Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 38, 23 September 1921 — HOLO KAAPUNI O MRS. WILIAMA K. KAAI IA OAHU. [ARTICLE]

HOLO KAAPUNI O MRS. WILIAMA K. KAAI IA OAHU.

(K.ikau ia e J. K. Mokumaia.) Ma Ue kakuhiuka nui poniponi-<» ku Lapule. Augate la 17. hora S a. 111., i iiiki al»u ai kuu niokukaa i ka hoiue ulolia o kaha ihau kōiKi, iuu ke alanui Kukui ka launā v aua nie k«- īiiakuahiue maikai, a nia ka naiia aku a kou īueakakau, o ia mau 110 ka popohe nvaikfti o ua pua kukui nei iluna ema, e ha 'i nialulo ai no ka aoao o ka 'ihea kalohe. ' T'a Tiui niaoli ka piha hauoli hia keia luli ana, oiai na keiki aiwe na inoopuna e hoouiakaukau mai ana, i na mea e pono ai keia huakai aiu maua te lilo la i ka ha'i mai a ka nalu a ka uianao e hapaihapaim ana, i kana inau olelo. e nuihalo ana iaia iho, i ka loaa aua he niauawa iionakaapuni ai ia Kakuhihewa, oiai ua hala mua aku kana aliikahe nia kela ao, ame ka nui o kona mahalo i ka'loaa ana iaia, ho manawa e ike ai uoira iho, oiai oia e heluhelu maii ana ma ke kilohanā o ka malamalama, e hoike ana i ka oni ana o ka b'onua nei, ana i lohe pepeiao ai, a ua liookoia kōnā v inakeniake, mu o v ' ka hōoikaikii o kanakaikamālnne. e tiiki nīai oia i Oaliu nei, a e lawe faia e lioomaikai i ka mea ana i heluhelu ai, a pela lioi me kona lolie ana mai i kā poe i hoīo kaapuni ai. . , ī ka makaukau pi'ha ana o na m'ea apau, i holo aku ai ua niokukaa nei, i ke alauui Waiakamilo, no ia keiki no ana, a i ke kau ana mai i hoolmli pono ia ae ai ka ilin o ua mokukaa nei,a holu ana i Kapalama, a e kau lioolai mai ana o Keoneula nialu i ke kiawe, a e lapuu ae na o Koiuiu i ka lokowai, Haaliliamanu honi kaua, a nehe ana' i ke alanui Nuuanu, waipuna a ke aloha, a kaalo ae la o pii ana i kahi piina o Maemae lihau pua i ka lehua. Aia mau au ke ]ioorniau la i ua paoaa mahu; oiai ua makuahine maikai nei e nolio hoolai 'ana, anie ka lioonuu i ka nani o ka aina, ame na liale nani ame na pua. • fte la nani keia, ahuwale na pae mauna, oiai elua kaa keiā e holo nei, o ke kaa o ka meakakau nei, ke pailaka mamua, a e kau hoola'i mai ana o Puaiwa, a ku iho la. i ka nuku o Niiuauu, rne ka maikai o na mea apau, ame ka mahalo o ua makualiine maikai nei, i ka maikai o īia, alanui, oTai makou e kali ana i kekalii kaa.eia, ka ua pilikia ia kekahi huila, a oili ana ua walii kaalea nei, ua hele no hoi ia la a nui ka hanu; o ko makou iho aku la no ia i ke alanui o ua pali nei, a ku iho la, i kahi wai kupanaha. a olelo mai la ka makuahine maikai. Aihea la hoi kela wai nana e- kilohi kā meahuna a na kupuna? Ao, eia ua wahi wai nei. Pehea e ahu wale aif kuhikuhi aku la au iaia, o keia.mau kumulaau kukui ame oliia o laua nei ka mea nana i kokua i ka poe e kilo ana i ka uhu maalo i kuu maka, oiai ka- wai e ,anapanap!i ae ana Aalalo pono, e loaa pono ana ka mea.