Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 41, 14 October 1921 — He Moolelo no WILEBA DANUBA a i ole Mai ke Kulana Haahaa a i ka Hanohano-He Moolelo i Piha me na Hana Hoopahaohao [ARTICLE]

He Moolelo no WILEBA DANUBA a i ole Mai ke Kulana Haahaa a i ka HanohanoHe Moolelo i Piha me na Hana Hoopahaohao

O ka mea oiaio maoli nae, aole loa lie ualii nianao iki nuko o ke kapena. o ke-la moku, e knai hooliio aku ia Dane n»a ke kuda!a, no ka mea o ka ikeia mai o kela kaikamahine e kekalii heluna nui o na anaka. he kumu hookomo aku ia laia nei iloko o ka poim», ina e laweia aku ana ka lolie a hoike i na ho.uioMa o I)onc. tfolaila ua pomaikai maoli oia. i ka holopono ana, o na niea i kukakukaia'mawaena ona ame M. Rtimefoda. Aia no o Dane k(r ku mali'e la. me ka' hoomamaia mai, nae o kona noonoo/no kona ike ana iho, aole'oia e waihoia | a . na oka lehulehu no ke kuai kudalaia, aka e kaa aku aiia oia malalo o ka malu o kela kanaka nana i kuai mai īaia, malia e maliu mai ana no ua kanaka nei >aia, ke lohe jxjno niai i ko ia nei moolelo. h nana mai e Zora ia'u, mai hoikeike mai oe i kou ano nunuha a hoowahawaha 'paha, 110 ka.mea aole au he kanaka hunu 1 piha me ka lokoino. Ua lilo mai oe ia'u, i ke kuaua mai kou haku mai, a owa'u aku ana ke kuleana maluna ou, nokiila i me'a e loaa ;iku ai ka ike ia oe no ko'u ano nei, ovvau kekahi o na kanaka i makee i na kaikamahine opio elike me kou ano.'' No ka. oluolu o kela mau olelo i kamailioia mai e Mr. KumeloUa. a 110 : ka hooluolu ana aku no hoi -i ka maiiao 0 kela ae la ke poo o Dane iluna, a nana aku la 1 keonimana aoo, aia hoi maluna o ka helehelena o ua kaikamahina nei ke kaumaha, me ka nalohia ana aku hoi! o na ano maikai ole m.ai iaia aku, o lea oluolu ame ke akahai ke nohoalii ana maluna o kon.a mau ano. a o ia ka Mr. kumetoda o. ka pane ana mai.: | "O kena no hoi paha k.a pono e kuu kaikamahine. o ka nana mai me na maka oluolu! Ua maopopo no ia'u, he' hana ehaeha a kaumaha, ke kaawale ana mai kou mau I hoaloha mai, a mai kou mau makua mai paha, aka nae he I mea hiki wale no ia e pau, ke hala kekahi manawa o kou kaawale an.a mai ia lakou yiai. "E hoolana i ka manao e kuu kaikamahine. no ka mea e ike aku ana 110 oe ma keia mua aku, aole ou hoaloha e ae ' iika ovyau wale no. Iloko auanei o ka mahina hookahi | au e noho pu mai ai me a'u e loaa aku ai ka ike ia oe, ma ! ma kahi o ko'u lilo an.a he haku nou. e lilo pu ana au i kauwa malalo o kou mau makemake apau." Me he mea la. ke hoomaopopo aku la paha o Dane. i ka manao o kela mauolelo'.a Mr. Rumefoda e kamailio- mai la iaia, kuiou hou iho la ke poo ō ua kaikamahi-ne nei ilalo, j a o ia ka "Mr. Rumefoda i kamailio'hou mai ai: I "E hoolana i ka manao. e ho.auhee aku i kou mau noonoo kaumaha apau, no ka mea, he mama wale no kau mau hana. | a'u i manao ai nau. me kou lawel.awe ole i na hana oloko j 0 ko'u home, koe wale no ka hana ana mal i na mea ej ai ka .manao o kou haku, a nau ka haawi ana | 1 na kau'oha i na kauwa lawelawe. | "Aole he manawa hou ku no ke kamailio ana. ua pau J ae. Ia no ka hana nui a'u o ka hoea ana mai nei noluna o ; ke!a moku, ua makaūkau ka w.aapa ke kakali mai nei ia ka, ua, nolaila e kii i kou puolo e Zora, aka ina no aole ou uoonoo no ia puolo, ua hiki no, iloko o na la ekolu mai keia manawa aku. e hoolako aku no au ia oe me na lole nani loa au i ike mua ole ai, a pela hoi na lakō gula, e ike niaoli iho ai no oe, i kou pomaikai, o ke kaa ana mai malalo o k.a'u malama ana aku ia oe." Oiai o Mr. Rumefoda e noke mai la i ke kamailio, ke hilinai la ke poo o Dane maluna o ka poohi:wi o Venuka me he mea la, e hoike aku ana oia i kona kaumaha, i ka hele pu ole o ka wahine Paele me ia. a o ia ka Mr. Rumefoda o ka pan.e ana.ae:

