Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 46, 18 November 1921 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

Konaradi Kenekona

a i ole

Ka hiena o na awawa kuhoho ame demona ka lio eleele kupaianaha

I ka ike ana hoi o ka nui aku o na ilikini e pee ana mahop o na kumulaau. i ka poino i loaa i ko lakou hoa, noke ae la lakou i ka hoopuka i na olelo hailiili o ka piha inaina. a hoomaka nui mai la e ki i ka lakou mau pu i ke kanaka opio. eia nae, pee ae la o konaradi mahope o kekahi pohaku nui, nolaila, ua lele wale aku la no ka lakou mau poka, i kahi, e, a ku mai la no hoi kekahi i ka pohaku a konaradi e pee ana.

ua hoea aku la o Mr. Kenekona no ka waha o ke ana, me kona komo ana aku iloko, me ka palekana, aka no kona kokoolua nae, ka lua o ka enekinia, iaia i ku pono aku ai mamua o ka waha o ke ana, o ka wa no ia i kani mai ai kekahi pu, a komo mai la ka poka, iloko o kona hoki, a hina iho la ka hoki ilalo, me ka paa ana o ka waha o ka lua eia  nae ua palekana no ka enekinia me kona haule ana aku ma ka aoao maloko o ke ana.

 I ka ike ana mai hoi o Done Jose ame kona kokoolua, i kela komo ana aku o Mr. Kenekona iloko, me kona hoa, nee mai la laua no ka waha o ke aha, a hoomaka mai la e ki i ka laua mau pu, i na Ilikini, e hookokoke aku ana i kela ana, ma kela ano iho la, i puhee hou aku ai na ilikini, no kahi e ku ole ale uai lakou i ka poka, oiai hoi o Konaradi, i kokolo hele aku ai, ahiki i kona komo ana iloko o ke ana, me ka maalahi loa.

I kela halawai pu ana ae o ka makuakane me ke keiki maloko o ke ana puliki aku la kekahi i kekahi me na manao makee no ko laua halawai hou ana a o ia ka ka makuakamoo ka paue ana mai:

"Aulea oe e kuu keiki e nohoia aku nei no e oe ame ana mai nei o kakou. Ua nalowale o Kakeo mai ia makou aku, ua make paha oia, aole paha, he mea hiki ole iau ke olelo ae i keia manawa, a nou hoi e kuu keiki, i kanana aku, ua pakele mai kou ola ma ka apua," me ka nana ana mai i ka lole ano e a Konaradi e aahu aka ana,

"Aole ou pilikia iki, a pela no me Demona, ala ola iloko loa o ke ana kahi i ku ai me ka poino ole, koe wale no napalapu i kau aku maluna o kona kino ma ka hakaka ana me ka liona ma ka po nei; ke lana nei kuu manao k halawai hou aku ana no kakou me Kakeo, me ka maikai o kona ola kino. No ko maua noho aku ihope, aole e hele pu mai me oe ma keia huakai, aole loa he mea nana e kahi aku ia maua ihope, me ka nan ole ae, in a no he mau pomaikai nui kekahi e haawiia mai ana ia maua."

Ia lakou nei maloko o ke ana, ua hooholo like iho la lakou, e ku kiai kekahi mau mea ma ka puka o ke ana, no ke ki ana aku i na enemi, i ka wa e hoao mai ai e hookokoke mawaho, a e noho hoi kekahi poe o lakou iloko o ke ana, no ka hoomaho ana, o ka mea apiki nae, pau loa mai la, ke kani ana o na pu a na Ilikini, ameha mai l no hoi na le hauwalaau.

 Alakaiia aku la ka hoki i ku ole i ka poka, no kahi e ku mai ana Demona, a mailoko mai o ke eke ili a ka enekinia o ka hoea pu ana mai me Kenekona, i wehe ae ai oia i kekahi palaka, a hookomoia aku la no Konaradi.

Ua nui ka luhi o na mea apau, ua pololi pu no hoi lakou, o ka mea loaa wale no maloko o kela ana, o ia ka wai, nolaila aohe a lakou mea a ae e hana aku ai, o ke kakali wale no i na ulia pomaikai.

Hahai mai la o Mr. Kenekona i ko lakou moolele, o ia hoi, ma ka manawa i maamaama ae ai, ma ke kakahiaka ana ae, hoomaka mai la lakou e hele ma ka moali alanui elike me ka i lakou me na p, a i ka ike ana o Kakeo i kela pilikia, ua hoomaka oia e holo maluna o Demona, o kela ka hope loa i ikeia no Kakeo, ame Demona, ahiki i ka ike hou ana o Mr. Kenekona, ia Demona maloko o ke ana.

