Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 40, 7 October 1921 — Page 5

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NA HANA HOONI UHANE O KA AHA EUANELIO O KA MOKUPUNI O HAWAII MA KEALIA-UKA KONA HEMA

 

(Mai kela pule mai.)

 

Mamua of ka manawa no ka hana ua ikeia aku la na papa himeni like ole a hi-o ana ma-o a maanei, e hoohehelo ana na lede i ko lakou mau kulana like ole, e anapa mai ana na daimana e oa ka mai ana na-momi, e hulali mai ana na gula mai ke poo a na manamanalima, a hoouweuwe mai ana ka nehe ana a ke silika, auwe no hoi ka nani e!

 

Hui iho la me ia mau kaikamahine a'u o Waiakaea, Mrs. Robt. W. Davis ame Mrs. Maria D. P. Haleamau, kuu mau makuahine hanohano, Mrs. Kaihe, W@ Laa ame Mrs. Samuel Kaaumoana @ ke hoomanao ae, aloha no na la o ka luakini o Kaumakpili, e noho kahuia ana e kuu makua aloha ka Rev. W. N. Lono, ua hala oia a koe hookahi iho kuu hoaloha ka Rev. S. L. Desha.

 

 

Ke nana aku no i kuu mau kaiakamahine, he kulana ulumahiehie me he mea la no, e i mai ana, e aha'i ana o Hilo i ka lanakila. Aole au mau hookukahekahe hou e  ae, oiai ua kokoke mai ka manawa, aka e hoomaopopo po@e aku au i ke kulana o na papa himeni ame na alakai penci:

 

Hilo i alakaiia e kuu hoahanau Harry Naope, Esq`.; Laupahoehoe, i ala@aiia e William Laeha, Esq.; Hookena, (Kealia) i alakaiia e Albert @Waiau Esq.; Honaunau, i alakaiia e ka Poropeka Lot K. Kauwe, Esq.; Kealakekua, i alakaiia e Miss Mary Kahiwa; Helani i alakaiia e ka Hon Henry L. Kawewehi. O ke komite i kohoia no ka noonoo ana i ka papa nana e ahai i ka lanakila oia no o Rev. H. P. Judd, @@nahoomalu, Rev. James K. Lota, ame Mr. Lowell Kupau o ka Makani Kaiaulu, na lala.

 

Aole a'u neepapa ana i na kani like ole a kela ame keia papa himeni, aka na laweia mai na kani nani like ole e kela ame keia papa himeni me keia manao nui no, o ka aha'i i ka lanakila, a  komo iloko o ka lima o ke komite, o ia hoi na lunakanawai, e haai mai ai i ka olelo hooholo.

           

He manawa hoomaha ia e kali aku ana o ka olelo hooholo e nune ana kela @me keia e liki paupaka ana uo hoi, o eia wale no ka Helani i hoopua ae ai, in a ma ke ano himeni uhaue, a e hoomaopopo pono ia ke ano o ua himeni la, a he himeni hoi i hookumu mua loa ia ai e na makua misionari, i pae mua mai ai ma ko one aloha Kaiakeakua ma Kailua, a o ka himeni pookela loa hoi i hookumu mua ia ai iloke o ka noonoo o ko kakou mau kapuna, o ia hoi "He Akua Hemolele," alaila na Helani e lawe ka makana, a in a ma ke ano le'ale'a a hoohauoli, koe aku ia.

My dear Henry Naope ame kou puali himeni, a pela pu hoi me kuu Poropeka Lot K. Kauwe, e lawe aku i ka Helani hoomaikai me ka manao maikai me ka puuwai hauoli, ame ke aloha uhane oiaio.

Na loaa no na hana hookup he $169.15. Hoi keel ame key no na home like ole, me ka haul, a waiho aku la iloko@o ka pali of Niolopua.

 

Na Hana Hoike Kula Sabati Sept 4.

Ala ae la ia hora poniponi o ka wa!ao Sabati e liuliu ana, a e hoomakaukau ana. no ke koena hope loa o ka ke Akua hana. o ia ka hoike Kula Sabati Nui o na Kona. He la ia a ke Akua Hoano Loa i haawi mai ai @ Kona Nani Nui iloko o ka malie, ka oluolu ame ka eehia.

 

O keia malalo iho nei, ka papa kuhi-k@hi hana o ka la elike me ia i hoo@@kaukaunia e ke Kahu Kula Sabati Nui o na Kona, a komite nuie hoi o ua @@@a apau.

 

Papa hoonohonoho o na hana Hoike Kula Sabati ma Kealia-Uka.

 

Na olelo hoolaha mai ke Kahu Kula Sabati Nui mai. Himeni L. H. aoao @@ Pule, Rev. John Keala, Kahu Ekalesia o Pukaana. Hoike papa poki, o Kekaha, alakai Miss Kane, papa Makua Kekaha, alakai Daniel K. Komomua, papa Pokii o Mokuaikaua, Miss Lani Akana, papa Makua o Hela@i, H. L. Kawewehi, papa Pokii o Lanakila o Miss M. Kauhaihao, papa Ma@@a o Lanakila, S. H. Kelii, papa Hui o Kona-waena, Mrs. D. M. Wells. Lulu Kula Sabati e alakaiia e ka mea Hanohano Henry L. Kawewehi me ka himeni "Lulu i na Hua" na loaa $150.00.

