Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 43, 28 October 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Hoopukaia I na kakahiaka poalima apau

Buke Lix-Helu 43      Nupepa Kuokoa, Honolulu, T. H. Poalima, Okatoba 28, 1921     Na Helu APAU 6475

 

Hooweliweliia ke Ola o ka Makai Nui Sam Pua o Hawaii

Hoounaia Mai he Mau Leka Inoa Ole Ku i ka hooweliweli me ka Loaa Ana Nae o na Ike no ka Mea Nana i Kakau i Kela Mau Leka

            E ukali aku ana mahope o na hana hopuhopu a ka Makai Nui Sam Pua, o ke Kalana o Hawaii, i ka poe ku e i ke kanawai hookapu waiona federala, iloko o na mahina aku nei i hala, i hoounaia ae ai he mau leka inoa ole, e kakahi mea, e hooweliweli mai ana i kona ola; eia have, mahope o ka noii a me ka huli ana me ke akahele iloko o na mahina ae nei ekolu, i loaa mai ai ka ike i ke keena o ka makai nui, no ka me nana kela mau leka hooweliweli, a e waihoia aku ana ia mau ike, malalo o ka malu o ka loio kaiana, no ka hopu ana aku i ke kanaka i hoohuoiia.

            I kulike ai me ka hoakaka a ka nupepa Daily Post Herald o Hilo, o ka Poaha o ka pule aku nei i hala, ka la 20 o keia mahina, o ke kumu o ka loaa ana o ka ike i ka mea nana kela mau leka hooweliweli o ka hoouna ana ae i ka Makai Nui Sam Pua, mamuli no ia o na kokua i haawiia mai, e ka oibau@ makaikiu o Kapalakiko; a i kokua pu ia aku hoi, e kekahi kanaka akamai loa, i ka nana i na limakakau.

            Mahope koke iho o kela hana hopuhopu a ka Makai Nui Sam Pua i ka poe kuai, a puhi okolehao iloko o na mahina aku nei i hala, ua loaa mai la iaia kekahi leka o ka hoonnaia ana mai e kakahi mea, i kakau ole i kona inoa; eia nae mamua aku o ka loaa ana mai o kela leka iaia, ua lehulehu wale na manawa i kaheia mai ai oia ma ke kelepona, a o ko ano o na olelo i kamailioia mai, e ka mea nana i kelepona mai i ka makai nui, pela pu hoi na olelo hooweliweli ua kulike loa ia me na manao maloko o ka leka hooweliweli.

            Maloko o ka @e@@ @@@@ loa o ka loaa ana mai i ka Makai Nui Sam Pua, e hoakaka ana ia, no ka maopopo ana i ka mea nana i kakau i kela leka, kahi e kuaiia ana o ka okolehao, aka nae ma ka manaoio o ua mea la, he wahi kela i kaa aku malalo o ka "hoopahele: ana a ka oihana makai.

            E ukali aku ana mahope o kela leka mua, ua loaa mai la he mau leka lehulehu mahope mai, maloko o ia mau leka, e hoakaka mai ana ka mea nana i kakau, i na inoa o ka poe kuai waiona ame ko lakou mau wahi i noho ai; e hooweliweli okoa mai ana hoi maloko o kela mau leka, in a aole e hopuia aku kela poe ku e ike kanawai hookapu waiona, alaila "e hoeamai ana kekahi me maluna o kou ola anuau i makemake ole ai"

            Maloko o kekahi mau leka e ue, o kekahi o ia mau leka, ua kikokikoia, me ke kalana i pa'ia me ka inoa Mountain View me ke kuni nae o Hilo, mawaho o ka wahi leka, he mau olelo hooweliweli wale no, o ke ano elike ae la me ia maluna

            Ma ka manawa mua loa o ka loaa ana mai o ka leka hooweliweli i ka Makai Nui Sam Pua, ua loaa koke no ka manao hoohuoi iaia, no ka mea nana kela leka, aka nae aole e hiki iaia ke hooiaio ia mea mamuli a na manao koho wale, uolaila hoike mai la oia e pili ana i kela leka, i ka Loio Amerika Huber, a mahope mai, kakau aku la i kona hoaloha ia D. J. O'Brien, ke poo o ka oihana makai o Kapalakiko.

