Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 47, 25 November 1921 — He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

"Ma ko'u pili jaia he mea piaio.ia ana o kc kamailio an.i: inai, owau i'o no ka mea prli <kokoke loā- aku iaia, no ka mea, o kona makuakane o ke kaikalna ponoi rio ia 6 ko'ū makuakane, a i ka mana'wa i makē aku ai 6 kona makūa* kane, me makou tto oia e noho pu ai, ahiki i kona oo ana ahiki iaia ke "hana a ke imi i ki pono āme kā waiWai nōna iHo," wahi a* Makaleka Lanakasa 6 k'a hoakaka aria akii." "A pehea, ua ae aku .anei oe i kona nianao e hoolako niai oia ia oe ina mea e pono ai oe, e'Makaleka ? , ' walii 6 ka ninau a ke kane. "Aole au i ae aku, no ka rHea, ia manawa ua' loaa ka'u hana e lawelawe ana me ka holomua me ka nui pu o ka pomaikai i loaa ia'u no kekahf rhau makahiki lehulehu; ina nei no nae oia mati no ko'u iloko o ka ilihiinfc, aole no ia kumu no'u e lawe mai ai i kana dala-; ano ka mea, iaia hoi au a inaewaewa, a mamuli-o kona manao lapuwale i haalele aktt ai au i ka'u maii ; waiwai makamae loa apau i loaa ia'u iloko o kō'u mau la o ke ola ana mahope, a hele olohelohe mai au." "O, e kuu aloha, he mea oraio ua halawai maoli io oe me na haawt kaumaha iloko o kela mau la!" wahi a k<f kanē oka pane ana iho, alaila apo mai-la ika wahine a pili i kona umauma. "O, e kuu alohal O, e kuu aloha! Ua lilo kena mau olelo apau au i hoakaka mai la i mau mea hoeha loa mai i kr»ti puuwari, ko'u ike iho la i ka nui maoli o na pilikHa i halawai ifie oe, oiaī nae ua! nui a lawa ka waiwai ia'u e hiki ai ke hoolako aku ia oe ina 1 noho mau oe imua' o kuu alo. O, e kuh Mākaleka, he hana lokoiiio loa na'u ka hoonele : dnh aku ia oe ame 'kau kaikamahine, i.ikou kuleana ka Waiwai hoōilina." "Ae; ua ike iho au i na hoehāeha lehulehii like ole mai kela manawa mai o'u i loohia āi i ka ma'f, aka nae, o ka mea oi loa aku o ka hookaumaha i "ko'u oia no ko'u huna loa ana aole i hoikē iki aku ia oe*no ko Helenā hanau ia ana mai iloko o keia mau mākahiki khulehu i hala aku la," i pane a'e ai ka ?wahine, me ke kaiii pu la oke uhu kaumaha. .;• s "O, ina nei no ko-'u ike ika irtea oiaio' aol'e hefe- anāko'u hauoli me ke kii pu mai iā ollia elioi ae i ka home," i pane iho ai ke kane me na waimaKā- e hk>lo thākawālti iho - ana. •< ■ • •• •

'No ia hana ole ana *>'ti ?a mea kōpono M e aku ai ia oe, ke hoahewa loa nei au ia'u iho imua ou i keia minuke, a e oluoiu oe e Hale e huikala mai iā'u," i rtt»i ae ai p Makaleka me ka haahaa loa,- ttiē kā nan-'a |>ono ana a*e" o kona mau maka e hiolo ana- na walmaka iluna i ke kane, a honi pu ae la i ke kane ia manawa. ~ "O ka'u e r makemake' nei i nei manawa, o ka lohe akii ia oe ē ōlefo mai ana ua Kuikalaia oe. Ke nana aku ihope i kelar 'ni'aiiawa 1 ' i hanāia ai' na hana kuhihewa a hoomaopop iho nō lioi ike ko'iko'i 0 ia mau hewa i hanaia, aole ikanamaia ka walania o ka naau i ka ehaeha, aka nae «a: hanafa kā hana a ua hiki ole ke kii hou aku i ka mea i 'Hala, o ka- liahā pbnō wale no r nei manawa, oia ka hoomaikal arta iae i na itiefe ino i hanaia ma 'o ka mihi ana aku a mihrmai rflf Va ōaau oiaio. Aole anei pela?" wahi a M|featefcd. t; • i'"v * "O, e kuu aloha, & 'ōfc fho', owau kau e' hoahewa mai, -ai, i iib ka mea, mamuli o ko'u Hlp. ole ana i lunakanawai kaupaonā kadli*t:PkiSa#ale ; mdi ai oe. Ina au i nonoo me ke akahele, mrf'ku^ir : ole i ko'u htihu ame ko'u manao lili e lanakUa mftf o'«', a k e liinaninau la |ioi au me ke akaheie 16a- ame k# bo6mahawanui,' ina ua loaa ole ia oe, a ia'u p\t hol,- 'leaumihi me kā fiookaawaleia ana o kaua nona t raak^hMh^ ? iwakaliiaa e>i i hala," wahr a ke kane. - - : "E Hale, ina no e uumi ana oe i'lc&tii-ināirfā, &>e huli aku ana oe i ka mea oiaio, a me ia mau no ka