Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 39, 30 September 1921 — NA HANA HOONI UHANE O KA AHA EUANELIO O KA MOKUPUNI O HAWAII MA KEALIA-UKA KONA HEMA. [ARTICLE]

NA HANA HOONI UHANE O KA AHA EUANELIO O KA MOKUPUNI O HAWAII MA KEALIA-UKA KONA HEMA.

» (Hoomau|a vā.< I kiia Bolomou Hanohano, o ke kiloliāaa Pooleela, ke ki uwila o ka Moaxa Pakipika, Aloha nui:—Ma ka Poaiolu o kela pule mua aku la i hala Augate 31, i weheia ai na hana o ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Hawaii, a oiai aole au he lala no ia aha e waiho aku no au ia kuleana oa aa kakauolelo like ole e hoike ae o maua 'e waje aku no auanei hoi ka'u lohe pepeiao i ka lakou oiaio. E hoi hou ae au i hope e moekahi «ku hoi ka'u papa kuhikuhi haoa.. He ekolu pule mamua ae o ka weheia ana o ka aha, a ia'u no e nān>ea 4aH i na hookaau olelo »na hie tto''h luaui makuahine, ka'u mau keiki a e hoohauoli pu ia ana hoi e na leo mele loaīele a pakaawili a kuu inau mooj)una a e hookokoke māo aku anA ka inaoamaua kuhikuhi o Kiolopua i ka aina moeuhanē, poha auft no ka leb o ke kelepona, lalau aku la i kp ka t)epeiao kuleaua me ka manao haili'i |a houpo o ka "Eha Ja a ka £ūa newai," a ha-lo aku la me ka, leo nahenake a lohe pohō aku la i keia mau olelo i ka pane ana mai" Ha-lo Brother" o oe ia, pehea oe pehea, o mama, pehea ka ohāna!" I ka lohe pono ana aW 1 ka leo, Auwe! O kuu hoahanau nb kā leeiā, īknu Kahu Kula Sabati Nui o nā Kona, a pane aku la ae! o tirother keia, maiS". makou, "Pali k(T kua mahiia ke alo" o ka waiho maikai no o ke kaaaīka u'i, o ko hohanau nei. Heaha* keia hoopuiwa a ka hōāhi•hāu o ke aumoe?" a pafie no hoi ka hoahanau, he manao n\ii ā o iā keia. ua hooholo iho la ka ekaieaia o Pukāana e mal&niaia i āli'aniW 1 £e ahiāhi Sept i, na hana hoolauleā i k'e ahiahi Sept 2. Hiineni hookuku i ,k6 ahinhi Sept 3, a Hoike Kulā Sabati ' i S;ept 4. P6hea o Helānl, oiai 'ke kau aku nēi no kuu iini o ka 'loie f 1 kou ma ĪI6oT Eia ka'u pane aiiwo no Īi0 4 i oe e ka hoahanau e, kupanaha no hoi kau ninau, he leo marta kou; 6 pōno .na Kula Sabati "āpau e hooloie i kau ' mau kauoha apau! Ua fke no oē āole aa kaboHa i haāwi ai i hooleia e Helani, hfe opn kohā i i kā oīaola, i&' SbkoMiikiai Ike ahonui ka hoolohe ka lōkahi,' aine ke aloha, a i mea e hoopokoleia ai ka kāua olelo, eia māi o Helāni & hiki aku. ' Haawi na olelo mllialo āku ā mahāio | xnai, a i panai pu ia e ka laina hope ] Toa o ke mele o Niolopua o hoi o "Oooā Night." | Noho iho la mo ka noonoo nui ana ' 4a hoakea Ja ka puniu i kana hana, j a i ka houluulu ana ae i na mfca npau, , ua holopono a o ka hana wale no i | ■koe o ka hui pu ana aku me kuu mau liaumana Rula Sabati; a o ' hoi o ka Ekalesia o Helani, a i ka hui ana a kuka me na manao maikai, na hooholoia me ka'lokahi a o ka hoo«maka koke iho la no ia o ka hana, a iloko o na la hana elima ua makaUkau na mea apau, o ke kali wale aku 'no o na la e nniki aL Loaa pn mai la kā lono ia "Helanl, e ioea mai ana o Hilo awie l«aupaitoehoe, no keia mau hana maikāi o ka hooni nhane, a he mea māikai ia. "M& ke kakahiakā Peahn, &ēpl v i, i haalele iho ai o Helāni i ka home no kahi o ka hana i hoomakaukāuia. He inaikai ke alāhele, ke hooāi lā ke tkakalini i kana hana, ke noine flei" ka huila, ke alaūmo nei na liina o iā wī-; "liki i o a ia nei, kohu keiki no* fcaūoa i ka wili akau hoi i ka hiema, ālāwa iho la ka'u ,ndna ana māhope ō kuu iuaūi mama, e kolili āha kō ia īā h'ainaka i ka welelau ihakani, a ulu ae la na hoomanāo ana o ka wa opio i keia wahi mele i paanaau i ka wāha o na kāmalii: No ka Pueokahi k'e aloha, . Nene' aukai o Mānl, Kowelo ko hae kalannU, 1 I kā ilikai a o Mamala. _ ; E kūu hoa Aokumaia ē, e kala jnai oe ia*u, oiai o oe wāle no o kaua ka, mea paā mele. He o ia. mau ka.wUiki; i kana hāna, ke pii nēiTNuumealani, • k.i » ; ho nei la Milii, a.he aßa,\etā. ka o Kealia keia. he kihe anā, pān ka oni ana aPūpukanioē. Lele iho la ilalo hui pn iho.la me na makiaa' o ka .hana, na haip.ule o ke Akua, na makua ma ke kino, na ohana ame na lio.alpha, . e puili ana na lima me na huaolelo o "ie aloha, a £a-ē'ana n okā leb o irti koahanau, Auwe! ua hiki mai la ka oe e brotherf . .