 

Hoomaikai a na Aha Ekolu, Ekalesia Kula Sabati ame C. E. ka Ekalesia o Pukaana ma o ke kakauolelo la, Rev. Wm. M. Kalaiwaa. Pau ia, hoomaka hou na hana hoike. Hoike o ka Ekalesia o Pukaana elike me ia i maheleheleia penei:

 

Hoike Papa Pokii Honaunau, alakai, Mrs. Lydia Kekuewa, papa Makua o Honaunau, alakai Poropeka Lot. K. Kauwe, papa Kula o Kamehameha, alakai Lowell Kupai A @, papa Makua o Kealia, alakai, This. N. Haae, papa. Opio o Kealia, alakai, Albert Waiau, papa Pokii Kepani, Kealia, alakai, Mrs. Katy Kaai, papa Pokii Hawaii, alakai, Miss Nalehua Keala, pau iho la ka mahele o Pukaana.

 

Hoike papa Pokii o Keohe, alakai Eddie K. Iona, papa Makua o Kaohe, alakai, Eddie K. Iiona, papa o Puna, Paia ala, alakai K. K. S. N. Kini Aki, papa o Hilo, alakai, Harry Naope. Pau iho la na hana Hoike Kula Sabati.

 

Na manao paipai hooni uhane mai ia Hon. Judge J. W. Thompson, Rev. H. P. Judd, Lowell Kupau, ane ke ahikanana o ka uhane Rev. S. L. Desha. Himeni hookuku L. H. aoao 100. Pule hookuu i ka Rev. H. P. Judd.

 

I mea e hoopolokeia ai na hana me he mea la, o keia ka hoike Kula Sabatimua loa i hooi loa ia ae na hana maamua o na hoike o na makahiki i hala, oi ai ua hele maoli no a piha, o ia hoi Le-i Kohala i ka Nuku na kanaka, a oiai na malamaia na hana hoike mai ka leo aku o ka Luakini oiai ke anaina holookoa e nonoho aku ana iluna o na noho iloko o ka papa luakini, a o ka elua iho la keia o na hoike Kula Sabati i malamaia ai elike me ia, a o ka mua loa ma ka Ekalesia o Kaahumanu ma Wailuku, he mau makahiki ae nei i hala.

 

Ma na hana Hoike Kula Sabati apau, Auwe! he nani hoi kau, aohe mea a ka naau e hoohalahala iho ai, ua unuia mai na nani like, ole a imua o ka maka, e lelele ai ka naau o ka hoomaloka i ka piha hauoli.

 

Huina nui o na haumana, na Kula Sabati o na Ko@@, 294; Kula Sabati o Hilo; ame Puna, @9; huina pau loa 343; na makaikai, 200, huina nui 543.

 

Na loaa apau @i komo i ka lima o ke komite, o na lo@a Ekalesia, Kula Sabti ame C. E. ame na kokua e ae ia S. Lozaro, $522.00. Loaa haiolelo Lowell Kupau Set.1, $45.00, na loaa ahamele, $138.05, na loaa himeni hookuku, $`69.15, na loaa hoike Kula Sabati, $150.00; huina o na loaa, $1,024.20.

 

No na hoolilo, o ke komite, ke kuleana.

 

Iwaena o na makaikai a kou meakakau nei i ike aku i na hana hoike Kula Sabati, Hon. Judge, J. W. Thompson, Mr. ame Mrs. Thos. C. White, Mr.s C. J. Robison, Mrs. Hannah Paris, Mrs. D. S. Wall, Mr. John Hills, James Ako, Dr. O. A. Jeffregs, Miss Anita Kanoholani, Mr.s Geo. J. Kauhaihao, S. W. Kaai, Kaikano Alika, Capt. D. M. Kiliuahe. M. D. McKillap, Mr. ame Mrs. Francis K. Akana, Mrs. W. P. McDougall, Mrs. Caroline Ne, Mr. ame Mrs. Maunahina, Mrs. S. L. Desha. Na kahu ame na elele o ua aha ekolu. Ua hookuuia na hana iloko o ka hauoli, ka ulumahiehie ame ka maluhia.

 

No na meaai i hoomakaukauia, ma keia mahele o ke ola kino ua ai a ua lawa i ka lokomaikai o ka Ekalesia o Pukaana, mai na io holoholona, a ko ka moana, e hoomui hana ai ke helu papa aku, a lohe mai la kou meakaka@ nei, he nui ka ka poe i ma'i, o ke kumu no, no ka ai hapuka hoonuu ino i na on a o Kona.

 

I kuu hoopau ana i keia, e ae mai e ka Ekalisia o Pukaana, e lawe aku i ka'u mau hoomaikai ame ka Ekalesia o Helani, no ka'u malama maikai ana mai ia makou, ka ai ka i'a ame kahi e hooluolu iho ai i ko makou mau pauku kino.

 

Ke hoomaikai nui nei i ke komite nui, kuu makua S. Lazaro, kuu hoahanau ke komite nui o na hana apau, Thos. N. Haae, kuu @ mau makua na kaikamahine, ame na kaikuahine hoomanawanui, a mawaho ae o ia, e haawi hou aku au i kuu hoomaikai palena ole i kuu hoa hanau, i lawe ae i ke ko'iko'i o ka haua hoomanawanui no na mea e oluolu ai e kino Mr. Ikaika Aiona, oiai aole a'u la i ike aku iaia e komo wahi a'ikala mai ana ahiki i kuu haalele ana aku iaia.

 

E kuu Solomon, unamuli o ke kakahe loa o ka hele ana a ka peni, ua poina an i kekahi o na kalapu himeni i komo pu mai iloko o ka ahamele, o ia hoi ko kalapu o ka Makani Kaiaulu, o ke alakai ia ana e Lowell Kupau, me ke gita, a'u e olelo nei, mikomiko ke keiki o ke Kaiaulu, a pela pu no hoi me ke kalapu he duet a na Miss Keala, e lawe aku i ka'u mau hoomaikai nui.