"Ma kou manao, ua koho maoli no o Kakeo, eholo maluna o Demona, no ka palekana o kona ola iho, me ka nana ole mai no kakou," i pane mai ai kekahi o na enekinia. "Mai ko no kela manao o Kakeo, aka ua oi aku ka naauao o Demona mamua ona, no ka mea ua maopopo i kelalio. he aina malihini loa keia, e hiki ole ai ia Kakeo, ke pailaka ahiki i ka hoea ana aku i kahi i noholo e na kanaka, no ia kumu ua owalaia o Kakeo ahiki i kona haule ana ilalo, alaila hoi hou mai la o Demona, no kahi o ka lua liona. malaila mai oia i hookolo mai ai, ahiki i ka ike ana o Konardadi iaia.

Iloko o ka noonoo o na mea apau, a koe o Konaradi, aole lakou e ike hou ana ia Kakeo, aka ua kiolaia kela kanaka opio e Demona, ma kekahi wahi a lakou i ike ole ai a he hana paakiki ka hoopakele ana ae iaia mai ka make mai, oiai he malihini loa oia i kela aina, me ka maopopo ole o kahi e hele aku ai, aka e hoaa hele ana oia iloko o ka naele, ahiki i kona make ana.

"Aole he like o kou manao me ko oukou, e pili ana no Kakeo," i hoike mai ai o Konaradi i kona manao no Kakeo. "Ua ike au, i ka loli nui loa o ko Kakeo ano, mahope iho o ko maua hle ana mai no Amerika Hema nei; a in a aia no oia ke ola mai la, alaila e lohe hou mai ana no kakou mai iaia mai, iloko o ka manawa a kakou i noonoo mua ole ai."

Ke iho aku la i ke ahiahi i kela manawa, a ke mihi la hoi na mea apau no ko lakou pololi, aohe wahi e loaa ai ka lakou mau meeai. I kela manawa nae, i hoi aku ai o Done Jose iloko, mai kona wahi kiai aku ma ka puka o ke ana, me ke kamailio ana aku i kona mau hoa;

"Ua ike aku nei au i kekahi hoki ukana, me kekelii kanaka, ma ke alanui nahelehele, he mau mile ka mamao mai ia kakou aku; o kou manao ea, owau ame Konaradi ke hele aku, ke poeleele iho, no ka hopu ana i kela lioki ukana, ame ke kanaka nana e malama ana i kela holoholome."

 "He manao maikai no kena ou e Done JOse, aka nae, in a no ko olua paa mai i ka hopuia, heaha iho la ka mea hiki ia makou ke hana aku? O ka oi loa o ka maikai ea, o ia no ko kakou hele ana ma ke ano he hookahi puule, ma ia ano, e hiki ana ia kakou ke ku aku a kaua imua o na enemi. aohe hoi he olelo ana in a e ukalia ana ka laua nei huakai me ka pomaikai aka i halawai me ka makapaa, alaila ua makehewa wale ka luhi ana!" i hoakaka ae ai o Mr. Kenekona i kona manao.

"Ma ke ano ke nana aku, ua kaumaha kela hoki me na meaai na na kanaka Ilikini. Ua puni keia ana i ka hoopuniia e ko kakou mau enemi, ma kou kamaaina i na Ilikini, aole o lakou hakaka waie, in a e piha ole k lakou mau opu, nolaila o ko kakou lanakila a lanakila ole maluna o kela poe aia ma ke kaa ana mai o kela hoki malalo o ko kakou malu," i pane mai ai o Done Jose, me ko lakou noke ana i ke kamailio i ka mea pono a lakou e hana aku ai, ahiki i ka ae ana mai o Mr. Kenekona o Konaradi me kakahi o na enekinia ke hele, e hopu io i ke kanaka e hele pu la me ka hoki i kaumaha i na meaai.

"Aole a lakou nei hopohopo ana, no kela kanaka me ka hoki ukana, oiai he hookahi wale no oia, ua hiki kela kanaka ke hopupioia aku, a i ole pepehiia aku paha, i wahi e kaa mai ai ka hoki malalo o ka alu o keia mau mea elua, in a e hoao mai ana kela Ilikini e kue ia laua nei, he hookahi wale no on a pakele io ia ka haalele ana iho i kela hoki, a holo aku no ka palekana o kona ola.