hana a kela wahine imihala, ke kumu mii hoi n'arta i hōblVaunāele i kō kaua noho hauoli ana, e lilo ana"nG'oia' i*mu e akiaki maā mai ana, a e*.hoomau aku a n a īio li i fea ahiahi ana ia oe ma ke ano hakuepa, a hē manawa no e j hiki ; mai ana, e ala mai ana no he mokuahana mawakliā o kaua" wiHi a ka wahine. ; "Aohe i maopopo aku la kou matljūy ia'u'la, e Makaleka; 1 ' wahi a Mr. Lanakasa, me 'ka helehēlena pahaoohao. "Aohe; ka i maoppo ia oe—aolē" anei ee i hoōhuoi iki— kela kaikamahine no hoi e noho pu aila k«fkbtt, o Mariena Walabirida, kuu aikane o ka malama maikai na, a o kana uku iho la nae ia e haawi mai a;i ia'u o kona imihala mar 1 mea no'u e kaawale ai mai a oe Elawoka no hoi i nei manawa, ka makuahine o Makdli. Aole anei ou hoohuoi oia ka mea nana i imihala ia'n i mea no'u e pilikia ai? Ua makemake pu ft6 oia-'e kaili ia frmaiia'u aku I£, pela ko'u koho wale;" "Aole la." "He mea oiaio keia a ? u e kamailio aku nei ia oe;" i pane aku ai ka wAhine. "Mai ke4a la rtitta mai arfa oka halawai ana nie kuu kaikunane, me' Keoni Wilekona/ oiai oia ē hele mau ae ana i ka halekula £ ike ia'ti,' maf iā manawa raai kona makemake ana iaia, a lia haalehia maoli no oia 1 alo . h ? ! a,a ' aua hoohana -oia 1 i kona- ike 'apau i meantfna e lilo ai iaia. ••' < > / ■ . w "Aka nae, ua maopopo ho ia oe ko'u lifo ana I mea 'nWi a'' i mea hoi na Keoni e aloha ai no kekaKi mau makahiki, a' elike me ka loihi o ko'u notio nia*e ole aria,pela -H6 ka' mau o kona manaolana e Hīo 'au irfi£ ■'Ahiki no mahope mki o k6 kaiia rfiarēatja, or& mau no' kela aloha o Keoni ia u f a no ko l ''M'ariena Walabirida ikē ana i ko Keoni Wilekona haawi' mau mai i. kotia hilinai Sme kona aloha maluna o'ū ua lilo i& i kumu hōopiKa. maU" aku ia Mariena i ka HtihU a&ē 5 ka lili nui, no ka mea, ua, : makemake loa o Maneiia e -lil6 4Viiekona : iaia, ; •< "O ko Mariena manao 'i- ka'ii liana'āku me ka maopopo* loa, oia kofta hana ana mai i kekiahi- efibopdittoia: ai ko'u inōa maikai, a e kaulana aē «i ke aptftii he wahine lalau, a e hana pu mai hoi om f i kekihi hana i mea e hookaawaleia aku ai o Wilekona'mai i'u akuv a o hoopauia ai hoi ko tttartiā latrfm i lilo-ai o• Keotti i kane nana a i mea lfoi nanā e n&la;nii aku ' - "Ua w(aopopo pu ia'u koAa kehi ihānao maa*j lea a akamai ona i mēa* e hohpilikia'mai ai'- e hakilo mau aiia au iaia i na manawa l apau, 6 ko'u hewa loa nae ma ko'u aoao aole au i'iioikē Mua aku i« be no ia-mau mei afta e hana mai ana rro kii hoOpoino-ana mai ia ! u—e ike iho no oe nou iho i kori^htjao r e:h*oohuH- aku noonoo maluna o na mea lirlii anō cvfe atia e kaniailio a e hana mai ai imua ou, i mea e hoalaia ae ai na- mAnao hoohubi iloko ou ua oi aku ko'u aloha ame ko*u r makemake ia Keoiii \Vilekona mamūa 'oii. - j * ........ .. . r *Ua maopopo pu ia J u Uiin» m«a f haua ai : ia-Keo«i iiia o ka liookomokomo olelo mau ana aku ia Keoni he oi aku ko'u makemake iaia. a aole maikai a hauoii o kaua noho ana, ake minamina nu» a« 00 ka loaa oie l ana oka manawa kupono a f u e hoike aku isr manao ona* ia oe i ka manawa pono, inā la aolē" 9 ala m&i ana kekahi hopena mokuahana'mawaena o kaua mala hope'mai,

ia'u,a ia.oe pii hp hoi, ho^una! Maneim i ia Keōni Wilēkofilf,- he j pālapālā hoopunipuni hakuepa o kē āiio ino loā, e lHoike j akū ana- ia-Keoni ko'u- makemake e ike iaiar. oiai nae, j aohe a'u mea i hoolala aku iaia o iā ano, āohe no 6'ā mā-| nāō iki e leauoha akj» ia Keoni e ma? i ka halē ia la,, aka o ka Māriena nae keia i hana ai. ' • J "I ka hala atia akn o kela f>alapalā ana i kakau ai ua kiai j mākaala loa aku la tia o Mariena ia Keoni o ka ike akū o hele māi ana, a iaia i ike aku ai ia Keoni e hele mai ana, i ma kahi o kona kii mai ia'u e iho akū i ka rumi hookipa j malalo