,'"Ke ike nei au. ua hookaumalia loa ia aku kou noonoo e i Zorn, no ka liaalele iho i kau kauwa mahope nei. he keu aku maoli ko'u nuoonoo ole no ia mea, nolaila aole no he liewa. o ko'u kuai pu aku i kela wahfne Paele. he luhi ole ia i ka.huli aku i kaifwa lawelawe hou nou e Zora. "E Mr. .Kapena. he mnkeniake no anei oe e hoolilo mai | i keia Avahine Paele ia'u? ' ! E hoomanao nae oe. mai kau i kau kumukuai a kiekie loa. aole o'u manawa e noho loihi ai maluna uei o keia ! mokiuoiai ke heje.aku nei i ke ahiahi.' t i Ke olu la ka manao o ke kapena.i ka lohe ana aku i kela | mau hoakaka a Mr. Rumefoda, no ka mea aole no oia e kala i makeiuake ai e hoopau aku i ka noho hana aiia o Yenuka "maluna o kona mo'ku, no ke kuwu, he wahine liaole kana i manao ai i kauwa laweh>we uana. a.o kekahi kuniu no hoi. e holo aku ana oia no Enelani, nolaila, aole he kupono o kekahi wahine ī\iele. e noho hana maluiia o kona moku. "Aole o'u makemake e kuai hoolilo aku i keia wahine Paele. no ka mea o keia kekahi o.ka'u mau kauwa hoolohe l(Ta, a ua nui ko'u min.amina ke kaawal'? aku oia. mai ia'u ?rku : aka hoi. no koil pono e kuu hoaloha. malia he mea ia e hoomamaia aku ai ka noonoo ilnko o Zora. ke ae aku nei au e lawe pu oe i keia wahine Paele, ke uku mai oe i ka huina o umi-kumamaono haneri elala." "Ka. aohe no kena he kumukuai. he ka maoli no kau i ka mnke i ka hoaloha, heaha nō hoi kou kumu i hoike ole mai ai i ka mea okiio, i claj<a ke kumukuai o keia wahine?" ' V Elike no me kela hana mua ana a ua mau knn.aka nei. nia ke kumukuai, kupono no Dane. t>ela no laua i noke ai i kn hoopaapaa no ke kumukuai kupono no Ventika. ahiki : ko lau;i lokahi ana. i elima hnnari (lala. no laila lilo pu aku la o Dane:me \'enuka ia Mr. Rumeforla. a o ia ka ua kanaka nei i kamaiHo mai ai i kana mau kaiknmahine: "E hele koke olua e hoomak.aukau i ko" olua mau puolo, alaila hēle mai lue ko olua haku hou. Ua hana aku au i na mea no olua e hauoli ai. nola'la e panai uini olua no ka m.aikai a'u i hana aku ai. ma o ko olua nana oluolu ma' malun'a o ko olua haku hoi. i ko olua wn e oili mai ai. no ko kakou hele ana aku e kau iluna o ka waapa. " l īoi hou aku la o Dane ame Venuka nolalo o ka moku. no ka hoakoakoa ana m.ai i ko laua mau Jo!e iloko o- na puolo. a hoi ae la hoi ke kaoena nie* kona kokoolua ma kekahi wahi kupono, no ke kakauinoa ana i ka nalapala kuai hoolilo no kela wahine .elua. a no ka uku ann ?.ku hoi 6 Mr. Rumefo<ia. i ke kumuku.ai. a laua i hooholo ai 110 DaYie ame \*enuka.Aole i loihi kela iioomakaukau ana mai a Dane ma 1 ko laua m?u 'puolo. oili hou mai' la iluna o ka oneki. a:a hoi ko lnua hnku hou ke kakali aku ln. me ka pane ana mai. i ko lnun nei wn o ka hoea ana aku iniua ona: ; "E. nw : i\vi rku ka olua hele' aY>a no kahi <> ka waana. 110 ka mea he īon okoa .nku no keia a kakou e holo ai aluki •' ka'nih" nnn o H wnnpa iuka o ka aina.ltia mnlailn kekahi ka kalii i knkali mai ai no kakou. he loa okoa aku no.ia a hoea.no Vn'u home." wahi a Mr. Remufoda. me ka lalau ana mai ( ka lima o Dane a alakai aku la no ke alapii ma ka aoao o lea moku, e iho aku ai a kau ijuna o ka waapa. • t -