-e ku ana me kona ahuwale mai ka piko mai o kona poo, aliiki aku i 3ca punaliele a na kupuna, a i ka poli punrehana o kona mau kapuai wawae, o ka loaa oe la no, ia o keia wahi kau: Lihau mauna «i l<a noe, Kalae alra i ka malie. ~M*e he pua lele io ia la, Ke aka uhi i ka makani, , O kuu makani kilioopu. O a'u wsri elia. i I hui ia me ka ia iki, Me ke kaa haaha ka ele loli. • Ke maikai aku la ka l le ] e ana. oia : maleou ke hoi la i ka akau a hoi i ka hema, a ku iho la i kalii piina ikiiki i kaulana ia mau la, a'ke kanaka t ike ai i kekahi iiwi makaonaona, e auau ana i ua oawa nei, a puua ai ua kanaka nei, a holo paui ai ka hanu, akiki ole ai Jaia ke hanu, maikai, ame ka olelo 1 mai ka. makuahme maikai m-ai, «a nui-ko'u helūheln n»au i kau mau

lioolalūi m;t ke Kilohana, e hai ana i im nioa a k.i maka e ike ai ma ia mau man.-io i' h:tpai mai i ko'u manao, e :1110 ko'n holo kaapuni ana m'aniua o ka lolie pepoiao wale 110, a ke ike maka nei nie ka oiaio. Oiai aia keia- i ka auwina la" e kau nei he nuui ipo liooliai na aluna ahialn laua me kulukulu aumoe, a hu ae .la ko makou aka, oiai wi hoopili aku la an ia mau hopuna olelo i mea e ai, a kaalo ae la 0 'Kaneohe, a e kiei aku ana i ka ]iuiJ okioki o Heoia, me ia imaikai no, oiai e holo ana a loaa aku kahi i oleloia 'ai, inoino mai nei tia pali, i ka pa lauwili a ka iiaulu, iluna, ilalo e kiiku- ai na kikala o na īnoopuiia mo ka nui o ka akaaka. j E \vaiho-laptux mai ana o Waialiole, ;• a ku iho la e nana i 'kalii kino pohaku, l o Nanahoa, ayie ka paikii ana, o 'ka ■mua loa kei& o -ka loaa pono atia o | kahi kii ma ia kahua, a e kau aheahe j mai ana o Kualoa, a ku iho Ia i ua k'aJia nei, amd ka hoomaha liilii a'ua, ame ka ai ana i na meaai mama, o ka j oni liou niai la 'no ia o ua mau mokuj l<aa nei, a kaalo ae la o Kahana, ame j ke kilolii ana i kdhi pohqtkxi !lbjaa, 'aia ka ihh o : ua' i»au wokukaa nei Jce pal&ū la l HaHalā, ārhe -ke kiHolii iiilii ana i ka n'i o lana me Laicmaloo, y a ku iho la, i iia wahine u'i i ku ' a -pohaku na Waiu o Lewa, ame ka* paikii-ana, i oni hou mai ai noanua ine ka ulumahiehie o na mea apau. * ; Xaalo ae lā o Waimea, a- ku 'iho la j i ka aekai o Kawailoa, ame ka hooimiI ha liilii ana, ame.ke paiki? dna, i | wehe pau ia mai ai na ki o mt m»ti kaa nei, nana akrt ōe powehiwehi Oe'ke ike mai, hoi liope ae lā o Waialuā, ike ia mai la o Leilehua, a iho 'tfha i kahi o Manuela laua o Melie, a Kaftlo ae la o kipapa, honi ana me Waiau, lufcir j liina ana'me.Kalauao, a e kau hoOlai mai ana.o ka Pukaki, iho aiia i B«i--keau ,i Moanalua, honi hoomau ana me Waiakamilo, a ku iho la me ka maikai o na mea apau, huH hou no ke alanui Kukui, ka paihuhopn me ka maikai piha 0 na mea apau. KAIII HUA INAMONA O PUA LANE I kuu Solomon Hanohano, ke kapfcna opiō ahonui o- ka ipukukui mālamklama, ka Nupepa Kuokoa:—E Oluolu iKii hoi oe e hooklpa aku ma kekahi rumi kaawale o ka kaua hiwahiwa i kahi poomanao e kau ae la mahina o ia keia: Ma ke kakahiaka Babati, o' » ka la II o keia mahina, halawai iho la kou meakaukau nei, me ka lohe, mai kekalii kaikamahine mai a ko'u, kaikuahi'ne, oia-o Mrs. M: Kekuhine, ē mare ana. ke kaikaina i ke kane. Aia au ke ukāli la i ka manawa, a i ke kanl ana ae o ka hora 3 p."m., ua liuliu iho la, ua mau keiki nei no ke kahiko aua iho ia laua, me na wahi a&hu kupono no ke ku ana aku imua'o ka mea nana laua e hoohui mai ma ka berita o ka