Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 43, 28 October 1921 — Page 3

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Maryann Acker
This work is dedicated to:  Dexter

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POALIMA, OKATOBA 28, 1921.                2

 

He Moolelo no

 

WILEBA DANUBA

 

a i ole

 

Mai ke Kulana Haahaa a i ka Hanohano—He Moolelo i Piha me na Hana Hoopahaohao

 

            “Aole kena o ka olelo kupono e ka wahine u’i e kamailio mai ai imua o kaou haku. He haku i’o au nou, aka nae, ua makaukau loa au e hoolilo ia’u iho i kauwa, a o oe ka haku maluna o’u. No ko’u kuleana e komo mai iloko o kou rumi nei, owau ka haku ame ka ona nona keia home; a o ka manao nui wale no o ko’u hoea ana mai la, no ka hoohala ana no ia i kekahi manawa, ma ke kukakuka pu ana me oe no ka holopono o ka’u mau mea i hoolala ai e hookoia ma ka la apopo.”

            “O ka hora ekolu anei o ka wanaao, ka manawa kupono e komo mai ai, me ka manao e kukakuka no kekahi mea? Heaha kou kumu o ke kakali ole ana ahiki i ka la apopo?”

            “Heaha auanei hoi ka pilikia o keia komo ana mai la o’u, no ka mea ke ala nei no hoi au, a aole no i pau ko’u mau lole i ka wehewehe, a pela no hoi me oe. Ua kiei mai nei au ma ka puka ki o ko’u rumi, a ike mai i kou ala ae no maluna o keia noho, a he keu aku maoli ka nui o kou makaala, me he mea la e kakali ae ana ae o ko’u hoea mai!”

            “O kekahi kanaka e nana mai ana ma ka puka ki, o ka puka o kou rumi, ua oi aku kona ino imua o na holoholona. No ko ike, o ku-e aku auanei au ia oe, ke komo mai ma ka puka o kou rumi, pela iho la anei oe i nihi malie ae ai a komo mai ma kekahi puka okoa”

            “O kena maoli no ka mea oiaio loa, a no ka hookahaha ana aku no hoi kekahi ia oe e Zora, kuu aloha poina ole!”

            “Ina pela, e haalele koke iho oe ialoko nei o keia rumi, o kou hooko ole ana mai i keia kauoha a’u, ua hoike mai oe i kou piha me na manao kolohe o ka hilahila ole.”

            “Aole he mea maa ka hoolohe ana aku o na haku i na kauoha a ka lakou mau kauwa, pela e hiki ole ai ia’u ke haalele iho ialoko nei o keia rumi, mamuli o kau kauoha.”

            “Ua lohe no ko mau pepeiao, aole loa au he kauwa; ua maopopo ia oe ko’u inoa ame ko’u kulana oiaio. O kou manaoio, a manaoio ole mai i ka’u mau olelo, aole loa he mea nana e hoololi ae i ko’u kulana. E ku koke oe a hele mailoko aku o keia rumi!”

            “Aole o’u wahi manaoio iki, i ka oiaio o kau mau olelo e pili ana no kou kulana oiaio, he mau kumu imi epa wale no kena au, i wahi no’u e ae aku ai i kou manao. No ke ku ana a hele mailoko aku nei o keia rumi, aia no ia i ko’u manao.

            “Aole no au e hoopilikia wale aku ana i oe, ke hoomau au i ka holoholo ana maloko nei o keia rumi no kekahi mau minuke, eia nae, ua oi loa aku kau mea i manao ai e hana nou iho, me ko’u hoopilikia ole aku ia oe.

            “Manao anei oe, he kanaka au i like aku ke ino me ka holoholona, ka hoopilikia wale aku i ka’u mau kauwa? Aole au mea e hopohopi ai e Zora no’u, oke kumu oiaio loa o ko’u hele ana mai nei, no ka hoike ana aku no ia imua ou, i ka lilo ana o kau mau olelo i kamailio mai ai i keia kakahiaka, i mea e hoalaia mai ai kuu uhane. He mau olelo oiaio loa kela, he mau olelo maikai, a o ka mea nana i hoopuka mai ia mau olelo, ua piha oia me ka maemae ame ka oiaio.

            “Ua maapopo ia’u, he mau la helu wale no ko’u i koe e ola aku ai, oiai ua elemakule au, a he mea pono ia’u, ke mihi i ko’u mau hewa, mamua o ka hoea ana mai o kela hopena. Ma keia ahiahi iho nei, ua hoopihaia mai au me ka hoowahawaha, i ke ano o na hana a ko’u mau hoaloha, a ua ike au i ka hewa maoli o ko’u ae ana e ola aku, elike me ko’u no o na makahiki lehulehu ae nei i hala.

