Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 49, 9 December 1921 — KE ANO O KE KALAIAINA. [ARTICLE]

KE ANO O KE KALAIAINA.

(Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua.) (Iloomauia mai.) He pomaikai keia no ka home hooWuo'noono, ame hoopulapula, ame ka leiiulehu hoiookoa. Ke ano o ka imi waiwai ana, ame poho. E heluhelu me Jce akahele. 3. Eia oo hoi kekahi: Inn kanu na kanaka apau i ka ai a nui loa, a ulu maikai ka kekahi, a ulu ole ka kekahi, 0 o 'ia mau 'no' ke kuai ana i ka ai, aole emi ka mea ai nui, a hooi aku ka ka mea ai uuku. Aka, ina ulu maikai ka ai a lakou apau, alaila, emi no ke kuai no ka nui loa. A ina o maloo ka ai, a ulu uuku ka lakou ai apau, alaiia, ua wi, a e oi aku no ke kuai., Ina he wi, alaila, ua pololi na kanaka, a ua nui' loa ka makemake i ka ai, a no ka makemake nui i ka ai, hiki ke haawi' i ka nku a nui. Ina i ka manawa i nui ai ka ai, alaila, ua maona na kanaka; aole nui ko"lakou makemake i ka ai hou aku, nolaila, aole lakou e uku nui aku, emi no ke kuai. No keia ano o ke kuai, ua mau loa no ka nui o ka waiwai knai mai me ka maiiao kuai aku o na konaka ma Honolulu e mpnao kuai i ka lole, aolo loa e ole ka lole, e laweia mai no. Pela no ka mamaki, ame ka mauu, ame na mea apnu loa. Ina nui loa na kanaka manao kuni i keKahi mea,.a uuku kela mea ma ka pakuai, alnila, lilo kela mea i mea kuai nui, no ka nui loa o na kanaka i makemake e kuai, a no»ka nui loa o ka makemake o na kanaka i kela mea. A loheia ke kuai nui, alaila, lawe nui ia mai kela waiwai kuai nui. O ka mauu ka mea • © akaka ai. Ina nui loa na lio, a uuku ka mauu, alaila, pololi na lio, a minamina kela kanaka keia kanaka i kona lio. S T o kona namina i ka lio hiki no iaia ke hooi aku i ke kuai aku i ka mauu, a haawi pnha i ka hapaha no ka haawe hookahi, i ola kona lio. A lnhe na kanaka he moa kuai ntii ka mauu, hookahi haawo,- hookahi hapaha, alaila, pau loa na kanaka i ko kii i mauu, a piha koke. ka pakuai. A ike ka poe mea lio, ua nui loa ka mauu, maona e na lio, aole pau ka mauu, alaUa, emi hou ko kuai, hookahi haawe, hookahi hapawalu, a ho hapaO ia ke ano o,ke kuai. Ina nni loa ka waiwai kual aku, & uuku ka poe makemake mai, alaila, unku ko dala iloko o ia waiwal.. A Ina uuku kekahi waiwai. aku, a ua nui loa ka poe mai, alaila, ua nui loa ke dala iloko I ia' waiwai. Eia kekahi ano o ke knai. O na mea. pau 'koke, l ka pala paha, a ino koko pnha, aole e mau ke kuai like ana ia mau mea; ,omi koke no, a oi hou, emi no, a oi hou. A o na mea pau aolo i ka popo, a i ke ino, e mau iki no ke kuai o ia mau men. Ina e waiho ana na uala ma ka pakuai, a o ka ipuhaole paha, a pau na moku i ka holo, nlaila, em'i koko, a emi nui ko kuai o ia mau mea. j lua he kulina, aht papapa, aole omi nui, no ka mea, hiki no ke malama ia . mau mea, ahiki i ka manawa o lilo | pono ai. Eia ke ano o ke kuai atia. ' lūa loihi o ka hana ana i kekahi waiwai, a o ka nlt ana. paha, aole "hiki ke loaa koke, alaila,. emi nui ke kuai i kekahi wa, a oi nui aku 1 kekahi wa.

Ma Amoiika, tia loihi ka mnnnwa, 0 ka ulu ana o ka hba palaoa. Nolaila, ina ,c hiki i ka wa e wi ni, ] hiki ke kanaka o kanu hort a loaa j koke. Nolaila, emi nui ke kuai i ko- j kahi manawa, a oi ūui i kekahi mnnaj wa. I kekalii hiakahiki he umi dala iloko o ka bafela, a i kekahi makahiki, I elima dala wale no o ka barela. 0 I ka hao, he hiea kokoko ia. Pela no na meahana, o ka lipi, o ka pahi, o ka papa, o ka noho, a o kela mea hana, keia mea hana. Nolaila he o ia mau no ke kuai o ia mau mea. Ina emi iki, emi no, a ina oi iki, oi 00, aole emi nui, a oi nui elike me ka palaoa. Eia na hiea akaka ma keia mau.mea, i oleloia maluna. 1. Kumulilo. 'O ia ka hana i hanaia i mea e loaa ai kekahi waiwai. A ma ka nui o k'a hana e maopopo ai ke dala iloko o ia waiwai. I ke kuai nui ana i kela majcahikl i keia makahiki, loaa mai no i ke kuai, ke likfe ka 4ni o ka waiwai haawi aku, me ka nui o kona knmulilo. Aka, i ke kuai ' liilii ana, luli no .ke kuai, a penei ka ■ luli &i>a. ! 2. • Ina paha loa ka pakuai i ka wai--1 wai, a hapa ka poe makemake mai, alaila, poho ke kuai ana. 13. Ina uuku ka waiwai iloko o ka pakuai, a nui ka.poe makemake mai, alaila, oa nui ke dala iloko o ia waiwai. 4. Ina noi ka makemakeia o kekahi waiwai, alaila, ua nui ke dala iloko o ia wa^wai." ( >5. Ina uuku ka mnkemakeia o ke- • kahi waiwai, uuku ke dala iloko | o ia walwai. Okoa ke kumulUo, okoa . ke kumukuai. IO ke knmulilo, o ia ka ke kanaka i lilo akn i ka loaa ana iaia kekahi waiwai. 0 ke kumukuai, o ia ka mea

i loaafmal i ke. kanaka no ka trnsxviii i lilo nku. No kā hoonui waiwni. Ua akaka ko ano o ka hoonui waiwai, o ia ka hoo> lilo i ka mea i makemake ole ia, l mea makemakoiaa o ka hoolilo i ka mea i makemake mikn ia i mea makemake nui ia, o ia ka hoonui waiwai. He mea makemake ole ia ke on« ma kahakai. Aka, ina kii aku ke kanaka ia ono, 4 hoohee, a lilo in i aniani, alailn, ua makemake.ia. O ka DH bona pela, ua hopnni waiwai oia. Ha mea makemake uuku ia ka laau e lni \cale ana Tr.a ke k\jahiwi. (A.olŌ i pwi) *