Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 49, 9 December 1921 — Page 4

Page PDF (1.29 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E PILI AKU ANA KA MOKUAHI I KA UWAPO MA MALA

 

            Iloko o ka pule mua o ka mahine o Feberuari o keia makahiki ae, e pau loa ai na hemahema o ka uwapo ma Mala, Maui, i ka hanaia, a la mauawa, i ka wa a ka mokuahi Mauna Kea, e ku ku ai no Maui, me na ohua no kela awa kumoku, e lele maoli aku ana na ohua mailupa aku o ka mokuahi, a ilu na o ka uwapo, aole hoi elike me keia manawa, ke kau maluna o na waapa, e hoeia aku ai ahiki i ka lele ana aku o na ohua i ka aina paa.

            Ma ka hoakaka a Lyman H. Bigelow, ke lunanui o na hanahou, ke noemua la na hana o kela uwapo.

            O ka uwapo keia a ke komisina awakumoku, i hoolala ai no ke pani ana aku i ka uwapo ma Lahaina, no ka mea ua ikeia, ka nui o ka pilikia o kela uwapo kahiko, me ka nui pu no hoi o ka hana, ma ka hohikihiki ana i na ohua mmai na mokuahi mai, a maiuka mai o ka aina, pola no hoi ka halihali ana i ka ukana.

            Mai ka manawa mai i lilo ai o Lahaina i awakumoku, maluna o na waapa o na mokuahi mai o ka moku, pela no hoi na ohua e holo mai ana no Honolulu nei, a no Hilo paha, maluna no o na waapa o na mokuahi, ma keia hope aku nae, e pau ana kela pilikia, ma ka paa ana o kela uwapo hou, me ka hele no o ka moku, a pili ma ka aoao o ka uwapo.

            Ma na manawa ae nei i hala, i ka wa e hoounaia ai o na ukana nunui, no ka mahiko Pioneer, e holo ana na moku, me kela ukana no Kaanapali, malaila e hoolele ai iuka o ka aina, a maluua o na kaaahi o ka aina, a maluua o na kaaahi o ka mahiko, e halihaliia mai ai; aka ma kei mua aku nae, aole he holo ana o na mokuahi no Kaanapali, aka e hooleleia ana na ukana nunui a kaumaha ma ka uwapo ma Mala, a pela no hoi me ko kepaa, e hooiliia ana no iluna o ka mokuahi mai kela uwapo mai.

            Ma ka olelo a ka lunanui o na hana hou, ma ka la a ka mokuahi mua loa e hoopili ai ma kela uwapo, e lilo ana ia i la ano nui loa, i ko Maui poe.

            Ua hoike pu ae no hoi oia, no ka neemua o na hana o ka uwapo o Kahului, eia nae, e ulolohi ana ka paa o kela uwapo, a hala he hookahi mehiki okoa.

            Ma ka manawa nae e paa ai o kela uwapo, e holo aku ana na maku nunui a pili i ka uwapo, me ka hoolele ana aku i ua ohua, a hooili mai hoi i ke kopaa, oiai nae mamua aku nei, ahiki no i keia mauawa, iwaho no o ke awa na moku nunui e ku ai, a maluna o na waapa e halihali ai na ohua mai ka moku aku, a mai k aaina mai.

 

PAKELE NA OLA MA KA ULLIA KAA OTOMOBILE

 

            Ma kahi kokoke i ke awawa o Kiuapu, ma ke ahiahi o ka Poaha o ka pale aku nei i hala, i halawai ae ai he kaa otomobile, e halihali ana he ehiku mau haole koa, me ka ulia mamuli o ka hooku'i ana aku me kekahi kaa kalaka o ka oihana koa, a kahi nae e ka laki, o ia no ka make ola ana o kekahi o na ohua, eia ua loaa no he mau eha kukonukonu i kekahi poe o Iakou.