            “Nolaila, e ike mai oe, ia lakou i hala aku ai, ua noonoo nui iho la au i ka’u mea e hana ai, pela iho la au i hoea mai la imua ou, a hoike aku i keia mea me ka oiaio loa. Ua hoala mai oe iloko o kuu uhane i ke aloha oiaio a maemae, ka mea hiki ole i kekahi wahine e ae ke hana mai, o oe wale no e Zora.

            “Ma ka la apopo, e hoohuiia ai kaua ma ka mare, ma na kanawai nae o keia mokuaina, aole he aeia o ka mare o ke kauwa i kona haku, aka ua hiki ia kaua ke holo aku no kekahi mokuaina okoa, a malaila kaua e hooliloia ai i hookahi, no keia kumu la i makemake ai au e lohe i kou manao.”

            “Auhea oe e Mr. Ruemfoda, ke mahalo aku nei au, no ka loaa ana o ka ike ia oe, i ka nui ame ke ko’iko’i o kou hewa, e lilo ai oe i kanaka ano hou. ke loaa i’o ka mihi oiaio iloko o kou naau. No kena mau mea nae apau au e hoakaka mai nei, aohe o’u wahi lihi kuleana iki ilaila, o oe ponoi no ka i ike, i kou hakihaki i na kanawai o ke Akua, ame ko ka honua nei. No kou manao ana e mare mai me a’u, aole loa he mana ma ka honua nei, nana e hookikina mai ia’u iho, e hapala wale i kuu uhane maemae, ma ke kokua ana aku i kou manao lapuwale me, ko’u ike no, he kane mare ka’u e ola nei.”

            “Ke hoole paakiki mai nei anei oe, i ka lilo ana mai i wahine mare na’u, a i wahine lanakila hoi?” wahi a Rumefoda, me kona hookokoke ana mai nae i kahi a Dane e ku ana. “He keu maoli no ka nui o kou paakiki e Zora, e ake no oe e kapa ia oe iho, he wahine i mareia i ke kane,” a ke hookokoke loa mai la ua kanaka nei ia Dane, me ke kulou nae o kona poo ilalo, aia hoi na lima ke pe’a la ma kona kua.

            “E manaoio mai oe i ka’u mau olelo, a i whai e hoopauia ae ai kou pohihihi, e kakau koke aku oe i kuu mau hoaloha, e loaa mai no auanei no pane, e hooiaio mai ana, elike me na olelo apau i puka ae mai kuu waha aku.”

            “Ina pela, e hooko i’o aku au i kena manao ou e Zora, a i ole Mrs. Gawila, a e nana aku hoi au ia oe ma ke ano he lede, aole he kauwa, ahiki i ka hoea ana mai o kou mau hoaloha. Ma ka la apopo au e kakau aku ai i kekahi leka i kou mau hoaloha.”

            “He nani ia, ua ae mai la oe, i ka oiaio o ko’u kulana, e ae mai ana anei oe, e haalele iho ialoko nei o keia rumi? Ina oe e ae mai ana e waiho malie ia’u pela, alaila ke haawi aku nei au i ka’u mau mahalo ame na hoomaikai ana he nui ia oe, a na ko’u mau hoaloha no auanei e uku pono mai, no kau mau mea i hana mai ai no ko’u palekana.”

            E hooko koke no au i kau kauoha e Mrs. Gawila,” alaila iloko o ka nanea o Dane, ua apo mai la o Rumefoda i kona mau lima, i ke kino o ke kaikamahine opio, o ka loaa koke aku la no o ka pahi, me ko laua noke ana iho i ke aumeume, ahiki i ka lilo ana aku ia Rumefoda ka pahi.

            I ke kaa ana aku o ka pahi ia Rumefoda, nee loa aku la ua kanaka nei ahiki i kona pili ana i ka paia o ka rumi, noke ae la i ka akaaka, ma ke ano pahenehene, no ka hiki ana iaia ke hoohaka mai ia Dane.

            “Eia au kau kauwa haahaa e Mrs. Gawila!” i pane mai ai ua kanaka nei, me he mea la, ua hoopiha loa ia aku oia me ka loioli, no kona lanakila ana maluna o ke kaikamahine opio, mamuli o kona piha i ka maalea. Ha, ha, ha! Pehea iho la kou ano ame kou manao i keia manawa? Pehea la ka noonoo o ko kane ke Konela Gawila ke ike mai, e lilo mai ana oe i wahine mare na’u?