 

Okeia ka panina o ua hana hooni uhane, a iloko o na hora molehulehu o ke ahiahi Sabati, i haalele aku ai i ka makua, ka hoahanau ame na hoaloha iloko o na puili lima aloha ana; nome ka huila o Pupukanioe, ahiki i ka home i na @bra o ke aumoe.

 

Haklia no haiku i ka home, kau ke poo i ka uluna, pili o Kauhikoa ma ka aoao o Welehu ka malamalama, aole lohe ae i ka hana a ka ihu, oiai o Niolopua e kaomi ana i ka hanu.

 

Me na hoomaikai he nui ia oe e kuu Solomon hoomanawanui, ame na keiki o ka papa uwila a hui hou aku i ka wa pono.

           

Owau iho no.

H.L. KAWEWEHI

Kauhou, Hawaii, sept. 10, 1921.

 

KAHEA HALAWAI

 

E halawai ana ka Ahahui a na Lahainaluna o Maui, Molokai ame Lanai, ma ke Town Hall. Wailuku Oct. 12, hora, 10 am. elike me ka hoopanee ana mai Lahaina mai.

 

Ua makemakeia na Luananui ame ka Papa Alakai e hiki kino mai.

           

JOHN W. KALUA,

Lunahoomalu.

Wailuku, Sept. 28, 1921.

 

MOOLELO O KA AHAHUI C. E. O NA MOKUPUNI O MAUI, MOLOKAI AME LANAI, KAU O SEPATEMABA, 1921, MA WAINEE, LAHAINA MAUI.

 

Noho ka halawai haua a ka Ahahui C. E., i ka auwina la Poaha, Sept. 15, 192, hoa 1:30 pm, a pau i ka hora 5:30 pm. Hoomakaia na hana me ka himeni 163 L.H., me ka pule a ka peresidena. He mau manao paipai mai ka perseidena mai, i ua lala o keia aha, i ka hana a ka uhane iloko o kela ame keia mea pakahi.

 

Hoomaopopo ia na lala o ka aha: Paia C.E. St., Mrs. H. Kahaawinui; Mrs. Alice Kahoe elele; Paia C. E. Jr., Mrs. Lum Ho, alakai; John Hokoana, elele; Haliimaile C. E. Sr, Mrs. Ehta Faufata, elele; Kahuli C.E. Jr., Mrs. Alice Kahoopii hope alakai, Miss Dessey Koon, elele; Kalanikahuahou C.E. Sr., Mrs. Kanae perseidena; L.A. Ka@ae elele; Kalani Kahua Hou C.E. Jr, Annie Mitchell, ope alakai; Miss Hattie Davis elele; Wainee C.E.  Sr, Mrs. Mary Chau Wa, perseidena; Mrs. Lilian Heram, elele; Kamaloo C.E. Sr., Mrs. Kekoa, perseidena; Chas. Kaanoi, elele; Kaahumanu C.E.Sr., Mrs. A. Kaumeheiwa, perseidnea, Mrs. K. Kauia elele; Keanac C.E. Sr., Mrs. Hamaia elele; Waikapu C.E. Sr., Mrs. Pua Palekai, elele; Kaanapali C.E., W.E. Saggey elele;Wananalua C.E. Sr., D. K. Wailehua elele; Kaunakakai C.E. Sr., Mrs. Nakaleawe elele; Keawalai C.E. Sr, Mrs. Ulualoha Keliiaa elele; Kaluaaha C.E. Sr., Dibble K. Ilae elele; Waialua me Honouli, C.E. Sr., Mrs. Kaulili, elele; Mrs. K. Aliona, Mrs. H. Kukahiko Mrs. E. N. Pake.

 

Na kahunapule ame na haiolelo Rev. L. B. Kaumeheiwa, Rev. Moses M. Kahiapo, J. P. Inaina, J. K. Kahoopii, R. J. K. Nawahine, J. W. Kalua, M. P. Waiwaiole, James L. Davis, E. E. Pleasant, E. M. Kapoo, John Kukahiko, J. H. I. Kealoha, Daisy Kalaaupa, Mrs. Lum Ho, Daniel Kaleialoha, S. K. Kaailua, J. W. Kawaakoa, Erdman, Rev. I. D. Iaea, Joseph F. Welch, J. S. Poepoe, Mrs. Inaina, J. M. Uwahinui, Kealoha Kalaaupa, Rev. Dekay, Rev. Tate.

 

Hoolaha mai ka peresidena i na komite o na hoike papahelu, D. K. Wailehua, S. K. Kaailua, me Mrs. E. N. Pake komite o ua hoike elele, C. E., L. A. Kanae, Dibblye K. Ilae, Daisy Kalaaupa, komite imihana, J. W. Kalua, W. E. Saffery, Mrs. Lum Ho, komite hoalohaloha S. K. Kaailua, me J. W. Kawaakoa, komite pa'i Moses Kahiapo.

 

He noi na John Hokoana Jr., e lilo o Mrs. Alice Kahokuoluna i hoakuka no keia aha, a pela pu no me na lala e ae o na aha elua i hiki mai, kokuaia a hooholo ia.

