Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 50, 16 December 1921 — He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

He mea oiaio ia au i olelo mai la, he kanaka u'i a oluolu oia, a o ua kanaka la au e mahalo mai nei la ea, e hoomanao r>e i keia. aole ia he kanaka ōkoa aku, o kou anakala ia; he kanaka lokoniāikai a puuwai hamama oia elike' me kekahi keikialii, no keleahi manawa mahope mai ua hoololiia ae no ko'u not)noo me ka makemake pu nona, a ke manaolana nei au ina no ko'u halawai hou aku me ia e hoike aku ana no au ia manao o'u iaia." wahi a ka makuahine, me ka imoimo ana mai o kona māka. * "E Helena, ua piha loa au i ka hauoli i keia la no ka hui hou ana me ko makuakane, mahope o ko maua kaawale ana no iwakalua makahiki a oi, a ke ulu pu nei nohoi keia manao iloko o'u no ka huikala ana aku i kuu enemi ino loa, oia o Mrs. Ēlawoka," a hooki iho la o Mrs. Lanakasa i kana kamailio! ana. me ka paa o kona manao e huikala aku i kona enemi. 4< Malia paha pela ana no ko Mrs. Elawoka manao, inā 110 ko olua halawai ae," i pane mai ai o Helena. "He aloha no au i kela wahine, o kela wahine ke aloha ole, no ka mefl, maniiili ona i hauwawaia ae nei ko kaua mau kee ma keia wahi, a i ka pa ana mai hoi ia Miss Lamasona, helē loa i ka loa ame ka laula, a ke paanaau loa mai 110 Jioi ia moolelo i koonei poe, aka, e niuini \vale no nae lakou i ka wai mawaho o ka omole aole e komo ana iloko, e ha\ikae ana ka omole i ka lepo, aka, o ke komo ana iloko aole.e hiki oiai ua pani ka oiaio i ka waha o ka omole e hiki ole ai i ka hakuepa, ka imihala ame na manaoino ke hoololi i ka mea maemae maloko i mea haumia a patvinaele Na.na.vftQn%jfoai. ō Helena i na maka o kona makua- • hine me ke ano pahaohao i ka manao o ka makualame no ia olelo ana ae la arta pela, eia nae, aohe nin|fci mai no ko ka makuahine hoakaka ana aku iaia i niea £pau ai kona pohihihi. "Ke manaoio nei au me ka maopopo loa ua komo kuhohonu loa o Mrs. Elawoka iloko o ka pilikia; aole no e nele ana ke kikeke o ka lunamanao iloko ona 110 ka hoopololei ana ae iaia iho no kana hewa i hana ai, elike no me kana mau mea i hana ai, pela no e uhai mai ai ka pilikia maluna ona. O ka hewa ana i hana aku ai ia ha'i me ka manao e ha'i ke poino ana, eia nae, e hoi hou mai ana no ia hiau poino a kau maluna o kona poo ponoi." "Aole hoi oe e matf!a i hoakaka mai nei i ke kumu o kou halawai ana me Mr, La,n3ka&a i keia la," wahi a Helena, mahope o kekahi minuke o kona hamau ana.

Alaila, hoakaka aku la- ka makuahine i ke ano o kona halawai ana me Mr. Labakasa, elike me ia i hoik£ mua ia ae nei ma kekahi mokuna i hala, oia hoi ko laua hoi ana aku a loko o ka Hokele Anetaki, ko laua huai pakahi ana i ko laua mau moohelo o na "\va aku i hala. a o ka mihi ana aku a mihi mai no ka laud mau hana kuhihewa o ka hana ana o ia mau la i kaahope aku. "Ua pilihua loa kona noonoo me ka walania loa, e llelena, no kona hana ana mai i ka mea i ku-e loa i kana keiki ponoi, oia oe. ma o ka hoole"ana akvi i ko Robaka inakemake e mare me oe," waHi a ka makuahine, mahope 0 kona hpakaka ana aku i na mea oiaio apau no na olelo i kukaiia mawaena ona ame ke kane. "Alaila akahi no oia a ike iho la i kona hewa no ia ku-e ana ona. ea?" i ninau aku ai o Hejena, me ka pii ae la o ka ula ma kona mau papalina, oiai oia e uoonoo ana, pehea 1.) ka nui o ko Mr. Lanakasa heu'ihewa ana mai iaia iho imua o kona makuahine. "Ae; ua ae īiie olelo pu mai ua kaiii i'o 110 oia ia Robaka