            “Ua malihini oe i ko’u ano e Zora, no ia malihini, i kuhihewa loa ai oe, he hiki i kekahi kaikamahine elike me kou ano, ke hoohoka mai ia’u. Ke hoike aku nei au i ka’u mea e manao nei, o ia no ko’u hoohala ana i ke koena o keia po, maloko nei o ko rumi, me ko’u nana ole ae i kou ku-e mai. No ka hoomaka ana i ka’u hana ea, e honi kaua, alaila noho iho nanea, e hoopau i kou manao huhu no’u!” alaila hookokoke mai la ua o Rumefoda, no kahi a Dane e ku aku ana.

            Me kela nele o Dane i ka pahi, me he mea la nae, ua kohu anela ua wahine opio nei e ku mai la me ka hele o kona mau maka a alohilohi, a poha mai la kona leo i ka pane ana mai:

            “Ke kauoha aku nei au ia oe e ku aku malaila!” a ku honua iho la o Rumefoda, me he mea la ua hoanapuia mai la oia e ka uwila.

            “Ua hoohaumia oe i ka rumi o kekahi wahine hewa ole, ma kou komo ana mai iloko nei, me kou manao e hooko i kekahi hana hoohaahaa maluna o’u; ua kaili ae oe i ka meakaua hookahi wale no, e hiki ai ia’u ke kupale no ko’u hanohano ame kuu maemae! Ua manao oe, eia au malalo o kou malu, e hookoia ai kou mau manao lapuwale apau, ke hoike aku nei au imua ou. me ka hookamani ole, ua kuhihewa loa oe, aka eia oe malalo i ko’u mana!”

            “Auwe no ka hoi e!” i hooho ae ai o Rumefoda, me he mea la, he anela no ka malamalama, ka mea nona ka leo e kamailio mai ana iaia.

            Hookolokoloia oe e keia kanaka ino. a ua ikeia ka ekaeka o kau mau hewa i hana ai! Ma ka inoa o na wahine maemae apau, ke kauoha aku nei au ia oe e make!”

            Ai o Rumefoda ke ku la me ka hele a piha i ka maka’u ame ka haalulu, me ka hiki ole iaia ke pane aku i hookahi huaolelo, a o ia ka Dane, i hoomau hou mai ai i ke kamailio ana:

            “Ma ka inoa o na uhane maemae a hemolele, na uhane e kiai ana ia makou na wahine, ke kauoha aku nei au ia oe e make!”

            Hikaka aku la o Rumefoda, me ka hapapa ana o kona mau lima, i ole ai oia e hina aku ilalo, a i ka pa ana aku i ka paia. neenee malie aku la oia a pili i ka paia, aia nae ka maka’u ame ka weliweli maluna ona kahi i nohoalii ai.

            “Ma ka inoa o ka Lunakanawai o na Lunakanawai, ka Mea Nona na kanawai au i keehi iho ai me kou mau manao hookano a haakei, ke kauoha aku nei au ia oe e make!”

            Me he anapa ana la na ka uwila, ua hina iho la o Rumefoda ilalo o ka papahele, me ka waiho malie ana o kona kino, me he mea la aole he hanu ola iloko ona.

 

MOKUNA XXVII.

 

            E waiho iki ana kaua e ka makamaka heluhelu ia Dane, me keia wahi, a e hoi hou ae kaua ihope ia Wileba Danuba, no ke kumu i lawe hou ae ai oia i kona inoa i kapaia aku ai maluna ona, aole hoi o Puluka Gawila, elike me ia a mrs. Gawila i kapa mau aku ai iaia.

            I ka manawa i haalele iho ai o Mrs. Gawila ia Amerika, i ukaliia aku e kana kaikamahine ame kana keiki hanauna, ka mea ana i manaoio mau ai o Puluka Gawila, no Europa, o ka noonoo iloko ona, o ia no ko lakou hohala ana i kekahi manawa lihi ma na aina mamao loa.

            Iaia i hoea aku ai no Ladana, ua hoolimalima aku la oia i kekahi wahine, i kokoolua no kana kaikamahine, ma ke a’o ana iaia, i na rula oloko o na anaina a ka poe hanohano, hoolimalima pu aku la no hoi oia, i kekahi loio makaukau, i kumu na kana keiki a he wahine kauwa no ka makaala ana mai i kona mau hamahema, nolaila ialakou o ka haalele ana iho ia Ladana, o keia iho la ka nui o ka poe i hele ma kela huakai no Europa.

            No na makahiki ekolu kela hele kaahele ana a lakou, aole wale maloko o Europa, aka ua kaahele pu aku lakou ma Asia a hoea no Aferika, ma ka hapa hope o ka makahiki hope, i huli hoi hou mai ai lakou no Enelani.

            Ma Enelani, i komo maoli aku ai o Danuba maloko o kekahi kula loio, a huli hoi aku la hoi o Mrs. Gawila no Parisa, me ka waiho ana aku i kana kaikamahine malalo o ke a’o ana mai a na kumu makaukau loa, no ka hoopau pono ana, i kona huli naauao ana malaila.

