Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 49, 9 December 1921 — Page 3

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

PITA NIKOLA

ai ole

Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaninana

-

            Oiai ua malaelae ke alahele ma ka puka-pa mahope o ke kakela, o ko lakou nei puka aku la no ia, maluna o na lio, ua poina loa ka poe hoohaunaele, aole i hoouna ae i kekahi poe o lakou no ke kiai ana ma kela wahi, a aole no hoi i ikeia mai ko lakou nei holo ana, ahiki i ko lakou mamao loa ana i kahi e, akahi no lakou a lohe mai i na leo hooho o ka poe hoohaunaele, no ka hoea ana aku ma kela puka-pu mahope, a ike, aole na lio maloko o ka halelio, a ua hamama hoi ka puka-pa.

            Ia lakou no nae e hele la, i lohe nui mai ai i ka haluku aku o na wawae he lehulehu, ia wa i hoomanao nui iho ai, ke ukaliia aku nei lakou e ka poe hoohaunaele, nolaila kaohi mai la o Bori i kona lio, a iaia no ka ike, aole e hala kana pu ke ki mai, o ke kau ae la no ia iluna, he poha ana, o ka hina aku la no ia o kekahi kanaka, no kela poino, ku honua iho la ka nui o na kanaka, me ka maka'u i ka ukali mai mahope o ka poe hole mahuka.

            Aia ke Duke Nikola ma ke poo o ka huakai kahi i hele ai, ma ke alanui i kamaaina iaia maloko o ka ululaau, aia wale no kona poo ilalo kahi i kulou ai, a no, ka lewalewa o kona lima hema ilalo, ike mai la o Vakili i ke kahe o ke koko, me ka pane ana mai:

            "Ua eha oe e kuu haku, ke kahe la ke koko ma ko lima hema!"

            "He wahi eha uuku wale no kela, aole he pilikia!" i pane ai ke duke, me ka lilo o kela eha o kona lima, i ku ai i ka poka, i mea liilii loa, mamua o kona ehaeha, no ka maliu ole aku o na makaainana iaia.

            No ka wa-hi ana aku nae i ka lima eha o ko lakou haku, lele okoa iho la o Vakili ilalo, me ka hauhoa ana ae i ka lima o ke Duke Nikola me kona hainaka. oiai hoi na kauwa e ae elua, e ku makaukau ana, no ke kupale ana i ko lakou haku, i ka wa e hoea aku ai na enemi.

            No ka hapalua hora paha kela hoomau ana aku a lakou i ka holo o Bori ka i pane ae me ka hopu pu mai la hoi i kona lima, me ka pane ana ae:

            "E kuu haku, aia ke ahi ke a mai la i ke kakela, ua puhi-ia mai la kou home i ke ahi e na kanaka ino."

            Kaohi mai la ke Duke Nikola i kona lio, me ka huli ana aku a nana i ka pii o ka ula o ke ahi i ka lewa, e hooia mai ana, i ka pololei o ka Bori olelo; no ka pau o ke kakela i ke ahi, aka nae, he mea makehewa wale no ka hoao ana aku e hoi hou ihope, aia ka palekana ame ka lanakila imua, nolaila e haale ana oia i ka aina o kona mau kupuna, a huli aku i kona palekana, ma kahi mamao loa.

            "Auhea oukou e kuu mau hoaloha, maanei iho la la, hookaawale kakou, e hele no hoi oukou ma ko oukou alahele, a e hele no hoi au ma ko'u alahele."

            "O kakou pu no ke hele pu me oe e ko makou haku," i pane ae ai kekahi kauwa.

            "Ua paa kuu manao, owau hookahi wale no ke hele ma ka'u huakai aole e pono ia'u, ke hoopilikia wale aku ia oukou, me ko'u mau popilikia. Aole no he mea hiki ia oukou ke kokua mai no'u, in a no ko kakou aku ia oukou, koe wale no nae keia. Ua ike o Vakili i na mea apau, aia iloko o ka pahuhao, i@ o ka honua, kekahi mau waiwai, e pomaikai ai oukou, aia ke dala, ke gula ame kekahi mau waiwai makamae e ae malaila kahi i wahio ai. E kakali oukou ahiki i ka haalele ana iho o ka poe hoohaunaele i ke kahua i ku ai o ke kakela, alaila o ko oukou manawa ia e hele aku ai, a lawe mai i na mea apau e loaa ana ia oukou, a mai noonoo hou ae no'u. o ke aloha no ko kakou!