| I ka īho ana aku o Dane nolun.a o ka waapa. lalau mai : la i ka lima o V enukā a kona ike ana aku, i na kaikamai hine elua naaluna o ka waapa, haawi aku la i kona Hma ; no ke alolia ana i ke kapena, o kona iho aku la no ia noiuna ; o ka waapa, a noho iho la nia ka aoao o Dane. I I ka haalele ;»na mai t> ka i ka aoao o ka niuku, ; ua haawi aku la ke kapena i kona aloha hope, ma ke ani ; peahi ana aku i kona hma. he aloha nae o ke ano \)ahene- : liene, iio kona laki i ka maalahi loa, o kona kuai hoolilo i ana aku ia Dane, elike me ia ana i hana aku ai ma kela la. j a pela hoi kona ohi ana mai i kekahi pomaikai ana i ukjcj uhane mua ole ai. ma o ka lilo ana o ka \yahine Paele. ma J ke kuai i\kela kanaka hookahi no. j Aia ka \vaaj>a ke holo la ma ka aoao komohana v o kekahi I muliwai akea, a no ka hora okoa paha kela noke ana a na ! kanaka 4 ' i ka hoe i ka waapa, ua pili aku la .ia ma kekahi . wahi uwapo uuku, e pili kōkoke aku ana i kekahi hale i i kukuluia, he uwapo.kela no kekahi mau mokuahi liilii e pili ai, no ka hooili ana i ka wahie i kekahi manawa. Ma kela wahi i lele aku ai o l)ane-ma iuk.-i o ka aina, aku la ko laua haku hou. no kekahi walii mamao mai ' | ka uwapo mai. a malalo o kekahi kumulaau ntii. i loaa aku I ai he'kaa e ku nfai ana, malalo o ka malama ana a kekahi j Paele. | Ma ke kauoha a Mr. ■Rumeteda, ua pii aku la o Dane me ; | ka wahine Paele. a noho iho la ma kekahi nolio iho la ma : kekahi nolio maniua. e huli ana ko laua alo ihope. a kati ae la 120 hoi o Mr. Rumetoda Mn.a ka noho mahope, e huli j pono aku ana imua o na kaikamalme, a o ke kalawa Paele j nohoi ma ka noho' mamua loa. 1 ka makaukau ana o na mea apau ma ko lakou mau I wahi iho. o ka.pa aku la 110 ia o ka iiuipa a ke kalaiwa i na } lio. o ka lilo aku la 110 ia, aia ka paluihopu no k.a home o ■ keia kanaka aoo. MOKUNA XXIII. Xo ka hora hookahi paha kela holo ana aku o ke kaa, 1 ua ku iho la na lio mamua o ka puka-pa o "kekahi home j kuaaiiīa. l le hale loihi keia. i hanaia me ka pohaku uni-i hihapa a ua hoopuniia lioi kona mau aoao me na lanai,, i kulike ai me ke ano o na kauh.ale, o ia au kahiko.' ! "Ua hoea mai, 1a kakou no ko'u home, nolaila e lc!e mai ; olua e kuu mau kaikamahine jlalo nei!'' i pane aku ai\o Mr. i Rumefoda. me kona Icflc ana .aku ilalo, a ukali aku la no ; hoi o I)ane me Venuka mahope ona. ' *Ia lakou i ku iho ai ilalo, hele.aku la o Mr. Rumefoda . no ka puka o ka l?ale a kikeke aku la me ka ikaika. aole 1 no hoi i loihi J<o lakou ku ana ilio, weheia niai la ka puka e kekahi wahine Paele momona, a o ia ka Rumefo 'a o ka pane ana aku: "lle keu aku maoli 110 kou lohi i ka hēle ana mai e wehe ; i ,ka puka, ina aole oe e hoike mai ana i kou piha eleu, 1 e hoouna no .*iu ia oe e hele me na kanaka hana, malia i 0 Kiwini ka mea nana e a'o mai ia oe, i ke ano o ka lawe- 1 lawe ana i na hana me ka eleu." . "lie oi ae ka pono, e hoihoi aku oe ia'u ame Kiwini 11 > kahi i noho ai o ko'm.aua ohana,'aole o ko maua noho hana | malalo 011. me ka hoomanawanui, i kau mau hana ino ia maua." | "Aole i'o paha.ko'u ae aku e hoihoi ia olua me 'ko olua ohana! O kam no ia e noke mau mai ana i ke-koi ia'u, me me ko ike 110 nae. he hana hiki ole loa na'u ka ae ana aku 1 kou manao. U.a lawe mai nei au i keia mau kaiakmahine,! i mau hoa nou e noho ai: o ke kaikamahine ili keokeo. oia | aku ana ka haku o keia home. o kona kokoolua, he kauwa ! lawplawe. ia, noloko nei o ktm home, e lawe aku oe ia lMia j no kekahi mau rumi kaawale. O ka