            Ma kela noho ana aku a Wileba Danuba iloko o ke kula loio, ua hoikaika maoli oia, ma kana haawina apau, a i kona hookuuia ana mailoko mai o ia kula, oia kekhi o na haumana holomua loa, oiai no nae he iwakalua-kumamakahi wale no ona mau makahiki i kela manawa.

            Ma kela hookuuia ana mailoko mai o ke kula, aole i hoi koke aku o Wileba Danuba me kona makauhine, no ka mea ua hoea mai la ke kauoha mai ia Mrs. Gawila mia, e hoomau aku no kona noho ana maloko o kekahi o na keena loio malaila, me ka manao nae o ke kanaka opio, aia a piha iaia na makahiki he iwakalua-kumamalua, ia wa oia e hoike oka aku ai imua o kona makuahine hanai, i ka hiki hou ole iaia ke hele malalo o ka inoa i kuleana ole ia oia.

            Oiai oia e kakali ana o ka piha he hookahi makahiki iaia ma ka noho hana ana maloko o ke keena o kekahi loio kaulana o Ladana. ua loaa mai la iaia kekahi kikoo dala mai ia Mrs. Gawila mai, no ka huina o hookahi kaukani paona, me ke kauoha pu mai o kona makuahine hanai, e holo aku oia ma Europa, me ka makaikai ana i na aha hookolokolo malaila, oiai hoi oia ame kana kaikamahine, e hele makaikai hou ana no ka hikina.

            Ma ka manawa i loaa mai ai o ka leka a Mrs. Gawila iaia me ke kikoo dala, haalele koke iho la o Danuba ia Ladana, no Europa, me ka manao e loaa aku ana kona makuahine iaia, a hoike aku imua ona, i kona makemake ole, e hele ma ka inoa o Puluka Gawila, aka e lawe ana no oia i kona inoa pololei.

            O ka mea kupaianaha nae, ma kela hoea ana aku a Danuba no Europa, ua hala aku kona makuahine ame kana kaikamahine no Maseile, a oiai he moku kekahi e holo ana no kela awa, o kona kau aku la no ia, me kela manao no e loaa aku ana kona makuahine iaia ilaila, o ka mea apiki nae, ua holo e aku ka mikuahi. he hora mamua aku o kona hoea ana ilaila, a aole no hoi he mokuahi e holo ana, a Mrs. Gawila i holo aku ai, ahiki i ka piha ana o ka mahina hookahi, nolaila, he hana pohihihi loa, ka manao ana o ke kanaka opio, e loaa aku kona makuahine hanai iaia.

            Aole he hana e ae ma ka aoao o Wileba Danuba, o ka hele makaikai wale aku no ma na wahi kaulana o Europa, elike me ka makemake o kona makuahine hanai iaia e hoohala i kekahi manawa nui ma ka makaikai ana.

            Ua kipa aku oia ma na aha hookolokolo like ole o kela aupuni, me ka hooophihihi loa ia mai o kona noonoo, no ke ano o na hana maloko o ia mau aha, me he mea la, aole i lilo kona kipa ana aku ma kela mau aha, i mea e hoomahuahuaia ae ai kona makaukau ma ka oihana loio. E loaa mai ana no ka Mrs. Gawila leka iaia i kela ame keia manawa, e hoakaka mai ana, no ke ano o ka laua huakai makaikai, a oiai e nee mau ana lau mai kekahi wahi a i kekahi. aole he pane pinepine aku o ke kanaka opio i kela mau leka, koe wale no, a loaa ka ike iaia, no ka loaa koke aku o kana leka i kona makuahine.

            No na makahiki elua me ka hapa kela noho ana a Wileba Danuba ma Europa, a mamuli no hoi o kona hele mau e makaikai maloko o na aha hookolokolo, ua hooikaika nui ia, e loaa mai iaia ka ike i na kanawai o kela aupuni, a i ka hala ana o kela mau makahiki, ike maoli iho la oia, i ka loaa nui mai o kekahi ike i na kanawai o na aupuni like ole, ame ke ano o ka lawelawe ana o na aha hookolokolo lehulehu.