            Ma ka manawa i loaa aku ai o na leka hooweliweli me na kii i pa'iia o kela mau leka, i ke poo o na oihana makai o Kapalakiko, ua waihoia aku la ua mau leka nei malalo o ka malu o Carl Eisenschimel, he kanaka makaukau loa, ma ka nana ana i na palapalaapuka ame na palapala pohihihi

            Mawaho ae o kela mau leka, i kaa aku malalo o ka malu o kela kanaka, no ka nana ana mai. Ua hoouna pu aku la ka Makai Nui Sam Pua, i kekahi mau palapala e ae, me ka limakaku o ka mea i hoohuoiia, no ka hookuku ana o Mr. Eisenschimel; o ka pane i loaa mai i ka Makai Nui Sam Pua, mai kela kanaka mai, o ia no ka hoouna ana mai i kana hoike. no kana mea i loaa ma kana huli a noii pono ana, o ia hoi, o na leka apau i kakauia, ame na palapala e ae, i waihoia aku malalo o kona malu, he hookahi no kaua@@ @@@@ ia mau mea apau i kakau

            Ma ka leka a kela kanaka akamai i na nana i na limakakau, o ka hoouna ana aku i ke poo o ka oihana makai o Kapalakiko, a i hoouna loa ia mai hoi i ka Makai Nui Sam Pua, e hoakaka mai ana ia, ua hiki loa ke hooiaioia aku imua o kekahi hiure, a imua paha o kekahi aha hookolokolo, o na leka apau ana i nana ai, ua kakauia no ia e ke kanaka hookahi, nana i kakau i na palapala c ac i waihoia aku imua on a no kana nana ana.

            Ua hoole ka Makai Nui Sam Pua, i ka hoolaha ana ae i na leka hooweliweli, no kona manao, e waiho aku ia mau leka apau i loko o ka lima o ka loio kalana, no ka hooko ana aku i ke kanawai, maluna o ka mea i hoohuoiia.

Halawai elua me ka make ma ka ulia mokulele

            Ma ka hola ewalu me ka hapa o ke kakahiaka o ka Poakolu iho nei i halawai ae ai he elua mau haole koa me ka make, mamuli o ka halawai ana o ka mokulele a laua e kau ana me kekahi ulia, o ia no ka haule ana iluna o ka honua, ma ke kahua hoolulu o na mokulele ma Puuloa ae nei, a ma ka manawa i loaa aku ai o ko laua mau kino, ua papaa i ke ahi.

            O ka Lukanela Ulric Bouquet ka mea nana e hokele ana kela mokulele a o kona kokoolua oia o Kakiaua V. H. Vickers.

            I kulike ai me ka moolelo pokole i loaa mai e pili ana i kela ulia poino ua pii aku ka mokulele a keia mau koa e kau ana no kahi o ka elua kaukani kapuai ke kiekie no ka hookolo ana aku mahope o kekahi mau mokulele e me, a mai kela kiekie mai i hoomaka iho ai ua mokulele nei e emi ilalo me ke pokakaa ana mamuli paha o ka poino o ka enekini.

            Ma kahi o ka ekolu haneri kapuai he kiekie mai ka honua ae, ua ikeia aku la ka hoomaka ana ae o ua mokulele nei e lele maikai, no ka manawa pokole wale no nae, alaila hoomaka hou iho lawe haule, ilalo me kelu pokakaa no o ka haule a@@a aole homanawa i pololei hou ai ka lele ana a hiki wale no i ka hooku'i ana ilalo o ka honua

            Ma kela hooku'i ana o ka mokulele i ka honua i hoomaka ae @l ka pahu aila ea e pa-hu a oiai aia no na haole koa elua maluna o ka mokelele i kela manawa kahi i noho ai ua holapu ae la ke ahi ia laua ame ka mokulele pu a ua hiki ole hoi ke hoopakele ae i ko laua mau ola.

            Ma kela manawa hookahi no i halawai ai keia mau haole me ka make, a ma ia wahi hookahi no i halawai ai ka Mekia Wheeler me kona kokoolua me ka make ma o ka haule ana no o ka mokulele a laua e kau ana, a pa hu ka pahu aila ea.