            O ke kiakaa nona ke kaa otomobile, o ka hooku'i ana me ka kaa kalaka o ua koa, o J. Isobe kona inoa; i ka uanaawa i loaa mai ai ke keeua o ka Loio Kalana Heen no kela ulia poino ua hoopuka ae oia i ke kauoha, e hopuka ae oia i ka kauoha, e hopuia kela kiakaa, no ka holonui.

            Ua ikeia kela ulia poino e Miss Johnson, ka lunanui o ka hokele Colonial, no ka mea, ma kahi kokoka kona kaa, i kela wahi o ka hooku'i ana o ka kaa otomobile o Isobe me ka kaa kalaka.

            I kulike ai me ke kaa kalaka.

            I kulike ai me ka hoakuka a Miss Johnson, e huli hoi mai ana oia no Honolulu nei, maluna o kona kaa otomobile, a oiai e hookoke mai ana i ke awawa e Kiapa, ua oili ae la he kaa otomobile, me na koa ehiku maluna, mamua o kona koa, me ka paukiki o ka holo ana.

            Ma kela manawa ka o ka oili ana ka o kela kaa otomobile mamua, o ka wa hookahi no ia i oili mai ai ai o kekahi laa kalaka o ua koa, ma ka uakee o ke alanui, e holo ana no Leilehua a no ka maopapa ola paha ia Isobe, o kana mea e hana aku ai, ua hooku'i aku la kona kaa me ka kaa kalaka a kiolaia aku la na koa e kau ana maluna o ka otomobile, a waiho ana ma ha'i o ke alanui me pau i ka eha.

            He hookahi nae o kela poe koa, i kukonukonu kona eha, a i ka manawa i kaalo mai ai o ke kaa otomobile o John Macauley ka mae uku dala o ka hanaka ma Leilehua ua hookauia ae la kela koa maluna o kona kaa, a hoihoiia aku la me ka awiwi no Leilehua.

            Ma ka oakaka a Miss Johnson, he makaala loa na kiakaa o na kaa kalaka o na koa, i ka hookole ana i ko lakou mau kaa o ka pilikia wale no aia ma ka aoao o na kiakaa otomobile, i kaawale mai kahi mai i noho nui ia e na kanaha.

            NOGALES, Nov. 30-- He ekolu mau alakai kipi maloko o Mekiko i i hopuia a bookolokoloia e ka aha hookolokolo o ka oihana koa, a kiia a make ma ka pule i hala, elike me ka lono o ka loau ana mai ianei i kela la mai Hermoaile Mekiko mai.

 

HE AKUA E KE KANE HE IKE OLE E KA WAHINE E!

 

(Hoomauia mai)

            Kuloa mai la o Kalaeohia, a honi iho la i ka lae o Kalaeohia, a honi iho la i k alae o Koae, me ka pane ana iho, e kuu Poloku e, mai kapa mai oe ia'u he haku, hookahi no o kaua haku o na'lii no laua ka aha le'ale'a, a e lilo aku ana oe i punahele no ke alo o na'lii, no kamae, ua lilo oe i puloku nana e hooko i ko lakou makemake, a o kou alii iho la no ia ame kou punahele.

            O kau i ho'iho'i mai nei na'u e hookuu i na hana, ua pono ia, ua pau ka hapanui ia oe, a o kou wahi manao, e ha'i mai oe, in a aia ia iloko o ko'u lima, e haawi no au ia oe oe me ke kaii ole.

            Pane aku la o Koae, e aho hoi ia'u ka panina hope o na le'ale'a o ke ale alii o na lani, a kaua, heaha ia hoi, ua pono ia wahi a Kalaeohia, aia iwaena o kela anaina e noho mai la mao, a u i ike aku nei, he piipii hahai moa, no ke kula o Ninininiwai, ia'u i ike aku nei iaia, ia'u i ike aku nei iaia, pii ae nei hoi ka'u eleele, (Li'a) nona. Nana ae nei hoi au, ke ohi nei kai o ke ao, eia o Hikimalama iluna, o ia ko'u meai ui aku nei ia oe ia'u hoi ka hope o ka po le'a o Halalii.