no ka hui ana me Keoni, ua lawe mai lā oia iā Ke-> j oni, me he mea la he la maoli ia no Keoni i kauohaia āku | ai e hele mai. a iloko o ko'u rumi humuhumu ; he mea keiā ( a Mariena i hana ai me ko'u ike ole aku, a i ike āu i ka hoea'j ana ae o Keoni a komcf ana- iloko o ka rumi a'u e noho j hookahi ana. i "I kā ike ana o ua Mariena uā komo o Keoni iloko o ka; rumi a'u e m>ho ana, oia kona manawa i kakau ai i kekahi j leka, a i hānaia hoi me ka maalea loa, e hoike aku ānā ia oe J e loaa aku ai ka manao hoohuoi ia oe he hanā hewa ke-| , kahi e hanaia ana maloko o ka hale i kela nianawa. Na | Mariena ponoi keia mau hana iriiihala lā i mea nō'u e poinO ai." ' "O; e Makāleka, ke hiki ole nei ia'u ke hilinai- i kā lohe a ko'u mau pepeiao; e oluolu oe e hoakaka mai a maopopo aku ia'u. Pehea i loāa ike ia oe?" i ninau iho ai ke kāne me kona piha loa i ke kahaha. "Ke kuhi nei ka hoi au ahiki no i nei manawa. ua like la ko Manenā Walabirida aloha ia oe me he kaikaina ponoi la nona i ka pupuu J liookahi, rto ka mea mahope iho o kou halā ana mai, ua puni maoli au i kona hoike mai i kona mau waimaka, me he me la ua piha loa i ke aloha ia oe no k6tt kaāwāle ana mai. Ea, he keu aku ka kela a ka whine piha lapuwale nui wale!" "Ua maopopo ia'u ke kuinu o kona hana ana pelā, he līaha wale no ia ana o ka hoikeike ana aku ia oe ma ke | an hoopalaimaka, ūinea nou e manaoio iho ai he ak>ha i'o.j oia ia'u, eia nae, oia ka moo nāhesa nana i hana me kā lea loa i kaawale ai kaua, a hele kuewa ana au i ke alā ;me ka waimaka, me Helena pu hoi iloko o kun opu ia mānawa. * x 4< Mahope iho ō kela paee ana a k.iua, a hoi ae la au aloko o ko'u ruini, ua hoala kokeia aku kekahi manao hoohuoi iloko o Keoni. Ua ike no oia aua maopopo lea hoi no ko Mariena makemake ana iaia me kona āloha nui hona, ā viā ike pu nō hoi o Keoni i ko Mariena lili ia'ū, a ihahope iho 0 kela paee aiiā o kāua, a hoi akū oe iloko o fc6ti rūmi, a owau i]o hoi iloko o ko'u, ia manawa- i hele aku ai ua o Marieria a mamua o Kēoai Wilekona a hoāo āku la 'e hoonanā ia Keoni ma o kony mihj ana aku. "la'u maloko o ko'u rumi ua lohe po n o loā mai lā aii i ria olelo hOahewa kiekie loa.a Keoni i ua o Mariena me na olelo ikāika apau e hiki ana i ko Keoni noonoo ke) loaa ae ia manawa, ua kamailio maoli aku o Keoni i ua o Marl* ena o ia ke kuniu i āla- mai ai o ekla mau hanā āpau i ikeia nia ia la. "No ko laua piha like i ka liuhu ua hikr ia'u ke lohe mai me k'a maopopo loa i ka laua mau olelo apau e kāmailio anā mai ko'u nimi rriai. I kinohi tia hoao o Mariena e hoalo o ka hoole ana aole oia i hana iki i kēkahi hana hoomoleuahana, eia nae, ma' ke ano o kana mau olelo e kiipālē anā rioria iho i loaa aku ai ka ike ia Keoni, .a no ia kuiiiu i nōii lōa mai ai o Keoni ahiki i ka hoka maoli anā o ua O'Ma* rteria, a huai ae la i na mea apau, a-ua hoike pu aku hoi ia' Keoni i ke kumu o kona hana ana pela, mamuli no ia o kona uloha ia Keoni, a ma ka Keoni Wilekona mau oteto' nuku ah'ailiili i ua o Mariena i lohe aku ai au ua piha loa o-Keoni 1 Ka huhu, me kona hoole pu aku i kona aloha a makeiiiakē i ua o Manena, he mati olelo ku maoli i ka nilahila.. "Ua olelo aku o Keoni i ua o Makālekā, ihāwāenā ō h'i māu mea e ae ana o ka olelo ana āku, mainuli o na frianāo lokoino a iinihala i lilo ai oia ikanaka hana i kekahi lvewā hiki ole ke holoiia, i ka wahine wale np nona ka inoa. maemae u kti i ka mahaloia, oia> au; maluita ae o na : wahipe apau ana i iHakemake ai e haawi i kona aloha, a ua hoohiki aku no' hoi" o Keoni imua o ua o Mariena, elike nie ka loihi o kōnar*itiau la o k'e ola ana, pela ka loihi e ike hou ole aku ai oia i uā o MaVienā, a.ia pau ana ne/o ia olelo ana, huli aku la oia a ho| me kekāhi huaolelo hou ole i ua o Mariena.