"Ma ka mea oiaio maoli, o keia poe kanaka Ilikini ka poe na lakou i hoohalua mai i ko kakou mau ola, in a i waiho malie mai lakou, ia kakou o hele me ka hoopilikia ole mai, aole no kakou hoopilikia wale ana aku maluna o lakou," i hoakaka ae ai kekahi o na enekinia i kona manao, "O kekahi no hoi, he poe kanaka ino maoli kela, he poe pepehikanaka, i loaa ole ia lakou ke kuleana e hoohalua ai i ke ola o na malihini e kaahele ana ma keia aina.

O ke ano maoli ia o keia poe kanaka, a ua paa ko lakou manao e hopupio hou i kuu makuakane," i hooia mai ai o Konaradi i ka manao hoakaka a ka enekinia. "Aole i lawa na hana ku i ka hoomainoino a keia puulu, iloko o na makahiki elima a lakou i hoopaapio ai i kuu makuakane malalo o ka malu o Juana, aka no ke ko ole ana o ka lakou ihau kuko palaualelo, pela lakou e manao hou nei, e hookau mai i na hoehaeha ana i oi aku i ka lakou mea i hana mua mai ai maluna o kuu makuakane, nolaila, ua makaukau au e ku aku imua o kela poe kanaka a paio no ka pono o kuu makuakane, a no ka palekana pu hoi o ko kakou mau ola."

"Auhea oe e Konaradi kuu keiki, e akahele loa oe ma kau mau mea e hana ai, ua lawa kau mau hana hemahema o ka wa ae nei i hala e hookomo ai ia kakou iloko o keiapilikia, no ka mea aole au i makemake e huli hoi aku no kou home, owau hookahi wale no," i pane mai ai o Mr. Kenekona, ma ke ano ao i kana keiki, aole e hookomo hou aku ia lakou iloko o kekahi pilikia i oi aku i keia a lakou e halawai nei.

Ke molehulehu loa iho la i kela manawa, nolaila haawi ae la ke aloha mawaena o na mea elua e haalele iho ana i ke ana ame ka poe hoi e noho ana malaila, o ka oili aku la no ia o Konaradi me ka enekinia, me ko laua kokolo hele ana aku e nihi ai, i loko o kela poeleele, me ke kamoe ana o ko laua alahele no kekahi wahi a laua i koho aku ai, e oili ae ana ka hoki, me ke kanaka nana e kiai ana iaia.

NO kela makee ui no o Mr. Kenekona no kana keiki, hele loa mai la oia a ka waha o ke ana, me ka paa ana i radi me ka enekinia e kokolo la aole no hoi i loihi kela nana ana aku ana ike aku la oia, i ko laua nalowale ana aku ma kekahi olaelae, ia wa i mihi loa iho ai oia, i ko laua nalowale ana aku ma kekahi olaelae, ia wa i mihi loa iho ai oia, no kona ae ana aku i kanakeiki e hele iloko o kela pouli, he mihi nae i lohi loa, no ka mea ua hala aku la ka Puulena aia i Hilo.

E hoomanaoia, ma kela la holookoa a po, aile loa he wahi meaai i komo iloko o ka waha o keia poe, i ahona i ka wai a lakou e inu ai oloko o ke ana; in a aole e loaa mai ana he mau meaai ia lakou, e ku a pilikia maoli ana, me ka hiki ole ke ku aku a kaua i na enemi. Aole he hiki ia lakou ke ho a i kekahi ahi maloko o ke ana, o lilo auanei ia, i mea hoomaahi aku i ke ki ana mai a na Ilikini i ka lakou mau pu.

Aia hoi o Done Jose ma kekahi aoao o ke ana kahi i noho ai e kiai i ka poe e maalo ae ana, me he mea la iloko o kona noonoo, he uuku loa kahi manaolana no ko lakou hoea i ka pahuhopu o ka lakou huakai, a ua poho mauwale hoi kela luhi a lakou o ka hele ana mai, me ka manao e holopono ana ka hoolilo ana aku i ko laua waiwai i kekahi hui; o ka mea paopopo wale no ana e noonoo la, o ia ko lakou paa mai i ka hoopupioia, a hoopaaia aku ma kekahi wahi nalo loa, he hookahi wale no kumu e pakele ai lakou, o ia no ka ukuia aku o kekahi uku makana kiekie i ko lakou mau enemi.

Pehea nae ka loihi a lakou e kakali ai maloko o kela ana, he hinau pohihihi loa ia, ua lilo ka aaki pouli o ka po, me ka lohe ole ia aku o kekahi nakeke, i mea nauki na lakou, i ka loihi maoli o ke kakali ana, ahiki i ka huli hoi hou ana mai o ko lakou mau hoa, a i ole, hoea mai paha i ka malamalama ana ae o ka la, ma kekahi kakahiaka mai.

