Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 52, 30 December 1921 — He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

Oiai o e noho ana me ka manao pihoihoi e ake ana o ku koke aku i na maka o kana aloha, alaila hoi iho ka pu'iwai a lana malie, e hoi hou aku ka kaua nana ana .ihope, he mau hpra mamua aku o ka.hele ana mai o laua i ka hale kalii a Mrs. Lanakasa ma e noho ana, ia manawa a Mr. Lanakasa i hoike aku ai i kana meahou ia Robaka, oiai laua maloko o ko laua rumi ma ka Hokele Anetala. Mahope ilio o kona haalele ana iho ia Mrs. Lanakasa i ka hale o ka ohana Walaka, ua hoi pololei loa aku la pia no ka Hokele Anelala, a i kona lele ana iho ilalo'a haawi aku la i ke kaa lio i ke kanaka malama halelio o ka hokele, hoi pololei loa aku la oia noloko o kona rumi. Loaa aku o Robaka iaia e noho mai ana no iloko.o ka rumi hookipa ma kahi kokoke i ko laua mau rumi ,moe, haikea kona helehelena, a e nana ana no hoi i ka ahakanaka e hoi ana a e pii mai ana ma ke alanui, me kona hoomaopopo ole aku nae i3 poe, 110 ka mea, ua lupea loa ia kona noonoo maluna o kekahi mea. No ka hoomanāo no keia ia Helena. "Ua hoi mai nei ka oe?" i mahamaha aku ai ka makuakāhe i kona manawa i komo aku ai a ike aku la ia Robaka i ka noho nrai. "Nani maoli no ka huakai hookahakaha o keia la, ka huakai hoikeike pua paha ka pololei e olelo ae ai, no ka mea o ia ka manao o kela hoikeike i ikeia i keia Jā; Aole au i ike i kekahi huakai hoikeike pua nani mamua eiike me ia, a ua nui no hoi ka hauoli i ka ike ana aku ia mea i keia Ia iho lā." "Pela no, owau pu kekahi i piha loa i ka hauoli." wahi j a ka Robaka pane pokole, me ka mau no nae o ke kulou o j kona poo ilalo. "Ke manao nei au aoJe no hoi paha i nele kou ike ana aku j i kekahi lede opio e hele ae ana ma ka huakai i nei la iho ! la, kela lede opio no hoi au i kāmaaina ai i ka ike iaia ma-.l mua," wahi a ka anakala o ka ninau ana aku. no kona ] noonoo ana iho o ia no ke kumu o ko Robaka kukule ia j mānawa, nolaila h'e oi aku ka maikai nona e pahu okoa aku no ia mea imuā o Robaka ia manawa. "Ma ka'u ike ! ana aku iaia ua oi hou ae kona u'i i ko kela manawa -mua j a'u o ka ike ana, a ina o oe pu kekahi i ike aku iaia, aole j anei'ou manao he lede opio u'i maoli no oia?" O ka Robaka mea e noonoo ana īa manawa he mea hiki ole ia ke hoakakaia ae, eia nae ma ke ano o kona puoho ana ae i ka manawa i pa aku ai i na olelo a ka anakala, i hiki ai j na anakala ke ike ak'u aia iloko o Robaka ka makem'āke.nui e ike kqke aku i kana mea i aloha ai, me ka hiki pono ole iaia ke hoomanawanui oiai kela manao e hoonaku ana a e nu wale ana no hoi iloko ona ia manāwa. "E Robaka, aole hiki ia'u ke uumi iho no kekahi minuke me ka hoike ole ak» ia oe i ko'u manao. Ua maopopo ia'u kou hoehaehaia mai kela manawa mai no au o ka lohe ana ae no ka inare ana o Helena Simoa me Habati Alekona, aole o oe wale no aka, owau pu kekahi i hookaumaha ia, no ka mea, mahope