; "Aiiwe no hoi oe e Makaleka e! I kou manawa i ike ai afa mai na manao kuhihewa mawaeha o kaua mamuli o na hana imihala manao ino o kela wahine, no ke aha la: hoi kou mea' hele koke ole ae imua o'u, a hoike ae i na mear oiaio ?.pau &u o ka lohe ana?" i kuwo ai ke kane i hoopiKhua loa ia iho kona noonoo ia manawa. "Ua lohe aku ia ka hoi oe i na mea apau, heaha )a hoi kou mea hele ole ae e' hoike ia'u, ina la hoi, ia manawa no e hooponoponoia ai na mea apau, aole hoi oe e hele mai a haalēle i kou homē!" "Ō, ui mao£opo n6 ia oe, he mau miriuke ia e māu aViā nd ka awelk iloko o'u e hiki ole ai e loai na manao maikai. Ia inanawa ua aneane loa au e kuapupule mamuli o koii mahaoih ole mai i ka'u mau mea apau i hoike aku ai ia oe!" wahi a Klalkaleka e ha'uha'u uwe ana. "Ua olelo iho au ia'n iho aole oii potio iki e manaoio ih oai o kau wahine i aloha aku.ia oe elike rne iā a'u i haawi pau aku ai i ku(l aloha nui maluna ou wakr rio; he leane hoi a'u i koho ai me kuu naau apau maiwaenā mai o ka nui o na kanaka, i makua a i mea aloha hoi na'n, ua Kiki ole ke ki»paa aku maluna 011. "Ua olelo aku au ia oe ua maopoo no ia oei ua ola' an iiou wāle ho, kuu kino arne kuu uhane aiā wale no māluna 06 ka hilinai 'anā i ko'u mau pono apau, ua lilo oe i mea na'u e!"h00mau aku ai, a o kela hohie o kaua o kiiu hale laāhia loa ia; ka hemolele o na hemolele; e pono no ia ōe k<± ike iho he hāna hiki ole na'u kā hana hewa ana aku ia" oe elikē me •kēTa hala i imihala waleia ai no au, elike me ka loihi' o ke kau āna o ka la maluna o ko kaua mau p6o, a tio ia rhaHu v ole 'ahH- mai ou i ka'u mau hoakaka apau, ua hoohiki iho au aole 'atj*ē huikala iki aku ana ia oe. • . . . . "O r Keoni Wilekona pu kekahi a'u i hoohiki aku ai āole e huikala aku iaia, no ka mea, e ike pono iho na oia nona iho mamua koh6 wale ana ifto no, ina aole au i hojio me ka hauoli me oe, ua hiki ole ia'u kfc hoohaahāa ia'u iho'nw o ke aloha ana aku i kekahi kanaka okoā, a ma ia hana ana> ua v hoohiki hoopunipuni aku au iAiua ō ke- Akua a mt»a hoi oti, kuu kane i tfiare aft. v - "Ua ike au niē ka maop6po loā, ua hana rrtai 6iā i kēkahi hewa' nui ko'iko'i loa e hiki ole ai ia'u ke huikala aku iaia, 11 oka meā, o ko°kātfa hoōpālāuia ama, uā hoike aku atf- iaia ia mēa, liolaila e mariaoi6 iho oiā hē kuleana iN'āle no kona ia'u ma~ke ano He J kāikunane hānauna 1 atto £ ae. • : '• - - "Nolāila, iloko o ke!a »piha o'u nie ka inaina/ no kou Hoa- ! hewa wale ana mai no ia u, rrte kuu ike maopopo no aohe au i | hana-ikf i kekahi mea e ku-e aku ana ia 'oe a imua hoi o na lani, a i kuu ike ana aole e loāā ana iā kauā ka noho hauoli hbu ana ma ia mua mai, a oiai au e' noopoo ana no ko'u mau pofto iho a no ko'u mau hewa hoi, opeope iho la v atl i na Wahi pofio kupono hiki iā'u ke lawe u me a'u,'a i ka-uhi ana mai o na eheu o ka po, o ko'u oili mai la no ia me ka loa; me ka ike ole mai 0 kekahi mau maka ia ! u, a hele kuewa rftar-4a i ke me ka .waimakai" -"-O, e Makaleka! E Makalekal Ē iho» oe no kela -mau- makahiki lehulehu i hala me ka..ehaeha!" "Ua maopopo ia'u ia meā; ke ike nei au f ko'u awahua loa ia oe me ka noonoo ole, a ua ike no au mahope iho > ko'u ohiana i ka hoopa-i no ka'u mea i hana ai, no ka tnea< i ka manawa i loaa ai ia'u ka halia e lilo ana au i makuahine ia manawa i ike iho ai au i ka hewa a'u i hana aku ai ia oe; a i