            I ka hoea ana mai i ka hooilo, hoi mai la ua o Danuba maloko o Parisa e noh ai; aole nae i kupono iho ke ano o kona noho ana malaila, loaa hou mai la kekahi leka mai ia Mrs. Gawila mai, e hoike mai ana no ka hoea ana aku o ua makuahine nei ona, no Asia ame kana kaikamahine, a e hala ana kekahi manawa loihi, ma kela huakai, mamua o ko laua hoi hou ana mai; a maloko o kela leka, ua hoouna hou mai la ua o Mrs. Gawila, i ka huina o hookahi kaukani paona, no ke kikoo aku o ke kanaka opio ma kekahi o na banako ma Ladana. Ua hoouna aku o Mr. Danuba, i kana pane no kela leka, e hooia aku ana, i ka loaa pono ana mai iaia o ka hookahi kaukani dala, me kona hoakaka ole aku nae, no kona ake nui loa e kukakuka me ua makuahine nei ona, maluna o kekahi kumuhana ano nui.

            Ma kela nohopaa ana aku nae ana ma Parisa, ua lawe ae la oia i kona inoa ponoi, me ka waiho ana aku i kona pepa inoa, i na kanaka ko’iko’i a hanohano e halawai pu ana me ia. Ua nui na hoaloha i loaa iaia ma keia wahi, a ua nui pu no hoi me kana mau hana, ma ke ano he loio.

            O ka iini nui loa iloko o ke kanaka opio o ia no kona huli hoi mai no Amerika, a noi aku imua o ka aha kiekie ma Nu Ioka, i laikini no ka lawelawe ana i ka oihana loio malaila; he hookahi wale no hopohopo nui iloko ona, o ia no kona halawai pu aku me kekahi poe ana i kamaaina mua ai, e kapa mai ai lakou iaia, ma ka inoa Puluka Gawila; aka nae, ua paa no kona manoa, e hoike aku i na mea oiaio apau e pili ana iaia iho; ana no i manaolana ai. e hoopaaia an ka pohihihi o kela poe, no ka mea ua kaahele oia maloko o Europa holookoa, malalo o kona inoa ponoi, aole o Puluka Gawila.

            I na pule mua nae o ke kupulau, iloko o ke kahaha o ke kanaka opio, loaa mai la iaia kekahi leka mai kona makuahine hanai mai, i kakauia ma Nu Ioka, e hoakaka mai ana kela leka, no ka hookamaaina ana o ua makuahine nei ona me kekahi ohana Amerika ma Kalakata, ma ka manawa e hoomakaukau ana ua ohana nei e holo mai no Amerika, nolaila ua hooholo kona manao e holo pu mai me kela ohana, maluna o ka mokuahi hookahi, me ka hoike pu mai o ua  makuahine nei, i kona makemake loa, e huli hoi koke aku ke kanaka opio no Nu Ioka, malaila e hui pu ai ka makua me ke keiki, mahope o kela kaawale ana no ka manawa loihi.

            Aole he mea hoohauoli e ae i ko Wileba Danuba manao elike me keia a kona makuahine i kauoha mai ai iaia e hoi aku no Nu Ioka, nolaila hele oka aku la oia no ke keena o ka hui mokuahi, a hoopaa aku la i rumi nono; alaila hoomakuakau iho la no kela huakai, me ka hooponopono pu ana i kana mau oihana ma Parisa, Iloko o keia manawa a ke kanaka opio e liuliu nei, a e hoomakaukau nei hoi, loaa mai la ka lohe iaia, no ke kauohaia ana aku o ke kuhina Amerika, e huli hoi mai, a e kau ana oia maluna o ka mokuahi. a ua o Mr. Danuba i hoopaa aku ai i rumi nona.

            Ma kekahi la mai, o ka maopopo ana i ua o Mr. Danuba, e holo ana ke kuhina Amerika ma ka mokuahi hookahi me ia, hele okoa aku la oia e ike i ke kuhina, ina paha he oiaio kana mea i lohe wale ai, ia wa i hoolaunaia aku ai oia i ka Madame De Galacia, elike me na mea a ka makamaka heluhelu i maopopo mua ai, ma kekahi o na mokuna i hala, a haawi aku la oia i kona ae, no ka lilo ana i loio no kela wahine. oiai oia e hooikaika ana e huli i kana kaikamahine nalowale.

            Ma ka haalele ana aku o ka mokuahi i ke awa o Have ma ke alahele e hoea mai ai no Nu Ioka, ua kau mai la o Mr. Danuba, ke kuhina Amerika, ame ka Madame De Galacia ame na kauwa, a hoea mai la ka mokuahi no Nu Ioka me ka halawai ole me na ulia poino ma ka moana.

            He hookahi hora kela ku ana oka mokuahi. mamua ae o ka manawa e holo ai he kaaahi no Wakinekona, o kela ke kaaahi hope loa, me ka loaa ole he kaaahi hou aku, a kekahi la mai. a oiai ua hele ka Madame De Galacia a makemake loa e ike i kana kaikamahine. aole ona hoihoi iki, i ke kakali ma kela kulanakauhale, a hala kela la, nolaila, mamuli no o kana koi paakiki. hooholo iho la lakou, e kau no ma ke kaaahi o kela auwina la. no Wakinekona, me ka loaa ole he manawa i ka loio opio, e hele ai e ike i kona mau hoaloha ma kela kulanakauhale.