koke iho no o ia manawa ua loaa oe iika ma'i ; aohe kumu e ae o kou ma'i ana no ko lohe wale ana no ua mareia aku o Helena me Habati. "Aole hiki ia'u ke huna hou iho i ka mea oiaio mai la oe mai, a e pono no oe e lohe aku fa i nei manawa; aohe kumu e ae o ko'u kaili ana ia oe a iawe pu aku me a'u i nā aina e, no keia kumu wale no, aohe o'u makemake'o Helena kau wahine. e mare aku ai;*ua manaō au ma keia holo aku nēi a kaua i na aina e e loaa ana la kau wahine,e halawai j aku ana la oe m</ keīeahi wahine opio waijwai ma na aina e, j he wahine opio au e makemake aku ai a i kupono hoi i kou 1 kulana, eia nae, ua hoohoka loa ia mai ia manao' ana o'u, j no ka mea, aoh'e wahine kupono i loaa aku nau. j "I nei .manawa, ua makaukau loa au e kukuli iho mamua o olua a elua a haawi aku i kuu āe o Helena kaū wahine e mare aku ai, a e noi pu aku no hoi i ka olua huikala ana mai ia'u. me ka paa o kuu manao e hoike aku ia olua i ka manao huna iloko o kuu puuwai, a e noi aku i ka olua huikala ana mai ia'u. Eia nae, mamua o kuu hana ana aku pela, e hoomama tn.ua aku au i kou noonoo ma o keia hoike ana aku ia oe 1 keia mea oiaio loa, o ke kaikamahine au i aloha ai a e aloha nei no pāha, pela kuu ike aku, aole oia i mareia, elike me ia a kakou i lohe ae ai." "O, e anakala;" wahi a Robaka o ka puoho ana ae, ine he mea la akahi no a ala ae la kona hiamoe, a ku koke ae lā no hoi maluna o kona mau wawae ia manawa, me ka mohala maikai ae la o kona nānaina ā he hauoli no hoi kona a ka anakala e nana aku ana: "Aole anei o Helena i mareia? alaila aole anei oia o Mrs. Alekona i keia la?" "Aole loa; mamuli o kekahi haawina laki, i ka manawa e aneane loa ana laua e hoohuiia, i hiki ole ai ia laua ke mare, a ma ia loaa ana o ka ike i ka manawa hope loa i hoopakeieia ae ai o Helena mai ka poino nui māi nana e hoopoino i kona ola ame he mea la o kou pu no paha kekahi." "O, e hoomaikaiia na Lani!" wahi a Robaka o ka hooho ana ae, me ka puili anā ae o kona mau lima a leha ae la kona mau maka iluna. "A eia- nāe/' wahi hou ana, he nuhou no kena au la i hoike mai i oi loa aku ka maikai mamua o ka mea oiaio ka nana iho," wahi hou a Robāka," ālaila, haule hou iho la oia iluna o ka noho ana o ka haalele ana iho a ku ae ai iluna. "Heaha ka mea i pau ai kela mare o laua. oiai ua mākaukau loa hoi ko laua mareia aku?" wahi hou a Robakā, me ka haikea ana ae la o kona «helehelena. ; "E hoakakaia mai ana ia mea a pau oe mahope āku ; elike me ka'u Mohe mai ai hookahi no kUmu o ko Helena manaoia ana e mare aku me ua o'Hfabati, maimuli no ia o ka halawai ana o laua me ka makuahine me na haawina pakalaki o ka manawa, a o ke kumu i hoopauiā ai o kela mare o Helena me Habati māmuli no ia 0 ka ikeia ana o kekahi hana kolohe ma ko Habati aoao, ua ikeia i ka manawa e aneane loa ana e hoohuiia o Heleiia me Habati, oia ko Habati< kupono Ole e māre me Helena, o iā kumu o ka pau ana o ko lawt mare. •t'"o kekahi mea hou a'u