            Haawi aku la ke Duke Nikola i kona lima, no ke aloha ana i kana mau kauwa, a oiai ua pipilipaa ke aloha o kela mau kauwa, no ko lakou haku oluolu, honi pakahi mai la lakou i kona mau manamanalima, he hoike oiaio no ka nui o ko lakou makee no ko lakou haku, alaila huli aku la ke duke opio hele, oiai hoi kana mau kauwa i ku aku ai mana mahope on a, m eka hookahe ana i ko lakou mau waimaka, a o ia ka Vakili o ka puana ana ae:

            "Na ke Akua e kiai, a e malama ia oe, Nana no e hoopakele ae ia oe mai na poino mai."

            Ua hoea mai la kaua e ka makamaka heluhelu, i ka maopopo ana o na mea e pili ana i ke Duke Nikola, o ia ke ala ku-e ana mai o kona mau makaainana iaia, ame kona haalele ana aku ia Rusia, ka ainahanau o kona mau kupuna. a kuewa aku no kahi e loaa ai iaia ka noho lanakila ana, nolaila e hoomaka aku ana ko kaua ukali ana mahope on a, ma keia wahi aku, o kona haalele ana ia Rusia.

            MOKUNA I.

            Ma ka manawa a ke Kuke Nikola i hoea aku ai i ke kulanakauhale, no ka mokuahi Pelekane Perugia e hoomakaukau ana no ka holo ana aku no Konatinopela, me kona piha o@ua, a mai kela awakumoku ae, e hookauia aku ai lakou, no na mokuahi e holo ana no Livapulu ame Nu Ioka.

            Ma ka ninaninau ana nae i ka poe o ka loaa ana aku iaia ma na @wapo, i loaa mai ai ka ike no kela mokuahi, nolaila, me ka hoolalau hou ole ae, hele pololei aku la oia a pii noluna o kela mokuahi, me ka hele ana aku e ike i ke kapena, he kanaka ano huhu kela ke nanaia aku mawaho, eia nae, maloko o kona puuwai, ua pia oia i ka oluolu ame ke alohe.

            O kahi nae o ka laki, aia no me Nikola kona mau palapala apau i pili i kona kulana oiaio, haawi aku la oia i kela mau palapala, no ka nana ana mai a ke kapena, a mahope o ka nana ana mai o ke kapena no kekahi mau minuke, me ke kilohi pu ana maino hoi maluna o ke kanaka opio, alaila pane mai la me ka minoaka ma kona mau papalina:

            "Ke manzo nei au, aia no he rumi no hookahi o@ua i koe, nolaila ua pomaikai maoli oe, i kou hoea ana mai nei i ka wa kupono loa; ua hele no ko'u moku a piha i na o@ua."

            "Mamua o ko'u ae ana aku e lilo i o@ua maluna o kou moku e hoike e aku no au, i ko'u pilikia, aole a'u dala."

            "Mai noonoo oe no ia mea, oiai aole o oe hookahi no ka mea i nele i ke dala, aka he poe no kekahi i like aku me kou ano. Eia maluna nei o ko'u moku he iwakalua ma keikialii, he kanakolu-kumamalua mau kamaliiwahine, he umi-kumamawalu mau kenerala, a he nui wale o na ke duke, ina nei no ka akoakoa o keia poe apau i kahi hookahi, aole ana e nele ka @aha aku o kekahi lahui kanaka nui a hanohano. Malia paha he mau kanaka ko'iko'i hou aku no kekahi, aole i hoea mai nei, aka nae aole he manawa no ke kakali hou ana aku no lakou, oiai iloko o iwakalua minuke wale no i koe. e haalele iho ai ka moku i ka uwapo."

            No ke ano o ke kamailio ana aku a ke kapena o ka moku, hui pu hoi me kona oluolu maoli, aole e hiki i ke Duke Nikola ke uumi iho i kona akaaka, nolaila hoike okoa ae la oia, ma ka noke ana i ka aakaka, me ka pane pu ana aku:

            "Ea, aole no kau he ukana ma keia kelepa o kou moku, he mau momi makamae wale no, he mau ohua loaa ole i na kapena o kekahi mau mokuahi e ae."

            "He oiaio, he uuku loa ke dala maluna o keia moku, aka no ke daimana nae, ka rube ame na pohaku momi makamae e ae, aia ma kahi o na tona ke kaumaha maluna nei o keia moku, he mau waiwai makamae, i koe iho malalo o ka malu o keia poe kiekie, eia nae, he keu aku keia poe ohua o ka poe namunamu, me ka nui o ka minamina no ko lakou lilo ana he poe pio.