i ka aiiia e me kd m.'inaolana ma ia hana nna e kaawale loa ai ko Robaka hilinai ana mai mniuna ou,- a pela hoi oe iaia, me kona hoike ])u v mai nei no kona makema"ke ole e mare o Robaka me ke kaikamahine a kekahi wahine kelalole." "O, kanaka hoohaahaa maoli no kela ia oe! Aole oe he wahine kela lole o ke kulana haahaa, ua hana oe ia hana aole'no ka pōe lopa o Nii loka, aka, 110 ka poe haituna wale no, he poe i hiki ke koklia a hoohol'omua i kau a pela no hoi i nni ai ka pomaikai i loaa ia oe i 4cela mau la. O, he keu aku ka kela a ke kanaka lapuwale maoli!" wahi a Helena, me kona ike maopopo iho no lioi i ka mau o naaupo o kona makuahine no ka haiia ino a Mr. Lanakasd 1 hana malu ai mawaena ona arhe Habati-Alekona. ''PAa * o, |j£ika, x^kj,iu aole i maopopo iaia ia manawa ! e āna o 'Mr's. Simoa, a he wahine kelalole hoi o kana wahinemare no ia, a o oe nō hoi kana kaikamahine ponoi. "Mai .loaa no paha ka ike iaia ina no hoi i noii pono oia nona Hio," wahi a Heleha i pane aku ai i ka makuahine. "Aole paha ,o ka lilo ana o kekahi \Vahine he kelalole haahaa ka hana, a li'ana e ae pahaa lie kumu kupono ia e olelo iho ai i ke kupono ole e lilo ai i hoa no kekahi kanaka waiwai a hanohano paha; he nui na wahine i hanai a i hoonaauao maikai ia a i lilo nae i poe ilihune a, i nele hoi i na mea e pono ai ko lakou ola ana. Aohe ahoiiui a alolia iloko o'u no ka poe hiki ole ke uiimi iho i ko iakou mau manaoino," wahi hou a I-lelena o ka'hooki ana iho i kana olelo me ka hoowdhawaha loa iloko ona no ke kanaka i hooikaika e lioekaawale aku ia Robaka mai iaia aku. "E Melena, aole au i ike i kekahi manawa mai mua mai i ike aku ai-au i ka paakiki o kou manao ame ka ikaika o kau olelo, nie he mea la e olelo okoā nfai ana no oe aole e huikala aku i ko niakliakane. No ke aha keia ikaika loa 0 knu olelo ana i keia la, aole hoi oe he kaikamahine i maaia ka ikaika o kau mau olelo mamua elike me ia a u 'e lohe aku nei; au *i lohe hoahewa ikaika mii i keka'hi niea elike hie kēia, o oi aku oia ke ku-e a'na'aku i ko makuakane ka mea no hoi au i makeniake mau ai e ike, a oiai ua aneane loa hoi oe e i'ke aku iaia. a ke hoopuka mai nei nae hoi oe i na.olelo a'u e ike aku nei. me"he mea.la aohe ou mākeiiiake e ike aku iaia?" • ' . No keia mau olelo hoahewa a ka makuahine o 'ka pan? yia akii la, pii ae fa ka ula ma ko Helēna mau. papaiin'a. a aneane loa cfia e pane liou mai. no ka īiiea. ua ike aku la ka makuahine i ka owaka aua ae o kona mau lehelehe, eia iiae, ua upoi Hqu iho la no oia. Ona huaol'elo i makaukau foa e oili mai ko Helena mau lehelehe mai a i aneane loa hoi e puka mai, oia kona hoakaka uiai i ka tn6a e-pili. ana i ka leka ame ke kelekalama a Mr. Lanakasa o ka hoouna ana mai ia Habati. a i loaa ai ia Mere, a Mere no hoi o ka haawi ana mai iaia, aka, i ];ona noonoo hou ana iho aole poiio i kona makuahine e ike ia mea, kaohi hou iho la oia ia manao d palie* niai la nae tna ke ano hoopuhemo i ka i ana mai: ,k MaJca f n-mahao ua kupono loa kela kanaka e hookauia .-«ku na ahewa apa he nui no. kana mau hana liewa lehulehu 1 hana mai ai ia oe'a ia'u pu."

- U A eia hot paha, ua aloha a« iaia, e Helēna, me kuu naau j apau ame kuit uhāne pu, ua ,aloha au iaia, a ua huikala aku j no hoi au iaia no kana mau hewa apau o ka «liana ana mai | ia'u," i pane aku ka makuahine me ka haalulu o konai mau lehelēhē, me he mea !a e noi okoa mai ana no i ke' kaikamahine e hoopau i kon'a manao inaina i ka ntakua- J kane. !