            Ma keia wahi aku, o ka huakai hele no Waikinekona, ua maopopo mua ia kaua e ka makamaka heluhelu ka ike no ko lakou halawai pu ana me Kapena Fula, ma ka hokele ma Wakinekona, ko lakou hele like ana aku no ka Mokupuni Fula; a pela hoi ke pioloke, ke kaumaha ame ka ehaeha, ikau iho maluna o na me aapau. i ka wa i loaa mai ai o ka lohe, no ka nalowale ana o Dane, a pela hoi ka paa ana o kana kane maloko o ka halepaahao, no ke karaima pepehikanaka.

            O ka Madame De Galacia ka mea mua loa. i hoauhee aku i kona mau manao kaumaha apau no kana kaikamahine; ua kanalua oia, no ka pepehiia ana o ua kaikamahine nei ana, nolaila hooholo iho la oia i kona manao, e noho no ma ka mokupuni no ka lawelawe ana aku i kana mau hana noii, a huli pono, i ke ano o na mea i hanaia aku maluna o kana kaikamahine, a o Mr. Danuba kona loio, kana o ka hoouna ana e hele aku a hookomo i ka hoolaha no kana kaikamahine nalowale, maloko o na nupepa ano nui, o na kulanakauhale lile ole.

            Ia Mr. Danuba i haalele aku ai i ka Mokupuni Fula ua koho oia, ma ke kulanakauhale mua o Nu Ioka, oia e kipa aku ai, no ka mea he like wale no na kulanakauhale i kona manao, aka o ke kumu nui nae o kona koho ana, i ke kulanakauhale o Nu Ioka malaila oia e halawai pu ai me kona makuahine, a hua’i pau aku hoi i ka ukana nui a kona noonoo e hiipoi mau ana i ke ao ame ka po.

            No Mrs. Gawila, ua aloha aku oia i kela wahine, me he makuahine ponoi loa la nona, a ua noho aie hoi oia i na lokomaikai he nui a kela wahine lokomaikai i hana mai ai no kona pono. No Loi kana kaikamahine, ua aloha aku oia iaia me kona puuwai apau, ina nei no ka lilo ole mai o kela kaikamahine i wahine mare nana, ua aneane e waiwai ole kona ola ana ma keia ao.

            He hookahi mea nui iloko o ka noonoo o ua kanaka opio nei, ina no kona hoike ae, i kona ano oiaio, elike no me kela manawa mua loa ana, i koi paakiki aku ai imua o Mrs. Gawila, aole o Puluka Gawila kona inoa, aka o Wileba Danuba, malia he mea ia e pau mai ai ke aloha ana o kela wahine iaia, me he keiki la nana, ma ia ano hookahi no hoi, e kaawale loa aku ai o Loi mai iaia aku, e lilo ole mai ai i wahine mare nana.

            Me kela mau mea minamina no nae e kau mai la imua o kona noonoo, hooholo iho la ua o Mr. Danuba, aole ona nan no ka hopena e kau mai ana maluna ona, aka e hooko aku ana oia i kekahi hana, me ka huna ole i ka mea oiaio i pili iaia.

            Oiai nae kela mau noonoo like ole e hana la iloko o kona poo, aole oia i poina iki i kana misiona o ka hoounaia ana aku e holo no Nu Ioka, ma ke aumoe o kela po, i hoea aku ai ke kaaahi no ke kulanakauhale, a oiai aole ia he manawa kupono, no ka hele ana aku e hookomo o kana hoolaha maloko o na nupepa, hoi pololei aku la no oia maloko o kekahi hokele, no ka hoomaha ana ma kela po.

            Ma ke kakahiaka ana ae o kekahi la mai, mahope iho o ka aina kakahiaka, o kana hana mua, o ia no ke kipa ana aku ma na keena pa’i nupepa like ole, a hookomo aku la i ka hoolaha, me ke kau pu ana i kekahi uku makana kiekie loa, e loaa aku ai ka mea e hoike mai ana no ke kaikamahine nalowale.

            Ua pau maoli kekahi mau hora iaia nei, ma kela hana. a i ka hoea ana i ka hora umi-kumamalua, hoi mai la oia no ka hokele, me ka ai ana iho i kona aina awakea, alaila hoomakaukau iho la no kona hele ana aku e ike i ka Madame Gawila, no ka hookahaha ana aku iaia.