Ka Hoololi Haawi Laikini No Na Kaa Otmobile

            I kulike me ia o ka hopike ia ana ae ewaiho ae ai na ke Kokua Loio Kulanakauhale R. A. Vitousk imua o ka papa o na luuakiai ma ka halawai o keia auwina la, he kanawai e hooli ana i ka mana e hoopuka ae ai i na laikini no na kaa otobomile mai ka makai nui mai  a i ka puuku. Ma ia kanawai hou, a ka hope loio kulanakauhale ekahi e waihoia ae ana o ka puuku kulanakauhole ame kalana wale no ka mea mana e hoopuka i na laikini no na kaa otomobile, aole hoi elike me ke kanawai e ku nei i nei manawa o ka makai nui ka mea kuleana e hoopuka ae i na laikini o ka manao nui ma keia kanawai hou a ka hope loio kulanakauhale o ka hoomakaukau ana e hoopau loa ia ke ka manao nui o ka hope loio kulanakauhale Votousk o ia no ka hookaulike ana aku i na kanawai o ke aupuni kulanakauhale o keia ano me na kanawai hou o ke Teritore, e pili ana i ka hoopuka ana aku i na luikini.

He Ka'i Kukui Nui Ko Ka Po O Ka La Apopo

            No ka hanohano o na elele o ka ahaolelo o na kanaka kakau nupepa e noho nei ma keia kulanakauhale i keia mau la, e malamaia ae ana he ka'i kukui nui ma ka po o ka la apopo ma na alanui o Honolulu nei.

            O keia kekahi o na ka'i kukui nui i manaoia, e hoea aku ana ma kahi o ka ekolu haneri poe e komo ana iloko o ka huaka'i.

            Malalo ae nei o Aala Paka e hoakoakoa ai na mahele like ole o ka huaka'i a ma ka hora ewalu ponoi e hoomaka mai ai ka huaka'i e ka'i ma ke alanui Moi no ke kahua o ka pa'ili kahi a ua malihini hanohano e noho aku ana no ka nana ana i ka huaka'i mailaila aku no ke alanui Hokele, a hoi hou nolalo o Aala Paka.

E Hoemiia Ana ka Ukuhana o na Poola Uwapo

Hoike Ae ka Hui e Hoohana Nei i na Poola no ka Hoemiia he 10 Keneka o ka Hora

NO KA HOEMI MAI O NA MAHIKO KE KUMU

E Ukali Aku Ana na Hui Oihana e Ae o Keia Kulanakauhale ma ka Hoemi Ukuhana

Ma ka la 17 ae nei o ka mahina o Novemaba, e hoemiia mai ai ka ukuhana o na poola e hana nei ma na uwapo he 10 keneka o ka hora mai ua poola e hana ana no na hora paamau o ka la ame na hana mawalo aku o na hora paamau.

            O kela iho la ka mea i hooholoia a i hoikea ae e ka hui o McCabe Hamilton & Renny, ka hui e hoohana nei i na poola ma na hana o na uwapo. O ka uku a loaa aku ana i na poola mai ka la 17 aku o Novemaba ae nei he 40 keneka no ka hora no ua hora paamau o ka la a he 55 keneka hoi no na manawa mawaho aku o na hora mau.

            I ka hoakaka ana ae no ke kumu o kela hoemi ana mai i ka ukunhana o ua poola ua olelo ae o Mr. J. B. Guard, ke kakauolelo o ka hui o McCabe, Hamilton & Benny, mamuli no ia o ka hoemi ana o na mahiko i ka ukuhana o na limahana, pela hoi ka hoemi pu ana mai o na hui mokuaahi, i ka ukumoku, o ua ukana, nolaila o ka hana pono wale no ma ka aoao o ka hui e hoohana ana i na poola, o ia no ka hoemi pu ana mai i ko lakou ukuhana; oiai ke hoohana nei na hui mahiko, i ka lakou oihana me ke poho iloko e keia manawa.

            O kokahi kumu no hoi o keia hoemi ana mai i ka ukuhana o na poola, he umi keneka no ka hora, no ka ukali ana aku no ia, mahope o na keehina i laweia ae e kekahi mau hui oihana o keia kulanakauhale, ma ka hoemi ana i ka ukuhaua o ko lakou mau limahana.