Ae, eia o Helani la iia 2bi&aalc?a ahi ai honua, Be aUa inai hoi ka • īa Tk ia'n. nō ka'u f o Helani!" Panē no ka hoahanio, ua hookaawaīeia o T6kip rfotol 110 ftelini. ,r Amvef Aohe loa! Hli ka Āoile nt> hpi i. ktu pōno iho kā nae o n'a kamah&e, me he hekili ku'i painalo la no Pdhakoeleele, Auwe,, o kau keiki kela! HUli ao la a nana me na maka pAhaohd r d o ka leo o ka leo o Kenerala n o na maW o na maka aloha o ks mikua poili aku la me na lima aloha makua , ... ; Nana pono aku la me h« tnla la, o ka no ia mailoko msi o enaena o k* wWahi patida, a«le kt $apale ame kona aahu o ke kulana KenenLla, ua' Wwe haaoli M no oia* i Jtulana koa. oiaio. o kh hoom&iiawa-

nui no ka pono o ka malama ana i na haipule o ke Akua. | Aole no i pau pono na kukaiolelo ana, pa'e no ka leo "o ka hoahanau, aohe manawā i koe ua kokoke no ka paina awakea, nome hou ka huila o Pujftikaflioe, no ka Tolūo llotct > 1 ka hiki pono āhn a ike maka i ka nani o Tokio Hot«*l, aohe inoa a ka maka o oeoia ae ai, o ka rumi hooluana o Moana Hotel, he hapa mai ia, eia ae no ,keia iluna, huli ae la puili hou i na lima o ka hoahanau, Tbe ua huaolelo hoomaikai, a i panaiia raai e na minoaka ohiolii o ka ulumahiehie. Waiho na wahi opeope a peki hope mai la no ka ike ana i kuu hoapili paamau ia John Bull no ka hoopiha ana i ka houpolewalewa o Kane Pohu māi la oloko, luala'i iho la malalo • o ka malu o ka lau manalo, hui h»u ae la me na hoaloha iloko o na hookaau o ka hoohauoli uhane e kali aku ana o ka wa o ka ahamele. iī kuu Solomon e, e olūolu mai no kou ahonui e hoomanawanui mai i keia hookakahe anā, aka kaua e pono paaia mai no ka inoa e ko kupunakane ka moi kaulana loa i piha i ka naaūao, ame ka hoomanawanui. O ka moolelo kāūlana o ka hoomahie o Helena Simoa au e hoopuka mau mai nei āia no kona palena a hookui ka ihu ia Robaka. kela keiki e hoomā'ima'i mau mai la i Suedena; o keia 1 hoi eia no kaua i ka la mua, aia no j kona palena i ke puna poi hope loa o ka aluna alhiahi o Sept 4. Na Hana Ahamele, Bept 1. 0 ke komite nui o na hana apau, oia no ka mea mahaloia Thos. N. Haae, ke kauhaūha o na Kula Sabati o na j firona,'h iūaloko 0 ka Hall kiionioni o kuu liānohaiio E. K. Kaaua, kana aliiwahine, ame ko laua mau hoahui i malāmaiā āi na hana. Ūa Wehe mua ia na hāna 6 na kai* kamahine inakaonaona o ka Ua Kanilehūā, Auwe no hoi ka nani e! He okolP 1 ka awihi ana a ka maka te hoomahie hoi nā minOaka papalina ana, h'e palanehe hoi ke kuhi ana a na lima, a o ka oni ana a Malio me he mea la, ai.i liiina o kā papa lohi o Maukele. Pāu ia kuu hoahanau māi, ka PoTōp'eka kaulana loa ma kā haku niele Lot" K. Katiwe, ame kona puali, a'ū ē kaeti& āo h«i, oia ke pookēla loa iloko O keia Teritore holookoa, nana 'akū i kona mau maka mohala, he ulu hiahiehie hoi kāu, ke upoi iho na maka htf nāni okoa no hoi iā; ka hone ana a ka leo o ka pila, me he mea la, e tfwe maoli mai ana no i ka poli o ka ij>o. A o ka oi loa aku o ko'u hoohihi, o kela huakai ana i Kaleponi a hoi māi titi tana.