inoa o ke kaikamahine : ili keokeo o Zora. a o Vetiuka hoi, keia wahine Paele. i E haawi pu aku i mau meaai na lau'a," o ke komo loa aku j la 110 ia o Mr. Rumefoda noloko o ka hale me ka haalele i āna iho i na kaikamahine elua, īnalalo o ka malu o ka wa- j hine kuke. Alakai aku la ka wahine Paele kuke i kana malihini uo- | loko o ka halekuke, kahi o ke ahi hoopiimehana e a mai | ana. aia hoi o Kiwini kona kaikunane malaila kalii i noho ai. a hoolauna aku la oia i n.a malihini imua o Kiwini me j ka pane ana ae: j "E na ledc. o ko'u kaikunane keia o Kiwini; a e kuu j kaikunane. o Zora keia. a o V.enuka hoi keia!" 1 Ku ae l.a o Kiwini iluna, no ka haawi ana mai i kana j kunou ana imua.o na wahine malihini, eia nae iaia o ka ike j ana mai ia-Venuka, pane ae la oia i ka i ana ae: -. i "Auwe no ka hoi e, o Venuka no ka keia! Pehea oe cj Venuka?" • "Ae, owau 110 keja, aole ati i manao mua, e ike mai ana oe ia'u,' i pane aku ai no hoi o Venuka. "Owai auanei ia mea ike aku ia oe, i kou huna maoli no i kou helehelena, me ke .kulou o kou poo ilalo. a o kek.-ihi ' no hoi. o'wai hoi ia mea 11001100 ae. e halawai pu ana kakou i keia wahi malihini loa," i pane mai ai ka wahine kuke. me | ka lulihili an.a ae o kona poo. no kona ike nuia ole ana ; ia \"enuka. t • > Kii aku la o Kiwini. i kekahi mau noho elua. a lawe mni ; la uo na malihini, a o ia ka Venuka, o ke kamailio ana mai ; i.a Danc: : ** ka noho, e hoomaha liilii kaua. ahiki 'i ka makau- j kau ai)a o na nieaai, a e hoolana i "ka manao. no*ka mea j he hoaloha ke\a no kaua," me ka panee ana mai i ka ; noho imua o Datic. | Noho i'o iho la o Danc ilalo 1.10 ka hoomaha ana. a wai- 1 ho aku la hoi o A"dnuka i na puolo o laua. a kokua aku j la i ke kuke. ma ka hoom.akaukau ana mai i na meaai. ! no ko laua aina ahiahi. I ka wa hea e ai ai ka haku o kakou?" .... . ! "O ka hora umi o ka po kona wa e ai ai." i pane ae ai ka j wahine kuke. oiai> oia e ninini aku .ana i ka wai wela iloko j 0 ka ipu kone. j "Pehea olua i hoea mni ai i.keia w.ahi?" i ninan aku a; [ e Venuka i ka wahine kuke. | "Ua kuaiia maua o Kiwini nia ke kttdala. i ka manawa i 1 lilo mai aj keia home ia Mr. Rumefoda. a ]jehea hoi oe | i nmi ai malalo o keia haku hookahi?" ! "Ma l>a ulia laki wale no," wahi a Venuk.a. me ka ho a -! kaka pono ana aku. i ke ano o kona kaa ana mai malalo _ o Mr. Rumefoda. me kona ak«he.le loa nae. aole he kaniailio j wale aku i nn mea e pi'i ana i ko Dane 'moolelo. aka na kela kaikamahim? ponoi 110 e hoakaka ae i kona moolelo. I ka makaukou ana hoi o na meaai iluna o ke pakaukau., pane aku la o Vcnuka i ka'wahine kuke me kona kaikunane:; I "Aole e hiki ia Zora ke noho pti mai me knkou j nei o ke pakauknu. ua hiki no'oia ma k.a puk« nniani. e' law r ē. aku no au i k.ana mau meeai mal-"'ln." o ka īalau iho la no ia o \ entika i ke pola kope me kekahi pa p.alaoa. a waiho al-u imun o Dane. me ka pftne ana aku: s "Eia keia mau meaai. e hoopoina oe i kou mau manao kaum.aha ap :, u. a e ai nku i na mea e loaa arta. aia ka pono. 0 ka mau o ka ikaika iloko o ke kino!" t Haawi mai 'a o i kona mahalo. me ka °i ana aku 1 na meaai o ka waihoia ana aktr inuw ōna, a i ka maona ana. ia wa i pane aleu ai ka wahine kuke: "E alakgi aku nu ia oe e Zora im kahi o kou HMni!" o ka eu ae b no ia o Dane ilun a , a hahai m.ai la o ka , wahine kuke, no kōna makemake,. e loaa he manawa iaia •