            Mamuli o keia hoemi ukuhana, ke noonoo pu mai nei na hui lawe aelike kukulu hale o na haole ame na Kepani, a hoemi i ka ukuhana o ko lakou mau limahana, a ma kekahi mau la ae nei i hala, i noho ae ai ka halawai, a ka hui lawe aelike o na haole, a koho i kekahi komite, no ka huli pono ana aku, a waiho mai i na mea oiaio, no ke kupono a kupono ole paha o keia manao hoemi i ka ukuhana, a ma na mea i hoomaopopoia, e ukali aku ana keia mau hui mahope o na keehina i laweia ae e na hui oihana, i hoemi i na ukuhana, o ko lakou mau limahana.

Ku'e Ka Meia I Ka Hoemiia Mai O Na Ukuhana

            O ka hana i hoolalaia no ka hoemi ana mai i na ukuhana o na limahana kulanakauhale ame kalana ua kueia e ka Meia John H. Wilson. Wahi ana o ka hoakaka ana ae o ia mau no ka pii o na mea e pono ae ke ola ana aole i emi iho e kupono ai ka hoemi ana ilio i ka ukuhana o na limahana.

            O ka ukuhana e ukuia nei i na limahana kulanakauhale ame kalana he 45 keneka o ka hola ua like ia me $3.60 no ka la o ewalu hora hana. O ka hoemi i manaoia e kiola ae hookahi dala a koe iho $2.50 ka ukuhana no ka la.

            Ma ka hoakaka a ka Meia ua kupono loa ka uku e haawiia nei i na limahana i nei manawa a ua kuhikuhi ae oia i ke ano o na alanui e hanaia mai nei i nei manawa ame ka nui o na hana hou e hanaia mai nei, in a no ka hoemiia mai o na ukuhana me ia mau no o ka pii o na kumukuoi o na meaai pehea e lawa pono ai ke ola ana o na limahana.

            Aohe hana paa mau a ke aupuni kulanakauhale e haawi nei i na limahana wahi hou ana o ka hoakaka ana ae. No na limahana e hoohana mau ia nei ma na alanui he hana maamau na ke aupuni kulanakauhale ame kalana ka hoohana ana i kekahi hapa o na limahana no na pule mua elua, a o kekahi hapa o na limahana i na pule elua aku i koe o ka mahina ma ia ano i loaa ai ka hana i na kanaka e hana nei ma na alanui. E loli mau ana ka heluna o na limahana elike me ka huina o ka hana hou e lawelaweia ana ia manawa, wahi hou a ka Meia Wilson.

Hoi Mai na Hoa o ke Komisina Hoopaelimahana

Nui na Manaolana n oka Hooholoia o ka Bila Limahana no Hawaii e ka Ahaolelo

NOHO NAAUPO NA HOA AHAOLELO NO HAWAII

Loaa Aku Nae ka Ike Ia Lakou Mahope o ka Hoakaka Pono Ana Aku a na Komisina

            Mahope o ka hoohale ana i na mahina eono ma Wakinekona, ma ke ano he mau komisina limahana mai Hawaii aku nei, i huli hoi mai ai o Albert Hornor ame Charles Chillingworth, ma ka mokuahi Maui, ma ka Poalua iho nei, a o ka laua meahou o ka hoike ana mai, o ia no ka nui o na manaolana, uo ka hooholoia mai o ka bila, hoopae limahana, no Hawaii nei maloko o ka ahaolelo lahui.

            Wahi a laua, ma ka manawa mua loa a ke komisina o ka hoea ana aku no Wakinekona a hoakaka i kana misiona o ka hoes ana aku, ua noho puliuli maoli ka hapanui o na hoa o ka ahaolelo makua i na mea e pili ana uo Hawaii nei, ame na oihana ano nui i loko nei o ka aina.

            O kekahi põe o lakou aole he wahi lihi maopopo iki no Hawaii nei no laila ua lilo i hana nei na ke komisina ka hoonaauao ana aku i kela poe noho pouliuli ma ka hoakaka pono ana aku, i na mea e hoopauia ae ai ko lakou mau pohihihi, ma ia hana ana nae pela, i loaa aku ai ka ike i na hoa o ka ahaolelo e lilo ai lakou i poe kokua ma ka aoao e hooholola ai ka bila.

            I kinohi ka o ka le@@ia ana mai o ka bila @@@@nae li@@@@@a a noonoo Hoko o ke konrite, ua hoalaia mai na kue ana no ka hookomoia mai o na limahana e Samuel Gompers ke poo nui o na hui uniona ma Amerika, eia nae ua ku no na komisina a paio ia mau kue ana ahiki i ka maliu ana mai o na hoa o ka ahaolelo lahui ka mea hoi a Mr. Gampers i manao mua ole ai e hiki ana i ke komisina, ke hoohulihulii ka noonoo o na hoa o ka ahaolelo.