            "He oi ae ko'u hauoli, in a he piha ukana koluna o ko'u moku nei, e laa ka huita a palaoa paha, no ka mea aole ae e lohe aku i kekahi leo namunamu iwaena o lakou, mamua o keia mau ohua. Pehea, makemake nae paha oe e loaa kekahi rumi, i kulike me kou kulana ea?"

            "Aohe kauka'i ana aku o ka loaa o kekahi rumi maikai, in a no he ahamaka kekahi maluna nei o kou moku, ua lawa no ia no'u, a mamua au kahi o na ohua o ka papa elua e noho ai."

            "O ke ano ia o ke kamailio ana ; a ke mahalo aku la au ia oe e ke duke opio, aole o ke kauka'i a kahi maikai wale no ; aka iloko o ka wa o ke kupilikii, he pono no i ka mea @ loaa aku ana, aole o ka piikoi, ame ka hookani, mamuli paha i ka ike iho, he kulana kiekie a hanohano ko kekahi mea.

            "I hoike aku au i ke ano ka'u mau ohua ea, e hoolilo ana lakou ialuna o ka oneki o kuu moku, a i ka papahele no hoi o ko'u keena kapena, me he mea liilii loa la i ko lakou noonoo, me ka hoolei ana i ka lakou pomoku kikalika, a poomoku ciga, a no na wahine hoi, o ka uwe wale no ka lakou, aohe hana hiki i ke kapena e hana aku, o ka ae walu aku no i ko lakou mau makemake apau. Aohe nae a'u nana, no ka mea eia au ke hooko wale nei no i kekahi kauoha i haawiia mai ia'u, no ka lawe ana aku ia lakou a hoea i Konationopela; a in a he makemake kou e ike ia lakou ea, ua hiki ia oe ke iho aku iloko o ka rumi kapena i keia manawa!"

            Luliluli ae la ke poo o ke duke opio, no ka mea ua hoolala mua oia i kana mea e hana ai, o ia no kona huna ana i kona kulana oiaio, aole on a makemake e hookokoke aku i kela mau keikialii, na kamaliiwahine a mau kanaka o na kulana kiekie e ae, a o la kana o ka pane ana mai i ke kapena:

            "E kala mai oe ia'u aole o'u makemake e hele aku e halawai, pu me lakou, no ka mea, ua hooholo iho au i ko'u manao, aole e hoikeike wale i ko'u kulana oiaio ia lakou."

            O kekahi manao maikai loa kena e kuu duke maikai, aka nae, owai kou inoa a'u e kahea aku ai ia oe?"

            "E kahea mai oe ia'u o Pita Nikola, ua like no ka maikai o keia inoa, me na inoa e ae o'u," wahi a ke Duke Nikola me ka minoaka pu ana iho.

            "Ua po@o kela, e hoi oe nomua e noho ai, a i makemake oe e ike ia'u, alaila o kau wale no o ka hoike aku i kou manao i ka bokini, nana e lawe mai ia oe noloko o ko'u keena mahope nei o ka moku."

            Ma kela wahi, i haalele mai ai ke Duke Nikola i ke kapena, a hoi aku la nomua o ka moku, me kona hoikeike ole iaia iho, i na ohua hanohano maluna o kela moku, aka nae, ma kekahi kakahiaka, iaia e holoholo ana maluna o ka oneki mamua o ka moku, ike mai la oia i ka hele pololei ana aku o ke Keikialii Galita, mamua pono o kona wahi e hele mai ana, a mamua o ka hiki ana iaia, ke pelu hou aku ihope lele e aku la ke Keikialii Galita, a ku mai la mamua on a, me ka pane ana mai:

            "O oe pu no anei kekahi e ka Mea Kiekie iwaena o ka puulu o na ohua i halawai me na ulia pakalaki?" wahi ana me ka piha i ke kahaha.

            Aole ke Duke Nikola, i pane koke mai, aka ku malie iho la oia, me ka nana ana mai ma na maka o ke Keikialii Galita, a i ka hala ana o kekahi mau sekona, akahi no oia a ka mailio mai:

            "Ua maopopo no ia oe e ke Keikialii Galita, aia kekahi kumu ano nui loa ma ko'u aoao, e hiki ole ai ia

u ke hoikeikewale ae i ko'u kulana oiaio e huna i kou kulana maoli."