hookahi wale n<i e noonoo ai, no kana mau mea e hana aku ! rt i 110 okna pono. I ka lioe,a ana aku u Dane noloko o kona rumi. a i ka haalele ana.-aku hui u ka wahine Paele iaia. o kana ha:\a m.ua loa. o i ;l 110 ka nana ana i na puka aniani. ina paha ua maloko aku. e luki ole ai i kekahi niea ke wehe mai niawaho: he oiaio ua paa l<n kela maii puka aniani. nie ka hiki ole noiiaia ke wehe. Hek» mai la oia c nana i kekahi puk|a, e paa ana ma ka aoao o kona rumi, u.a paa no i ma kekahi ao ;| o mai. pela no hoi iiie kekahi puka okoa aku. aia 110 mawaho mai kahi i kiia ai, ua lilo keia i me«V hoopilikia loa mai i kona noonoo. mamuli o ka hoomaopopp ana iho, aole e hiki iaia ke hana aku i kekahi mea. e palekana ai oia. ina nei no ke j komo inai o kek ;, hi mea iloko o koua rumi, i kona wa e pa'uhia loa ai i ka hiamoe. lke iho 1h ua o l)ane. ua hoolilo maoli ia no oia he.paa- , j, nulaila aohe mea hiki iaia ke hana ae, i w a hi nona , e pakele ai mai ka nana mai o ke kanaka i hoolilo iaia iho ' i* haku no ia nei. • j Me na manao kaumaha he nui. i haule iho ai ua o Dane i maluna o kekahi noho. eia nae, haha ae la kona lima i I kahi o»kana pahi i waiho ai, o kela wale no ka manaolana ' liope loa iloko ona, no ke ku ana aku a paio me ka mea e i hoao maianae aaaacmfwvp emtwvp shrdlu cmfwypooooo j hoao mai ana e komo iloko o kona rumi. me ka man.ao kolo- j he, a o ka manaolana hope loa no hai ia. no kona.lawe olyoa { ana ae i kona ola iho. mamua o ka lanakila ana. o ka. ma-1 nao lapuwale o kekahi mea e hookau 'mai maluna ona. 1 W'ehe ok'ōa ae la oia i kana pahi a pa,a iloko o kona lima, j aia np oia ke hoomau la i ka noho ana iluna o kela noho, i me kona hooholo ana iho, aole e hoi aku noluna o ka moe j e hiamoe ai, aka malaila 110 oia-e nolio ai. no ka hakilo ana. i lee komo niai o kekahi mea ilok<» <•> kona rumi, ana no nae e hnohuoi mau la. e hoao ana o Mr. Rumefoda, e komo aku iloko o-kona nnni. No kekahi manawa loihi kela noho mnlie ana o Dane malun,a o koiia noho. ua puili ae la oia i kona mau lima, alaila wai)i<"» aku la i kana leo nule imua o ke Akua. e nonoi j aku ana i Kana mau hoopakele aua mai iaia nei, aole wale j no mni ka hoopoinoia mai <* ka mea pakaha, aka e nonoi pu j aku nna. e loaa iaia ke kuleana e hoohana ai i kana pahi.; Nonoi ]>u aku la no hoi oia. 110 ka haawi ana mai o ke Akua j i na hoopakele ana iaia, e hoea hou ai oia imua o kona j mau hoaloha. * j 1 MOKUNA XXIV. j No ka hnpanui 6 kela po, aole e hiki i ua 0 Dane ke hia-1 moe, nk'a i ka hoea ana nae i na hora o ka wanaao, akahi j 110 ia a ike iho i ka lulumi -mai o ka makehiamoe i kona : mau maka. ke hooikaika la oia e kaakaa ae na maka, aole he hiki, nolaila ae okoa aku 1a oia e nohonlii mai ka niake- | ; hlamoe maluna ona, me ka hoopoina loa ia o kona noonoo, 1 : na mea e hoopuni ana iaia. ' Mailoko mai nae o ko\\y hiamoe kulipolipo, tia puiwa oia i ke kikeke ana aku o kekahi mea mawaho o ka puka ei kona rumi. ala ino ae la oia. me ka alaalawa ana o kona mau maka ma o a maanei. aole ona ike aku i kekahi mea. Ihe o ia m.a « no na mea%apau oloko o ka rumi, elike me . ia āna o ka hc<jmaopopo ana. He hookahi nae mea ana e hoomaopopo la, ua piha oloko <? ka rumi i ka malamalama, aole hoi elike me keia manawa 1 aua i haule aku ai hiamoe, ka poifliuli. i raia.no nae e noho la. lohe hou aku la oia ike kikeke ; mai' mawaho o ka puka. me ka pane pu ana mai o kekahi leo: j *"K Zora ? E ala ua awakea! Ua loihi maoli kou hiamoe ana e kuu kaikamahine!" 