            Ma ka manaoio o na komisina limahana e lawe hou ia mai ana ka bila no ka noonooia iloko o na hale kaukanawai a elua o ka ahaolelo lahui iloko o ka mahina o Feberuari o keia makahiki ae a ma ia manawa e aponoia ai kona hooholoia.

            Aole i huli hoi mai ke Komisina Dillingham me kona hoa, aka ua haule iki aku la oia a mahope mai no kona makemake e hoea ae ma ka hui nui a ka Ahahui Ligiona Amerika, e malama ia mai ana ma ke Kulanakauhale o Kansas.

Loaa Aku Na Kini Opiuma Ma Luna O Kaupaku O Ka Hale

            Maloko o kekahi hale ma ke alanui Muliwai, i paa ae ai he Pake o Ho Mi, ika inoa me na lako puhi opiuma na kini opiuma ame inisi ia W. J. Allen Jr. ke poo ame Cecil Frazier kona hope kokua ma ka auwina la o ka Poakahi nei, elike me ka Allen Jr. o ka hoike ana ae.

            Me ka hana nui laua o ka wehe ana aku i ka puka ua lakaia mai maloko, a i noke maoli ia aku e laua i ka pekupeku i weheia mai ai. O ka Ho Mi pane i ka manawa i ninauia aku ai e na kanaka e ke aupuni no ke kumu o kona wehe ole ana mai i ka puka ua hiamoe ka oia pela i lohe ole mai ai i ke kikeke aku o na kanaka o ke aupuni. Ekolu mau Pake okoa mawaho ae o Ho Mi i loaa aku maloko o ka rumi o Ho Mi a ua hoopihoihoiia aku lakou apau i ka manawa i komo aku ai na makai o ke aupuni a hoomaka aku la e huli ia loko o ka rumi a ua hoomahuahua loa ia aku hoi ko lakou kahaha no ko lakou ike ana mai ia Frazier i ke komo ana aku me elua mau kini opiuma i paa iaia ma kona manawa e ku ana malalo iho o ka puka niani mawaho.

            Oiai na makai e hoomau ana i ka huli ialoko o ka rumi ua ike aku la o Frazier i ka lewalewa mai o kekahi wahi kaula mai kaupaku iho a iaia i huki iho ai ua hamama mai la kekahi wahi puka uuku ma kaupoku aneane hookahi kapuai ke akea, a i ka huliia ana aku oloko o ia wahi rumi i loaa aku ai kekahi mau kini opiuma ame na lako puhi opiuma.

E Holo Aku Ana na Komisina no ka Moku o Hina

Ma ka La 4 Ae Nei o Novemaba e Holo Makaikai Ai na Komisina i na Aina Hoopulapula

O NA KANAKA LOEA MAHIAI PU KEKAHI

Makaukau ka Wai no ka Hoolako Ana i na Kanaka me na Holoholona me ke Emi oka Lilo

            Ma ka noho ana ae o ka halawai a ke komisina hoopulapula ma ka Poalua nei, i maopopo loa ai, ka holo aku o na lala o kela komisina no Molokai, ma ka la 4 ae nei o ka mahina o Novemaba, a o Rudolph Duncan wale no ka mea hiki ole ke hele mamuli o kona paa loa i kana hana.

            E hoohala ana na hoa o ke komisina i kekahi mau la ma ka makaikai ana i na aina i manaoia no ka hoopulapula aku i na Hawaii a ma ka Poalua mai, ka la 8 no o Novemaba e huli hoi mai ai lakou no ke kulanakauhale nei.

            E kali pu aku ana ma kela huakai a na komisina o F. G. Krauss o ke Kula Nui o Hawaii, Willis T. Pope, o ka hale hoao o Amerika meanei nei, L. T. Lyman o ka mihiko Pioneer o Lahaina, Maui. Ralph J. Borden o ke Kula Kamehameha am Jared G Smith o ka Advertiser, ma ke ano he poe loea ma ka ike mahiai, ame ka uana ana i ke ano o ka lepo.