 

Hapaiia ka heluhelu ana i na hoike papahelu. Na Mrs. Mary Chau Wa i ka hoike papahelu o Wainee. Na Mrs. Kaumeheiwa i ka hoike papahelu o Kaahumanu Sr., me $1.00; na Mrs. Naehu Kaaihue, he hoike papahelu o Kahulni Sr., me $1.00; na Mrs. A. Kahoopii hoike papahelu o aKhului Jr., me $1.00; na Mrs. AliceWong, hoike papahelu o Puunene Camp 1, me $1.00; na Mrs. H. Kahaawinui. hoike papahelu o Paia Sr., me $1.00; na Mrs Kanae, hoike papahelu o Kalani Kahua Hou Sr., ms $1.00; na Lum Ho, hoike helu o Paia Jr., me $1.00; na Mrs. Kekoa, hoike helu o Pupukanioe Rs., me $1.00. Hapaiia na hoike papahelu kino ole; na ke kakauolelo i ka hoike papahelu o Haliimaile Sr., me $1.00; no ka hoike papahelu o Kalaiakamanu Sr., me $1.00, no ka papahelu o Kaluaaha Sr., me $1.00; no ka hoike papahelu o Kalani Kahua Hou Jr., me $1.00; na ka hoike papahelu o Paihiihi Jr., me $1.00; no ka hoike o Kaupo Sr., me $1.00; no ka hoike o Keawala'i Sr., me $.00; na ka hoike o Kihei me $1.00.

 

Nau aia na hoike elele C. E. Sr. Na Mrs. L. Hiram, hoike elele o Wainee Sr. me Ltd., ua W E Saffery, hoike elele o Kaanapali Sr., me $2.00; na Mrs. K. Kauia, hoike elele o Kaahumanu Sr., me $2.00; na James Kamakele, hoike o Kahuli Sr., me $2.00; na Mrs. Pua Palekai, hoike elele Waikapu. me $2.00; na Mrs. Bessey Koon, hoike elele Jr., o Kahului me $2.00; na Miss R. Kekua, hoike elele C. E. Sr., o Puunene Camp 1, me $2.00; na Mrs. Alice Kahoe, hoike elele C. E. Sr., o Paia me $2.00; na John Hokokaua hoike elele Jr., o Paia me $1.00; na Mrs. Esta Faufata, hoike elele C. E. Sr., o Haliimaile $2.00; na L. A. Kauae, hoike elele St., o Kalani Kahua Hou me $2.00; na Mrs. Hamaia hoike elele C. E. Sr., o Keanae, me $2.00; na Mrs. Kaulili, hoike elele C. E. Sr., Waialua, me $2.00; na Mrs. E. N, Pake, hoike elele waha o Kihei, me $1.00; na D. K. Wailehua hoike elele C. E. Sr., o Wananalua me $2.00; na Mrs. Ulualaho Keliiaa, hoike elele C. E. Sr., o Keawalai, me $2.00; na Mrs. Nakeleawe, hoike elele o Kalaiakamanu me $2.00; na Chas. Kaanoi hoike elele o Pupukanioe, Sr., me $2.00; na Dibble K. Ilae, hoike elele Kaluaaha Sr., me $2.00.

 

Hapaiia na hoike elele C. E. kino ole e ke kakahuolelo i ka hoike elele C. E. Sr., o Paihiihi, me $2.00; hoike elele C. E. Jr., o Paihiihi, me $1.00; hoike elele C. E. Sr., o Kaupo, me $2.00; hoike elele C. E. Sr., o Nahiku, me $2.00:

 

Hapaiia na hoike komite kiai me komite hoeueu, na Mrs. W. E. Saffery, hoike komite hoeueu, na Mrs. W. E. Saffery, hoike komite hoeueu o Maui Hikina; na Mrs. A Kahiapo, hoike komite hoeueu o Makawao Akau; na Mrs. H. Kukahiko, hoike komite hoeueu o Makwao Hema; na Mrs. Nakeleawe, hoike komite kiai o Molokai; na Mrs. L. Machado, hoike komite kiai o Makwao Akau:

 

He noi na R. J. K. Nawahine e kapaeia na rula, kokua ia a hooholoia.

Hoike a ke komite imihaua:

1. Hoike hui o na C. E., i ka Ahahui Paeaina:

2. Lilo kaahele o ka peresidena nui i Amerika:

3. Koho ana i komite hoeueu nui no na C. E. iloko o ka Mokupuni o Maui, Molokai ame Lanai.

4. E lulu dala mai keia aha.

5. Lilo o ka Pereseidena ame ke Kakauleka i ka Ahahui Paeaina.

6. Lilo o ka Peresidena me ke Kakauolelo i keia aha.

7. Ka Kunuhi ana ae i ka buke olelo Haole Experts ma ka olelo Hawaii.

 

Hoike hapa keia a ke komite imihana, heluhelu ia a apanoia: Kumuhana (1) Ka hoike hui o na C. E., i ka Ahahui Paeaina ame ka himeni hookuku; waihoa ia iloko o ke komite wae, W. E. Saffery, L. B. Kaumeheiwa, R. J. K. Nawahine, Rose Milikaa. Kumuhana (2) Lilo kaahele o ka peresidena nui i Amerika, hooholoia e uku kela ame keia ahahaui i $4.00 pakahi. Kumu hana (3) Koho ana i komite hoeueu nui no na C. E., hooholo ia o Rev. Moses M. Kahiapo ke komite hoeueu nui kaahele. Kumuhana (4) Lulu dala mau a keia Aha, loaa lulu $41.20. Kumuhana (5) Hooholoia i $25.00 pakahi mai ka peresidena ame ke kakauleka. Kumuhana (6) Hooholoia ka lilo o ka peresidena ame ke kakauleka o keia kau he $10.00 ppakahi. Kumuhana (7) Hooholoia e waiho iloko o kekahi komite nana e hooponopono. Hoolaha mai ka peresidena i ke komite no na hoike komite hoeueu ame komite kiai, oia o J. L. D. Kealoha, Chas. Kaanoi, ame Mrs. Makahio. Hoolaha mai ka persidena i ka la hoike o na C. E., elike me ka na komite hoeueu i hooholo ai i ke Sabati ekolu o Oct. 16. 1921, e malamaia ai keia la hoike Rally ma na apaua, e na komite hoeueu. Na Mrs. Daisy Kalaaupa he olelo hooholo, e uka ka peresidena ame ke kakauleka i $10.00 pakahi kokuaia hooholoia. Huina nui @ na dala i ohi ia e ka kakauolelo no ka peresidena nui i Amerika he $60.00. Na R. J. K. Nawahine he noi e hoopanee keia aha kokua ia: Hookuuia me ka himeni 162 L. H. N., me ka pule a ka Ahahui.