ka kaua. b£fc, : st' i- ko'u hōōppnopono an£ i ko'u hmie ma, na ano apau, ka Koī, no kā nīea', nana aena aol& oe ke kan6 ka* ifiea naiiā e rrtai i na mea e pono āi ka bebe, a o ka olohe ke hoomakaAika'u mau mai ana mamua o ko'u mau maka i na manawa apau. ia mana \vjbl, no kekahi inaitat\a nae; i ikē iho ai au aia au iloko o ka hohonu lipolipo o na manaolana poho. "Eia-nae, me ia ike iho no o'u ia mau pilikia e hooweliweli' mau mai ana ia'ū, a oiai kela manao inaina e mau ana no iloko o ? u, a oiai no hoi ka manaohaakei a hookiekie e kiei mau mai ana ma ka ipuka o ko'u, lunaikehala, me ka hoopaakiki mau ia o ko-'u naan, aole i k)aia ia-ū kekahi manao e kauoha ?ku ia oe e kii mai ia maua, e kauoha aku ia oe no ka hoake ame ka mihi ana aku imua ou no ka hewa a'u i hana aku ai, a r e noi aku hoi i kou aloha, kau huikala ana inai, kau hoopakele ana, a no kā mea, ua hawanawana mau iho la ka uhane diabolo ia'u aole oe e hoihoi hou aku ana ia'u imua ou; aole no hoi e hoohaahaa ana ko'u uhane hookiekie imua ou. 4> Eia hou, ua loaa ia'u ka manao ia manawa he ekolu kaukani mile ko kaua mamao kekahi mai kekahi mai, me he mea īa ua hele f>oloJei mai au mai Nu loka mai a i Kaleponi, aohe no hoi he alāhele e hiki ai ia'u ke ike aku ua hoopau la hoi oe i kou manao huhu no'u, a ua imi aku paha oe ma o ka hoopii ana aku imua o ka aha no ko kaua hookaawaleia ma ka mare nana i hoohui ia *kaua a lilo i hookahi, mamuli o ko'u kaawale ana mai a oe mai." "Hookaawale! O, e kuu'aloha, aole loa ia mea iloko o'u; mat kou kaawale ,ana mai ahiki iho la i keia hui ana o kaūa ! Aole loa he manawa iki i kokolo mai ai ia noonoo iloko" o'u a hoao mai ia'u e hoohulihuli i kuu noonoo i mea no'u e hookomo aku āi i kekahi hoopii imua o ka aha hookōlokolo no ko kaua hookaawaleia, a no ka mea, o kuu manaolana wale 110 ōia kou loaa hou ia'u a noi aku i kau huikala ana mai no kūu hilinai ole ana maluna o kou aloha ame kou kupaa marrtuli o'u. "Uā huli mua au ia oe i ke komohana, ua hookomoia e a'u he mau hoolaha maloko o na nupepa apau o Kāleponi, he mau hanen mile lehulehū kā'u o ke kaahele ana ma na wahi no a kaua o ke kaahele ana mamua, me kuu manao e loaa mai ana la hoi ia'u he lono nou, he ole nae ka mea i loaa;

"Alaila, maho'pe o kā hala ana o ka, makahiki hookahi o ko'u hnli ia oe me ka loaa ole o ka mānaolana no kou loaa, ia m'anawa ua paniku aku lā ait i na hale oihana a'u a holo mai la no ka hikiha nei. la'u i hoea mai ai ua loaa mai la ia'ū kekahi leka mai ka Hema mai, mai -kmi kaikuahine mai, e kauoha mai ana ia'u e holo aku, no ka mea, ia manawa ua nawalwali loa oia, a e aneane aku ana e make, nolaila ua hooko aku la au ia kauoha, a ia manawa i waiho mai' ai oia i kana keiki malalo o ka'u malama ana, ka hoonaauao ana iaia, at pela hoi ke alakai ana iaia ma na ana maikai apau e liīo ai oia i kanaka naauao. "la'u i hoi mai ai ua ehaeha loa ko'u naāu ke hoi aku i ko kaua home, aolē o'u makemake e lilo ko'u ike aku i ka home, kahi a kaua i noho ai no ka makahiki wale no a nq meā ua ike au e mehameha loa ana au ke hoi aku, no ia kumu Uia līoomaka iho la au e lawelawe i kekahi oihana maloko o ke kulanakauhale o Nu loka, me keia manaolana, e lilo ka piha liiaiu o ia kulanakauhale i na kanāka ame ka paa mau o 'ka noonioo no ka hana, i mea hoopoina ae i ka noonoo nui ana aku māluna 6u a e hookaawaleia aku ai hoi na manao kaumaha mai a'u aku." 4 'A mai ia manawa mai no kou noho ana ilaila ahiki i nei mānawā?" i ninau ae ai ka wahine, me ka ha'uha'u uwe pu ia manawa: "Ae; koe wale no kekahi