            Pane iho la o Kalaeohia, ua hiki, he moe na ka laau loa, a eia paha auanei au i ke nui o ka lehua, hopu hewa paha auanei au i ke ohulu, i ka ua la malika (kakani) olelo aku la o Koae e hele oe a ume mai i ka pili, a ku ae iluna, alaila hele mai oe a loaa au hoopa ma oe i ka wawae ia'u in a e pale aku kuu lima aole ia, hele aku oe e imi i pili nona, aka hoi i kaomi kuu lima i ko wawae, me ka paa ana, alaila o kou wa ia e hookau iho ai i ka malie, a ume aku ia maua no ka ehukakahiaka, i ka pau ana o na olelo mawaena o laua, ku ae la o Kalaeohia, hele mai la a waena, i mai la: E ka aha, eia kakou i ka piko o ke ao, ame au ke koena i koa o na haua a ka puloku o keia i koa a na haua a ka puloku o keia po le'a a hookuu. Hapai ae la oia i ka maile i kona lima, me ke kau ana mai i ke mele.

            Hiahialaai ka maka o ke Kauno'a, Aeae mohohala iluna o ke kukui Kui-e-Nena i hoomaamaa haoli ka nahele A nehe hopu lawelawe ka Waikoloa, Aa-ha, i ka hulu o Haleauau, Homohamo i ka mauu Kuoloha, Paa ka lima kohau i ke Kupukupuku. Kani olelo i ka liko pua nene, Ne-ne mauu aela o Kanehoa a hoa e I hoa i'o paha no'u aloha au, O mana ka i ka ua ula o Wahiawa, He hooluu moolua na ke Kiowao, ke hooluu mai la i uka o Kahui, Pulu ka maka o ke aalii mohala i ka ua, Maholehole i ka ua Kolowa-wa-e. Wawa wale iho no loko i ka mina-mina, I ke hoolaau ana e ake uo e pili pili a.

            Iaia e walaau nei i keia mau lalani, ke hele nei oia ma kahi a ka u'i, i kuhikuhi mai ai iaia, i kona hiki ana ma kahi o Kalimahopu ma e noho ana, iko aku la oia i keia mau mea elua e noho like ana, a he mau u'i no a elua; o ke moa hea la o alua nei ka i li'aiai. I ijo la oia iloko on a heaha la hoi, e une au i kekahi o olua a mana e hoole mai, alila iki aku an i pili nona, hookau iho la oia i ka maile iluna o ke poo o Hueu, a nme mai la, ka wa i ku koku ae ai ua wahi eu nei iluna me ka helehelena hoihoi, alakai aku la o Kalaeohia ahiki iwaena o ke kahua, huli ae la oia a hele aku la ma kahi a Koakea e noho mai ana.

            I ka ike ana mai o Koae, aole keia o kana li'a, hooueue ae la oia i ke ano o ka puloku iaia i hoopa mai ai i kona wawae, palepale aku la ka lima o Koae, maopopo iho la iaia, aola keia o kaanoi.

            Nolaila, huli aku la oia i moku hou, no nei kapena holohua, i ka loaa ana o kona pili, huhuhui ae la laua imua o ka anaina a homo aku la mawaho o ka hale loha. Ia wa i ka hou mai ai o Kalaeohia, a hele pololoi mai la ma kahi a Kalimahopu e noho ana, me ka hoopuka ana ihe i ka olelo, e ane like me keia.

            Me he ano kau makaui makaui la Waialeale, Ka onina a Haupu a lele iluna, Me he lepa la i ka manawa o Kalanipuu, I hoike i maka no ka maile, He malu Huleia ke alo o Kaikolia, Maho'a i ka pua hau o Alia, Lahalaha ka ua Koolau o Puna e, Puna mapuu na ke-loha i ke kanaka Ke wawalu la me he lima la-- oe a-nei-e.