 

La Hana 2; Sept. 16, 1921.

 

Noho hou keia Aha i ka auwina la Poalima hora 1:30 p.m., i ka hora 2:00 p.m., L. B. Kaumeheiwa peresidena, Moses Kahiapokakauolelo. Hoomakaia na hana me ka himeni 99 L. H. N., me ka pule a Rev. J. K. Kahoopii. Na ka peresidena i hoolaha mai na hoike komite i makaukau, na L. A. Kanae i ka hoike komite o na hoike @lele C. E. Sr., ame Jr., nona ka huina o 22. Heluheluia keia mau hoike apanoi. Na S. K. Kaailua i ka hoike komite o na hoike papahelu, nona ka huina o 18 ka nui, heluheluia a aponia me ka olelo mai ke komite mai he mea pono e hoopihapihaia na hoike papahelu me ka ike mua o ke kakauolelo a i ole ke kahu ekalesi. Na S. K. Kaailua i ka hoike a ke komite hoalohaloha no D. W. Napihaa ame Mrs. K. Kaina, heluheluia a aponoia. Na Mrs. Lum Ho, he noi e lula dala keia aha no ka ohana i pilikia m@ Wailuku, loaa lulu he $10.00; haawi ia ma ka lima o ka peresidena. Hookuu me ka himeni 93 L. H. N., me ka pule a ka Ahahui.

 

La Hana 3, Poana Sept. 17, 1921.

 

Noho hou keia Aha i ka auwina la Poaono hora 1:30 p.m., a pau i ka hora 2:30 p.m., ka peresidena ma ka noho hana ame ke kakauolelo. Hoomakaia na hana me ka himeni 40 L. H. N., me ka pule a ke kakauolelo.

 

Hapaiia ka hoike a ke komite wae. Na R. J. K. Nawahine, i hoolaha mai he 3 papa himeni, hookahi no Molokai, a i Maui nei he 2; e hookuku mua keia mau papa himeni, mamua o ka hele ana, a ua ae ia kela ame keia apana e hana i papa himeni no keia kumuhana. Heluheluia a aponoia.

 

Na J. H. I. Kealoha. hoike komite o na hoike komite kiai me hoeueu; heluheluia a aponoia. Hapaiia ka hoike a ka puuku o keia Aha ame ke kakauolelo, koena dala ma ka waihona $154.20. Heluhelu a aponioia. Hapaiia ke koho ana i komite hoeueu hou no Maui waena, o Mrs. Alice Wong komite heoueu a o Mrs. A. Kaumeheiwa komite kiai, kokuaia a hooholoia. Hoolaha mai o Rev. I. D. Iaea ka mea nana e malama ka halawai pule kakahiaka nui Sabati, oia me Mrs. Alice Kahokuoluna, mokuna heluhelu Baibala Halelu 46:1-10. Kumuhana ka mana mai luna mai. He noi na R. J. K. Nawahine e hoomanaia ke kakauolelo o keia aha e hana aku i olelo hoomaikai i ka Ekalesia o Wainee. ke Kula Sabati, ka Ahahui C. E., ame ke komite malama ola, a e heluheluia keia olelo hoomaikai i ka wa o na hana hoike Kula Sabati me C. E., i ke Sabati ana ae, imua o ka Ekalesia o Wainee, Lahaina. Maui, kokuaia a hooholoia. He mau manao paipai mai ka peresidena mai, kekahi kau holomua keia o na hana, me ka maikai, @ @@ ke Akua e kokua mai ia kakou apau; a hui hou aku no. Hoolaha hou mai ka peresidena e hookuu loa ana keia Aha ma ka Sabati ae o Sept. 18, 192@.

 

Hookuu me ka himeni 196 L. H. N., me ka pule a ka Ahahui.

 

La Sabati Sept, 18, 1921. Heluhelu ke kakauolelo i ka olelo hoomaikai imua o ka Ekalesia o Wainee, elike me ka mea i hooholoia.

 

Olelo Hoomaikai i ka Ekalesia o Wainee, ke Kula Sabati, ka Ahahui C. E., ame ke Komite Malama Ola.

 

O makou o na lala apau o ka Ahahui M. E., o na Mokupuni i Maui, Molokai, ame Lanai, ke haawi aku nei makou i na hoomaikai ana ia oukou a nui loa, no ka oukou hookipa ana, ka hooaumoe aan, ame ka malama ana i na mea e oluolu ai keia kino. Ke pule nei makou i ke Akua Nana no e ninini mai i Kona Uhane Aloha maluna iho o oukou, a e hoopiha iho i na mea maikai ia oukou a ia kakou apau iloko o ka nani ma Iesu la ko kakou Haku, mai keia manawa aku a hui hou i loko o Kona aloha. Huina nui o na loaa o keia Aha i keia Kau $143.20.

 

Me ka haahaa.

MOSES M. KAHIAPO,

Kakauolelo Ahahui C. E. o Maui, Molokai, me Lanai.

 

IKE I NA PALI HAULIULI O KOOLAU.