e hoike aku ia oe, a o oe wale no ke ike iho ia mea i nei. manawa, ua loaa mai ka ike inaloko o hookahi hora anje hapa i halā aku nei o ke k?u* fcamahine au i aloha ai a i kamaaina ai no hoi mamua, o ia o- Helena Simoa, aole oia he mea okoa, aku, aka o ka'u kāikamahine ponoi 110 ia." • Alaila noho ae la o Robaka a pololei ihina 0 kona noho, a ; <nana pono mai la i kona aiiakala nie ke kāhaha, o na olelo apau a ka anākala o ka hoakaka ana aku la iaia'aneloa ia e manaoio ole mai. Aka nae. o ke kaiiaka e ku iku ānā malaila māanwa Oni me ka helehelena haāheo a hauoīi rti!k. kona māu maka, me lamalama o kona mau maka me he mea la ua. lanaMla eia ia minuke.majuna o na manao kanalua apaU, he māU hiona hoi o kona. anakala ana i ike ole ai elike me. ia mamua, na ia.mau ano - i hooiaiQ iaia ,iā Histnawa, o apau a kona. āflak.āk l a KaKa .āku' lā ; he maii mea

| oiaio wale'no c loāa ole ai kekahi manao kanalua iiōko iho ona, a ua hoike pu aku hoi kona i kā, Jnea oiaio waleno, me-ka hoihoi pu o kana kainailio anā,. no ka lilo 0 kana. niau mea o ka hoakaka ana mai he mau mea ano nui a waiwai: ' ... ''Ea, e Anakala Hale, hookahi a'u mea e nei a q ia no ke. kumu o keia ninau aku a'u ia oe, a o ia keia; 1 mai nei oe he kaikamahine o Helena nau, eia nae hoi ka'u mea haohao nui, aohe au manawa iki 1 hoike mai ai ia'u ua mare wahine oe a ua loaa kau keiki," i ka manawa keia i loaa ae ai ia Robaka ka manao koa e kamailio mai ai i korta anakala. j "Ua pololei ia haohao ana ou, a eia no ke kiunu, aohe o'u makemake e ike oe i ia mea, aole o'u makemake e hoike j iki aku ia oe, ia'u wale iho no ia mea, aka nae, i keia la ua | h|ki ole ia'u ke huna hou iho no kuu manao. o kuu hoike i aku ia oe ia mea o ia ka mea e hoopaUia ai o kou mau i manao pohihihi/ j i "Ke hoomanao la 110 anei oe i ko manawa i noi mai ai j ia'u no ka hoopalau me Helena a hoole aku ai au i ke apo-1 ! no ana ia hoopalau ou me ki, a,ninau pu mai ai oe ia'u ina | I he wahine kekahi a'u o ke mamua? v , / : " 0 I ! "Ae; ke hoomanao'nei au ia, a Milo ai hoi ia ninau ana • aku au ia oe i mea nou e aneane loa ai e U"vve, a. ua manao j,iho nae au no kou hoo'nōka ia ana paha eia \vahine au i 'aloha ai ke kumu o kou kaumaha ana, a i ole he mea j paha kekahi nana i keakea mai ia oe mai ka mare ana aku: ia wahine au i aloha ai," i pane aku ai ke kanaka opio me poniuniu o kona poo no kana mau mpa o ka lolie ana ia manawa mai kona anakala aku. "E Robaka, aole, ua koho hewa oe; ua majre aku au i ka wahine u'i loa a'u i ike ai, a o ua wahine la oia no.o Mrs. Simoa, a mahope o ko maua mare ana a hala he makahiki a oi iki, ua kaawale au mai iaia mai, mamuli o leekahi manao kuhihewa a ua lvoino aku au iaia me ka hoohaahaa i pu i kona kulana maikai, a no ia kumu ua haalele mai la | oia ia'u a hele mai kuu alo aku, a huna iaia iho ma keknhi mau wahi o Nu loka me ka ike ole ia e kekahi mea o kuu wahine no oia, a mai ia manawa mai ko'u ike