            Ma kela halawai ana a ke homisina, i waiho ae ai ke Kakauolelo Cooke, i kana papa hoike, no ka huina a kela ame keia Hawaii, e makemake ana e aie, i ka huina o ekolu kaukani dala, mai ke aupuni mai, e uku ae ai i kela ame keia makahiki, no na makahiki he kanakolu, o ia hoi ma kahi ka $195.15 no ka makahiki, ua like ia me $16.26 no ka mahina. Ua pili wale no keia no ka poe e makemake ana e aie i ka huina o ekolu kaukani dala, mai ke aupuni mai, no ke kokua ana aku ma ke kuai ana, i na mea e pono ai ko lakou hoohana ana aku i ka aina.

            Ua heu heu pu ia ae no hoi kekahi hoike mai ia James E. Stewart mai, o ke keena aina o ke Teritore, ka mea o ka hoounaia ana no Molokai, e nana ai i na mea pili i ka wai, a maloko o kana hoike, e hoakaka ana ia, no ka nui o ka wai e lawa ai ka noho ana o na Hawaii he hookahi kaukani, me ka loaa pu o ka wai lawa kupono uo na holoholona, aole nae no ka hookahekahe ana no na meaulu.

            Ma na mea i loaa aku iaia ma kana imi ana, ua ike oia he eha mau wahi ano nui loa, e hiki ai ke hoolawaia na kanaka me ka wai me ka uuku loa o na hoolilo o ka hoom@e wale aku no i na paipu, ahiki i ke kamu o ka wai o ka hoea no ia o ka wai i na wahi apau i makemakeaia.

            Ma Waihanau, wahi a kana hoike ua hiki ke hoolawaia ka wai, ma kahi o ka 124,000 galani no ka la; ma Waileia, he 15,700 galani o ka la; ma Waihee, he 37400 glanani o ka la a ma Kaupuua, he 10,900 galani o ka la.

            (E nana ma ka Aono 4.)

Make Mamuli o Ke Nahu Ia Ana E Ka Makika

            Mamuli o ke nahuia ana e ka makika a i ukali mai ai hoi ka ma'i koko ino, ke kumu o ka make ana o Mrs. Ethel Chang, ka wahine a Bung Wai Wong o ke alanui Vinia, elike me ka ike a ke kauka nana oia i lapaau. Ua make keia wahine maloko o ka Halema'i Moiwahine ma ka hora 2:30 a. m., o ke kakahiaka Sabati nei a o ke kumu o kona make ana mamuli no ia o ke koko ino i loko o ka mea i make mamuli o kona nahuia ana e ka makika a elike me ka ike a ke kauka H. H. Blodgett, ke kauka nana i lapaau a i kakauinoa hoi i ka palapala hoike no ke kumu o ka make ana o Mrs. Wong.

            Ma Honolulu nei o Mrs. Wong i hanauia ai, a iaia i make aku la ua piha iaia na makahiki he 24. Ma ka hora 4 p.m. o ke Sabati nei i malamaia ai ke anaina haipule hoolewa maloko o ka hale kupapau o Mr. Silva ma ke alanui Nuuanu a ma ka ilina o na Pake ma Manoa i hoomoeia aku ai kona kino lepo. Ina o ka makaika ke kona kino lepo.

Kiia he Elua Mau Koa i ka Pu Panapana a Make Loa

Maopopo Ole ke Kumu i Ala Mai Ai o Kela Ki-pu ma Kahauiki Ae Nei-Paa Nae Ka Mea Ki-pu i ka Hopuia no ka Hookolokoloia Aku

            Me kekahi kumu maopopo ole loa, i kiia ae ai he elua mau koa i ka pu a make, ma ka hapalua o ka bora umi, o ke kakahiaka o ke Sabati aku la i hala, ma ka Papu ma Kahauiki, ae nei me ka paa aua ae hoi o ke koa kipu, i ka hopuia, no kona hookolokoloia aku no ke karaima pepehikanaka.

            O na koa i kiia i ka pu a make, oia o Frank W. Baraurd, nona na makahiki he 22 ame Ernest C. Surague, a nona hoi na makahiki he 24; a o ke koa nana i ki aku kona mau hoa koa a make loa oia o William C. McLacklin nona na makahiki he 21.