 

E kuu Kilohana Pookela, ame kou kapnea kaulana, Aloha nui loa: -E ae mai ia'u no'u kekahi keena kaawale o kou oneki hihimanu, i piha me na luhiehu o na mea nani a kaulana o ka honua a ke ao nei e hauoli nei.

 

Haalel ia Pauaoa i ka liko lehua ma ke kakahiaka Sabati, Sept 18, 1921, nei, maluna o ka moku kaa o kuu J. K. Mokumaia, a o ka hora 8:45 a.m. ia ma ka'u manawa.

 

Ma keia huakai, ka'u mama ka'u mau kaikamahine elua, ka'u hunona kane Isaac Sanford ame na moopuna elua.

 

Eia ua mokukaa nei ke holo nei me kona mama holo mai ka home aku a hiki ma ka huina o Waipiula i ke alanui Nuuanu, me ka holo kiau ana o ua lio holo mama nei, a hoomanao ae la ia:

Nuuanu waipuna a ke aloha,

Kukilakila i ka ua popokapa.

 

Hoea i Maunaala, ka ilina kaulana o na lani alii e moe ana i ka moe kapu Ni'o o Niolopua, a o Hanaiakamalama aku ka home o kuini Kaleleo nalani i hanau ai.

 

O Hanaiakamala keia, "wahi a ke kalaiwa i kuu kaikamahine Mrs. Hattie Sanford, a o kahi keia o Emma Kaleleonalani i hanau ai, a aia no kona mau lole o ka wa bebe ke waiho nei me ka maikai.

 

Ke nee la no ka lio hao me na kapuai laholio me ka mama luaole, a o ka nuku o Nuuanu ka pahu hopu, a ku iho la ua lio hao nei no ka hoomaha liilii ana no ka manwa, a lele iho la na kamahele a kilohi aku la i ka waiho kahela mai o Mano Kaneohe, ame Kini Kailua, a me Koamokumoku o Heeia, a aia hoi o Mokapu ame na moku manu e au ae ana i ke kai me he manu la e lele ana.

 

Pau ke paikii ana, hoomaka aku e nee ua lio nei ahiki maluna pono ae o kahi i kapaia o Kawai kilohi o ka u'i o ia mau la (Kilo helehelena) a kauoha hou mai la ke kalaiwa e lele ilalo a hoohana hou ke aniani hooleleaka no ka u'i ame ka niho mole o na helehelena.

 

Eia makou ke nee nei nomua a o Kaneohe keia i kaulana he mano Kaneohe keia i kaulana he mano Kaneohe, a ke makaikai aku la kou mea kakau nei i na makaikai aku la kou mea kakau nei i na hiona kilakila o keia mau kaiaulu kamahao.

 

O kekahi o na hiona kamahao i ko'u mau kiionohi, oia no na paia ku kilakila o na pali nihoniho e ku lalani ana me he la he mau pahiololua ka nihoniho ke nana aku, a ku no i ke kamahao, ame ka luaole o ka mea Nana i hoonoho ko lakou mau kahua ame na kaola i kukulia ai.

 

Ma keia mau hiona a'u e makaikai aku la, ua ninau@mai la kuu kaikamahine Mrs. Hattie Sanford, e papa, pehea kou manao no keia mau pali kaha-ko e ku mai la. O ko'u manao, wahi a'u, ua kupono loa ke kapaia ka inoa o na pali nihoniho o na Hilana o na Koolau, a mea hou aku la au o ka inoa o keia mau pali i kapaia aku e na kupa o keia mau kaiaulu o ia no keia. "Na pali hauliuli o Koolau."

Hala ae la o Kaneohe, a o na Heeia keia a maanei ua waiho aku la au i na hana apau no ke kakau ana i kuu kaikamahine ma ke ano he meakakau kaulana, no ka hoopaa ana i na inoa o na aina ame na wahi pana kaulana o na Koolau.

He nani ke alanui mai Honolulu mai a hoea i Kaneohe, ahiki i Heeia, he apuupuu a e lola ana ke kaa iluna a ilalo, ame ka maile no nae ke kalaiwa e hoonee la iaua lio hao nei, me kona mau kamaa laholio e holo liau ana.

            Hala na Heeia i ke i ka ua poaihala o Kahaluu, o Kaalaea ame kii kalopa i Waiahole, ame ke kanaka kiai pali e kuhaoo ana i ke kumupali a nona ka inoa haaheo o Nanahoa.

            O kualoa keia, me na huini oioi nihoniho o na pali kahaku e kuha'o ana, a o ka moku pohaku o Kokolii e kuhao ana iloko o ke kai, me he la he koa e kiai ana ia Kualoa ame Nanahoa.

Ma kekahi moolelo o Oahu nei i loaa i kou meakakau, he koa kaulana o Kualoa, a ua hoonohoia oia he kaulana aina no Olopana a nana e malama na mea apau a ke alii.

            Ua hoonoho aku ke alii o Olopana oia ka mana maluna o na Konohiki aina, ame na lawai'a apau, a o kana olelo o ia ke kanawai.

            I kekahi la, ono o Olopana i ka Maomao i pupu awa, a hoouna aku la i kana elele e holo i ke kaulana aina nui.

            Hoea ke kukini a hui me ke kaulana aina, ninau o Kualoa, heaha ka hua a kahi o na alii, he maomao, i pupuawa no Olopana, ka moku Oahu a lua. E papaiaawa ana me na lii i keia ahiahi, a o ia ka hua.

            E hoi oe a hoolale aku i na Aipuupuu e hoomakaukau a hoea aku o Ku, a Ka o lele wale ka manu o Kaupe'a.