            "Auhea oe e ka Mea Kiekie, he mea makehewa wale no kou hoao ana e huna i kou kulana oiaio maoli. Aole o oe hookahi wale no ka i halawai me na halawai me na haawina pakalaki me ka poino pu, aka o kakou no apau. Nolaila he mea maikai, ko kakou auamo like ana i na popilikia, a hookahi o kakou wahi e hele ai, me ka hookaawale oe o kekahi mai kekahi mai."

            "He mea anei e hoemiia iho ai kou mau kaumaha, mamuli o ko'u hui pu ana aku me oe ame oukou, i hookahi ka auamo like ana i na haawina pakalaki i kau mai maluna o kakou apau?"

            "Aole pela, aka in a e ae ana kakou e hana elike me kau e manao nei, alaila he uuku loa kahi manaolana no kakou ma meia mua aku."

            "Aole loa he manaolana no kakou i koe, a no Rusia paha ma keia mua aku," wahi a ke duke opio, me ka luliluli ana ae o kona poo.

            "Ihea kau huakai e hele nei?"

            "Ua paa kuu manao e holo aku no Amerika Huipuia."

            "Ea, aole he wahi kupono e ae nou e hele ai, o ke komo pu wale mai no me makou, a e holo kakou no Enelani, malaila e kakali ai, ahiki i ka wa e loli ae ai ke ano o ka hooponopono aupuni. Ma kou hele pu ana mai me makou, e lilo ana oe i mea kokua nui mai, i wahi e holopono ai kekahi misiona ano nui i hoolalaia mawaena iho o makou."

            "Aole e hiki ia'u ke ae aku i kou manao. Ke haalele nei au ia Rusia iloko o keia manawa pioloke o ka aina. Ua pau kona hie i keia wa, no ka mea, aole i lawa kona kumakaia ana aku i na aupuni e, mawaho aku on a, aka ua kumakaaia no oia iaia iho."

            "Heaha kau mea e hana aku ana, ke hoea oe no Amerika-"

            Leha ae la ka ke duke opio nana ana iluna o ka lewa. aia hoi ka minoaka ma kona mau papalina, alaila iaia i nana mai ai maluna o ke Keikialii Galita, pane mai la:

            "E hele aku ana au no Amerika, a laweia aku i na hana. e ku a hilahila maoli ai oe. E hele aku ana au e halawai me na hopena apau, i hoomakaukauia no na kanaka apau ma ka honua nei; o ia ko'u hoohana ana aku i ko'u mau lima elua, ma ka hele ana i ka hana."

            Kuemi hope mai la ke Keikialii Galita no kela mau olelo a ke Duke Nikola, no ka mea ua hele oia a piha loa i ke kahaha, no kekahi kaukaualii kiekie, e kamailio mai ai e hele i ka hana, a o ia kana i pane aku ai:

            "E aa anei oe e hoohaaahaa ia oe iho, ma kou kulana he keikialii no Rusia, ma ka hele ana e hana, me he kanaka haahaa loa?"

            "Aohe a'u nana no ia mea, oiai aole he Rusia i keia la, ua pau kona hie, a ua pau kona nani, aia wale no a hanau hou ia oia, alaila ike hou aku kakou he Rusia ma keia mua aku. Ua oi aku ka ino o Rusia mamua o ke kipi, ua oi aku ke ino mamua o ka mea hoopunipuni, a ua oi aku ke ino mamua o ka pepehikanaka ame ka aihue. He mea naaupo haalele oia i keia la!"

            "E auhee aku ana no na mea maikai ole apau, ke kakali kakou me ka hoomanawanui, nolaila ke koi hou aku nei au ia oe no ka lua o ka manawa, e holo kakou apau no Ladana!"

            "Aole e hiki ia'u ke ae aku i kau koi, ua paa ka'u mau mea i hoolala ai no ka hooko ana aku."

            "Alaila aole anei oe e hui pu mai ana me makou? Eia kuu kaikamahine, ke Kamaliiwahine Anaki maluna nei o ka moku, pela ke Kenerala-"

            "He mea makehewa wale no kou kamailio hou ana mai ia'u maluna o keia kumuhana, oiai ua paa loa ko'u manao e holo no Amerika. E oluolu oe e waiho mai no ia'u, e imi aku, i na mea e pono ai ko'u noho ana aku."

            Ma kela wahi, i haalele mai ai ke Keikialii Galita, a hoi aku la imua o kona pohai, no ka pahola ana aku i ka nuhou. no kona halawai pu ana me ke Duke Nikola, a iloko o ka manawa pokole loa, ua holopuni ae la ka lohe ma na wahi apau o kela moku, o ka mea i kapa iaia iho o Pita Nikola, aole oia he kanaka e aku, aka o ke Duke Nikola no ia o Rusia, ka hoahanau o ka Moi Nikola, a he keikialii hoi o ka ohana alii o Rusia.