Ua ku koke ae la o Helena .iluna ia manawa a nana mai la i ka helehelena o ka makuahine e kau pono aku ana imua ona. Ua hiki ole iho la iaia ke hoopaakiki hou i kona naaii ia manawa no kona ike mai i ka helehelena ku i ke aloha o ka makuahine, a hoahdvva iho la kona lunaikehala iaia. Hele mai la oia a ku ma ka aoao o ka makuahine,'apo iho Ja i ka a-i, a hōni iho la me ka waimaka e haale mai ana ma k ( ona mau lihilihi, a ninaii iho la: "Ua aloha i'o no anei oe iaia?" wahi ana * "aole anei he manaoino i koe hoahewa hoi iloko ou nona e mihi iho ai oe mahope no kon wikiwiki loa i ka haawipio ana ia oe iho malalo una?" "Ae, ua aloha au'iaia, a aole no hoi au e niihi iho ana me ka m,irifinVi{ii 110 ia haawipio ana aku a'u malalo ona ma nei mua aku," i pane ae ai ka makuahine. "O ka'u wale no e ahewa nei ia'u iho oia ko'u huikala ole ana aku iaia me ka imi ole ana e hoolaulea ia maua he manawa loihi i liala aku nei. Ua poina anei ia oe ka'u mea i hoike aku ai ia oe mamua aku nei owau pu no kekani i hana herwa aku iaia, a owau pu no hoi kekahi i makemake i kana huikala ana mai, a aole no hoi i emi iho kona hoehaehaia ana ma kā manao mamua o ko'u?" "O. e kuu Helena-, ke ike nei au i ko'u hoohaahaa loa ia, a e hoik)c aku no hoi au ia oe i keia, ua hoopiha loa ia mai au i kā hauoli 110 kuu hui ana me ia i keia la. mamuli 0 keia.kumu, ua luia ae ria manao kaumaha apau ivfeiluna ae o'u, a ua lqaa aku no hoi ka maha i ko makuakane no kona huikalaia ana aku. '*ō, ina pela, e huikala mai oē ia'u, e mama! Ma nei mua aku aole au e hoehaeha hou aku ana i kou uhane; aole loa au e hoopuka hou aku anā i kekahi mau huaolelo e lilo ai : mea hoowalania aku f kou uhane a e hoopauia ai hoi kou hauoli!" alaila honi.hou ilio la oia i ka makuahine me ka naau i piha i ke aloha, elike m'e ke'ano o ke keiki aloha makua oiaio. . ' - "Aole o kou mihi ana" mai la oia ka mea e lawa ai ko'u niakemake apau iho la 110 malaila, ao!e; o ka'u e makemake nei ia oe e h'ana aku e ike aku oe iaia ma ke ano he makuakane oia nou a 0 oe hoi kana keiki, e aloha aku oe i'aia a e hookipa mai oē i kona aloha iloko o kou puuwai, elike fne ia au'i makemake mau mai ai e hoike aku au ia oe nona i na manawa aku la i hala, kela mau mianawa au e noke mau mai āna i ka niele ia'u, no ka mea, e pili ana 1 kou makuaka'ne, a oiai hoi eia oia maanei i keia la, e pono oe e ike aku iaia, a o kou mau ,manao hoo:mauhala nona o na manawa aku la i hala, e hoopau loa ae oe i keia manawa; elike me kuu aloha iaia, pela hoi oe e aloha aku ai iaia; hoopoina i na mea i hanaia o ka wa i hala, a e nana aku i» mua.'" Aohe pane a Hāena no nei mau olelo aku la a ka makuahine, hooekeu \yale ae la 110 i kona mau poohiwi,. me he niea la ua kikoia' āku paha oia e ke kopiana a i ole e ka meli hope eha pālia, me ka pii pu ae fa o ka ula ma kona ifiatt papalina. Ke ku la oia ine ka noonoo," e aloha aku nei au i kē kanaka i hēhihehiku ia'u ame ku'u makuahine me he mau inea olē la 110 iaiā, a i ble me na wa+ii opala paha e pekupeku wale ia ana e na ,wa:\vac, a o ke kanaka hoi nag'a i ke'āke'a ae mamua oke alahele me ke kaili ana ia Rob£il>a. kuiumea aloha inai ia'u aku, i ole ai oia e mare m'ai iaia?" Olelo wale 'ilio la no oia" iaia iho aole e iiiki ana iaia; ke ike aku ia kanaka naiia oia i knmakaaa, aole no ho'i oia e hopu iki aku ana i ka lima o ke kanaka i hoolilo niia iho i enemi ino nona a no kona makuahine pu.