hapa o ka makahiki, ka mana\Vā a'u i hoohala aku ai i kekahi manawa ma kela home kahiko ma Verbkihia, he waiwai i hooiliia mai maluna o'u mai kuu makuakane mai, a he waiwai hoi i koiia mai ai ka'u noonoo mau ana aku no ia wahi." "Kupanaha no! Owau pu no kekahi malaila ia manawa a e hooikailea ana ma na ano apau*i mea e loaa ai.ka ai ame na mea e āe e ponō ai ke ola ana, a eia nae, aohe o kaua h'alāwai iki! Lokoino maoli no hoi ke noonoo iho i ke au o ka manawa !" alaila hiolo hou iho la na waimaka nunui o ka'wahine .niamuli o kona hoomanao aiia ae i na haawina popilikia i ha•lawai me ia i na la i hala. Hoopili loa aku la o Lanakasa iaia a pili ma kona aoao; a holoi iho la : i na wamakā nunui o ka wahine e hiolo ana ma kona mau paf»alina, a pane iho 4a: "lie mea biaio aole no e nele ana kou halawai me na popilikia he nui, a he nui no hoi na mea a kela wahine e pane mai ana i ka la mahope," a hooki iho la kana kamailio ana, i ka manawa i ala ae ai kana hoomanao ana no Mariena Elawoka." "He mea oiaio, ua lilo au, o oe ame Keoni i Tnau pio »a kela wahine imihala, ua loaa like ia kakou na haawina hoehaeha mamuli o na hana imihala a kela waliine. aka, o na lani wāle no ka i ike i ka mea pono e hanaia aku ai. "Ka i no hoi ua pau la kana hoowalewale, eia ka e hana lfou mai ana no. Ia makou aku nei i Europa ua hoolala oia e hoohMa ia'u. Ua kuhihewa oia ua okiia au mai a oe mai, a pelā i-loaa ai iaia ka manao e noi mai ia'u no ka mare ana aku feiā, i lilo āi au i mea kokua aku iaia, a e lilo ole ai oia i wahine ilihune, no ka mea, o na dala ana apau i hookomo ai i kekahi mau hui hoopukapuka dala ma Nu loka, ua pau loa i ke pohO, a i kuu lioike atia aku iaia oia mau no ko'u aloha ia oe", ina paha e ola ana oe a make paha; a ia lohe ana akit no ona ia mau olelo au ua huli ino aku la kona alo i kahi e, i ka keia a makou e noho ana ba Kalakata, a mahope o ka pau ana o kekahi aha hulahula a makou malUila kekāhi po, i heile mai ai oia e noi ia'u no ka mare ana aku iaia, a i kfcla hoole ana aku a'u, kakaa aku la kona ihu i kahi e. "Heaha ia mea au e noonoo la, e Hale?" i ninau ae ai ka wāhine i kona manawa i ike ae ai i ka hakanu o ke kane, ame ka helehe?ena, ano e ma kona mau maka. Piiiwa ae lā ke kane no ia ninau ana ae a ka wahine. Uā rrtftopopo ia Lanakasa i neimanawa, ka nui o ke ino o Mariena Elwoka, eia nāe, me ia ike no ona i kona ino, ua ike' iho no nae oia ia itiana\fra i ka nui o kona aie iaia, mamuli o ka nui o'ka rnalama o ua. o Mariena Elawoka ia Robaka, iloko o na-la ma'i Robaka; o ke kumu o kona hakanu oia kona makemake ole e hoike ae i kona manao ino ia Marienā Elawoka, ka mea i hana mai i kekahi hana kokua iaia, aohe ona makemake e hoike ae ia Makaleka ia mea ia manawa, a o kekahi mea nui ana o ka nalu ana iho no ka Mariena Elawoka mea o ke noi ana mai no ka mare aku iaia. I ka hala ana o keia mau minuke o ka Lanakasa noon'Oo ana iho, alāila pane a£ la no ka ninau a ka wahine i ka i ana ae: nui a lehukhU na manao i ala ae la iloko o ko'U iva£thona noonoo, a o kekahi oia mau manao o ia ka'u i hoah'ewā lōa iho la ia Keonl Wilekona, no ka mea me kona ike no ua lilo hoi oe he wahinertiare na'u, eia nae, mau mai la no ka kōn'a alohi ia oe. ke ik6 nei au ua oi aku kona hewa mamua o kona hana māoli ana i ka hewa." "Pelā no; owau pu kekahi i loaa ka manao hoahewa nona ilokō o k!a makahikf aku la i hala," i pane ae ai o Makaleka. Pelā ko laua kamailio ana a hala paha