hou ole ana iaia aliiki i keia la iho la. E hoike aku ia oe i na mea apau mahope e&u, aole i nei manawa." Alaila ihiek o}a a. mi kekahi nohō iho la ilalo aoao mai o ke pakaukau e ku ana alaila, hoakaka maj i k* moolelo a lkakou i maopOpo mua ma na | mokuna āleu īa*i' hala, a Robaka e hoolohe aku ana ia moolelo ua hoomahuahua mau ia aku kona kahāha ma kekahi ano, a ua hoomahuahiiaia ae hoi kona hauoli ma j kekahi ano, elike me ia a ka anakala e hoomau mai ana i ka hoakaka ana iaia. j "He moolelo kupanaha maoli ka keia a'u i lohe aku la," wahi ana o ka noonoo ana iho, "eia ka o kela wahine no a'u "o ke kamaaina ana no ka manawa loihi. o ka wahine no ia a kuu anakala o ka mare ana; ea, he moolelo kamahao maoli keia i huai ia ae nei i nei manawa!" wahi ana iaia iho. I nei manawa akahi.no a maopopo ia Robaka ke kumu 0 ko Mrs. Elawoka hoahiuhiu ana me ka hoihoi ole mai ia lioohuiia ae ma ka mare. Ia lakou maloko o ke kulanakauhale o Ela Parisa. a ina ka manawa hoi ona i loaa ai i ka ma'i ua makaala mau mai o Mrs. Elawoka iaia eia nae a mamuli o keia hoike ana aku la a ka pinakala iaia i na mea huna apau akahi no a maopopo iaia ke kumu o ia hoikeike ana mai o Mrs. Elawoka i kona mau ano maikai apau, no ke. pahele wale ana tnai, no ia i ko Mr. Lanakasa noonoo i mea e mare aku ai iaia. Ua ike iho no nae o Robaka i kona aie ia Mrs. Elawoka, mamuli o ka malama maikai ana ona iai» iloko o kela nianawa ona i ma'i ai, me ia nana ole ae i mau mea o ka lohe ana aku la mai kona anakala aku, a ia manawa oia 1 pane mai ai i ka anakala ona: ■ "Ke hoomanao nei aū i na hana maikai a kela lede i ha'na mai ai no'u iloko o kela manawa a'u i loāa ai i ka ma'i a ke ike nei no hoi au i ko'u aie nui iaia no ia lokomaikai ame ia ahonui ona e hiki ole ai ia'u ke hookaa aku i nei manawa." ! "O, mai hoopau wale oe i kou ma ka noonoo | ana aku no ia mea, e Robaka," i pane akW ai ka anakala," l a no ka mea, he hnna wale no ia ana o ka hoike- ana mai j e ikeia aku ai he manao maikai io kona iloko ona, aka nae, o ia mau hana a pau ana i hana mai ai i ;mea e ikeiā aku ai he manao alohā io kona, mahope aku o ia he kumu a he manao nui kana i noonoo mua ai a hōolala ai hoi o kekahi alahele ia e ; hookoiā aku ai o kona makemake. "O kona manaoio maoli o ia no ke noi ana mai ia'u e mare aku iaia me ka manaolana pu ina no ko'u marc aku iaia a mare ole aku paha e noi inai ana oia iā oe no ka mare ana aku ia Makoli. Ē huikala mai nae oe ia'u, e kuu keiki, n oka hoakaka aku i keia mea ia oe, i kela manawa aole au i inaopopo i kona manāo ā ua inakapo no ho] au ia manawa, ina la paha ua hoakaka mua aku au ia mea ia oe, aka, eia wale no a mahope iho kuu ike ana i kona manao, Mr. Lanakasa oiai lakou 'ma Ela Parisa; eia ka ua hoole aku o Mr. i ka ua o Mrs. Elawoka lioi 110 ko laua i kela a ' u e mare aku me ia." "Peliea i weheia ae āi kou mau maka a ike aku oe i ka mea huna iloko ona?" Wahi a ka Robaka ninau. "Pehea ioe