Eia nae, me ia paa no o kona manao aole e ike aku i.'i Mr. Lanakasa ma kc ano oia kona makuakane, ke noonoo pu ia no oia no ka pono o kona niakuahine aloha. aole pono iaia e hoike ae i kekahi ano ma kona a ma kana. mau olelo paha. e ike 'mai ai ka makuahine oia mau no kona inait)a, aole no hoi oia e hoilee iki aku ana i" ka makuahine i kekahi niea e pili ana i ka leka ame ke kelekalama a ua o Mr. Lanakasa o ka loaa ana iaia. Ma kana noonoo iho ua manaoio maoli no o Haleba-' kona Lanakasa o ka meahuna ma\yaena ona ame liabati e n'alo ana ia o laua wale no ke ike iho ia mea; aole o Mi'. Lanakasa e hoike ae ana ia mea, oiai nae, ua ahuwale kana noa huna, a i ole ai e lilo ia mea huna a Mr, Lanakasa i mea hoehaeha aku i ka noonoo o kona makuahine hooholo iho 1a oia iloko ona ia manawa aole oia e hoike iki aku ana ia mea iaia. A hala kekahi manawa o ko Ilelena noonoo ana, alaila pane mai la i ka makuahine: "E hoomanao oe, e 'mama .aole au i halawai kino me Mr, Lanakasa mamua, aole nu au i ikemaka iaia, e \oaa ai la ia'u ka ike nona, aka hookahi wale no manawa ma ka la aku la no i hala." ePela.? A'.oia manawa oia ko haule ana maihina iho 0 ka lio, ea,. maloko o ka Paka Kuwaena o Nu loka?" i ninau aku ai ka makuahine. "Na.wai i olelo mai- ia oe ua haule au i ka lio ?'* \vahi a Helena. me ka hulili ae la o kona mau maka. "Na Mr. Lanakasa ponoi no; ua liaule ka hoi oe i ka lio Ia aohe nae hoi oe i hoike iki mai ia'u no ia haule ana ou, hunakele loa oe, v no ko maka'u paha o nuku aku au ia oe. a i ole o ae ole hou ia aku palia oe e hele me ko aikane i ka hololio," walii a ka makuahine o ka pane ana aku. ' ' "Aole i'o no hoi au i hoike aku ia oe no ia haule ana o'u; aohe 110 au i eha, i ole aku no hoi au ih oe no kuu makeimake ole e lilo ia i .niea hoehaeha aku i kou manao. Aole no au i maopopo iki i ka inoa o ia keonimana ia manawa, a eia a mahope iho, i ka manawa a'maua me llabati e kamailio ana no kela haule ana o'u mailuna iho o ka lio, ia manawa i hoike mai ai o llabati ia'u o Mr x . Lahakasa ka inoa o ke keonimana nana i hookau ae iluna o Wa lio, a oia ka ko ua o Haljati hakuhana," i ,ftoakaka, aku ai o Helena. .. "He mea kupanaha maoli no i ka nana iho ka hoike ole mai o leoha.inoa ia'u ahiki i kela la i ioaa mai «ii ka leka'a Makoli e hoakaka maj ana 110 Mr. Lanakasa, ia akalii no a ioaa ia'u ka ike. eia ka o ka anakala ia o Rohaka." wahi ana. "E hoea mai ana oia ianei i keia poi a e lawe'pu mai ana oia'ia Kohaka' me ia no. ka halawai ana me kaua," _wahi hou a ka makuahine. maho;ie o kona nana ana ae i ka- manawa ma ka uwaki e kau mai ana ma ka j)aia. "P, Rpbr^«ifi- wahi a Helena o ka hooho ana ae. "Her.ha la kans i manao mai ai no'u. e mama, i kona manawa 1 ike ;mai ai ia'u i ka hele ana ae mamua ona; i kuu ik£ ana aku iaia ua haka pono loa aku ka'u nana ana iaia, me ko'u hoike ole aku nae ma ko'u heleh'elena ua ik6 mua aū iaia ?" "(). e kuu Helena. e lilo ana ia i mea hoehaeha loa aku iaia. a no ka mea, aole oia i hoololi iki i kona manao paylele maluna> ou. oia mau no kgna hilinai, ke aloha amē ka paulele maluna ou, a ina 110 kona hoea. mai, e lohe pono aku ana no oe i kona manao," i pane aku ai ka makuahine. "Owau pu no kekahi.i hoehaeiiaia ka naau,.tio,ka mea. i kela rio a'u o ka ike ann aku i kona helelielena, a hoomaopopo la no hoi o Robaka oia, ua' ine kekahi mea i hoololoia ; me he inea la ia minuke, ma ko'u

ike iho ia'u, ua p'au kā ikaika o ko\t mau aahuki: aole. au i moeuhaiie mua oia pu 'kekahi e nOho mai ana iwaena 6 ka ahakanaka, ua manao mau au Jie mau haneri mile no la kona mamao mai a kaua aku, eia ka ua hoi mai. a oia pu kekahi e noho mai ana iwaena o ka ahakanaka. no ia kumu, aole mea hiki ia 4 u ke hana aku, a i ole haawi aku la hoi i kekahi kunou iaia, o ka nana pono wale aku no.''