1 "Ow.ai kela e kamailio māi nei?'' i pane aku ai o Dane, 'me kona hoomaopopo ana aku uae, i ka leo o ka. wahine j l'aele ku'ke. j "Owau no keia e kuu hone o Kile! Aia ka haku o kakou i ke kakali m.ai la o kou ala aku. 110 ka ninini ana i kona kope." lloi pono mai la ko Dane 11001100 maikai i kela manawa no kona kulana pio. alaila 'nuuho la kona hauu, no ka hala- ; ana o ka po, me ka loaa ole o ka hoohalua ana i koiia ola, eia nae, he hookahi pilikia e kau mai la imu'a ona, 'o ia i 110 ke Uno o na hana i mauaoia nana e lawelawe aku ina ke'.i | la. j Ku ae ki nae oia iluna, a hele aku la no kalii oka puka, ' a iaia i ike iho ai, aia mawaho mai ka hemo o kela puka, ia ! wa i kamailio aku ai oia, i ka pane ana aku: | "Ua hki ia oe ke komo mai iloko nei, aia ka hemo oka pui.ka niawaho mai!" I "lCa. he keu aku mapli ka hikiwawe o k,ou komo ana i kou i lole. E manao ana k.a hoi au, i kou pane koke ole ana ae nei ia'u. ua pa'uhia loa la oe i ka hoamoe! lieaha kou : puka?" kumu i pane īnua ole ae ai i kun wa i kikeke mai ai i ' "Ua pa'uhia loa au i m akhoiaaaaaeemfie eml'w v')gk em "Ua pa'uhia loa au i ka No ka hapanui o ka : po i liala. he kiai \Vale no ka'u liana. me kou noho ana iluna ! 0 ka noho me ko'u lole, ua hopohopo loa au ke hoi e hiamoe ! oiai aole he paa o na puka o keia rumi malako aku nei. i aia mau ka manao "hppohopo iloko o'u, no ke komo mai I o keknhi mea e hoopilikia ia'u; a eia no ko'u hiamoe ann. ' a i na hora o ka wailaao, a puoho ae nei i ka loho ana aku I i kou kikeke mawaho mai. Pehea oe i hoolilo ai ia'u lie | pio maloko nei o keia rumi?" i v 'Aole na'u iki i'kou mau rumi mawaho nrai. aka na.ka | haku o kakou* ua ike pono au i ka.po nei. ia maua me \ e- | nuka e hele ana e hoopaa i na puka aniani apau o ka hale. I o ka wa ia i oili mai ai o Mr. Kumefoda, a laka aku la i na I puka o kou rumi. me ka hookomo .ana i ke ki iloko o kona pakeke. a i konn ala ana mai nei i keia kakahiaka, i hele mai ! ai e wehe i na puka." . i "Heaha kona kumu oka hana ana pela?" walii v. Dane. j me ka piha i ka huhu, me ka hoomaopopo ole iho nae i kona j kulana oiaio. o ka noho ana aku maloko o kela liome. ! "1 ka man'awa o kekahi mea e kuai ai ika manu me kona i hnlu nani, e hoopaa«loa ia ana ia, maloko o kekahi \vahi,.e j hiki ole ai ke pakele, pela iho la oe 1 hoopaaia ai e kou haku. no kona hopohopo. o lele aku auanei oe, a pau ka loaa hou ana iaia. - 'Ua hele o Dane a piha i ka huhu. no kona hooliloia ana i pio. aka nae, uumi wale iho la 110 oia i kela huhu ona, a | o ia ka Kili o ka pane aria mai: j "E wiki kaua, ke k.akali lon mai la paha o Mr. Rujnefoda. i ina e pii ihai ka inaina o kela kanaka. aohe mea e niaalili ai: ! nolaila e uumi i na mana3 maikai ole iloko ou. a e helfc ae ! e ninini i kona kope!" I Awiwi iho la o Dane ika holoi ana i kona maka. n hoo- ' nonopono iho Ip. 110 hoi i kona mau lauoho. ame kona lole hoike m.ai 1a i ka wahine Paele. ua makauk:ui oia 110 ka hele ana aku e hana 110 kona haku. a o ia ka Kili o ka pane ana mai: "Ina ua makaukau <»e~<*a. alnila e hele koke '»e katir», ke kakali'loa mai la paha o Rumefoda. na'u e alakai aku ia oe īu» ka- rumi .nina." alaila puka aku la ua wahine Paele nei iwaho. kr» ukali ana aku no hoi'o ona. la lai'a r>ei o ka hoea anp nku 110 k.a rumi aina. aia mahope o ka hale, ike aku la o Dane, i nn.lako hooilnni oloko. he koki loihi e waiho mai nnama ka paia. he p.ahu-kuwaiho pa, a he pakaukau; i haliiia ni,e ka\pale keokēo, a e.waiho I ana hoi na meaai iluna.