Iloko nae o kela nanea o lakou i ke kakali, ua hoopuiwa loa ia mai lakou i ka lohe ana aku i kekahi mau leo huro, malalo aku o ke ana a lkou e pee nei, pela hoi ke kani ana mai o ka pu, me ke pahupahu o na wawae o na holoholona, e holo ana no kahi mamao.

Na kela mau leo uwa, me ke kani ana o ka pu, i kono mai i na kanaka e noho ana iloko o ke ana, e oili koke aku iwaho me ko lakou nana ole ae i na poino, a oiai aohe a lakou mea ike aku, ua hele nae ua poe kanaka nei a piha loa me ka nauki, me ka aneane maoli no e ki okoa aku i ka lakou mau pu, iloko o kela puli, o ka mea wale no nana i kaohi mai ia manao o lakou, o ia no ka lohe ole ia aku o ka nakeke mai, makahi a lakou i manao ai, aia malaila na enemi kahi i pee mai ai.

Oiaia no nae e kunana ana, i ka lakou mea e hana aku ai, ua kani mai la na pu mai kekahi mau wahi mai, a lakou i manao ole ai, he enemi kolaila, me ka lele ana mai o kekahi mau poka, maluna ae o ko lakou mau poo, ma kahi moali alanui a Konaradi ame ka enekinia i haalele ai ai i ke ana. Ua ku mai la no hoi kekahi mau poka, i ka phaku a pakikii, he hookahi nae poka, o ka lele ana mai a ku i ka papale o ka enekinia i koe iho me Kenekona ma, a lele aku la kela papale, e loaa ole aku ai ke huli iloko a ka poeleele. "

Ina aole e make aku ana kekahi Ilikini iau alaila ehia ka hoi mea aloha, o kou hele papale ole," i pane ae ai ka enekinia me kona piha loa i ka inaina, no ka lele ana aku o kona papale, me ka noonoo ole iho nae, ua pomaikai oia, ua palekana kona ola, me kona ukali ana mai mahope o kona mau hoa, e holo la no ka waha o ke ana. "Ea, heaha la ke kumu e hoi ole mai nei ko kakou mau hoa?" i ninau aku ai oia i kona mau hoa i hoe iho.

Me he mea la, i pane no kela ninau, ua lohe aku la lakou i kekahi le nunulu, ma kahi kokoke loa i ka waha o ke ana, eia ka o kekahi o na enekinia, a e kaualako ana oia i kekahi mea mahope mai on a.

"O oe anei keia e ka hoaloha?" i ninau aku ai ka enekinia i noho ai me Mr. Kenekona ma.

"Ae, owau no keia," i pane mai ai ka lua o na enekinia, me ka hooikaika ana ae e ku iluna, ma ka paa ana aku o kona mau lima, i ka paia pohako, "Ua ku kuu oloolo wawae i ka poka, a na Ilikini, eia nae ua kaa mai ke eke o na meaai malalo o kou malu, me kuu manao maoli, no aole la e hiki hou mai ana au iluna nei o ke ana."

"Eia ihea o Konaradi kahi i nalowale ai?" i ninau mai ai hoi o Done Jose, me ka maopopo loa iaia, aia na manao kaumaha iloko o Mr. Kenekona, no ka hoi ole ana mai o kana keiki.

"Ua kaa aku ia malolo o ka malu o na kanaka Ilikini, no ka mea iloko o ko maua nanea i ka hele, ua kani mau la na pu a na enemi, o kou ku no ia i kekahi poka, a hina iho la ilalo o ka honua, ia wa i holo aluka mai ai kela poe kanaka a hopu aku la ia Konaradi, ka mea o mau i ku ole i ka poka. He nui maoli kela poe Ilikini, me ka hakaka okoa ana aku o Konaradi me lakou eia nae ua lilo kona ikaika i mea ole imua o ka nui o kela poe kanaka.

"O ke kumu wale no o kou pakele ana, o ia ko lakou ike ole mai iau, no ka mea, ua moe hoololo malie au iluna o ka lepo, me he mea la ua make; a in a no he uuku mai kela poe, in a no ua hooikaika aku au e kokua i ke kanaka opio, aka iloko o kela heluna nui, aohe mea hiki iau ke hana aku no ka palekana o kuu hoa."

"He mau kapuai holoholona hoi kekahi a makou i lohe aku ai i ke pahupahu, me he mea la e holo ana?" wahi a Done Jose o ka pane ana mai i ka enekinia.