"A me he mea la oia pu aku la no Jioi paha kekahi ia oe i kona manawa i ike niai ai, aole paha* oia i nianao o oe pu kekahi maanei ia tnanawa.'' i pane aku ai ka makuahine" me ka akaaka ana aku, a i liou aku la: "K hoōpauia ! ae ana nae ia mau mauao pohihihi pakahi o olua ke hui < ae olua i nei ahiahi, a hoike keia ame keia o olua i ko : , olua mau manao pahaohao pakahi." ; la manawa ua nohoalii hou iho la kela manao hookuoo j o Helena mamua aku, a ke ike mai la ka makuahine i ka, pupuku ae o mau maka i kekahi manawa, no ka mea | ia manawa ua ulu hou āe la ko Helena hoomanao ka leka me ke kelekalama a Mr. Lanakasa i hoouna mai | ai ia Habati. ? a e w.aiho ana hoi jg mea me ia ia ma-.i nawa. • "E hoike aku anei au ia mau mea ia Robaka ke hiki mai | aia?" wahi ana 0 ka noonoo ana iho. "E hoike aku. anei i au ia Robaka no ke ko'iko'i maoli o ka liewa a ka anakala ona o ka liana ana mai maluna o'u a maluna pu ona? Inai no ko'u hoike aku ia mea ia Robaka, ke hopohopo e-nei au | aole paha o Robaka e aloha hou aku ana i ka anakala ona | ma ia hope aku, ekonakona ana oia i kona anakala, j no hoi me a'u e ike nei i nei mana wa, me ka nana ole ae | he makuakane oia no'u. O. e hoike aku anei au—e hoike j aku anei au iaia ia mau mea?" wahi o kana ninau iaia iho. j "K Helena, heaha kau mea e noonoo»la? He nianao nui t ka iloko ou e hana la, akahi maoli kou mumlule i ka'u ' nana aku?'' i uinau aku ai ka makuahine, oiai oia e hakiio ! loa mau mai ana i ko Helena heleheJena, a no ko Helena j kāmailio oleaku/hopu okoa mai la oia i ka Ihna a hoonioni ; mai la, a pane hou inai la: 1 "Ke ike nei au i ko'u lilo ana i mea hoehaelia akn i kou j manao, e kuu niama aloha," wahi ana me ka walania loa | 0 kona naau ia manawa, "a i ko'u ike iho ia'u i.nci manawa! me he mea la he uhane haukae paha ka i komo mai iloko j o'u, a na ia uhane haukae i hoopiha ia'u me na nnanaoino. i Aka, e mama, e oluolu oe e haawi mai i wahi manawa uuku 1 na'u e noonoo ai no'u iho," a hooki iho la kana kamaiiio j ana. • . j "Ha-nin.u!" wahi a ka makuahine, i kona manawa i lohe! aku ai i ke kani ana mai o ka'hele malalo; "o laua paha | kela i hoea mai la! E kuu Ilelena, e a'o mua aku au ia oe j e ike aku oe i ko niakuakane, e hoopau oe i kou manao i nonohua nona, no ko'u pono, e ae mai ana anei oe i keia | noi a'u? Mai hoike aku oe i kou helehelena aine kau oleloj e ike mai ai oia he manaoino kou nona, aka e hoike aku! oe he alohā oe iaia. - 1 "He kanaka maikai oia, he kanaka piuiwai hamama, il lohe mai oe, e kuu Helena. Aole kanaka e nana aku ana i j kona helehelena, a e lohe aku ana hoi i kona mau manao, a | e heluhelu aku hoi i kona mau maka me ka ioaa ole o ka! makemake ame ka ume kokeia aku o ka noonoo a pili aku; iaia, he maikai oia.ma na ano apau,-—ou Inau maka ua! Jike loa me kona, o kou mau kiionohi ua like loa me kona.: a i kela ame keii makahiki o kou ulu ana ae ua hoomahua-j hua mau ia ae ka like aku o kou helehelena me kona, a ina! he keikikane oe, e kulike; loa ana kou helehelena me kona." j Aohe pane aku o Ilelena, a ke pu aku la no hoi lauai 1 ka halulu mai o v na: kāina ,'wawae ma ke alamiipii, a ia j manawa ke naka wale la no ko Helena kino mai ke poo a-j hāla ilalo o ka wawae. • ! . "E Helena, e hoomama .oe i kou noonoo! mai maka'u oe a mai hopohopo hoi i ka halawai aku ni-e laua; hele koke ; oe e palaki :ie i kou lauoho, alaila iho pu āe kaua i ka rumi nialalo 110 ka ike ana aku' ia laua," wahi a ka makuahine o ka pane .ana ae. "E mama, aole hiki ia'u —aole hiki ia'u ke ike aku i kekahi mea okoa maWaho ae o Robaka i nei po," aole no hoi e hiki ia'u ke halawai aku me Robaka me ka noho pu mai 0 kekahi mea ōkoa, o Rōbaka hookahi \vale no ka'u mea e ike aku i nei po, a malia, o loaa ae ia'u ka manao koa 1 kekahi nianawa kupono ma nēi hope aku. alaila ia manawa au e jke aku ai ia Mr. Lanakasa," wahi a ke kaikamahine e haalulu ana ia manawa. "Aka, e Helena, e pono ia oe e—" wālii a ka makuahine me ka