Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 39, 30 September 1921 — MAKAUKAU KE KOMISINA HOOPULAPULA NO KA HANA. [ARTICLE]

MAKAUKAU KE KOMISINA HOOPULAPULA NO KA HANA.

Ha ka noho ana ac o ka halawai a ka hookumu ana i ka hana maliiai, ma Poalua nei', i laweia ae ai kekahi keehin£ ano nui, no ka hoonee koke ana aku i na hana hoopulappla imua, ma ka hookumu ana i ak hana mahiai, ma na hapa mauka o na aina o Hoolehua ame Palaau. 4 Me kela manao iloko o na komisina ka hookumu ana aku i ka hana niahiai ma kela mau aina, ua haawiia aku ke kauoha i ke Kakauolelo Cooke, e hoomakaukau mai oia, a wailio ac ma ka halawai a ka papa komisina, i kekahi hoike, o hoakaka ana ina hoolilo cf kela hana, pela hoi na ano e hoohauaia aku ai, i walii e loaa mai ai ke kulaaa holomua. ka pono nae o kela hana hookumu i ka oiliana maliiai, ua hoakaka ae ke Kakauolelo €ooke, i kona kukakuka ana me kekahi poe, i loaa ia lakou na ma'nao makee no ka hana hoopulapala, a mai ia lakou mai i loaa ai kela noonoo, 110 ka liookumu koke ana aku i ka oihana mahiai, ma kela mau aina, i hoikeia ae nei maluna, aohe mea pono hoi e lioolimalima ia aku kekalii kanaka hapa-Hawaii, i loaa iaia ka ike ame ka makaukau i ka oiha- [ na mahiai, no kela hana.

Wahi aua, aia kekahi mau ano meakanu i kupono loa, e hoomaka koke aku ke kanu ana. i keia mau mahina 0 ka hooilo e hoea mai ana, a mahope iho o ka maopopo ana o kela mau meakanu, alaila c hooinaka koke ka hoomakaukau ana, no ka hoea mai no 1 ka wa e hoi aku ai o na kanaka a noho ma kela mau aina, aohe he kakali ana aku, aka e hoonee koke ia aku na hana apau imua, no ka liolomua o ka hana hoopulapula. Ua waiho hou ae no hoi ke Kakauolelo Oooke i kokahi papnhana, elike me ia i kauohaia aku ai iaia e hoomakaukau, nia ka halawai mua aku o ke komisina, no ka pono o ka hana hoopulapula. O ka mua, o ia no ka hoomaka ana aku e hoomaopopo i ka nui o ka iliaina o kela ame keia wahi i manaoia, no ka hana maliiai, ka hana hanai holoholona o ka papa ekahi, ame ka papa elua. O ka lua, o ia no ka nui o na eka aina, o kela ame keia ano aina e maheleheieia ai, 'a liaawi aku no ka poe hoopulapula; na ke komisina ponoi 110 nae e hooholo i kela ninau, me ke kokua pu ana aku a leekahl moa akanuū i ka oihana mahiai. O ke kolu, o ia no ke ana ana aku ! na aina, me ka mahelehele ana, i loaa ai na alanui, ame kahi o na laina paipu e hoomoe ai. O ka eha, o ia no ka hoomakaukau ana i na palapala noi pa'ihakahaka, a puunaue aku iwaena, o na kanaka, n pela hoi ke ano o ka wae ana ae, i ka poe kupono no ka hoi ana aku e noho ma na aina' hoopulapula. TJa hooholo pu ae no hoi ke komisina ma kela halawai ana, e kauoha ana i ke kakauolelo, e waiho aku iloko o ka lima o kekahi enekinia, e noh§ hana nei malalo o ke Teritore i keia manawa, i ka haia, no ka imi ame ka huli pono ana i na alahele e hoolakoia ai na aina me ka wai, no ka pono o ka poe hookuonoono, e laa ka wai no lakou e hooliana ai ma ko lakou mau liome, u no na hololi(Jona hoi. Ma kela halawai ae a ke komiaiua ka Loio Kuhina Irwin, a walii ana, ua hiki i ke komiaina, mailoko ae o koua waihona, ke hoolilo aku, i wahi e loaa mai ai ka wai, no na home hoopulapula, me ke kauka'i ole aku, a hooliolo mai ka ahaolelo i kekahi haawina, no ia hana, a mailoko ae no hoi o ia waihona, e hooliloia aku «ai no ka li'ookumu ana i ka oihana mahiai. No ka hoonee ana aku nae i na hana hoopulapula imua, iloko o na pule kaikahi ma keia mua aku, e holo kino nku ai ka papa komisina hoopulapula holookoa no ka Mokupuni o Molokai, no ka ike maka ana i na aina hoopulapula no lakou iho.