Ua haliiia ka papaliele o kela nimi i ka muena. a aia lt n na pale puka aniani. kt- Jaui\vdu niai 1a nv i n i pnl.a a iia elia o ua runu nei. • * . j a "|l Kc ike pu la o Daiu\ l.e lī»»ok;thi n<i fcolu» nia ka » * e^l 0 ke pakaukau. a > na niraai i U< omakaukauia ai. H" ' niea hookahi walo no, nolaila ua lioopiha loa ia niai 1 >«C kaikainahino opio ine ka hanoli. 110 kona n<»h » i>n oK n Jt «3 ko'a kanaka o ai pu" ai. a ua oi aku h<»i k.ma iuakeinak<\ ji J|2 lilo oia i kuone. a i o!e ina kekahi kulana ha;ih:iā e ao pali <i niamua o kt>na koiia mai o noho aku iniua o ke kanaka i li A «S 1 haku nona. rl| Kii aku la o Kili i ke kiki'a ko]>e a lawe mai 1a nolur ||BI o ke pakaukau. me ke kauoha ana mai ia I >ano. e ku m; «|B| kaukau oia ina ka aoao oke pakaukau, oke 'kii aku la no glHjj 0 ua wahiit« Paele 'nei ia kuniel'oila. oiai hoi ua kanaka I. IKK e hoh>holo ana niawaho o ka lanai o ka hale. 11K I ke konio ana mai o ua haku hoii nei o Uaue. ua hol lIH kona heklielena a lamalama, a ua hao niai hoi oia a paii lIH iaia nie kekahi paalole keokeo, nia kela kakahiaka nui, a 1 papale panama hoi uia kona poo. llelo mai Ja oia a kokok'l^H 1 ke pakaukau aiua. wehe ae 1a i kona papi?Ve* a-waiho aku TNH iluna o ke koki. a noho ihb 1a ilalo, n'ie kii ana mai » Dane, nie ka piha hoihoi loa ma kona mau maka: KnH "Auhea oe e ke kaikama)iine opio, ke ifianao noi au. u UH pau kela ano nunuha ou, no ka mea luiawi aku au ĪHI manawa nui kupono nou e noonoo ai, i kau mea poiio ■■■ hana mai *.u ia'u." Kunou wale aku la o Dane. me ke kulou ana iho oki 1« ina pe;) ilalo, me ka puai ole aku nae he hookahi huaoleh Bugfl aoia ka Hiimefoda oka pane hou ana mai: • liH 1 "lna o kena kunou au oka haawi ana mai la. ahe hoik ||U ana mai ia no ka ae no ka'u mau olelo ia <>c. alaila ua hoolWl piha mai oe i kuu uhane mo ka hauoli. K ninini mai oe 18l pola kopo no'u, a e liana iho oe a nui ke kopaa iloko, nie k I'hl waiu," alaila lalau aku la oia i kekahi pa pipi palai, ninini mai la iloko o kan,a pa, me ka lalau pu ana aku i ki VH| | kahi niau apaiia palaoa. KH Ninini iho la hoi o Dane i ke pola kope o kona haku, bH| I hana aku la ellke me na mea i kauoluiia mai ai iaia. a waihißH| ! akti la ma ka aoao o Kumefoda. alaila hoi ae la » ia a k IH jma ke poo ke pakauk.au, no ke kakali ana aku ina kauoh; j mai k<fna haku mai, no kaua mau mea i makemake ai. IK ! "f£a a >he ou walii mea a kaniailio iki niai, i kohu im pah HH i ka ai ana iho ea, i ka loaa o ka h.»a o1e1<», hejiha keia oi'll i ke mau nei no anei kela nunuha iloko oiiw ahi a Kunu ■Hj I foda. me ka Wilau aiia aku ike ]n»la kope a iiiu ae la. IHH i "Auhea oe e Mr. Kuniefoda," i owaka ae ai ko Dane w.;' IV I ha. no ka hoike maopopo ana aku i kona nianao. ke ku 1 KH i hoi ua kaikaniahine nei iluna me ka pololei, e hoike ak KH • .ana imua o kela kanaka i kona kulana oiaio niaoli, a ma, HH 1 mua nae o ka hiki ana iaia ke hoopuka hou aku i hookal HH S huaolelo, ua kahamaha niai la o Kumei'.ula iaia i \\ii pan ImH i an.a mai iaia : 1H "Ua kapa mau* mai ka'u poe kauwa ia'u'he 'Haku'; u ~JH kapa mai hoi ko'u poe hoaloha ia'u u 'Mr. Kumefoda'; HH : ua kapa mai ka poe kamaaina loa ia'u'. ma ka inoa 'fianaba. HH i "Kc mahalo aku nei au ia oe no kona mau hoakaka, ak |PV i he mea liil« walo n<» nae ia i ko'u nooiioo." j "1 r .a. eke kaikamahine «»pio, ilie i kahi i loaa ai ia «,jj| i o kena ninu olelo maikai au e kamailio niai nei i "Ke hauoli nei au. ika loaa ana aku oka iki* ia oe. ei; i me a'u na ano maikai, a no kau ninau hoi, eia 110 ka paiu I Ua hoonaauaoia au maloko o ko kula o na wahine opio, m; na Mauna Uliuli, ina he makemake kou e ike i ko'u wah i hoonaauaoia ai. i "U.a loaa niua' ia'u ka noonoo. e noi aku ia oe i kei; I kakahiaka, e haawi mai i manawa no'u e kamailio pu ai ni< 1 oe. aole no kekahi mnnawa loihi. aka no na minuke pah; ihe iwak.alua. ke oluolu mai oe i ka'u noi," . •# - "No na manao ou ea, aia a pnit ae ka'u ai ana. alail; : hoolohe aku au i kau mau mea apau i makomake ai e ka j mailio mai ia'u. Ile mea hiki no ia oe ke kamailio mai I keia nianawa, o ka apiki wale no, aole e hiki ia u ko ai M | ia kamailio i ka wa hwokahi, a o kekahi no lioi. aole paha • jjlj> ! pau pono kau mau mea e k.amailio mai ana i ke kom< HJ3 I iloko o ko'u mau pepeiao, oiai e lilo ana ko'u noonoo, i u; i meaai." wahi a Kumcfodn, me ka haawi ana mai i kona pola. l.no ka hoopih.a hou ana aku o Dane i kope nona.