            O ka wa ia on a i kau iho ai i ka maile i ke poo o Kalimahopu, a ume mai la, ke ae la oia iluna a hele aku la iwaenakonu o ka aha, hele aku la o Kalaeohia, ahiki ma kahi e noho ana o Koae, ike aku la ia i ka opalapalaula, e paani ana iluna o ka helehelena o ka Puloku hoopa aku la oia i kona wawae, kaoni iho la o Koae i kona lima, ia wa i kau iho ai o Kalaheohia i ka maile iluna o ke poo, aia hoi na huamele ka helelei la mai ka waha iho, me he hua kulina la ia ka lima o ka mea hauai moa.

            Ia Kalueohia i ka'i ae ai i ka maile, ku ae la o Koaekea iluna, a hele pu aku la me ka mea ume, no kahi o ka pili e ku mai ana. I ka ike ana mai o Kalimahopu, i ka mea ana i kuko mua mau wahi hoa pili mao, e noho mai la iluna o ka mauu Kuolohia, wahi a Hueu i kona mau hoa, o kela wahi kanaka upepo, e huli pono mai nei la, ke wahi ihu ami le'a i ke oli a oia la ka mea o'u i, eo ai, a pea ai a ua ola la i ka hoopahene ia'u, me ka hoaee mai au ana ka lae o Maunauna i ke kula, o kana hoi ia, a i keia la hoi, ikeia i kau, in a kakou, i loaa na hoa pili o kei la, wahi a Huau.

(Aole i pau)

 

Hale Uwi Waiu

Mapulehu

PUKOO, MOLOKAI

E hooholo ana i ka

MOKUKUNA GESLINA

Leleiona

mawaena o na Awa o Honolulu me Molokai

Geo. P. Cooke, One.

Poe Lawe Hau me Waiu

 

Keena Hawaii

no na

Lako Hana Mahiko

Hapuku Kila Oliver

Chilled ame na Palau.

Na Katapila Cleveland.

Na Katapila Fordson.

Na Kaa Kalaka White.

Na Kaa Kalaka Federal.

Na Kaa Kalaka Ford.

Hana i na Kino o na kaa Ukana

me Kalaka me ka Hana

Hou Ana.

Na Hana Pili Amala

Schuman Carriage

Co. Ltd.

Na Paionia o na Hana Halihali o Hawaii Nei.

 

Ka Victrola

-- Ka Meakani Mele Kila

kila-- he meakani e pono e

 loaa ma kou home. Kauoha

 mai na buke hoakaka o na

 Pahuolelo âme na Papa Leo Mele.

NA PIANO PAANI

NA ROLA PAANI

NA PEPA MELE HOU

NA PILA AHA

ama na mea apau pili i na mele.

Bergstrom Music Co.

1020 Alanui Papu

Honolulu

 

E Hookomo Anei i

Pahuolelo Victeola

no kou home. Eia me make na ano

ilke ole, mai ka $25 a pii aku.

Ke malama nei makou i pa Papa Leo Mele Pahuolelo hou

loa me ke Kuapo i na Papa Leo

Mele Kahiko e lawe mai ai i

Kau mau Papa Leo Mele kahiko

Hoouna mai no na hoakeka no ka

PIANO KEOEGER

ka piano kupono ia oe.

Hawaii Sales Co., Ltd.

1009 Alanui Nuuanu

Honolulu. Kelepona 1988

 

HOOLAHA

MA KA HANA HOOPAU I KA MOILIILI LAND COMPANY, LIMITED.

 

            Ma keia ke Hoi keia aku nei ka lohe i ka poe paa aie o ka Moiliili Land Company, Limited, ua hookohu pono ia mai o K. MIYATA i KAHU. He mea pono e waihoia aku na koi iaia, ma kona wahi lawelawe oihana, kihi o na Alanui Moi me Beritania, a i ole ma ka Helu 1218 Alanui Nuuanu, Honolulu, iloko o kanaiwa, (90) la, mai, Novemaba 5, 1921 aku, a i ole e hoole mau loa ia aku no.

            (Kakauinoaia) K. MIYATA. Kahu.

6477--Nov. 11, 18, 25; Dec. 2, 9.

 

CITY MILL CO.

KEKAHI O NA HUI KAHIKO LOA MA HONOLULU NEI.