haikea loa ae la o kona helehelena ia manawa. "Aole;aole; olelo aku oe ia Robaka e pii mai iluna nei 0 ko<mo ae iloko o kahi rumi hookipa uuku ma kekahi aoao mai o ka holo, a malaila au e hele aku ai e ike iaia." wahi :i Helena me ka uwe, no ka hiki ole iaia ia mana]wa ke hoo- ! malu iaia iho, a no kona hoao ana hoi kekahi e hoole '1 ka manao o ka makuahine ma ke ano pakike iaia no ka manaj wa mua loa. | "Aka, ea, e Helena, e pono oe—" i koikoi hou mai ai I ka makuahiue me ka leo o ka mea i hoka loa ka -manaolana ia manawa. - ! "O, aolē hiki ia'u—aole hiki ia'u ke hoike aku ia oe i ke kUmu o ko'u make'make ole ana e iho aku ilalo,'" a hoomaka kol<e aku la oia e holo. mai ka paa ana aku a ka makuahine iaia ma kona lima, a komo aku la iloko o koiia nnni moe, a pani mai la i ka puka niahope ona. "O, he kanaka maikai loa oia! He keonimana oiaio ma na ano apau! Hu, pela i'o anei! Ka ,ina paha he kanaka maikai i'o oia 110 ke aha—" a hooki pu iho la kana namunamu-ana iaia iho, oiai kona leo akaaka hoolienehene o ke ano uluahewa i Wawalo ae ai ma na paia 0 kona ni'mi moe. y\laila hina aku la oia iluna o kona moe ine ka hoohar.ini ana aku i kona mau waimaka, me ka hoohoMnau ae 1 keia mau huaolelo: "O, e Robak'a, kuu aloha! O, e Robaka oja mau no anei ka oiaio o kou aloha ia'u, elike me ka oiaio o ko'u aloha nou, nie kuu kupaa mau maluna ou ahiki i keia la! O, e kuu Robaka, e hoike mai ana anei oe he ōia mau no kou aloha ia'u? No kekahi mau minuke kona hookahe ana aku i kona mau waimaka maluna o kona moe, alaila, i ke kanaliai loa ana mai o kona manao pihoihoi no kona lialawai aku m$ kana aloha, ala ae la oia iluna, hele aku la a ma kahi o ke pa wai holoi m-ako.ea-holoi ae la, alaila "hele aku lā a ma kahi o ke aniani kilohi no ka hooponopono ana ae i kona lauoho i pukalāki a hooponoponō pu iho la hoi i kona aahu mamua ō kona hele ana aku C hui īne Robaka. Mokuna XLVI—Ko Robaka Hoopaha'oha'oia Ana. la Helena i holo aku ai nol.oko o kona rumi moe kikeke mai-ana keleahi kauwa ma ka puka o ka rumi a Mrs. Lanakasa e noho ana, a i kona aeia ana aku e komo mai, liaawi mai la oia i kekahi mau apana pepa hoolauna eiia e kau ana iluna o ke palaau. la ike ana aku a Mrs. Lākanasa, lalau akū la oia i.i mau apana pepa eha me ka hāalulu o kona limaf, a ke kauwa e ike mai ana a hooimaka iho la e heluhelu i na inoa e kau ana, he mau inoa no hoi i maopopo mua iaia e kau ana 'maluna.o ia mau apana pepa. ; "Hoike aku oe ina keonimaua e iho aku.ana au maloko 'o kekahi. p'a.nawa pokole,">*yalii ana i ke kauwa. o ka oi!i I koke aku ia no ia ō ke kauwa, no ka hooko ana aku i kaiia | mision? o ka loaa aku la, me ka hookauiua ole hou iho. | Ia hata ana āku 0 ke kauwa komo aku la oia iloko 0 kona

rumi moe no ka hoomaknukau ana iaia iho, no ka iho ana a'ku i ka hale malalo 110 kn ha'fawai ana aku .& keonimana e kakali mai ana o laua iho aku. - Hooponopono iho la oia i kona lauoho a hoopaa ae la i kekahi 4 leia-i polu mawaena o na lihilihi ma kona a-i.. "He makemake mau oia i ka ike mal ia'u e kau at»a i kekahi leia-i polu ma ko'u a-i/' wale ana iaia iho, me ka lāmalfīnia o kona helelielena. me ka minoaka pu. "\\'ehe niai la oia i kekahi utne maluna loa o ka pahuku, a lawe mai la i keka.hi komolinia i o-aiaike daimana me na pohaku momi'e ae, a hookomo iho la ito ke kolu o kona mau manamaualima mn ka lima hema, ine ke komohma niare o Uma e paa ana no tna ia manamana. "Aole «itt i kouio iki i nei komolima mai kela la mai o ko maua kaawale ana. eia nae, iloko o ia manawa lōihi. a me ia nui no hoi o ko'u ukiuki aole no uae a'u i hoolilo aku ia komo ma ke kuai a ma kekahi ano e ae hoi. me ia ike iio o'u i ko'u ilihune. a oiai ua hui hou ae nei hoi na opua i nei nianawa, ua hala aku la na la hakumakuma, na la )iaumalty o na ao panopano o ka ino, a ke olino hou mai nei na hi" 6 ka hiauoli, nolaila, e llOopaa hou ana au i nei komo ma ko'u liuia, i mea nona e ike mai ai eia mau no at\ ke hiipoi nei i kona aloha."