            Ina e ninau mai ea, e ha'i aku oe aia no ke hoowali la i kala, ka uhu ka palani ka i'a ku o ka aina.

E kala mai e kuu kapena no ka paheo loa ana aku la o ka peni lala ohia , a i hoaui iki ae la hoi no ka hoomanao ana ae i na meahuna waiwai nui waiho nei no na hana kaulanapookela huaole o na au i hala o ko kakou mau kupuna. Aia ma ka moolelo o Makalei e ikeia ai keia mau olino nani a kamahao, o ka moku o Oahu a lua.

E hoi hou ae kakou ma ka lai@a pololei a nee aku nomua, maanei ua paikii hou no, a o ka ekolu keia o na kii o ka hoohanaia ana, a pehea ana la ka u'i o keia mau kii ame ka hihiman o na hiona ma keia huakui i ka moku, o Kakuhihewa lae nui ka onohi o na kii@

Pookela, pookela, pookela noOahu,

Pookela no Oahu, e mau ke ea ou.

Hala aku la o Kualoa me na pali nihoniho e haawe iho ana ame kona mau aekai hani e waiho haelahela ana me ka u'i i ka maka o ke kamahele, a o Kaawa keia, a o Kaha@a aku a iho ana i punaluu a hoea i Hauula.

            Ia makou e nee mai ana, aia ka ua kualau ke nee ae nei mamua a lu helelei iho au i na kulupakaua no ka hoomauu ana i ke alanui i ole e puehu ka lepe o ke alanui.

Huli mai la ke kalaiwa, a olelo mai a@, ea, no olua paha keia kualau e hehi ae nei, a lu ae la i na pali Koolau @ Ae aku la au, he ane peia io no, a hu ae la ka aka a na kamahele.

Hala o Kauula, hiki i na Kaia ka aina i ka eheu o na manu. O Laie maloo, a hoea i Laiewai a ku iho la ua lio hao nei me na kapuai laholio ma kona mau wawae, a hoomaha ma ka home o ka mea kaulana o ia aekai S. W. Logan, kekahi hoi o na kausina ponoi loa o ka'u mama, a e kali mai ana hoi o ko makou hiki aku, oiai ua leka mua aku maua iaia no ko makou hoea aku.

Huli a hookipaia me ka ohaoha, a paina iho la malalo o ka malu o ka lau o ka niu, me ka papaaina i luluu i na meaai maa mau a ka Hawaii. A mamua o ka ai ana, ua paikii hou me na kamaaina o ka home, a hoomaka e paina, ua paikii hou no, a manomano keia mau kii a ua kalaiwa nei e noke nei i ka hoohana, a e hele ana paha kona keena waiho kii a hilikau na kii maluna iho o kekahi.

Haalele ia Laie, hora 1 p.m. a nee mai la a ku iki ma kahi o ka Hope Makai Nui Jos. Luahiwa a nee ma la no ka makaikai ana aku i ka Halelaa o ka Hoomana o Iesu Kristo o ka poe Hoano o na La Hope Nei, a oni mai la i ka loa ame ka laula o ka aina, a hoea i ka aina kaulana Kahuku lewa iluna a'u i heluhelu ai kekahi mau mea i kakauia e ka peni kaulana a J. A. Kahiona, kekahi o na meakakau kaulana o ke Kilohana nei.

Ua poina ia au, aole i ninau aku i kuu kalaiwa ame ke anakala o ka'i mama no ka home o J. A. Kahiona ka eueu o Laie ame Kahuku lewa iluna.

Hala o kahuku, hoea i Pupukea, ahiki i Waimea, a hoea i ka ehukai o Puaena o Waialua i ka poina a ke kai, a he leo ka Ewa e hoolono ai.

Hoomaha iki a makaikai aku la i ka nani o keia moku o ka moku o Oahu alua, ame ke kuahiwi o nani Kaala he keiki na Kamaoha, he hiiia mai la e ka wai o Kuakini, a kii ka wai o ka aina kau iluna, a kii ka wai kumu ole kai i ka pali auwa ka nani e!

Haalele i ke ehukai o Puaena a hoomaka ua lio nei e oni me ka ikaika akahi no a ikeia aku la holo puahia o ua lio nei e pii ana i ke kula laula o Wahiwa ame Leilehua. He nani ka aina me na mahinaai hala Kaleponi e waiho ana ma ka aoao o ke alanui.

Aia ke kahua hoomoana o na koa e waiho mai ana me ka nani, kilakila a maikai, a ke noonoo ae no keia mau hiona kamahao a pookela, he luaole hona hiona ke nana aku.

Hala ae la o Leilehua, a iho i kahawai o Kipapa, a ke nee nei no Ewa i ka i'a hamauleo, a hoomanao ae la ka meakakau i keia lei ahihi onaona.

Aia Ewa la ua haunaele i ka Mon@,

Ua ohi hewa i ka i'a hamauleo o ka aina.

Eia lio hao holo mama nei o makou ke nee kei, a e ulu ana ke ko ma na aoao o ke alanui, a olelo mai la ke kalaiwa o ka mahiko keia o Waipahu a hoomanao ea la au i na mea a kekahi wahi anakala o'u i olelo mai ai ia'u, no na hana a kona wahi makauahunawai kane e hoaeae mau ai i ko lakou wa e hoi ai e moe a i ka wa hoi mamua o ke ala ana a penei oia e kahea mai ai:

Pouliuli kakou e, Honouliuli.

Hoowaliia mai a aeae o Honeae.

Kani mai na pahu e, o Waipahu.

E ai kakou i ke awa e, o Waiawa.

E au kakou e, o Waiau,

Ua malu kakou e, o Waimalu.