mare, oia o Uliuli Kawahalau me Miss Lahapa Keamoai. I ka makaukau ana, ua hailele iho la i ko makou home, o kā. hora 3:SO p. m., ia, ua ukali aku la ko lana nan nmkua ma keia huakai oia o Mr. 8. Kawahalau Kaopio, mo M>. P. Kea» moai ame kekahi man kaikamahine iho, oia o Mr3. M. Kealahuaa am« Mrs. L. Lanakila, a kamoe aku lā k* lakou liuakai no ka home o Eer.' Samuel K. Kamaiopili, no ka hipuu ana mai i keia m'au opio ma ka berita o ka mare olike me ke kauoha a ko kakou alakai (Baibala). E ka mare no' fia mea apau., j Hora 4:20 p. m., hoea māi aāa i kauhale me ka nuhou hauoli o i» hoi ua hipuuia ua mau opio nei ma ka b«iita o ka mare; , pcla' au i pnana ae ai i keia mau lalnni himeui: Xani v ih'iUii ' .. . • [ Ke laweia ka tiiaTc, ' j " A he hanohaiW ttaro 14, | * Ma ka' beriW y J. Ma ke kakahiaka Poakālu ae, o ia ka !a 12, o keia mahina, ho*a 8 a. m.,

ua hele aku la au amo ka'u kaikamahlae no ke kahua o ka halekula o Kaiulani, no ka hookomo j>na aku iaia i ke kula, a i ko maua hiki ana aku ma keia kahua, ua hui aku la au me kekahi hoa o ka aina i noho loihi i ka- nani o ka ua Kukalahale nei, oia o iyir. j Jaaeph K. Kaohelaulii ame kana lede,, oīai he keiki no, hoi ka laua e liookomo ; ana i ke kula. j Nolaila waiho aku la au mc ia i ka ! hooponopono ana o ka'u kaikamaliine no ka hookomo ana i ke kula oiai oia 0 maua ka i mahele ma ka olelo Beritania, a i ka pau ana o kana hoopōnopono ana, ua lioi mai la oia a loaa au, ua nolio iho la makou kakali no ka wa e loaa mai ai ka pepa, pa liele no lioi a kani ka hora 10 a. m., ua hoea mai la kekahi o na kumukula imua o makou, a haawi mai la i ka pepa me ka olelo pu mai e lawe i ka'u ka rumi IS. lla Hinau ae la kou meakakau nei, 1 kahi o keia rumi, na nonoi mai la hoi kekahi kaikamahine nona ka inoa o Mrs. K. Nahal'eakealoha, nana e we i kahi o keia runxi," oiai ua kamaaina oia i keia maū rumi i kona wa e noho ana i ke kula. Ua ukali aku la m'akou mahope o keia inau kaikamahine, a hoea ana i kahi o keia mmi 18, i ko r u hiki ana ma kahi o keia rumi ua ike aku la au i ke kaikamahine a kekalii a ko'u mau hoa o ka ainalianau, oia o Mii<s R. Keale, oia kekahi haumana o keia nimi a hauoli ae la kahi manao no ka loaa ana lie hoa kamaaina no ka'u kaikamahine oiai ua kōmo mua oia i keia halekula no hookahi makahiki, a komo aku la ka'u kaikamahine a pela me ke kaikamahine a ko'u kaik&inaoia o Miss Beniamina; ua kouio oia i ka rumi 12, a no Kalikolehua Kaohelaulii,' rumi 11 kona. Eia no au ke luakaha nei me ua nani 0 keia kahua a ko'u niaka-e kamawaeolo ae ai,.na hookuūia mai la nae na keiki no ka hoomahd ana, aia au ke nana la i na keiki, he nui hewāhewa maoli no, ma ka'u koho aku aia ma kahi o ka 2.000 a oi a emi mai paha, ua piha na rumi o kela haleknla a koe na haumana no ka rnmi ole; aia ma kahi 6 ka 400 a oi> ma ka'u koho aku, a i ka pau ana o ka makaikai ana a ko'u maka i ka naui o keia }tahua nme ua keiki, ua huli hoi mai lai an no ko'u home,' me na manao hialaai. Ke haawi nei au i kohi mahalo a. nui 1 na keiki o ka papapa'i, ame ka' lunahnoponopono ke alolia a mmi. Me ka mahalo. J. W. KEAHIAOKALANI,