1 kona makaukau ana, ame kona mau kaina wawae mama me he popo laholio la i hoopiliia ae malalo. he matna hoi i ike ole ia ka lua me ia mamua aku, amē kona naau hoi e lele ana i ka hauoli iloko ona, iho la aku la oia i ka hale malalo, kahi a Mr. Lanakasa ame Robaka e u noho mai ana kakali no ko laua hoea aku. . ...1 ka inai o na.keonimana iaia, ku like ae la laua iluna 110 kd haawi ana mai i ko laua aloha iaia, i kona nianawa i komo aku ai i ka rumi hokipa • no ke kanaka opio nae ia mānawa ua haikea loa ae la kona helehcl<?ria; rio kona ike o!e ana mai ia ilelena, a ulu 'koke ae la kekahi manao hopohopo iloko ona malia, ua lōaa paha kekahi ulia ia Helena ma ia ahiahi, i iho pu ole mai ai oia ilalo me kr makuhine. Hele*koke mai la o Mr. l,anaka«a a pili ma ka aoao o Mrs. Lanakasa, a apo mai la, a hoopili aku la iaia, me ka nana pono iho i ka helehelena o ka wahine e mohaha pono ae ana mamua ona, me he mea la opuu rōse la i mo» hala ae oke kakahiaka, t r .■ . "E Rohaka, ua kamaaina no ia l£d<» ii.o ( lfekah» manawa loihi manlua, nolaila aii i. inapao. iho la.o'u kuleana e hoolauna aku ai iaia de/ a e ike'luai "hot oe i nei nianawa o kuu wahine aloha keia, ka niea a'ii i liuli ai no na makahiki lehulehu i hala, a ke hauoli loa nei au ika halaWai hou ana ine ia. EJicle mai oe e ike iko makuahine,*' Wahi a ka anakala o ka huli ana aku a kamailio ia Robaka. Aohe waiwai o ke noi hou ana aku ia Robaka e hele mai no ka mea, ia maniwA aia o Robaka mamuft oono aku o Mrs. Lanakasa kahi i ku mai ai me ka helehelena hoihoi alaila hopu ntai la oia i ka lima o ka makuahuie a honi īho la ma ke ano o kana aloha aua ia iaia. "No'u iho he iiialaai mau au no Robaka nei, he kanaka opio oia a'u i makemake nni ai. no kona mau ano oluolu a keonimnna oiaio,'' i pane ae ai o Mrs. Lanaka.<>a i ke kane. a mahope o' kona liopu ana ae i ka lima o RoHaka i -ae la, "ke hauoli loa ftei au i koii hoi ana mai me ke ola maikai pehea la ka nui o ia hauoli o'u aole hiki ia oe ke atia mai i ka holionu ame ke kiekie,-ka loa ame ka laula.'' "Auhea ka hoi o Helena—auhea. aku nei oia, o oe wale no hoi ia i hoea mai la aole hoi oia pu kekahi?" i ninau koke mai. ai o Rol»aka. "I uiai nei o Helena ia'u aole hiki iaii ke iho mai ilalo nei, a i <mai % .nei nae, ooeno ke pii aku iluna e iīee iaia, e loaa aku ana ia-ne maloko o kahi rumi hōokipa uuku ma kel:ahi aoao mai .o ka holo, inalaila ka oia e hele mai ai e ike ia oe,'.' wahi a Mrs. o ka pane ana aku. Ka. <;»• ka huluaa ia o Hauailiki! O kela helehelena kaumaha' o Robalca rilatmiri aku ua anhee aku !a ia ia manawa, o kela hēlehelena hoihoi ona o na manawa mainua aku a lakou o ka hoi ana t|iai ka lakou hnakai makaikai mai, o ia kē halii ana maluna o kona mau maka ia manawa, nf>laila o na lima o nft w.aWae ia pii ana aku ana ma ke alapii ahiki i-ke kau ana iluna. a huli aku la i kahi rumi hookipa unku i hoikeia mai ai iaia malaila o,ia e loaa mai ai ia Helena. la Robaka i hala aku ai, ninau iho la o Mr. Lanakasa i ka wahine: "Ea, aole ka paha o Helena e iho mai ana ilalo nei e ike ia'u ?" *. -"E kuu Hale.'mai hookaumaha i koii noonoo nona, e ike aku ana oe iaia, aole nae i nei po," i pane ae ai ka wahine; ua olelo mai nei oia ia'u aole hiki iaia ke ike ia Robaka me ka noho pu aku o kekahi mea a man mea paha mn ko laua manaAva e ike ai kekahi i kekahi." 