Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 40, 7 October 1921 — IKE I KA NANI O NA HULI HOOLAU. [ARTICLE]

IKE I KA NANI O NA HULI HOOLAU.

Mr. Solomon Ila)k)haiio, -ke kapoaa opio ahonui nana e Hookele nei ka nianu nunu lawe meahou o na kaiaulu aloha ou e Hawaii, o ia ka Nupepa Kukoa; Aloha kaua ine ka mahiehie. E oluolu mai hoi oe e hookipa aku ma kekahi rumi kaawale o ka kaua nunu lawe meahou, no kahi poomnnao<e kau āe la maluna. o ia keia: ' Mamuli o ko'u ike i ka nani o ka mōkupuni o Kakuhihewa. nei, pela i UWila ac ai ka houpo o kou meak;ikau nei e hoike aku imua o na maka o ko ke Kuokoa poe heluhelu mai ka la puka ma Ha'eha'e (Hawaii) a ka welona a ka la.i Lehiin (Xiihau), ma keia aina i hoohuaia mai ai kahi hua a ka A'o 0 ia kou mea kakaii nei, pela au i puana ae ai i keia wahi hooheno: Aia i Niihau kuu Pawehe, Ka inoena e pahee ai knu ili; Hauna noeau na ka mikioi, Ka makani nowelo plko o Lehua. Elua maua me kuu aloha, Na ulu hua noho i ka hapapa; E ake ka manao a e ikemaka, Na ke ko eli-lima o Ilalalii. Ailaua o Kaula noho i ka mole, Home pohai mau a na manu; He aloha Nihoa i ka ehukai,. A ka naulu a e hooipo nel 0 oe kuu ipo alo o ke anu, Na ale holu mai o Kaulakalii, Hookahi a'u lei a e lei nei, .0 ke ahi kau mai a o Anaki. Anoai ka manio ke ike aku, 1 ke ahi kaulana a o Kahiaile. E kala mai i keia makapeni, ,o ka .mea nae ia e nani ai. Ma ke ahiahi o ke Sabati, o ia ka la 4 o Sepatemaba, ua hoea mai 1r ma ko'u home ma Pua Lane nei kekahi kaikamahine a kekahi o ko"'u mau hoa e noho nei ma keia aina, oia o Mrs. L. Lahakila; ua nōnoi imai la oia ia'u e hele makou i ke kaapuni ma na. huli Koolau; ua haawi aku la au 1 ko'u ae, oiai o ka makamua loa keia o ko'u ike ana.i na<'Koolau, a ma ke kakahiaka ae o ka Poakahi, la 5, o ia ka )a o na limahana, ua hoea mai la ua moku kaa nei i ko'u home, .h.ora>-.$ a. m. ia, ua liuliu ae la au amte ka'u kaikamahine no ka hele ana ma keia huakaihele no na KoOlau; Aia maluna 0 kfeifl kaa o Mr. I). Kaleiki ame kana wahine, Mrs. H. Kaleiki ame ka laua mau keiki liilii elua Mrs. L. Lanakila, a kau aku la kou meakaku nei «ime ka'u kaikamahine K. Keoholani. Ua haalele iho la i na luhiehu o ko'u home, ua oni aku la ua mokukaa nei, ke nei o Pilahi, he holu ana i Koiuiu ,haukawewe ana i Leleo, i ka lokowai, pili ana i ka makeke o ke Kalana, no ke kuai ana i mdii .ihea e pono ai keia huakaihele; mai keia wahi aku a ka makeke i; kē alanui Moi me Kekaulike, a i ka lawa ana o na niea a ka manao i makwiiake ai, ua haalele iho la i ka nani o ke kaona, aia ua mokukaa nei ke haulani nei ma ke alanui Nuuanu, oiai hoi ka makani aine ka ua kilihune e nou uiai ana mamua pono o ke alahele, |he holu fena i Knopuana, kauaheahe ana i ka piina o Maeiime. Oiai hoi he nani ka hiona.o keia mau wahi a'u e nana nei, a he nani no hoi ka lau o na laau e luhe iho ana ma o a maanei o ke alanui, a he olnolu no hoi i ka maka o ke kamahele. Ke nana aku i na nani like ole o na pua o kela ano keia ano, oiai hoi ke ala onaona waianuhea, e halihaliia mai āna e na aheahe lau makani o keia mau kaiaulu, 1 aia hoi iloko o ko'u lunaikehala na [ mahalo a nui, no na nani like ole a : maka e ike iiei jna keia alaholo, me ia nanea no ia la nehe ana ua mokukaa nei i ka nuku o Nuuanu, a puana ae la a\i i keia wahi hooheno: A ka nuku maua a o Nuuanu, Hoi no ke aloha i Ilaniwai; īlaila hnli hopp ko'u manao, E iKe i ka wai alialia. Alia oe a e pulale mai, A hala e ka ua ka mea maka'u; He maka'u nui kō r u o lōaa pono, I ka manu heahea pili o ke ao."* ,