i martao ai ua hāna mai o Mrs. Elawoka no ka loaa aku o iā hopena, elike me ia ait o ka hoakāki ana,'mai la?" "Aohe o'u makemake e hoike w r ale ae i keia .mea mālalo 0 kekahi mau kumu, aka nae, oiai o kaua wale no maanei a ke manao nei au e hiki ana no ia oe'ke huna, nolaila ke hoike aku nei au, ma kekahi. po, ia kakou ma Kalakata, ua noi mai la oia ia'u no ka mare aku nie ia." "Kupanaha no ka! Ua maopopo no hoi iaia he kanaka oe i mare wāhine, a pehea la oia i normai ai ia oe no ka mare aku me ia?" wahi a ka Robaka ninau me ke ano pahaohao. "Ua manao oia ua oki au me Makaleka, a ina aole au 1 kaawāle mai ia Makaleka mai, alaila ua n\anao o;a he hana hiki wāle no ia ia'u mai ia Makaleka mai, rrtā o ka hookomo ana aku i kekahi hoopii okimare. "Eiā nae, i kuu keia i hoike aku ai ifiia aole o'u makemake e hookaawal'ē ia'u inai ka wahine hookahi wale no a'u i aloha ai me kuu uhane apau, a e - mau ana no hoi kuu aloha ame ka hoorrtanao mau āna noii'ā, a o ka ( wahine hoi a'u o ka huli aria ma ke ao me ka wanao e loaa aku 01*4 ia'u, ua hookuhau lOa ia aku oia 'ia manawa me kona piha pu i ka hUahiia. "O ia kekahi kumu nui o kona haalele aaa ae i ka huakai & kākou, a hoi mua māl ia i Amenka nei me ke kaikamahine me Makoli, a o kekahi kum,*u nui o ia Kehu koke ana mai i ka hoi, o na dāla ana apau i hoomoe aku ai me kejphi triau hui hoopukapuka dala nia Amerika. uā pau loa i ke poho, a oiai he mauWahi dala no koe,me ia ia manawa i lawa no ko laua mau hoolilo e hoi mai ai, aohe ona r makemāke e noho ae a hookāhi ko kakou hoi- pu ana mai, no kona maka'u o pau loa kāiia mau dāla ia manawa ahiki ole i Amerika nei, pela i.ho Ia laua i hoi miia mai āi. "Eia hou, aole au i, maopopo iki i kana mau hana epa a poholalo no ka imi ana e hookaāwale- ia'u māi kuu Mākaiekā mai, i Ia iho la.no i'loāa mai ai ia'ii ka ike rio ia mea, a i hoike āku *u ia.oe, āQle hiki : i n'a huaolelo ke hoākākaia ae no ka tliii o kb'u hoowahāwāh'a kiē, konakona nui i kela wahine. Aole o'u mākeināke e lāUna'fiou āku me ia, oiai nae, ua ike nO aū i kona malama. maikai āna iā oe i kela manaWa ou i lpaa āi i ka ma'f, a eia nae, i hana wale mai no oia ia haiia np kona manao'% hookoia aku ana kona miau iini :e ieauā māhope aku, a ua ikeia ia manao; : ona mahope mai/ a i aku ai hoi e a'u, . j

"Eia hou, ua loaa ia'u ka manao e kuai i home ma nae e manao ana o Mrs. Ue mea pono ia e hanaia no ka hoopakele ana ae iaia mai ka uku ana i ka hoolimalima pii o kela hale ana c noho mai nei, a no ka mea ke loaa nei no ia'u ka ike i nei manawa aole i nele kona halaiwai me na popilikia he nui,.aj uku hoi ma ko kaua aoao no ka maikai ana i hana mai ai,*ea, o keia iho la ka'u o ka noonoo ! ma, aka nae, no kekahi manawa ma nei hope aku e noonoō hou aku ai au no ia mea." "Pela no ko'u manao, aka e pono no paha e ohi no oia i ka hua o kana mea i lulu ai, o ia iho la no ka hopena e ! loaa iaia mamuli o kana mau hana lapuwale," wahi