            Me na kaina wawae mama i hele aku ai o Mr. Danuba a hoe no ke Kuea madisona, malaila aku i nana aku ai oia i ka home kahiko o kona makuahine hanai. Aole loa oia i hoopoina iki i kela la mua ana i hoea aku ai no kela home, a apoia aku ai oia, me na manao hiipoi, e kela wahine puuwai lokomaikai. Ma kela home i loaa ai iaia he makuahine oluolu; malaila no hoi i halawai mua loa ai oia me Loi, pehea la. e mau ana paha ko laua noonoo no ia nei, mahope o kona hoike ana aku me ka oiaio i na mea e pili ana iaia, a hoohuli mai kela mau wahine, i ko laua mau kua iaia, a i ole, e wehe hamama mau ia ana paha na puka o kela hale nona e kipa aku ai i kela ame keia manawa.

            Me na ninau lehulehu i hoalaia mai iloko o kona noonoo, hele pololei aku la ua o Wileba Danuba no kahi e ku mai ana o ka home o Mrs. Kawila, a iaia i ku aku ai  mamua o ka puka, hoomaka aku la oia e kikeke, me ka nalu ana iho iloko ona. ina paha e hele mai ana kekahi o na kauwa i kamaaina iaia e wehe i ka puka, kela mau kauwa, i kapa mau mai i kona inoa o Puluka Gawila. eia nae aole no ona hopohopo iki, no kona halawai aku me kekahi o kela mau kauwa, no ka mea, ua hala okoa he mau makahiki o ka hele ana o Mrs. Gawila, ma kana huakai makaikai, nolaila ua hoopauia kela poe kauwa. a he mau kauwa hou paha. ka i hoolimalimaia aku no ka lawelawe ana malalo o ua wahine lokomaikai nei.

            He mea oiaio, i ka hala ana o kekahi mau minuke o ke ku malie ana o ke kanaka opio kakali ma kahi o ka puka, ua weheia mai la ke pani puka, e kekahi kauwa malihini, alaila haawi aku la o Wileba Danuba i kona pepa inoa, me ke kauoha ana aku i ke kauwa e lawe aku a haawi i ka haku wahine nona kela home, no ka mea ua makemake oia, e kukakuka pu me kela lede.

            Hookipaia aku la ua o Danuba noloko o ke keena hookipa, kela keena no i kaualakoia aku ai oia, i kona wa he keiki me ka lole nahaehae, e kuai olepe ana ma na alanui o Nu Ioka. Ua hele kela keena a kamaaina loa iaia, me kona mau lako hoonani, eia nae, aole kela mau lako hoonani kahiko, ua pau ia mau lako i ke kiolaia, a he mau lako hou ke waiho mai ana imua o kona mau maka.

            Aole i loihi loa ko Danuba noho ana maloko o kela keena hookipa, e makaikai ana i na hoololiloli i hanaia, hamama ana no kekahi puka, ma ka aoao o ua keena nei, a komo mai la o Mrs. Gawila iloko, ua kahikoia hoi ua wahine nei me kekahi lole keokeo, i kupono no na hora o ke kakahiaka, a ke nana aku iaia, me he mea la, he o ia mau no kona wahine u’i, aole he wahi mea i loli ae o kona mau ano.

            I ua wahine nei i ike mai ai ia Danuba i ka noho aku maluna o kekahi noho paipai, lamalama ae la kona mau maka me ka olioli, i hui pu ia me ke kahaha, no ka ike ana mai i kana keiki, alaila pahola mai la oia i kona mau lima, me ka hele ana mai no hoi imua o ke kanaka opio, a pane mai la me ka leo mahamaha o ka makua no kana keiki:

            “O e Pulkua kuu keiki! Nani wale kou hookahaha ana mai i ka manao o kou makuahine nei, ma keia hoea ana mai nei ou, me ka maopopo mua ole ia’u! I ka wa hea oe i hoea mai nei. Me he mea la, ua haalele koke aku oe ia Parisa, mahope iho o ka loaa ana aku o ka’u leka ia oe. Pehea ua loaa aku anei ka’u leka i kakau ai nau mai Kalakata mai?”

            Ua nui maoli kela mau ninau e hiki ole ai i ke kanaka opio ke pane pakahi aku i ka haina, aka pane aku la nae oia i ka ninau hope, i ka i ana aku:

            “No kau leka i kakau ai mai Kalakata mai, aole i loaa mai ia’u ia leka, aka o kau leka i hoouna ae ai mai Nu Ioka ae nei, ka leka i loaa ia’u. a i ka ike ana no i kou manao, ua haalele aku la au ia Parisa, he mau la mahope mai.”