"O na holoholona ponoi no ia o kela poe, no ka mea i ka wa a ka puulu e pee ana mahope o na pohaku, i ike mai wa a ka puulu e pee ana mahope o na pohaku, i ike mai ai i ka oili ana ae o kekahi mea me ka hoki, ukana, ua kuhihewa mai paha lakou he enemi, o ke ki mai la no ia i ka lakou mau pu, a iloko o ka puiwa o kela hoki, ua kiola ae la i kana mau ukana a haule ilalo, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i holo aku ai ka nui o ko lakou mau hoki, me ka hoki pu kekahi i hookauia aku ai o Konaradi.

 "Ma kela manawa nae a na Ilikini e lawe ana ia Konaradi, huli mai la oia ihope, a kahea mai la me ka leo nui i ka i ana mai; "Ua paa hou au i keia poe; mai noonoo mai oe nou, aka e haawi aku i kau mau kokua ana, no ka pale kana o kuu makuakane," alaila pau aku la kou lohe hou ana i kona le, me he mea la, ua hoopulouia aku la paha oia me kekahi koloka, a i ole huluhulu paha."

 "O kena anei kau mau olelo hope i lohe aku ai mai kuu keiki mai," i loheia aku ai ka leo o Mr. Kenekona, no ka manawa mua loa, mahope o keia hoea ana aku o ka enekinia i ku i ka poka.

"Ae, aka i hoike aku nae au ia oukou ea, o kela kekahi o na kanaka opio koa a makau ole. I ka hala ana aku o kela poe kanaka me Konaradi, hooikaika ae la au e ku iluna, aole he hiki, o ka mea hiki iau ke hana, o ia no ke kokolo ana, nolaila hoomanawanui aku la au, ahiki i ka loaa ana o kekahi eke ukana, i haule mailuna mai o ka hoki o kou kaualako mai la no ia, me ka hana nui no nae, aka no kuu ike aia iloko o kela eke ko kakou pono nui. aole ou nana ae i ke kaumalia ua hooikaika mai la no au, ahiki i ka hoea ana iluna nei o ke ana."

"He keu aku maoli no kou laki, o ke ku olle ana mai nei i kekeahi poka, a kela poe e pee mai nei ma kahi kiekie, no ka mea aohe wa a ku mai nei kekahi poka i kou hoa, o kona papale nae ka i ku i ka poka."

 "Aole au noonoo ae no na mea e, o kau noonoo nui wale no, o ia ka eha o kuuwawae i ku i ka poka, ame ka naowale ana o Konaradi mai iau aku. Ua piha maoli no na aoao apau o keia ana, me na kanaka, aia lakou mahope o na kumulaau, ame na pohaku kahi i pee ai, e ka kali wale ana no o ka loaa o kekahi manawa kupono loa, a lakou e holo aluka mai ai a komo iloko nei o keia ana, me ka hopu ana mai ia kakou apau i ka paa."

Hukiia aku la ka enekinia i eha noloko o ke ana, a hoonohoia iho la hoi ka lua o ka enekinia, no ke ku kiai ana ma ka waha o ke ana, Ho aia ae la he wahi ihoiho kukui uuku, no ka nana pono ana i kahi i eha wale no ma kahi o ka io, no ka mea ua puka aku ka poka ma kekahi aoao, a oiai nae he poino maoli i loaa i ka enekinia mamuli o kela puka poka, eia nae, he keu aku a ka hui me ka nui pu o ka eha.

I ka holoiia ana aku okahi i eha o ka enekinia a maemae, a wahiia aku la hoi me kekahi welu, noho nui iho la ua poe nei hoomaha, alaila kii aku la o Done Jose i ke eke a ka enekinia o ke kaualako ana mai, a wehe ae la me kela akenui e loaa koke aku na meaai ka hoopiha ana i ko lakou mau opu i hele a hakahaka."

"Auwe no ka hoi e, e nana mai i ka ukana nui iloko okeia eke au i lawe mai nei!' wahi ana o ka hooho ana ae iaia i ike iho ai i ka ukana maloko o kela eke.

Mokuna XLIIL

Ma kahi o na mea a lakou i manao mua ai, he mau meaai koloko o kela eke, eia ka he okoa loa na ukana oloko, o ia he mau lole, he mau ipuhao ame kekahi mau mea e ae, o kaia no ka lakou mau lako ponoi, aole he wahi meaai o kekahi ano maloko olaila.

"Ua hele kakou a pololi maoli, heaha iho la ka waiwai o keia mau mea, aole e hiki ia kakou ke ai, i kekahi o keia mau ipuhao?" i pane ae ai kekahi o na enekinia, me kona piha loa i ke kuaki.