a Ro"Aole au i lohe iki i kekahi hana lokoino ana i hana ai elike me keia au i hoakaka mai la." No kekahi .manawa ko laua kamakamailio ana no na hoikeike pua o ia la, a i ke kani ana mai o ka bele no ka aina ahiahi, iho like aku la laua i ka haleaina malalo, me ko laua mau helehelena ia manawa me he mea la he mau ola hpu loa i like ole me mamua aku ko laua ia manawa. Mamuli o ko Robaka piha i na manao like ole, mai ke kaumaha ae a i ka hauoli a inai ka manaolana pōho ae hoi a i ka olino ana mai o ka manaolana hauoli, elike me ia i hoike koke ia mai la iaia e kona anakala, ua ono ole iho la S oia i ka ai. Haanu liilii wale iho la no oia me ke kiko ana i kela ame keia ai e waiho ana, a ma ka niele ana i kona anakala ka hapanui o kona manawa o ia ai ana a laua, a 0 ka pane no hoi ka ka anakala ma kona aoao. Ua loihi wale ia noho ana a laua maluna o ke pakaukau, ' a e aneane aku ana no hoi i ka manawa hope loa alaila ninau ae la o Robaka: "Ea, alaila e lilo ana o Helena i kaikuahine hanauna no'u, no ka mea, elike me ia au o ka olelo ana mai nei o ka'u kaikamahine ponoi no ia!" Aka mai la o Mr. Lanakasa a i mai _la: "Mai hookaumaha i kou noonoo no 'ia lilo ana o Helena i kaikuahine nou, a ift> ka mea, o ko makuahine nana mai oe, he kaikuahine hapa wale no oia no'u, aole oia he kaikuahine no'u mai ka pahu ame ke ki hookahi mai, oiai nae, ua like no ko'u aloha iaia me he mea la he kaikuahine ponoi loa oia no'u na na makua hookahi, a ua like hoi ke koko c holo ana iloko o ko maua mau aakoko, Ua huna loa au ia mea oiaio iloko wale iho no o'u mfe ka hoike ole'aku ia oe, a no ka 'mea, o kuu iini ame kuu makemake hui ike iho oe na'u ponoi no oe mailoko aku o'u." "O kou ano mau iloko no hoi ia, e Anakala Hale, ua hoike mau mai oe i'kou lokomaikai me ka puuwai hamama 1 na mea a pau, a ua-hana aku 110 hoi oe i na mea maikai iloko o na la apau o kou ola ana, aole no hoi i hoike i kou lima hema i ka mea a kou lima akau e hana ai, e loaa ole iho ai kekahi hoohuoi," wahi a ke kanaka opio," me ka loaa iho.la o ka maka i kona uhane. I ka pau ana o ka laua ai ana ua hoouluhua mau ia oia no ka mea aole oia ame kona anakala e hele koke ana i ka hale o Mrs. Foas?u ahiki 'mawaena o ka hora ewalu ame eiwa o ia ahiahi. I kana noonoo ia manawa me he mea la aole oia i manaoio no ka nuhou i hoikeia' mai ai iaia ahiki i kona apo ana mai ia Helena iloko o kona mau lima, a lohe aku i kona leo e olelo mai ana o ia mau no kona aloha iaia', a aole no hoi oia i hoololi i kona manao ame kona puuwai mai ka haawi ana mai iaia. *Aole o Helena i mare! Ma kona manao iho ia manawa me he mea la aole oia i manaoio i ka manao o ia huaolelo ahiki ia mana'wa, aole o Helena i paa malalo o kekahi aelike a e lilo koke ana oia i wahine nana, a no ka mea. aohe mea nana e akeakea mai i kona lilo ana nana e houlolohiia ai ko laua mare ana. O keia 110 kana e noonoo ana i ka man'awa ana e pii aku ana ma ke alanuipii o ka