            “E hoomaikaiia oe e kuu keiki, no kou hooko koke ana mai i na mea a’u i kakau aku ai! I ka manawa hea oe i hoea mai ai no Nu Ioka nei? Ua maopopo ia’u, aole he makuahi ku mai no Nu Ioka nei, a hala na la eha, a o ka’u i ae kakali aku nei, o ka loaa mai o kau leka, me ko’u manao, e hala ana kekahi mau pule a’u e kakali ai, alaila oe hoea mai.” i pane mai ai ka Lede Gawila, me kona noho ana iho maluna o kekahi noho ana iho maluna o kekahi noho ma ka aoao o kana keiki, me ka piha hoihoi.

            “Ua hoea mai au no Nu Ioka nei, he pule ae nei i hala, maluna o ka mokuahi Pinika.”

            “Aole ka hoi oe e kala i hoea mai ai, heaha ke kumu o kou hele ole ana mai e ike ia’u, a i ole hoi mai no hoi no ka home nei o kou makuahine? Heaha kau hana nui o kela mau la aku nei, i hoea koke ole mai ai oe no ko kakou home?”

            “Ina owau hookahi wale no ma ka’u huakai huli hoi mai no Nu Ioka nei, ina ua hoea mua mai au no ka hale nei, he hookahi hora mahope iho o ke ku ana mai o ka mokuahi; aole nae pela, he hihia kekahi i waihoia mai iloko o ko’u lima, na kekahi malihini hanohano, he hana ano nui loa hoi, e hiki ole ai ke houlolohiia no hookahi hora. I ke ku ana mai no o ka mokuahi, aole makou i hele mai no ke kulanakauhale nei, aka mai ka hale kukeawa aku no, kau maluna o ke kaaahi no Wakinekona, ua hele a na hora o ke aumoe, hoea aku makou no kela kulanakauhale.

            “Mai ko’u hehi ana i ka lepo o Amerika nei, aole loa he manawa kaawale i loaa ia’u. e piha mau ana na minuke apau o ko’u manawa, i ka hana, a ko’u haku a ma ka po nei koke aku la no i  loaa ai ia’u ka manawa kaawale, o ko’u holo mai la no ia no Nu Ioka nei, a moe maloko o ka hokele, a o ka’u hana mua loa i noonoo ai ma keia kakahiaka, o ia no ka hele ana mai e ike ia oe.”

            “Auhea oe e Puluka, aole o’u makemake iki i kou hooikaika nui loa i ka hana, no ka mea aole oe i nele, ua lawa ke dala ame ka waiwai nou e hemahema ole ai, ina no aole ou hele e hoomaamaa i kau oihana loio. Aole au e hoahewa wale aku ana ia oe, no ka loaa ana o kau oihana, he mea hanohano loa ka loaa ana he oihana na kekahi kanaka e lawelawe ai, aka o kou hooikaika ana i ka hana, me he mea la ua hoike mai oe i kou kulana nele maoli, a e hooikaika ana oe, i loaa mai ai kau mau meaai. ame kou pono o keia noho kino ana. O ka iini iloko o’u. kou makuahine nei, o ia no kou lilo aku i loio kaulanna i kekahi la, elike me Uilama Waka ame Kaniela Weba!”

            No kela mau hoakaka a Mrs. Gawila, pahola ae la ka minoaka ma na papalina o ke kanaka opio, a pane aku la: “Auhea oe e ka madame, he mau olelo oiaio wale no kau i kamailio mai nei e pili ana no kela mau loio kaulana, aka nae. manao anei oe me ko laua hana ole me ka hoomanawanui i loaa mai ai ia hanohano maluna o laua? Ma na oihana apau, pehea la ka haahaa ame ke kiekie o ka hooikaika wale no me ka hoomanawanui, mai ke anuu mai ilalo loa, ke kumu e loaa ai ia lakou ka hanohano, ke kaulana ame ka waiwai: iloko no nae o ia mau hooikaika ana, he kakaikahi loa, ka poe i hoea aku i ke anuu kiekie loa o ke alapii.”

            “Malia paha ua pololei no kau mau mea e kamailio mai la e Puluka, aka nae pehea e loaa ai ia oe ke kaulana ma ka noho hana ana aku no ka hihia a kekahi mea, elike me ke kauwa, e lawelawe aaku ana malalo o kona haku? Aole loa kena o ke alahele e hoea aku ai oe i ke kulana o ak loio kuhina o ke aupuni,” alaila no ke okoa ae la o Mrs. Gawila i ka akaaka.

            “Eia ihea o Loi e nalowale nei? Ua maopopo anei iaia eia au maloko nei o ka hale? Aole o’u ike aku i kona maaloalo ae, ua ma’i ia anei oia?” i hoololi ae ai o Mr. Danuba i ke ano o ka laua kumuhana e kamailio ai.

(Aole i Pau.)