Aohe a MR. Kenekona mea e kamailio mai ai, no kela kulana pakalaki i loaa ia lakou, oiai ua hele oia a kaumaha loa, no keia paapio hou ana o kana keiki no ka lua o ka manawa, aka o ka enekinia nae i eha, ka i kamailio mai:

"He keu aku maoli no paha ko kakou lolo, o ka ike ole aka aku, o kela no ko kakou hoki ponoi, o kela hoki a maua i kaukai aku nei e loaa mai kekahi mau meaai, o ka lua ia o na hoki ukana, a Kimona, o ka holo ana mai ia kakou aku."

 Hoomau aku la lakou i ka huli ana i na ukana oloko o kela eke, aole he wahi meaai iki i loaa ia lakou nolaila e noho pololi ana no kela poe kanaka ahiki i ke ao ana ae ma kekahi la mai, koe wale no nae, kela wai e lana la iloko o ke ana, o ka mea wale no ia, nana e kokua iki mai ia lakou no kekahi manawa pokole.

"Ehiki ana no i keia wai, ke kokua mai ia kakou no kekahi manawa, eia nae aole e lawa ana ka ikaika iloko o Ko kakou mau kino, no ka paio ana aku imua o ka na enemi. Eia la ihea keia wai kahi i kahe aku ai?" i pane ae ai o Done Jose.

 "Malia paha ua noa keia wai iloko o ka honua, a puka aku i ke kahawai, aole he ikeia aku o kahi o ka wai e kahe ai," i hoakaka ae ai ka enekinia ma ka waha o ke ana i kona manao.

"Ma kau koho hoi, he elua o keia ana, ua hoopaopopo au, i ke ano o ka moe ana o ka uwahi o ka ihoiho kukui, aole he moe iwaho o ka waha o keia ana a kakou e noho nei, aka he moe iloko o kahi a ka wai e lana mai la," i pane mai ai o Mr. Kenekona.

 Akahi no kela poe a noonoo iho. malia paha he alua io waha o kela ana, mamuli o ka Mr. Kenekona mau hoakaka nolaila noho uui iho la ua poe kanaka nei me ke kiai makaala ana i ko lakou mau enemi.

No kekahi mau hora kela kakali ana a lakou, ua hooho ae la kekahi o na enekinia, oia ka mea i eha ole: "Me he mea la ka hoi ma kau hoomaopopo ke piha mai nei ke ana i ka uwahi!"

Ku ae la o Mr. Kenekona iluna, me ka hele ana aku a kahi o ka ihoiho kukui e a mai ana, alaalawa ae la hoi  kana nana ana ma o a maanei, ia wa i kahea mai ai i kona mau hoa:

"E hele mai paha oukou maanei nei, ke ike aku nei au i ka oiliili mai o ka uwahi, ma kela hakahaka o ke ana nei!"

Mamua nae o ke ku ana mai o na hoa o Kenekona, no ka nana ana i kahi o ka uwahi e puka mai ana ma ka hakahaka. ua hemo mai la o Demona, me ka holo ana aku iwaho o ke ana; ke kupaka mai i hoopaaia ai, o ka holo mai la no ia, he hookahi ka puka like ana aku iwaho o ke ana me he mea la, ua ike mua kela mau holoholona i ka poino, pela laua i hooikaika ai. e kaawale mailoko aku o ke ana.

Aohe he hoopaapaa ana iho iloko o kela manawa, ke ike like la na mea apau i ka pohina o ka uwahi iloko o ke ana o ka hookololohe hou ana iho i ka noho ana iloko, ua like no ia me ka ae okoa ana aku i ka make e kipa mai ia lakou, nolaila he hookahi wale no alahele o ka pakele, o ia ko lakou haalele ana i ke ana, a hemo aku iwaho, me ka nana ole no ke kiia mai i ka pu e na enemi.

"Aohe o kakou pono i koe e noho iho ai maloko nei o keia ana," i pane mai ai kekahi o na enekinia. "Me ko kakou mau opu i hele a hakahaka, i kau a mea o ka pololi, me keia uwahi hoi e komo mai nei, e hiki hou ole iho ai ia lakou ke noho maloko o ke ana, aole a kakou mea e ae e hana ai, o ka hemo wale aku no iwaho o ka pouli."

 Iloko o kela manawa a kela poe kanaka e noonoo ana no ka haalele ana iho i ke ana, o ka wa hookahi no ia i kani ka haalele ana iho i ke ana, o ka wa hookahi no ia i kani mai ai na pu maiwaho mai, me ka lele ana mai ia lakou nei.