            He poe koa kela apau uoloko o ka Puali H. o ka Pualikoa Helewawae 27. I kulike ai me ka hoakaka a Kapena C. N. Elliott, ke kapena o ka pualikoa makai, ma ka hora 10 o kela kakahiaka, ua haawiia aku na pu panapana i na hoa ekolu, no ka makaukau ana e hele aku ma ka lakou mau hana kiai a e kakali wale ana no o ka huli mai o ka uwaki, mamua aku o lakou.

            Oisi ka e kakali ana aia o Barnard ma ka puka aniani, kahi i ku ai, e hoomakaukau ana iaia iho, no ka oihana kiai, o ka wa ia o McLacklin, i hele ae ai mawaho o ka lanai o ka hale a ki mai la i kana pu panapana mai ka puka aniani mai, me ka lele ana mai o ka poka, a ku o Barnard, malalo pono iho o ka puuwai me ka hemo ana aku o ka poka ma kekahi aoao o kona kino.

            No keia ku ana aku o ka poka i hoomaka mai ai ke koa o holo mai kona wahi mai i ku ai ma ka puka aniani eia nae aole i loihi kela wahi o kona holo ana mai, o ka hina iho la no ia ilalo a make loa.

            Mahope iho o kela ki ana aku i kana pu panapana, ma ka oleloia, ua hoomaka aku la ka mea kipu e holo mai kela hale aku, no ka hale hoonanea ma kahi o ka umi kapuai ka mamao.

            Aia maloko o kela hale o Sprague ka lua o na koa i ku i ka poka a i make ai, kahi i paani'pahupahu ai me ka nui ae o na koa; komo aku la ka mea kipu maloko o kela hale, a kahea aku la i ka i ana aku; "All right Sprague." a i ka wa ka i huli mai ai o kela koa, o ka manawa no ia i kani aku ai o ka pu panapana a ku aku la ka poka ma ka opu, a puka mahope o ke kua, me ka lele ana aku, a ku i ka laau pahupahu e paa ana iloko o ka lima o kakahi koa okoa aka e ku kokoke mai ana malaila.

            Ma kela manawa ka i ku aku ai o ke koa hope i ka poka, i kiola aku ai ka mea kipu i kana pu panapana waena o na koa o ka puuluulu ana mai ma kela wahi me ka olelo ana aku hoi o ka mea kipu ia lakou, e kii mai iaia a li aku ahiki i ka make ana.

            No ke koa hoi i ku i ka poka, ua holo aku la oia mailoko mai o kela hale no ka lanai mahope a lele aku la mailuna aku o ka lanai o 12 kapuai ke kiekie me kona hoomau ana aku i ka holo ana no ua ia umi, alaila hina iho la oia ilalo.

            Ua loaa koke mai la oia i na koa kokua me ka bapaiia ana ae a hoihoiia aku no ka hale ma'i me ka hikiwawe loa eia nae he mau minuke wale no kona maloko olaila o kona make loa uo ia.

            Ma ka noke ia ana aku i ka niele ia McLacklin, i ke kumu o kona ki ana i kana pu panapana i kona mau hoa ua hoole oe oia i ka hoike ana i ke kumu, a sole no hoi he maopopo iki i ka nui ae o na koa o kekahi kumu, o ke ala ana mai o kela hana ki pu.

            O na koa i make ua noho mua no laua i loko o ka oihana koa a hookuuia ma ka pau ana o ko laua manawa, eia nae ua komo hou kekahi ma ka makahiki 1919 a ma ka makahiki 1920 mai kekahi a no ke koa hoi nana i ki i he pu ma ka mahina koke aku nei no o Feberuari o keia makahiki kona komoana iloko o ka oihana koa.

            Ua waihoia mai ka hihia o ke koa ki pu. maloko o ka lima o ma h#na federala maanei nei. a ma kela auwina la Sabati. i hoea aku ai ka Loio Amerika Huber. no ka Papu o Kahauiki, no ka huli ame ka noii pono ana, i ke ano o ke karaima ki pu i hanana malaila i kela la.

Make He Kepani Ma Kona Wahi Kiai

            Ma ke kakahiaka o ka Poaono aku nei i hala, i loaa aku ai ke kino make o kekahi Kepani nona ka inoa o R. Tanaka, maloko o ka pa papa o Lewers & Cooke, i ua limahana o kela pa papa.