            No ke Duke Nikola nae, hele pololei mai la oia noloko o ke keena o ke kapena mahope o ka moku, a nonoi aku la i ke kapena e kokua mai iaia, i ole ai oia e koikoiia mai e ka poe i like ko lakou kulana kiekie me ko ia nei, e hui pu aku me lakou.

            "Aole he kumu e ae o kou ikeia e kela poe, mamuli no ia o ke kakaikahi loa o oukou i koe. O ka'u kauoha wale no ia oe, e ka mea kiekie, e noho malie oe maloko nei o kuu rumi ,ahiki i ke ku ana aku o ka moku i Konatinopela. E lilo oe i malihini hanohano loa na'u, in a e ninau mai ana kela poe ia'u nou, o ka'u pane ia e hoike aku ana imua, o lakou, ua lawe mai au ia oe i malihini na'u, oiai nae o ka mea oiaio loa, ua noho mai oe malalo o ko'u malu, i ole ai lakou e hoouluhua wale mai ia oe."

            "Ke mahalo aku nei au ia oe, no ka nui o kou oluolu, ame kau mau hana kokua ia'u."

            "Mai kamailio mai oe e ke Duke Nikola no ia mea. E noho oe maloko nei, me he mea la nou keia keena, eia aku no ke kikalika maloko o ken apahuume, a ua piha no oloko o ka ume me na omole wisake, he mau mea hoopumehana mai ia i ke kino, ua noa kela mau mea apau ia oe, pela no me keia keena holookoa, e hana aku elike me kou makemake.

            "Aole no i maopopo pono loa ia'u, ka moolelo e pili ana ia oe, aka ia'u nae i ninaninau pono aku nei i kekahi mau keikialii o oukou, akahi no a loaa mai ia'u ka ike, aole ka oe he wahi mea uuku, aka o oe kekahi o na kokoalii kiekie loa, mailoko mai o na moi kahiko loa o Rusia, e kuu Mea Kiekie."

            "Aole a kaua kamailio hou ana no ia mea, e kapa mai no oe ia'u o Pita Nikola, me ka hookau hou ole mai i kekahi inoa hoohanohano mawaho ae."

            "Aole e hiki ia'u ke alo ae, no ka mea ua maa'loa makou na kanaka Pelekane i ke kahea ana i na inoa kiekie, i ka poe a makou i ike maoli iho ai no, ua oili mailoko mai o na ohana alii kahiko. No keia poe i kapa ia lakou iho he mau keikialii, a he mau kamaliiwahine, aohe o'u maopopo no ko lakou kuleana ia mau inoa kiekie ame na kulana hanohano; a i hoike aku no au i ko'u manao maoli ia oe, aole loa o'u wahi hoihoi iki ia Rusia, iaia i haawipio ai iaia iho, a hookuu aku i kona mau hoa aupuni, e paio aku no ko lakou pono."

            "O kena mau mea au e kamailio mai nei ia'u e kuu kape na maikai, e pili ana no Rusia, aole loa e lilo i mea hoopilikia mai i ko'u noonoo."

            "Ua nui ko'u makemake ia oe e kuu Mea Kiekie, a ua makaukau au e haawi aku i ka'u mau kokua ana, ma na ano apau e pono ai oe, ma ka manawa e ku aku ai ko kakou moku i ke awa."

            "Me ka mahalo a nui ia oe e kuu kapena!"

            "Pehea, aole anei ou makemake e ike wale ia mai no e kekahi mea, ma ka aina au e lele aku ai, he kulana alii ko'u, a mai Rusia kou wahi i holo mai ai?"

            "O ka mea oiaio maoli no ia. O ka hapanui o na ohua maluna o keia moku, e holo ana lakou no Enelani, aka no'u nei la aia he mau kumu ano nui loa ma ko'u aoao, e hiki ole ai ia'u ke hele pu aku me lakou."

            "Alaila ihea kau wahi i manao ai e hele aku?"

            "Ua koho ko'u manao, i Amerika au e noho ai."

            "Me kou ike no, aole au dala, pehea iho la e hiki ai ia oe ke noho ma kela aina, i nele i na hoaloha ame kou mau ohana?"