            Poe nuai Papa, Pilihale, Peua, na lako Paipu, na Laau Puka Aniani me Panipuka, lako Pili Hao; na mea no apau no ka home ma ke kumukuai oluolu loa.

            Kukulu makou i ua hale ma ka uku liilii ana, me na hookaa liilii,

            O ka oi loa aku no ka poe hookuonoono.

            MAI POINA-- HELE MAI IA MAKOU.

            Kihi o na Alanui Moiwahine me Kekaulike. Honolulu, T.H.

 

Ke Makemake Oukou i na Lako--

E ka Poe Hookuonoono

            no ka home a no ka aina mania paha e kipa

            ae me ke Keena o na Lako Pili Hao o ka

AMERICAN FACTORS, LTD.

No na mea elike me keia:

Kapuahi

Lako Halekuai me Pa.

Lako Mahiai.

Meahana Mahiai.

Meahaa Kamana.

Pili Hao a Ano e Ae.

Uwea Pa Moa me Pa.

Pena me na Palaki.

Aila me Vaniki.

 

O ke Kanaka Kuai i ka Lako Hana Maikai ua

Lanakila e no Oia, i ka Hapa o ka Hakaka

            Aole hiki ia oe ke lawelaw e i na hana maikai me na meahana

            inoino. O ke kanaka e hoa o ana e hana me na meahana ino-

            ino, in a he noonoo oia. Aka nae ua poho wale ka manawa

            âme ke dalla ma ka hana a na pela. Ke kuai nei o Lewers & Cooke, Ltd., i na lako han a maikai wale no.

            Ke malama nei makou he ahua piha pono laula o na

            Lao Mahiai âme na Lako Kukulu Hale

            HE MAKEMAKE PAHA KOU I

Ko'i, Kipikua, Kopala, Ho, Ham are, Pahiolo, Ko'i Liilii, na Lako

Kamana, piha pono, Ho ana Hookala, Pakeke.

Papa, na Lako H ao, Pena, Aniani

Kakau mai a i ole kipa mai no na hoakaka. E hookoia no na kauoha

apau ma ka leka me ja akahe le ame ka hikiwawe.

LEWERS & COOKE, LTD.

Honolulu

 

Kumukuai o Ka I'o Bipi

Hoopikaia e ka Makeke Kuai Bipi Kulanakauhale

KELEPONA 1840.

 

BIPI KEIKI

I'o opi bipi keiki, 1 lb.$.30 cts. I'o u-ha, bipi keiki, 1 lb .30 cts.

I'o ku, bipi keiki, 1 lb… 17 1/2 cts.

 

I'O BIPI

Iwiaoao koala, 1 lb….$.25 cts.

I'o kupa, 1 lb……… .25 "

I'o ku, 1 lb……….. .15 "

I'o bipi no ka oma, 1lb. .28 "

I'o opi palupalu. 1 lb.. .28 "

I'o puhaka, 1 lb…… .28 "

I'o u-ha, 1lb………. .25 "

I'o kikala, 1 lb…….. .15 "

I'o a-i, 1 lb………. .15 "

I'o bipi paakai, 1 lb…. .15 "

Akepaa, 1 lb…….. .15 "

Alelo bipi, 1 paona…. .50 "

I'o bipi i wiliia, 1 lb… 25 "

Puaa kalua, 1 lb…… .65 "

I'o puaa palai, 1 lb…. .40 "

 

I'O PUAA

I'o puaa paakai, 1 lb… .40 "

Ku'eku'e wawae, 1 lb.. .35 "

Na i'o a ae 1 lb…… .25 "

Naaukake, 1 lb…….. .25 "

I'o kulana aoae, 1 lb… $.35 cts.

 

I'O HIPA

I o u-ha, 1 lb………. .$.28 cts.

I'o kua, 1 lb………. $.28 cts.

I'o ku, 1 lb……….. $.12 1/2 cts.

 

I'A

Na Amaama Loko hou loa no ke kuaiia i kela ame keia la ma ke 40 keneka o ka paona.