> no ka elu. ! o ka manawa. I Oka ai hoi ia aua kanaka noi ahiki i k<ma maona aiia j jku ae la iluna. me ke kaomi ana iho i ka hele kaliea. a | | |ka olii ana mai o 'Kili. ka wahine ī'aele,'kauoha aku h'-Sp i | iaia, e lioihoi i na meaai, a e hoomaemae i ke )v»kaukau, ( | konn welie aku la no ia i kekahi pukn, nu» kn aoao o kek | rumi. eia ka ke keena hou aku no ma kek.ahi aoao mai j iloko o kela mmi, i koliiu aku ai oia. me ka liele pu an; ]^j e j aku o Dane mahope ona. i T,u laiv« i komo aku ai maloko o kela rumi. noho aku 1; ; o Rumefoda nialuua o keknhi koki, nie ke kauoha ole ma 0 j ia Danf- e noh" maluna o kekahi noho,,aka liuli mai 1a inu«; | o ke kaiknmahiiie opio. a pane niai 1a: j "Jie nani ia ua hoea mai la kaua mannei nei. kahi e lolu w i ole ia mr.i .-»i k » kaua mau, mea e kamail : o ai. nolaila heah.i g( ke'a īnaino nui au i makemake ai e hoike mai imua o'u \ A ; a o Da»ie ke i--v la me ka nhonoo ana, ike ano r> kain' nu j mea e loimailio aku ai. ano kona pane ole mai. |>ane aku la <' || \ o K'iM!i«- f r»(lii. i ka i ana mai: j I "Heah; keia mea au e noonoo mai noi, aia anei kekah' mei» i-.u i h.i.uHe aku mahope, au i makemake ai ia'u e kuar ' dk\i iai;- a iioihoi niai i hookahi ka noho like una me oe ma' • ke'.i walii? Ile makuahine anei k(»!a mea nou. a i 010 he, 8. p ' kaikaina paha. a i ole he keiki uuku palia. K lioike koke 3 e | mv i kou nianao. a ina no hoi no ke kupono, alaila e hana w ! aku n. au i na mea apau e hooluoluia ai kou noonoo, ke Z 0 lilo nae hoi oe, i mea liooko. i ko'u mau makemake apau." Z\. "Auhea oe e Mr. Kumefida, ua kuhihewa loa oe. nia; Z, ! kau hiau mea e kamailio mai liei; o ka manao a'u i akei j ai e«kukakuka pu me oe i keia k.okahiaka. aole ia no na ' mea au i hoakaka mai nei, aka he mānao 'ino mii loa. i pili R j loa i ko'u pono. a i kou pono no hoi." K j "ina pela. o keia ka mauawa a'u e lohe aku ai i kou ma- ! n;u), a mai hoao oe e hoolalau ae. e lios)pauf manawa wale & jailloau ma ka hoolohe ana aku, ina mea waiwai ole." » » ! "Eia ua manro nei; ua hana hewa loa ia niai au. a ua| J hoopilikia ia mai hoi e ke kanaka nana au i kuni hcv>lilo I mai ia oe, a ua hoopunipuni itio loa uiai oia ia ee. i na, , mea e pili ana ia'u. Ua nianao mua no' au e-hoike mai imua ! ou. i ka mea oiaio. nīāluna o ka oneki o ka mbku. -iaia e j pahele mai ana i kou noonoo me na mea oiaio ole, ia. o!ua ( } e kamailio ana 110 ke kuai ana ia'u, aka nae. 110 na kTimu, i maikai elua, pola i noho hamau loa ai au v me ka puai ole ' he hookahi huaolelo. ' ; "O ke kumu ekahi. ina 110 ko'u hoike ae i na mea < iaio e pili ame na hana a kela kapena maluna o'u. ahi- ! 1 k'i i ko'll kaa ana malalo o kona maki, e hookauia mai ana kekahi I.oopilikia an.a maluna o'u e keln kapena, a e kui : mai ana no hoi oia ame koua poe kanaka. a olelo mai, hei ; kaikamahine hoopunipuni au, a ua pupule ia hoi. a.nie m| ,han*i e ae, e hiki ole ai ia'u ke lanaleila maluna o lakou. •«O ka lua, ina no kpu mnnaoio i na -j1e!o a-kela kainki.l a i ole. i ka'u mau paha e |>ili ana ia'u. alaila e, hoopau ana oe i kou mnnao, e kuAi inai ia'u tc , «a akn nn lalo o kou malu. ma ia ano. e mau aku a'ia ko'u uoho pio'. ana malalo o kela kapena ino. oiai nae.* o kn iini hodkahi iloko o'u, i na manawa apau, n ia.uo ka lele mai iuka uei o ka aina.