Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 38, 23 September 1921 — KA PAPA KOMISINA HOOPULAPULA [ARTICLE]

KA PAPA KOMISINA HOOPULAPULA

Ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, i hookohu ae ai o Kiaaina Farrington i na hoa o ka papa komisina hoopulapula. he ekolu mau kanaka Hawaii, ame hookahi haole, o ka- hoea ana mai la hoi keia. i ka piha pono ana o na hoa o kela papa komisina. e hooneeia aku ai na hana hoopulapula imua, ine ka hakalia ole. Ua kukuluia kela papa komisina, ma o ka mana la o ke kanawai hoopulapula. o ka hooholoia ana e ka ahaolelo lahui; me ka ili ana mai hoi o ke ko'iko'i, o ka hoohana ana aku i ua kanawai )a, r.o ka hana hoopulapula maluna o keia komisina, no ka pono o na kanaka Hawaii, ma na aina o Molokai ame Hawaii, no na makahiki elima ma ke ano hoao. Ma- ka manao o keia pepa. ua kupono loa na hoa o kela papa komisina, i kohoia ae e ke kiaaina, no ka hana nui i kau aku maluna o lakou, e loaa ole ai he mau hoohalahala ana ina kekahi ano, no ka hanaia ana o ka hookoliu, ma ke ano hoopilimeaai. Ma ka huli ana aku ihope. a nana i ka moolelo, o ka hapaiia ana mai o ka liana hoopulapula, ua hookumu mua .ia ia maloko o ka Ahahui Puuhonua o na Hawaii, ka ahahui hoi i noho peresidena ia e ke Keikialii Kalanianaole; a o ka ahahui hookahi no hoi i lilo ai ka Rev. Akaiko Akana ame Rudolph Duncan i mau lala, nolaila 0 ko lakōu kolioia ana aku i niau lioa no kela papa komisina, ua hookauia ae lakou, ma kahi, e hiki ai ia lakou, ke hooko mai i ka iini iloko o ka Ahahui Puuhonu o na Hawai-i, e hoihoi aku ,i na Hawaii ma na aina aupuni, no ka hoopulapula ana. No ke Keikialii Kalanianaole ,aole he mau hoohewahewa ana, no kona iini me ka makemake, e ulu hou kona lahui, e loaa ia lakou ka noho kuonoono ana ame ke kuokoa. Ma ka manawa e noonooia ana ka bila hoopulapula maloko o ka ahaolelo lahui, ua ku oia ma ka aoao e kakoo ana i ka b'ila, me ka paio āna me ka ikaika no ka pono ame ke ola o kona lahui no ia mau hooikaika ana ma kona. aoao,. i haawi mai ai na hoa o ka ahaolelo lahui, i na mahalo kiekie ana iaia; oiai nae ka poe e ku-e ana i ka hoaholo- j ia o kela bila, i hoouna aku# ai i kekahi mau loio makaukau loa o Hawaii nei, no ka paio ku-e ana aku ma na āilo apau i ka hooholoia o kela bila ' hoopulapula. Ua make i'o ka bila hoopulapula mua, mamuli c ka hookuu e ana o ke kau o ka ahaolelo lahui, ua hookomo hou ia aku nae ma ka manawa i noho hou mai ai ka ahaolelo, me kona kino i hooioliia ae, a lilo ia i kanawai i keia la; nolaila aole a kakou hoohewahewa ana, no ko ke Keikialii Kalanianaole, lilo i mea kokua nui ma ka hoohana ana aku i ke kanawai, no ka hoopulapula ana i kona laliui iho. Aole a kakou hoohewahewa ana no ka Rev., Akaiko Akana, me he mea la , iwaena o na kanaka Hawaii. oia kekahi o na kanaka makee nui 1 ka pono o kona lahui iho, ma ka hoala ana mai i kekahi mau hana, e pomaikai ai lakou, o ka | pilikia wale no nana i kaohi mai i ka holomua o kana mau hooikaika ana, ma ka aoao o na Hawaii, o ia ka haawi ole aku i na kokua a/ia elike me ia e pono ai, na mea i manaoia. i He wahaolelo oia ma ka aoao o na kanaka Hawaii, i hoounaia aku maloko o ka ahaolelo lahui, no ka pono o ka bila hoopulapula, a ua ike oukou e na Hawaii, i kona mau manao hoakaka imua o na hoa o ke komUe, iaia ka noonoo ana i ka bila hoopulapula, he mau manao kuhohonu, e makee ana no ke ola o kona lahui iho, a no ko lakou noho kuokoa ana; nolarla ua pom'aikai na kanaka Hawaii, i kona lilo ana i hoa no kela komisina, e lilo ai oia, i mea kokua nui mai, i na Hawaii, e makemake ana, e lioi aku a noho maluna o na aina hoopulapula. No Rudolph Duncan, he kanaka opio oia i hoike mai i kona makee i ka pono o kekahi heluna nui o na kanaka Hawaii, ma ke ano o kana oihana e paa nei malalo o ka hui kaa uwila, he luna hoohana nui no na alahao; iaia auanei i kau ae la nia keia kulana ano nui, i pili loa aku i ke ola o kona lahui, a i ka pomaikai hoi o keia Teritore, ke manaoio nei keia pepa, e lilo aha oia, i mea kokua nui mai i ka holomua o kona lahui ponoi ilio. No George Cooke hoi, he kanaka oia iloko o ka ha*ia mahiai ame hanai hoioholona, o kona ike a makaukau ma kela mau oihana, o ke kahua nui ia o kona kikooia ana aku e ke Kiaaina, i hoa no keia papa komisina, a oiai ma Molokai, kahi mua loa i makemakeia ai e hoao i keia kanawai hoopulapula, e Hlo ana oia, i mea kokua nui mai i ka papa holookoa. I ka hoohuihui ana ae i na ano o na hoa o kela papa komisina, ke manaoio nei ke Kuokoa, ua hoohana aku ko kakou kiaaina, i kona mana hookohu, me ka naauao, e hoike okoa mai ana hoi ia hana, no ka nui o kona manao makee, e ike aku i ka liolopono o ka hana hoopulapula i manaoia, ho ka ka lahui Hawaii, no keia mau makahiki mua elima. M-4 >kela kupono nae o na hoa o ka papa komisina, at>le nō ia he kumu e holomuaī ai ka hana hoopulapula, aka ua ili aku no ke ko'iko'i nui maluna iho o na Hawaii ponoi, ka hoike ana ae ia lakoii iho, he poe lakou e hoao ana, a e hooikaika ana ma na ano apau, e loaa ia lakou he noliōna kuokoa ana a e pau hoi ka noho hoopiliwale ana aku malalo o ha'i, a iwaena hoi o na lahui malihiui. .