            "Ina no au e holo ana no Enelani me kela poe, aole no a'u dala, koe wale no paha ke kauka'i ana aku maluna o ka lokomaikai o ko'u mau hoaloha. No ko'u ohana, aole no makou he poe waiwai, a ua hooliloia mai makou i poe ilihune, mamuli o ke kaua. He mau dala no kekahi a'u, aia nae maloko o ka pahuhao, he hana naaupo loa na'u ka hoao ana aku e loaa mai kela mau dala, oiai ko'u mau enemi e hoopunipuni ana ma na wahi apau o ke aupuni, nolaila e hele aku ana au me ke kulana nele, a hoohana aku i kuu mau lima, ame kuu noonoo, i wahi e loaa mai ai ia'u ke dala ame ko'u mau makemake apau."

            "Ke kanalua loa nei au no ka hiki ia oe e kuu Mea Kiekie, ke hele i ka hana, aole loa i maa kou mau lima i ka hana!"

            "Me ia maa ole no nae o'u i ka hana, ua paa loa kuu manao, e hoikeike aku i ko ke ao holookoa, aole i nele ka manao hana iloko o kekahi kaukaualii o Rusia. E ae ana anei oe e kokua mai ia'u. ma ka imi ana e loaa kekahi moku e holo ana no Amerika?"

            "He hana maalahi loa ia, aka pehea e hiki ai ia oe ke uku aku i kou ukumoku, aole au dala?"

            "Ina e aeia mai ana au e kau aku maluna o kekahi moku, alaila ua hiki ia'u ke noho hana maluna o kela moku, ahiki i ke ku ana aku i ka aina, malaila no hoi e ukuia aku ai ko'u ukumoku."

            "O ke ano kena o ke kamailio ana. ho mai ko lima," alaila lalau okoa aku la ke kapena i ka lima o ke Duke Nikola a lulu ioh la. "E haawi i'o aku ana aku au i ka'u mau kokua ana, i wahi nou e hoea ai i Amerika me ka maalahi. Ina aole i holo ka mokuahi Bemuda, alaila aole o'u kanalua iki, no ka ae mai o ke kapena o kela moku, e lawe aku ia oe."

            "Eia hou, ke makemake nei au e hunakele loa oe i keia mau mea a kaua e kamailio nei, aole e hoike wale aku i kekahi o kou mau ohana."

            "Mai maka'u oe no ia mea, a e noho malie oe maloko nei o keia rumi-, me ke kakali homanawanui, ahiki i kou lohe ana mai ia'u aku", alaila mai la ke kapena noluna o ka oneki, a noho aku la no hoi ke Duke Nikola me ka lalau ana aku i ke ope kikalika, a noke iho la i ke puhi, me kona noke ana hoi i ka noonoo, no ua mea e pono ai kana huakai no Amerika.

            Oiai ke Duke Nikola e noho la mahope o ka rumi kapena, ke noonoo la oia nona iho, me ka haawi ana ae i kana mau hoomaikai ana, no ka ikaika o ke koko Pelekane o kona makuahine e holo la iloko ona, mamua o ke koko o kona makuakane Rukini, na kela koko Pelekane iloko on a, i ku-e aku i ke ano o ka hookeleia ana o ke aupuni ma Rusia.

            Ua hoao aku oia ma na ano apau, e nohoalii mai ka maluhia ma kela aupuni, aka nae, ua hooleia mai kana mau hooikaika, ana, a na ia mea, i kono okoa mai iaia, ua oi aku ka pono, e hookaawale loa oia i kahi okoa, me kona manaoio nae, e hoea mai ana no he la, e lilo ai i ka hooponopono ana i ke aupuni o Rusia, malalo o ke ano i kaokoa ae. mai ka mea i maa i na kanaka Rukini, o ia hoi i aupuni kumukanawai.

            Ua hoomaikai pu ae la no oia, no keia kulana hou ana e noho nei, no ka mea. ma kahi o kona lilo ana he kanaka oloko o ka lalani o na'lii kiekie o Rusia, e lilo aku ana oia i kanaka okoa loa, i kanaka i makaukau e hoohana aku i kona mau lima ame kona lolo, a ma kekahi olelo ana ae, he kanaka aku ana oia i hanau hou ia.

            Oiai oia e noonoo ana i na mea like ole, ua hele oia a pika maoli i ka huhu, iaia, i hoomanao ae ai i ka hana a kona mau makaainana iaia. Aole oia he kanaka i nele i ka ohana, no ka mea aia no ke kaikunane o kona makuahine, ke noho mai la ma Enelani, o kona manao ana aku e hoi malalo o kona malu e noho ai, aole loa ia he hana maikai i kona manao, i haupu ae ai ia manaw, ke kauka'i aku, na ha'i e malama mai iaia, no keia kumu, i paa loa ai kona manao e holo aku no Amerika, ilaila oia e huli aku ai i kona pomaikai iho, me ka nana ole ae i ke k@kuaia mai e kona mau ohana.