he hora, a eia nāfe, iloko no o ka nui o ia manawa a laua o ke kamailio ana aole no i pāu rta inea a laua i makemake ai e hoike ae. I ka hala ana o ia mana\va, akahi no o Mrs. Lanakasa a hoomanao ae no kona mau hoa, oia ka ohana Walaka, no ka mea, aole i maopopo i ka ohana Walaka kana wahi o ka hele ana mai. a e haohao ana paha lakou nona. "E Hale, e noi aku «Tria au ia oe e hookuu mai ia'u,»b ka taea, kc ike nei au ua loihi loa keia manawa o ko'u ana mai nei mai ka ohana Walaka mai, a ke noho tnat la paha lakou me ka haohao nui no ka'u wahi o ka lielē ana/' alaila hiiki ae la oia i kana uwaki a nana iho la i ka manawa a i ae la: "Aia hoi paha la, ua loihi maoli keia manawa a'u

Tf~ i' nr' i £, kc kaaWole aq£ tnai nei, ua hala ka hora eJima i keia mai&Wa, ē'liaohi3 loa mai ana o Helena ame o'u mau hoaloha pehea '14 au i hot ole aku ai." "E Makaleka, e hoomanao oe. oiai ua loaa hou iho nei oe ia'u, nolaila na'u hou ana oe niai nei nianawa aku, aole kaua e kaawale hou ana. Pehea la kou manao?" i pane ae ai o Lanakasa, nie ka mau no o ke apo ana o kona lima ma kv kino o ka wahine. me ka nana pono iho no hoi i kona niau maiea. "Aole kaua e kaawale hou aku ana, e Hale," me-ka nee ana mai la o ka wahine a pili loa i« ke kane; "o ka'u wale no e hoike aku ia oe i nei manawa uapiha loa au i ka hauoli no keia hui hou ana iho nei o kaua, a no ka mea, ua mehameha nia oli no au i ka'u nana iho iloko o keia mau makahiki lehuleliu aku la » hala, me ka eha pu o ka iwiaoao i ka inoe hookahi, a nani ia ua hui hou iho la kaua, aohe mea nana kaua e hookaawale hoU oka inake wale no. Eia ka'ii noi hope ia oe, mni noho oe a hoolohe iki i kekahi olelo mai ka poe mai e pili ana no'u, aka, e hoike aku oe ma na ano apau lie wahine hala ole au imua ou a imua o ke ao." "Mehameha! O, e kuu aloha, he mea oiaio ia au i olelo mai la, aka hoi- aia no lioi o Helena kou kokoolua, elike no hoi me Robaka,- oia ko'u kokoolua e ike ole iho ai ia mea he mehameha. Ina aole o Rohaka aohe a'u mea e ae e noonoo nui ai iloko o keia ola ana. o ka hooikaika wale no e nui ke dala. he dala nae a'u i ike iho ai i ka waiwai ole, no ka mea, ina aole o Robaka, aohe a'u mea e hooili aku ai i ko'u mau waiwai apau, oiai au e manaoio mau ana ua make oe, a oiai ua loaa ihanei oe ia'u, ke hoomaikai nui'ae nei au i na lani no ke alakai ana mai ia'u i kahi ou e loaa ai ia'u. "No Helena, manao no anei oe e ae ana oia e hookipa akn i ko'u aloha a e nana mai ana oia ia'u ma ke ano owau kona makuakane? Manao no anei oe e huikala mai ana oia ia'u? He makemake-au e maopopo ia'u keia niea, a no ka mea, tne kuu hilahila nui no, eia nae, ke hoike aku nei au ia oe i ka niea oiaio' loa, ua hana hewa aku au iaia a ia Robaka pu, oii hoi, ua hoole au i ka ae ana aku e mare o Robaka i ke kaikamahine a ka (vahine kelalole." Ua hoao ae oia e minoaka ia manawa, tne ke kamailio ana me li'e mea la ua kaawale aku na mea hookaumaha loa i kona noonoo mai iaia aku ia manawa, eia nae, aia no inaloko o kona naau ia manawa, ke hoahewa mau la oia iaia iho no kana-mau hewa i hana ai. .{ "Eia nae hoi, H wahi a Makaleka oka pane ana ae: "Ua olelu aku oe ia Robaka aole oe e keakea aku ana i kana wahine e makemake ai ,a i ole hoao aku paha e makaala ma kekahi ano. ina e mau ana ko laua aloha kekahi i kekahi ma ka manawa o R©baka e hoi mai ai mai ka makaikai ana i ke ao; ke hoo mahao la no an'ei oe ia olelo a'u?" wahi hou a ka wahine o ka ninau afta ae.

