he luaole, kaulana mai kahi ha nauna a kahi hanauna, a pau ka lani ame ka honua, a ke haawi nei @@ ia oukou i ke ola, ke kaulana ame ka ha nohano, e ai oukou a e inu hoi me ka hoomanao mai ia'u. E akaa ae i k@na mau weba a hoike mai.
Owai kuu inoa i ka oukou olelo! O ko'u 8, e loaa no au ia oukou ma na wahi apau o ka honua nei, o ow@@ @ kinohi loa, a owau i ka hopena o k@ ae nei.
I ka hui ana ia'u lilo i hookahi kino okoa, mai 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, alaila e loaa no au ia oukou iloko o na luhiehu o ka hamumumu o ke aheahe malie, e milimiliia ana e na hu'ihu'i iniiniki malie o ka po, a e hoopana naia ana e na eheu lipolipo o ke ka kahiaka a e hanaiia ana e na kalu@au olino o ke alaula, a e hoopumehana@ ana e na kukuna alohi o ka la la'e@@'e
He u'i au i mailani nui ia he @@@ mili hoi na ka honua e haahea ai a@@@ ka lani ame ka honua, oiai owaa @@ kinohi loa, a owau no i keia manawa a owau no i ka hopena o ke ao nei.
Ua hoopiha aku au i piha ko @@ @@ makemake, a ua hoolawa aku @@@ @@ lawa ko oukou iini, a ua hoohaina @@@ hoi a kena i ko oukou hauoli.
Noho au ma na halealii, na @@@ @@ kamahao, na kakela nani ame na @@ kele pookela a kaulana o ka honua.
Kaaheleia e a'u ka honua holook@@ na kuahiwi pookela a kamahao, na ma liwai kaulana, na wailele, na ulai@@@ lipolipo, na kihapai huaai nani, na @@ la uli ame na pua o ke kula, ua hele a luhiehu i ka nani o na kiha @ pua kamahao o ke
Kihapai pua o Elenale,
Ka mahinaai i piha i ke aloha
Owai ko'u mau kino pakahi Owai ko'u inoa piha ke lilo au i hookal @@ hoohuiia na mahele apau a lilo @ @@@ kahi,.
O ka mea nana ka haina mua @@ @ hiki ae ana ma ke keena imua @@@ I.unahooponopono, me ka hoike i @@@@ mau inoa apau, a loaa ka haina po@@@@ mamua o ka pau ana o keia makahiki, e loaa no ka makana he eono mahina lawe wale i ka Nupepa Kuokoa o 1922.
KA OHU HAAHEO I NA HUAHIWI
EKOLU.
Puuanahulu i ka iniu Kona, Hawaii Sept. 10, 1921.