            He kiai-po ka hana a kela Kepani no ka pa papa, a ma ka hoike a ka uwaki, ana e ki mau ai i kela ame kela manawa o kona wa kiai, ua ki no oia i ka uwaki ma ka hora elima o kela kakahiaka, a me he mea la, mahope ma o kela manawa, i loaa ai oia i kekahi ma'i kuhewa, a ma'i e ae paha, o kona hima no ia ilalo, a oiai aole he poe kokoke ma kela wahi, ua ku a poino maoli oia, no ka hiki ole ke loaa na kokua e hoopakeleia ae ai kona ole, i ka manawa pokole.

            Ma ka manaoio nae o ko ohana o kela Kepani, he mai'i puuwai kona i make ai, no ka mea, o kona ma'i no ia no kakahi mau mahina aku i hala; aka nae, i wahi e maopopo ai ke kumu o kona make ana, ua hoihoi loa ia mai kona kino, no kahi kaha kanaka o ke aupuni, no ka imi ana aku o na kauka, o ka papa ola, i ke kumu i make ai.

Haawiia Aku Ka Aelike Ia Freitas Ame Fernandes

            Ma ka halawai a ka Papa Ola o ka noho ana ma ka Poakolu o ka pule aku la i hala i haawiia aku ai ia Henry Freitas, ka mea koho haahaa loa o kekahi poe koho eono ka aelike no ke kukulu ana i kekahi hale moe ma ka Halema'i Pupule o Oahu. He $8989 ke koho haahaa loa no ka hana ana i ka aelike a e paa kela hale maloko o na la he 65. He $10,000 ka haawina i hookaawaleia no keia hana.

            Ua haawi pu aku ka papa ola i ka aelike ia S. Fernandes no ke kukulu ana i kekahi hale malumalu ma ka Home Kpiolani no na Kaikamahine ma Kalihi no $1280 a e paa ia hale maloko o na la he 22, he $1500 i hookaawaleia no ke kukulu ana ia hale O Fernandes ka mea haahaa loa mawaena o kekahi poe he hapa kakini ka nui no kela hana.

Lehulehu Na Hihia Karaima No Ke Ku Aku Imua O Ka Aha

            I kulike me na heluhelu i hoomakaukauia e ke keena o ka Loio Kulanakauhale ame Kalana he 375 ka nui o na hihia karaima e kakali mai nei i nei manawa mamua o na aha hookolokolo o Honolulu no ka hooleheia aku o ia mau hihia. O ka hapanui o keia mau hihia ua ala mai i ka manawa i kaawale aku ai na lunakanawai kaapuni no ko lakou hoomaha, elike me ka ke Loio Kulanakauhale ame Kalano Wm. H. Heen, o ka hoike ana ac.

            Ua ikeia ma ka buke moolelo o na hihia he huina o 527 mau hihia i lawelaweia iloko o ka makahiki mai ka la 1 mai o Iulai o ka 1920 a ka la 30 o Iune, 1921; 578 ka nui o na hihia i lawelaweia i ka makahiki mamua aku No ka makahiki 1918-19, o ka heluna nui o na hihia karaima he 422. O ka huina o na hihia i hookuuia iloko o keia mau makahiki ekolu, ma ka averike ana aneane i ka 19,22, ame 20 pakahi; no na hihia i hoopa'iia ua hiki aku ua huiua pakahi i ka 114, 273 ame 204.

E Hoea Hou Mai Ana Na Lima Hana Poko Riko

            Ua manao wale ia e hoea mai ana i Honolulu nei ma ka la 7 o Novemaba, a i ole mamua aku a mahope ili mai paha ka lua o na puulu limahana Poko Riko e laweia mai ana no na mahiko o nei, no ka mea, i kulike me ka lono i loaa ae i na akena o ka laina makuahi Matson maanei ua hoea aku i Ponso, Poko Riko, ka Mokuahi Buckey State, he mau la kakaikahi aku nei i hala. Ma ka la 21 o Okatoba ka haalele ana aku la a ia mokuahi la Poko Riko a aia ia ma kona alahele e holo mai nei no Honolulu nei elike me ka lono o ka hoikeia ana ae i na akena o ia hui mokuahi maanei.

            E ku ae ana ka mokuahi Buckeye i Kapalakiko ma ka la 30 o Okatoba, oia keia Sabati ae, a me he mea la e haalele aku ana ia Kapalakiko ma ka la 1 o Novemaba.