ke kali ana i kekaW mokukaa a hlki mai, ka hele like ana ma ;k<?ifi buaka% aia hoi au ke nana nei i ka | nani o na Koolau ame kona ni.au luhi-| ehu; me na manao hialaai, hoea ana u;. mokukaa nei me kana mau ukana makamae, oia o Mr. E. K. Kaohelaulii, Mh Hoolikelike me knna pili aoaoi A[rs! R. Hoolikelike ame Mrs. M. Ke/ilahuna-; ua nmkaukau ae la ua man mokukaa .iioi a iho aku I'a rto ke ala pft]i o Xuuahu, ke nanea nei au i ka lawē a ka mikini, e lawa no oe o ka auhau o ka* puu o ahi o Kamaile! i Ka Jiihi nowelo i Makuaiki, He iki ko āloha eha kuu * Kaulana Nualolo i ka .haka.Jewa, " b ī ke ala -kunihi a jkā' maKhihi.'" E ake ka marilfrfe ik<nfilikay - r I ka wai kaulana o E 'aloha ae ana'i ke Koolau, Ka makani noho lae o Kikiopua. Aia hoi ke aui. hope nei ke alahele pali o Nuuann, eia ua mau mokukaa nei ke haulani nei, i ke kula o Panioi, ke haukawewe nei hoi i ka uluwehi o Kaneohe, eia h'oi na Heeia ke kaiiaheahe aiai nei mamua, hoea aua i ka hale wili hala o Wailau, he nui no na inoa o keia mau wahi, eia nae, aole lie anaopopo i na hoahele, o keu meakakaii nei, ma na wahi i mapopo, o ia ka keia niakapeni, e hoakaka nei; Eia makou i ke kaha ō Kualōa e haulani nei, he nani a he u'i keia mau kaha, ke nana aku, a he oluolu maikai ke ea o £eia jnau wahi, a he maikai no hoi ke alanui e moe noi ma keia mau lihi kahalai. Ke aui liope nei o Kāhaha, hoea ana makou i Hauula, ua ku iho la ua mau mokukaa nei i ka hale kamaaina, aia au ame Mrs. E. K. Kaohelani ma keia lihi kahakai kahi ma-ka'i-ka'i ai, ma .ka nana ana a kou meakakau nēi i keia one, ua like me ke ono o Mahinihola i Haena, Kaiiai, no na keia hooheno: Kaua i ke one o Mananihola, . Kuu ipo i ke kai holu o Makua; Vlu hala o Naue ka'u aloha, I ka nou hala ole .a ka Lupua. He aloha na lehua o Luluiipali, Noho ana i ka poli o Kaumaka; Hiki aku i ke one o Hoohila, Huepau e ke kai o Kealahula. Ua 'hoi aku la a ka hale kamaaina, lua makukau na meaai, ua noho 'iho la hoopiha i ka lua o ka inaina, ke lawe nei ka. akau pii ka hema, o ia walawala no ia la hooku'i ana me Keoni Bulu. ku nana kfl le. Ua hoomahā liilii iho la me Tia kamaaina no ka manawa, ua liuliu ae la no ka huli hoi ana, haawi na aloha | lululima, kau i ka mikini, o ka liora 2 p. ni. ia. Haalele ia Hauula hao ke kalaiwa i kana hana, ke hoononoho nei au i inuliwaa ,ke aui hope nei na Lāi©, hoea ana i ka halekula o Waialee, he nani ke kahua o keiji hulekula ame ka home o nn keiki e noho nei; kaalo ana i Waimea, haukawewe ana i Waialua, a hoomynao ae la au i ka wehi o ua wahi nei: Hoohihi kahi manao, I ka ehukai o Puaena; Kai hawanawana i ka poli, I ka p(rfi wale o Waiklua. . Ke makaikai nei ko'u i ko" nani o keia mau wahi, m6 ka hiālaai nui, ke maalo hope nei ka hokele o Hāleiwa me kona inahiehie, hoea ana i ke Kula o Leilehiiā, hooiho āiia i Wai* kak:ilaua, kaalo anh i Waiau me .Waimalu, kikaha ana i Kalauao .me Aiea> lunikawewe ji»a i Halawa, nirt hoi o Kapukaki ke kaiiaheahe mai la. marnua, iho ana i Moanalua ha'ikea«., hoa j)ili o Kahauiki hemo ka umoki, nehe nna i ke kula. loa o Kalihi laua o Kaiwiula kikiipau, hoola'ila'i arta i Ka palama lo'i laiki,, laua me . Keoneulā malu i ke kiawe; lululima pu anā ine Pua Lane. Ku iho la ua mokukaa. nei i ko 'u home, me ka maikai o na mea apau, ua lele aku la au me ka'u -kaikaniahine. Me keia' mau manao, ua lawa keia makapeni no ka nianawa, a uwila hou aku. Ke haawi nei an i ko'u mahalo a nui i na keiki o ka papapa'i ame ka Lunahooponopono ke aloha a nui. Kou oioio, •T. W. KEAHIAOKALANI.