Ua ao kakou e, o Kalauao,

E ai kakou e, o Aiea,

Ua lawa kakou e, o Halawa.

 

O keia na mea a kona wahi luaui makuahonawai e hana mau ai, wahi ana, a eia no paha kekahi poe o ua aina kaulana nei o ka i'a hamauleo ke ola nei i loaa keia mau himeni auuu@ nuu o ko lakou aina me ka awalau o ka home kaulana o Kaahupahau.

 

O Kapukai, o Hulamanu a hoa@ ana i Moanalua ha'i ke au, o Kehauiki hemo ka umoki, o ke kula loa hoi o Kalihi, ku iho ana i ke kula o Kaiwiula kikiipau.

 

O Kapalama loi laiki,

O Keoneula malu ke kiawe,

O Leleo a he lokowai,

Haaliliamanu hoin kaua,

O Kapuukolo i Kanekina,

Hololio laau me ka ulua,

O Kamanuwai moa liilii.

Hanna ke kai weka oe ia'u.

Oiai ke kuu pau nei ka holo o ua lio hao nei me ka mama ma ke alanui alliikane, a huli ma ke alanui Waipuna a ke aloha a hoea i ke alanui e hoea aku ai i ka home, aia i Pauaoa ka like lehua, a lele aku la na kamahele ma@kaikai i na pali Koolau o ka moku o Kaihikapu  a Kuhihewa. He nani na alanui, a he wahie @@k@ wale no koe apuni na Koolau i ke alanui maikai a nani hoi, a ua hiki i hou meakakauhale o Honolulu nei, ua pii ne oia ma ke anuu o ka papa ekahi o na Kalana iloko o ke Teritore, ma ka nani ame ka maikai o kona mau alanui, a ua luia ke dala o ke lehulehu no ka maikai o na alanui a ke kamahele e mahalo nui ai.

 

O keia ka hopena o keia huaka'i kaapuni a ke haawi aku nei i na hoomaikai nui i ka Lunahooponopono ame na keiki kikokiko hua o kou keena pa'i.

J. W. H. KIHE,

Pauoa, Honolulu, Sept. 19, 1921.

 

HE HOOMAIKAI I KA AHA MOKUPUNI O HAWAII.

 

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: - E oluolu mai hoi oe i wahi kaawale o kau pepa, no ke poomanao e kau ae la maluna, i ike mai ai hoi na kini o kaua i na mea i hoomaopopoia.

 

Eia no, i ka noho ana o ka Aha Mokupuni i oleloia, ua hiki kino aku o Rev. Kauka. ame a'u iloko o ia aha, i noho ma Kealia-uka, Hookena, Hawaii, malama o Augate la 30. Hoomaka na hana i ka hora 10 a.m. Rev. J. Keala ma ka noho. Maikai na hana o ia la, a pela no nu hana o na wa e ae, mai ka Aha Ekalesia, Kula Sabati, ame C. E.

 

I ka hoi ana aku ma ka papaaina o ia la, he mea e ke kahe wale ana iho o ka haae i ka ike ana aku i ka papaaina i hel a luluu i na mea i hoemakaukauia; o ka poi @@@o oe, o ka nu i pulehuia a ai waha no hoi; ka manini. a he nui aku, eia ka, aole keia mau mea no kela la wale no, aole, o na aina aku apau, ahiki i ko maua huli hoi ana mai, he oi hou aku ka nani.

 

He ai moa ko ka Poaha ae, a ke nana aku oe, ua nui maoli no keia lokomaikai i paneeia mai, a'u hoi e olelo mau ai, aole i oaa ia'u na mamalaolelo e hiki poho ai ia'u ke hoike ae i ka nui o keia lokomaikai.

 

Nolaila e ae mai e na lala apau o ka Aha Mokupuni o Hawaii, e lawe aku i ka maua mau hoomaikai palena ole, no ke apo aloha a oukou i puili mai ai ia maua, a Nana no e kikiwi ae i ke ola no ko kakou mau Uhane. a hui hou aku kakou i ka Aha Paeaina ma ka ua Kukualahale nei, kau. o Iune @@. H. 1922.

 

E oluolu mai i wahi hoomaikai no na komite o ka Aha Mr. Lazaro, komite ola o ka Aha, Mr. Thos. N. Haae, Komite HOokipa ame na komite e ae no apau, ke pule nei maua e hooi hou ia aku ka ke Akua papahi ana iho i ka maikai o ka lokahi i waena o ko oukou mau hoahanau, a laa la ka lio o ka hana nui i mea liilii loa ia oukou a maua i ike maka ai.

 

Nana no e kiai ia kakou, oiai kakou e kaawale ana.

REV. HENRY KAUKA,

LOWELL K. KUPAU.

Mission Memirial Sept. 28, 1921.

 

KAHEA HALAWAI O KA AHAHUI EUANELIO MOKUPUNI O MAUI MOLOKAI AME LANAI, HOOMANA NAAUAO, KAU O OKATOBA 1921.

 

Ke hoikeia aku nei ka lohe i na ekalsea apau o ka Hoomana Nauuao. iloho o na Mokupuni o Maui, Molokai ame Lanai, e noho ana ko kakou aha mokupuni, ma ka Poaha, la 27, o Okatoba, 1921, ma ka Luakini o Kalanakila, Keomoku, Lanai, hora 10 a.m.,

 

E hele mai na elele o na aha like ole me ko lakou niau makaukau, a hana hoi i ka oukou mau hoike elele mai Aperila 1, 1921, ahiki i Sept. 30, 1921.

 

Ma ke ka@oha a ka peresidena aha Mokupuni, Rev. A. George.

 

J. R. BURROWS.

Kakauolelo.