Pii ka ula ma ko Lanakasa- mau papalina no nei olelo ae la aka wahine. Ke hoomanao io la no oia ia mau olelo ana, eia nae, aole no i kalele toa kana apono ana o Helena ka Robaka walnne e inare aky ai, ke hoi mai laua mai ka laua huaka'i makaikai mai, e haawiia ana 110 i manawa loa 110 ka noonoo ana mamua 0 ka iiooholo ana i ko laua niare, a no ia ninau a ka wahine pane iho la: ♦ 41 Ke ole att e koho hewa i nei manawa ua hoopau loa o Kobaka i kon.i manao e mare me Helena, ua hoopau loa oia i kona manao e lilo ana o Helena iaia, a no ka mea ia nia«kou aku nei ma Europa, ma kela makalii aku nei, ua loaa ae he lono ra makou, ma o kekahi mau leka. la mai kuu hui ae, c mare aku ana oia mē kekahi o na kakauoleio o ia hui, oia o Habati Alekona, a ke ole no hoi au e koho hewa, me he niea la mamuli o ia lohe arta ona i ka mare o Helena me Habati, i lilo ai ia i kumu ma'i no Robaka, a aneane oia e haalele ma» 1 keia ola ana." <4 Ua oiaio no ia lono i loaa aku la ia oukou," i pane aku ai o Mrs. Latiakasa, eia nae, aohe i hookoia ia mare mawaena o Helena ame Habati, niamuli no o kekahi kumu i ikeia mamua iki iho o ka la e hoohuiia ai laua ma ka mare. Hookahi no kumu o ko Helena manāo ana e marc me Habati/ aole nae mamuli o kona makemake i'o maoli, aka, niamuli o kekahi pilikia ko'ikoi loa i loaa ia maua, no ka mea> ia manawa e waiho ana ati i ka tna'i kulipolipo loa, a i loaa ai ka mea nana e kokua mai ia maua, pela HlO la i manaoia ai e lioohui ia Helena me Habati ma ka tfiarc. <4 Eia hou; lia loaa ka ike maopopo ia maua aua alakaiia 0 Helena e manaoio aku he lono oiaio ia. oia hoi, ua hoololi ka 0 Robaka i kona manao no ka mare me Heleiia, a ua ha4awi aku oia i kona ae e mare me Makoli Elawoka, ke kai* kamaiiine a Mrs. Elawoka e hele pu ana me oukou ma krla huakai makaikai." "Pehea i loaa ai ia manao iaia, a nawai i hoike mai iaia 110 ko Robaka manao e mare me Makoli Elawoka?" i ninau iho ai ke kane me ke kahaha nui. "Mai kekahi mau leka mai no mai a Makoli mai," i pane ae ai ka wahine. 44 A ke ike nei an o kela ano maalea no oka makuahine ,apaif o*a maluna o ke kalkamahine, a me he mea la ua kuka like no paha laua ia manao me ka niakuahine matnua o kona kakau ana i ka leka a hoouiia la', Helena,*' i pane <iho ai'h Lanakasa, me ko pupuku a n a ae'o kona lae; he kāikamahine o Makoli i lilo i mea punahele J n"hrta, eia na*. ua hoehaehaia iho la kona uhane i kona ike ana iho eia k'a', he kaikamahine, ame he mea la ua kuka like no paha laua ia manaa me ka makuahine mamua o kona kakau ana i ka leka a hoouna mai ia līelēna," i pane iho ai o Lana karsa, me ka pupuku ana ae o kona lae; he kailamahine Makoli i lilo i mea punahele nana, eia nae ua hoehaehaii iho'la kona uhane i kona ike ana iho eia ka kaikama hine hOopunipuni o Makoli, he mau hana pahele wale no kania i kona noonoo ma o ka pili mau ana mai me ia, me k<* kamaiiio ana' me na olelo maikai e kailiia aku ai kona aloh.i o" piH me ia, me ia ike no nae ona aohe wahi lihi mnke make iki o Robaka iaia a e manao aku ai hoi oia kana u ahine e mare aleu ai. 4< Ua loaa no ia'u he wahi hoohuoi no. Makoli," wahi a Mrs. Lanakasa o ka pane-ana ae," eia nae no Helena he oia maii kona hilinai me ke aloha pu ia Makoli. No ka mea e'piH ana i ka mare aku o Helena me llabati, elike nie ia ' hoikeiā aku ai ia oe, he mea oiaio ia, o ke kumu o ko Hehna ae ana e mare liie Habati, oiai no nae e mau ana no konn hōomanao no Robaka, oia keia; ua nui ko maua mau hoo lilo' a aneane n© hoi e plu loa ka'u mau dala oka hooilHli aiia i ka HIo no ka uku ana aku i ke.ieauka, a ua olelo mai ke kauka" iā'u, inate hoomau iho ana ko'u noho ana mjflokō 6 k€ kulanakauhale o Nu loka e make ana au, oiai ■ i la tn«(ok6"o kē kulanakauhale he nui ka wela ke kupbrio ole no' keka*ii mea nia'i e noho mau ai malaila 4 'Xo kekahi mainaWa loihi ko Habati makemake ana mai ia H£letfa e lilo aku iaia ma ke ano i wahinēmare nana. eia nāe, liiā ko Helēna aoao aohe makemake e marc akn mē ia, a iloko o kēla mau la kupilikii loa o maua, a oiai hoi o Hahali e makaala mau mai ana ia maua ma ka haawi an» ma ? i (lala. me ka lawe pu mai i na mea e pono ai maua, a pela hoi me ka uku ana i na hoolilo o ka hoonee ana i k" irtaua mau ukana mai ka hale mua a maua o ka noho atm a i kāhi hale lioolimalima uuku a maua o ka noho hon anā aku mā ka hapa kuaaina o ke kulanakauhale. a huipt» hoi me kona hookaa mua ana i ka hoolimalima o kekaln hate ma kuaaina no maua e hoi aku ai a noho, ua nui kei«i iftata hoolilo m» kona aoao, a no ia kumu i ae ai o Helena, nfe ka ; hakanu rto nae ona, e mare me ua o Habati. 0, h'māna\ta kuhaiki loa ia o ko maua ola ana! Ua lehnlehn * hala\vai mai me maua ia manawa!" "Oia mafu pilikia hou anei ia i loaa i oltia?" wahi a U kiahe o'ka ha'uha'u uwe ana iho. • (Aole i pau.) x