'Aha, o ,ia ka, ear O, ina pela ua pau ae la no ko'u manao; o ia wale no anei kana kumu o ka hoike ana mai nei ia oe e hiki ole ai iaia kē iho mai ilalo nei?" 1 ka manawa keia ana o ka ike ana iho i ka liaalulu o na lehelehe o ka wahine. Ua maopopo i ka wahine kp. kuniu o |io make ole ana e iho mai ika hale malalo^ aolie na|e Ka'wahine i hoike aku i ka mea oiaio, po kona llee ap4 ihb D Kona hoike ana aku ia men, he mea fi6onirrkr\-e' hk\i palra ia o ktf makua i ke keiki, no ia kumu, uumi wale iho ta no oia ia trtea iloko ona. a hoomama wale alfu no kana olelo ana. "Aohe i pau kela manao hoopilihua iaia o ka wa i halia, aka, e pau ae ana no nae ke loihi iho ko Robak»launa mau ana akii me ia—aole e nele an«i kona aloha ia oe i kona manawa e maopopo ai i kou mau ano* kau mau ~hana, me kou hoike -mau aku i kou aloha makua iaia."

"Heaha ka manao.o kau mea i olelo mai la no ka manawa i liala?" i ninau iho ai ke kane. •'O. ma manao oia lia—kaawale loa oe mai ia'u aku." "Alaila ua kanalua anei oia i kou hoi mai nve a'u?" wahi a ke kane,. "Ae, oia; a o kekahi ua manao oia ua hoohaahaa ino loa oe iaia mamuli o kou. olelo ana he. hana haahaa i 'lawelawe ai ma kekahi manawa i hala aku," ae ai ka wahine, me ka ula o kona mau papalina. „ ' . • "0, hookahi rto kumu, ua naaupo loa au ki manawa, ua like au me kekahi kanaka makapo; noie au i manao ō oe kn wahine kelalole a ka poe ē kamailio ana," alaila honi iho la oia i ka Wahine 110 kekahi maimwa. "AlaflA oa hpohaahaa loa ia au ia oe iaia pu. aua hoohaAhaa pu au ia'u iho ma ke ano Vapu\valc O. e noi aku aua au ia oe no kau liuikala ana mai!" •'l'a maopopo ia'u ka rtianao i loaa ia oe ia mana\ya, o la hoi, o kou manaoio o ia no ka uhi ana ia Robaka, aole ou makemake e hui oia me kekahi wahine haahaa, elike »o hoi me ko u makemake ole e mare aku o Helpna ine kekahi kanaka kupono ole.a'u e ike aku ana. O kekahi aole o'u makemalee e hui pu aku o Rohaka me kekahi poe au e ma* keinake ole ai. oia paha. > Mai hoOkaumaha oe ia 6c iho no, mea." Aolie i lawa keia iioakaka a ka w'aliine i ko Mr. l>atiakasa mapao. nolaila ke ulu mau la ka hophhopo iloko ona no ka halawai aku me kana kaikamahine, no no kon* hopohOpo aole o Helena e ike mai nna iāia ma I<e ano maikai riei o ke keiki i ka makua, a o ka makua hoi i ke keiki, a ke ike la no nae oia i kona hewa, kft liewa ana i manao ai iia nalowale a'o ka hoku la o ka malama ke ike ia poe, da nae. un ahuwale mua ia mau kee ona. E haalele kaua. e ka makdmaka heluhelu ia loua e u h<yikaka ana i ka laua mau mool'elo pakahi, a e hūll- ae hoi ka kausr nana ana ia Robākajmd. " (Aole i |KW».) v