            O kekahi kumu o kona koho ana, e holo oia i Amerika, no kona manaoio, o kela wale no ke aupuni, e loaa mai ai iaia ka ike ame ka naauao piha no ka hooponopono aupuni kuokoa ana; in a nei no kona hoi i Enelani, e koi mai ana kolaila poe e malama mau oia nei i kona kulana, aole ona makemake pela kona ano o ke ola ana aku, aka mawaho ae o kona kulana he keikialii, e ike pu ia mai oia he makaainana, elike me ka nui ae o na kanaka, a o kela mau kulana a elua, maloko wale no o Amerika e hiki ai iaia ke hana, aole ma na wahi e ae.

            He hana maalahi loa iaia ka ma@e ana aku i ke Kamaliiwahine A@aki, ke kaikamahine a Galita, me ko laua hoi aku no Pelekane e noho ai, me ka hauoli. iloko o ko laua mau la opio, me ka noho hanohano loa, maluna o na waiwai o ke Keikialii Galita, ka makuakane o ke Kamaliiwahine Anaki, aka elike me ke ano o ke kanaka i makemake ole e noho hoopiliwale aku malalo o kekahi, ku ae la ke Duke Nikola iluna, a kiola aku la i ke poomoku o kona kikalika, ma ka puka aniani poepoe o ka moku, me ka noike ana iho hoi i ka holoholo.

            Aole i haalele iki ke Duke Nikola i ke keena kapena o ka moku, ahiki wale no i ke ku ana aku i Konakinopela, a mai ka puka aniani mai. o kona rumi, i ike mai ai oia i ka lele o na ohua iuka o ka aina, a ke ike la hoi oia i ke Kamaliiwahine Anaki, iwaena o na ohua hanohano, alaila huli mai la kona alo, nana i kahi e. no kona makemake ole, e ala mai kana mau hoomanao ana, no kela puulu o lakou, koe wale no o kona kakali aku, o ka lohe i na meahou mai ke kapena mai, no ka maalahi o kona alahele no Amerika.

            Ua hele no hoi a poeleele, akahi no ke kapena a hoea aku imua o ke Duke Nikola, a hoike aku la no kona hui kukakuka pu ana me ke kapena o ka mokuahi e holo ana no Amerika, a ua ae maikai mai kela kapena. e kau aku oia ma kela moku, ma ke ano nae, oia kekahi o na kuene, ua maikai no kela i ko ke Duke Nikola manao. nolaila ma kekahi kakahiaka ana ae, mahope iho o ke kahi ana i kona umiumi, a komo mai la i kekahi papale hou a ke kapena o ka hoolako ana mai nona, haawi aku la oia i kona aloha hope i kela kapena. i kokua mai no ka holopono o kana huakai, o kana haalele iho la no ia i kela mokuahi, a hele aku la noluna o kona moku hou.

            Ma kela kau ana aku iluna o kona moku hou, ua hoomaka koke aku la no oia i ka lawelawe ana i kana hana; a i ka haalele ana aku o ka moku, ma kona alahele moana no Nu Ioka. aia oia ma na manawa apau o na ai ana oluna o ka moku, ma ka aoao o na pakaukau e kuene ana na na ohua. Mamuli o kona kulana alii, ua ike oia i ke ano o ka hana a na kuene ma kona kakela, a ma na wahi e ae no hoi ana i hele ai, nolaila aole he hana paakiki nana, ka lawelawe ana ia oihana maluna o kela mokuahi.

            He nui na ohua o kela moku, ha mau aliikoa kiekie no Palani, Pelekane ame Amerika no hoi, pela me ka puulu o na keonimana ame na kaikamahine opiopio, no ka hana ke'a ulaula, ia lakou i ike mai ai i keia kuene hou, ua komo koke ka manao hoohuoi iloko o ka hapanui o lakou, aole keia he kanaka o ke kulana haahaa, no ka mea, ma kona kulana, ke ano o kana hele ana ame ke kuene ana, ua kaokoa loa ae ia mai ka nui mai o na kuene.