E i>&lala e, ina o kaua kalena pookela, a \ Ko hoahanau nei, aohe olelo ana a ka ua Naulu,' he hooiho wale no 1 Walakamanu, aole hoi e hihi ke manao nei koia e kakau aku ia hoahanau o kaua ia J. N. Koomoa i wahi Kelemania, Gula Lihano, Mura, Brother Lot. Hala ae la ia, kuu mau kaikamahine maka hoohie o ka wai o Puhau. I na maka no auwe! Hai malule wale e iio kahi poe, aia ko lakou mau leo nani ke pii la iluna, me ka nahenahe, a ke emi malie la ilalo, me he hanehane la. I nana maikai wale ia mai no e na maka nohea o kuu kaikamahine me na minoaka oluolu o ka wahine u'i, i papahiia e na hiohiona o ka naai, Auwe! Palahe e no ka palu o kahi poe. Lohe wale mai no keia he oiaio paha aole paha. Mai huli ka kela kaa otomobile nui i piha pōno i na paiki lolfe Bilika i ka pali o Puhau. Nalo ae la *na maka hohea o kuū niaii kMkamahine, kahea ia mai la ka '"Wai" piaka iki o Helani." 0 ke ku fie hof ia iluna; ke noke mua la hoi na waw&e' o kk lehulēhu i ka pepfihi i ka pāpafeele; iiawai nb hoi e nele ka pa 'ipaH' niua' ia, oiai he poe u'i wale no; ke nana aku k'a lehulehu i kuu mau kaikainahine he pua liko laua no ka wek£u, a kē alawa pono aku no īi'ōi 1 tia maka poniponi o kuu mau kaikamahine, o ia eha ia ou, a loāa la kā'ii kana nui o ia po i ka pulama ia lttkott mai na hoalauwili mni a Meo inā. 1? £e kani ana no o ko lakōu leo,' a|iwe, alohilohi na maka o ka lehu* "3feliu i hulali mal o fca pi!alij te pii .la kuu tenor, e au i ka wai o Waiau' i ka pikb o Maunakea, k6 nunulu wale niai la no kuu liaao me he liona poloii la i ka ha'u mai mahope, a o kuu mau wahi iehua hoi i ka wekiu e aheahe mai ana i ka piko o Hualalai, a no kuu inau kaikamahine he mau leo od fib lakou i hoopihaia me ka iih'ane, a 6iai he ūhane ko lakou hlakai. Moft)i e kuu ipo hoonee mau aku kaua imua. - Maalo ae la ke aka o na manu oō o Tfel&hi,o iā no ka wa i holō mapu mai ai ie &la o ka hoomahaō āe la o i*una paia ala keia i ka hala. Ke au la na maka o ka ike aku i ka pua fbKtia o Olaa, a \ ka laiou kani ana, I āuyre ho hoi e, he nani, hfe u 'i, hd ulumahiehie, a he koii maoli no i ka puu«#ai; nole no o ia wale, kekahi mea nāha i hooulumahiehie i ko'u hauoli āna, aka aia maluna o kekāhi makuahine ko'u hialaai nui; oiai o kona kulana /une kona mau la ua hala loa aku ia māo, o ka waiwailo o na leo mele, aka o kahā kini āna he leo ia i kiniia mal me he mea .opiopio la, a i ka hoi ana iho i ka leo kane he pipi I bulu maoli np, no ka uka wao o ke |knahiwi, a ke nuf ne.i aU ia !'o'e "e ka makuahineTeo nanf, a ma kou