"Ina no kakou e noho iho ana iloko nei o ke ana, e make ana no kakou, a in a no hoi no ka hemo aku iwaho, o ia haawina hookahi no, nolaila o kau kauoha wale no ia oukou e ou mau hoa, o ia ka hopu ana i ka oukou mu pu, a puka ae kakou iwaho, me ke ki ana aku iloko oka pouli, imua o kou kakou mau enemi!" i pane ae ai ka enekinia i loaa ole i ka poino.

"Pehea auanei e hiki ai iau ke hemo aku iwaho me keia wawae eha ou?" i pane mai ai hoi ka enekinia i ku ka wawau i kapoko. "E kaikai mau aku oukou iau, a puka mawalu o ka waha o ke ana, alaila hoonoho iho oukou ia u malaila a holo ku oukou imua o na enemi, a in a au e ike aku ana i kekahi poe Ilikini, alaila, e haawi aku no au i kekahi hoai iona i maopopo ai ia oukou kahi e hoohuli ae ai i ka oukou mau pu."

"Mamua o ko kakou oili ana aku iwaho, e ki like aku ka kou i ka kakou mau pu i ka manawa hookahi, malia o puhee aku kela poe Ilikini, o ka maalahi no ia o ko kakou hemo ana aku, me ka hoopilikia ole ia mai," wahi a Done Jose, ma ka hopu ana aku i kana pu.

 Ua apono like mai la na mea apau i kela manao, nolaila kau like aku la lakou i na pu imua, me ka hoopolololei ana ma kekahi wahi pouliuli, o ke kani like aku la no ia, a o ka lakou mea nae o ka lohe ana aku o ia no kekahi leo uwe, ka mea nana i hoolana loa mai i ka manao o kela poe kanaka, ua ku aku kekahi mea i ka poka, o ko lakou holo aluka aku la no ia, a oili ana iwaho o ka waha o ke ana, a i ka honi ana aku i na ea huihui, ua uilani ae la ko lakou mau manao, no ke ake no e ike aku i kahi o na enemi e pee mai ana.

O ka lakou mea nae e lohe la, o ia no ka nakeke oloko o ka nahelehele, e hoike mai ana, aia na enemi ke mama la i ka holo, ua kau ka weli ia lakou, no ko lakou kiia aku i ka pu eia nae he hookahi a lakou kanaka i ike aku ai, i ka hina ana iho ilalo o ka honua, holo aku la o Done Jose no ka nana ana i kela kanaka, eia ka o Benigo, kela alakai, nana i alakai i na kanaka opio, ma ke alahele mauna a holo mahuka ai mai ia laua aku.

 Kulou iho la oia maluna o ua kanaka nei, no ka nana ana in a paha ke kamau la no ke ola iloko ana; o ka  mea aiaio nae, ua lele loa kona aho hope, a e waiho oni ole ana hoi kona kino.

 I ka hoea ana aku hoi o kona mau hoa, ma kahi o ke kinu make o kela kanaka e waiho ana, pane mail a o Done Jose: "Aohe a kakou noonoo ana no keia kanaka, ua make loa oia, a o keia no hoi ke kanaka nana i kumakaia i na opio, o Benigo, kona inoa."

"Ua pono no kona make ana, he kanaka ino aia," wahi a Mr. Kenekona, me he mea la, ua lilo ka make ana o kela Ilikini i mea hauoli i kona manao, a i hou mai la: "Heahio hou aku ka kakou mea e hana ai no keia manawa?

“O ka mea mua loa a kakou e hana ai, o ia no ka mahelehele ana ae i na meaai maloko o keia eke, e waiho nei, ua pomaikai maoli kakou, eia ka ua piha ke eke a keia kanaka na meaai; aia a komo aku kekahi mea iloko o ko kakou opu laila noonoo aku ka hana hou," i pane mai ai o Done Jose me kona lalou ana iho i ke eke kapolena e waiho ana ma ka aoao o ke kanaka make."

 Ua piha kela eke me na omoomo palaoa kulina, ame na io holoholona i palaiia, o ko lakou puunaue ae la no ia i kela mau meaei mawena o lakou puunaue ae la no ia i leela mau meaei mawena o lakou eha, a holo aku la hou kekahi e kii i wai iloko o ke ana, o ko lakou noho iho la no ia e ai, me ka lele ole o ka oili, oiai ua pau loa aku na enemi i ka holo.

Ke wehewehe ae la ke alaula o ka malamalama i kela manawa, o kekahi kumu paha ia o ka holo o na kanaka Ilikini, nolaila aole a lakou nei makau ana, oiai ua hiki loa ia lakou ke ike i ko lakou mau enemi i ka wa ao.