            He mau manawa lehulehu, ka kekahi poe ohua i hoao ai, e hookaau olelo me ia, he hookaau olelo me ia, he hookahi no ana pane, o ka ae aku, ma kekahi mau ninau, a o ka hoole aku no hoi ma kekahi, me kona hoonui ole aku i kana kamailio ana; a i ka manawa e haawi mai ai na ohua i ke dala iaia nei, ma ke ano he makana, elike me ka mea maa maluna o na moku, e lawe mai ana no keia, no ka mea, he mau kenikeni ia, e pono ai kona noho ana aku i ka aina malihini.

            "Ke ole au e kuhihewa, he keikialii kela, a i ole kekahi mea e ae paha he kulana kiekie a hanohano kona," i lohe aku ai keia, i ke kamailio ana ae o kekahi kaikamahine opio i ke kauka. "Ina oe e hoomaopopo aku ma ke ano o kona ihu, kona mau maka, iwaena wale no o ka poe kiekie, e loaa ai he helehelena o kela ano? E nana aku paha oe i kona mau lima, aole loa oia i maa iki i ka hana a ua hiki loa ia'u ke hoohiki, he mau lima kona, i lawelawe ole i kekahi hana ikaika mamua!"

            Ke lohe pono loa la ke Duke Nikola i kela mau olelo a ka lele opio, aia no nae oia ke hoolalau wale no no, e manao ole ia mai ai, ke hoolohe aku la oia, i na olelo e kamailioia ana.

            Mahope mai o kela manawa, e hoomanao loa ana oia iaia iho, mai na wahine mai, a mai ka nui mai no hoi o na ohua, koe wale no ko lakou manawa e noho ai ma ka aoao o ke pakaukau.

            Aia kona wahi e hiamoe ai mamua o ka moku, me ka nui o na kuene, nolaila ua loaa maoli iaia ka ike, no ke ano o ka noho ana o na kanaka hana oluna o kela moku, a ua hiki pu no hoi iaia ke ike i ke kulana o na kanaka, o kela ame keia lahui like ole, no ka mea he nui na kuene, o na lahui lehulehu, e noho hana ana maluna o kela moku.

            Iwaena nae o na kuene lehulehu, maluna o kela moku. he elua mau kanaka Amerika. o ke kanaka nae, e pili pu ana kona wahi moe, me ko ia nei, o ke kanaka mua loa ia i hookamaaina aku ai ke Duke Nikola iaia iho, a nona hoi ka inoa o Kimo Koka.

            He kanaka o Kimo Koka i kaahele ma na aupuni like ole o ka honua nei, a i lawelawe aku hoi i na ano hana like ole. mai na hana kupono, a i na hana @pa, a aihua. khe hookahi wale no ana nana, o ka loaa nui mai o kana mau dala.

            Ua hanauia keia kanaka ma Nu Jesse, na kekahi mau makua maikai, aka nae, mamuli o kona noho hana ana iwaena o na kanaka ino, i hui pu aku ai oia me kela poe kanaka, he hookahi ka lilo pu ana i kanaka ino.

            Ua komo oia iloko o ke kaua ma Mekiko, ua lilo i mea haowale i na waiwai o na makaainana; ua noho hana maluna o na mokuahi like ole e holo ana ma Europa, a akahi no oia a huli hoi no Amerika. mahope o ka hala ana o kekahi mau makahiki lehulehu. He elua mau manawa, i pahemo aku ai na pomaikai nui mai kona mau lima aku, o ka mua ma kekahi lua gula ma Arizona, a o ka lua, ma kekahi hooponopono aina ma Agenatina, eia nae, o keia mau nao ona apau. aole loa oia i hoikeike wale mai ia Nikola, ua hunakele loa oia i kana mau hana o ka wa i hala.

            Ma kela hookamaaina pono ana aku nae a ke Duke Nikola me Kimo Koka, i loaa mai ai iaia ke ano oiaio maoli o kela kanaka, oia o na kamailio a kela kanaka, aia wale no na ano epa a kolohe, e loaa mai ai ke adala, nolaila hoohoolo iho la ua o Nikola, ina oia e hoea aku ana i ka aina, e hoao ana oia ma na ano apau, e hookaawale iaia iho mai kela kanaka mai. o kaualakoia aku auanei oia iloko o na hana karaima, ka mea a kona lunaikehala i hoole loa ai.

            He ekolu la i koe, alaila hoea aku ka mokuahi no ke awa o Nu Ioka, helu iho la ke Duke Nikola i kana mau dala, e haawiia aku ana e na ohua. ma ke ano he kuene e hiki aku ana ka nui o kana mau dala ma kahi o ka haneri, ua nui maoli kela mau dala, no na la mua o ok@a noho malihini ana aku ia Amerika.

            (Aole i pau.)