ano he meakakau no ka kakou hafaā, ke haawi nui nei au i kā heln ekahi hou aku kaua i Hakalan, ia oe, a ke ole he inaū ake'ake'a, hui O ka mua loa o kuū lohe ana i kekahi lede i himeni ai i ka leo kane, oia no Uuu kaikuahine e noho mai la i Hanapepe, Mrs. Fanny Sābo, nona kela inoa kaulana e o mau nei "Ke kuahiwi o. Waialeale." O kuu 1 makuahine hoi ua alu'a oia, a o kuu kaikuahine hoi, aia no na pua i ka wekiu o Kukuiolono. l"a hookuuia na hana ahamele me ke mele Lahui "3tar Spaugled Banner." Mahopa iho oia imalamaia ai na hana hulahnla i alakaiia e na leo mele ame na mea kani e kuu hoahanau Poropeka. Ke niniu Ia lakou la, wili ko ka akau he \ime hoi ko ka hema, he hoohehelo ia la. Ui mai la kekahi o na lede u'i loa o ka paia aala ia'u, pehea ka hoi oe e Kawewehi i ka lakou la niniu mai? Eia no hoi ka'u pane, āohe wali 0 kela ai ia'u, a ina""o ka ai a na kupuna o kakou he mamo keia aa Pali, he po-ha ka auwae, a he 'pua na Maulua he hiu palaka ka wāi o Weloka; a hu ae la ka makou aka; a iloko o ka manawa kupono 'i hookuuia ai na hana me ke mele kaulana a ka kakou makuahine ,Moi\vah4fte Liliuokalani o Aloha oe. Ua malamaia na hana o ia po me ka hauoli ka ulumahiehie ame kā maluhia, a ua hoi aku kela ame keia no ko lakou mau home pakahi me ke ohohia nui; ā o na loaa o ia po he $138.05 nk loaā ia a ka pelehu h'e pokeokeo. , *Na Hana Hoolaulea Sept 2. Ma keia ahiah; i malamaia ai na hana hoolaulea, malalo o ke alakai anā a na Hope Peresidena Nui o na C. E. Mrs. N. P. McDougall o Hawaii Komohana, ame Mrs. Wm. Laeha o Hāwaii Hikina. y Na hāna ahamele o ke ahiāki mua i hala ho ke kino ia, a b keia hoi no ka uhane. Nani na mele i himeniia mai ai e na Ahahui C. E. like ole, he mau hilneni no i maaman i ke meleia 1 na' wa apau f aka o ka hapai ā ka uhane, ua hooi loā ia ae k& nkm ō na mele apau. Mahope iho o ka hookuu ana o na hana C. E., i malamāiā ai meaai māma, o ia no ka tce cream, hu'ihn'i o ka ukaiu o Puhoehoe na meaono palupalu 0 Tokio Hotel, ame nā Soda water o ka hauoki o Mauiiakea. Ua āi a lawa 1 na mea i hoomakaukauia e na kamaaina, a koe aku no ka ,nui. O ka r u wale no i lohe mai ai o ke kahu Ekālesia o Waimea ka oi ma ka āi ieā croam, oiai ua loaa iāia kā heiu o 10 pa. Helu eknhi ka makua! Na Hiineni Hookukn Sel*b 3. O keia paha kā hana pookelā loa i kāu ntii aku ni kn mānao o lik leKulehu e ike pnno i na mea apāa, oiai ua kukala mua mai kē koinite ntti Mr. Thos. N. Haae, he ipiua makana e haāwiia ana. 0 ka mūa hē Baibāla wāi gula i ka papa himeni helu ekahi, a he Baibala maoli i ka papā himeni helu elua. O na papa himeni i komo iloko oia hana o ia keiā: Helāni, Ke* alakekua, Hookena, Kealia, Laupāhoehoe ame Hilo. Loaa mai la ka lono, eia aku o Hilo me 36 haumana, auwe!, i kela heluna no kau ak weli j nā pāpa e ae koe no o Helani, oiai aohe he hopohōpo iloko oua. Elike me ia i hoike mua ia aē'la, o ka papa himeni nui loa o na haūmana 0 ia no o Hilo he 36, a o ka hāahaa loa o ia o Helaui, nona ka huina haumana o 11. Ui aku la au i ka'u īnaū keiki ins e maikai ka onli hooholo a ke komite 1 keia po, alaila e ko auanēi ka olelo kaulana a ko kakou mau kupuna/'He puali wale no ka hau nui i ka hāu iii," a o ka mea i ikeia, lilo ākuOa na maka i Mānu'a, ku iho la ko māieou moku i Māhaulepa i kapakai o Kahokahokla. Aloha no.