Oiai nae aia lakou ma kahi i hoopuniia e na laau lolo ame na puu pohaku, aia no ko lakou mau enemi mahope o kela mauwahi kahi i pee mai ai, a iloko o ko lakou nanea, ua kani mai la na pu mai a wahi like ole mai, me ka lele makawalu ana mai hoi o na poka, e oloio ana maluna ae o ko lakou mau poo, he hookahi wale no kumu o ko lakou pakele, o ia no ko lakou moe ana ilalo, a pili ae la no hoi kekahi mahope o ka pohaku.

I loko nae o kela manawa hookahi o ka pu a na enemi e kani mai la, ua lohe aku la lakou nei i na leo huro i kahi mamao loa, a o ia ka Mr. Kenekona o ka hooho ana ae:

"Aole kela he mau leo huro no na kanaka Ilikini, aka ma kau koho, he mau leo huro kela no na koa, a ke lohe nei aii ke kani o na pu ole, me ka halulu o na wawae o na lio." I wahi e ikeia ai ka mea oiaio, a o ke kumu hoi o kela mau leo huro a lakou e lohe la, pii okoa ae la o Done Jose noluna o kekahi pohaku aiai ma ka aoao o ke ana, me ka nana ok aku i kona kiia mai i ka pu e na kanaka Ilikini a o ia ka Mr. Kenekona, o ke kahea ana aku iaia: "

Ea, ua uluhua anei oe i keia ola ana, i aa ai e pinana iluna o kena wahi kiekie, e maalahi ai i ko kakou mau enemi, ke ki ana mai i ka lakou mau pu ia oe?" aohe nae he wahi mea a hoolohe aku o Done Jose, aka ke nana la oia ma kahi mamao, alaila wehe ae la i kona papale, me ka noke ana ae i ka huro:

 "Huro! huro! El ae ko kakou pualikoa, ke nee mai nei, ke ike nei au i ka hele apuni ka aina ia lakou," wahi aea, me ka lele ana mailuna mai o ka puu pohaku. "Ua lohe no au, e hoea mai ana o Konela Aro me kabataliona o na koa ke aupuni ma na Mauna Pinoi, aole nae au i moeuhane mua eia lakou ma kahi kokoke loa ia lakou, aka owai la ka mea papa i hoike aku i ka lohe i kela poe koa, no kakou?"

"Me he mea la ua ike kela poe kanaka Ilikini i ka hele mai o na pualikoa, o ke kumu ia o ko lakou ho aana i ke ahi, me ka hoopiha ana i ke ana me ka uwahi, a o ke kumu no hoi ia o ko lakou ki ana ae nei i ka lakou mau pu ia kakou, no ka makemake e halawai kakou me ka poino, mamua o ka hoea ana mai o na koa o ke aupuni," i pane ae ai hoi kekahi i kona manao.

Aia ka olioli iloko o na mea apau i kela manawa, no ka hoea ana mai o ka hoopakele i ka wa kupono loa a hoomanao ae la o Done Jose, no kona lohe ana i kekahi mea kani ma kela po, me he leo la no ka helili, eia nae, o kekahi po maikai loa loa kela, e kui ole ai ka hekili i kela wa nae, ua maopopo loa iaia, he leo kela no na pu kuniahi, a na koa me he mea la he hoailona i kiia no ka hoopuehu ana aku i na kanaka Ilikini hihiu mai ko lakou mau kahua hoomoana aku.

Hele aku la ua poe kanaka nei e nana maoli, mahope o na puu pohaku, pela hoi na kumulaau nunui, aohe wahi hoailona iki no ka ikeia aku o na enemi, a hoomanao nui iho la lakou, na pau loa aku na kanaka Ilikini i ka holo, mamuli o ka ike i ka hookokoke mai o na koa.

Nana aku la hoi lakou ma kahi a na koa e nee mai ana he kea aku a ko lakou hikiwawe loa, o ka lakou wale no e kakali aku nei, o ka hoea mai o ua poe koa nei, a kaa aku hoi malalo o ko lakou malu, manao ae ka palekana, o ka hele ana oloko o kela waonahele.

Oiai no na akou nei e kakali ana, hoea ae la kekahi poe koa, he poe helewawae ma kela moali alanui a Konaradi ame ka enekinia o ak hele ana aku e hopupio i ka hoki ukana, a i kiia mai ai hoi ka enekinia a ku ka wawae i ka poka, a paa ai o Konaradi i ka hopuia, o ka nui nae o ua koa, uia maluna o na lio.

(Aole i pau)