hale o Foasjli a i ke kau ana aku iluna huli aku la i kahi o' ka rumi hookipa uuku i hoikeia aku ai iaia malaila oia e hui ai me Helena. Aole i piha iaia elima minuke. o ia noho ana iho ana. lohe aku la oia i ka ;iehe mai o kekahi mau kapuai wawae maloko o ka holo, alaila hoomanao iho la oia ua polōlei io ka mea i hoikeia mai ai iaia, a he mau sekona no hoi ma ia hope iho, komo ana no o Heiena a pani hou aku la i ka puka mahope ona. Ile lole keokeo ko Helena e komo ana ia manawa. elike no me' ia a ua Robaka o ka ike ana aku ia Helena e kau mai ana iluna o ke kaalio tne Hete Walaka ma ia auwina la, koe ka papale eleele. He nanakea ko Helena helehelena ia mana'wa e hoike mai ana oia 110 ka pa ana a ka ino nui maluna ona nana i hooluliluli iaia i o a ianei i na la maniiia aku, aka nae, ma kona mau-maka e hoike mai ana aia ke aloha haanipo, ke aloha welawela, ke aloha kupouli iloko mau o kona puuwaf, me he mea la ua pololi i ke aloha 110 kana mea hookahi wale no i hoohiki ai a iaia e noa ai ke kapu a ke lii, a e pana ana hoi kona ptu\wai kupaa ame ka oiaio nona wale no. Ia ike ana aku a ua o Robaka i ke komo ana mai o Helena, alaila ku ae la oia a hele mai la he niau kaina wa\vae kakaikahi imua, a apo aku la ia Helena iloko o kona poli, a hooho ae la i na huaolelo i maa mau i ka manawa e ha,lawai ae ai na mea aloha oiaio elua: "O, e kuu aloha!" i hawanawana iho ai oia me ka leo ■ ha'uha'u uwe, alaila lawe aku la ia Helena a hoonoho iho la nialuna o ke koki, a malaila laua i hookahe aku ai i na waimaka o ke aloha ame ka hauoli i awili pu ia no kekahi manawa; no ka hauoli nae ka oi aku, no ko Holena maha hou ana iloko o na lima o Robaka, a pela no hoi me Robaka, no ke komo hou ana mai o kana mea aloha iloko 0 kona poli, ka mea hoi nana i hoonaluea i kona noonoo no na manawa aku i hala, a ma ia manawa i hooiaio pakahi ai kela ame keia ia laua iho aole loa l&ua e hookaawale hou ia ana ma ia hope aku. Oiai laua maloko o kela rumi kapu o Ehakamanao, ua huai ae la kela ame keia pakahi o laua i na mea huna iloko o laua iho, e hoike ana no hoi kela ame keia i kona moolelo mai ko laua manawa wai o ka hala'wai hope loa ana ahiki ia hui hou ana; e hoike ana i na haawina ehaeha hoopilihua noonoo o na ano like ole, a ua hala ia laua he manalwa loihi ma ia hoike ana a laua i ka laua mau moolefo pakahi. Ma kahi a Robaka e hoakaka ana no ko Makoh' hoao ana e lilo aku oia nana ma ka mare. a pēla lioi me ka moolelo hoopunipuni a ua o Makoli o ka hoike*ana aku iaia, he moolelo me he mea la. ua hoikeia āku iaia maloko o kekahi mau leka, o ka mea oiaio nae na ua o Makoli ponoi no ia mau leka o ke kakau ana, o ia hoi kela moolela e pili "ana i ka mare o Habati me ua o Helena. "Aole au i kakau aku i kekahi lēka o ia ano iaia," wahi a Helena," nana wale iho no paha ia leka i kakau, ho ka mea, ke hoomanao nei au i kekahi leka ana o ke kakau ana mai no kona makemake ni« ia oe, me kona hoike pu mai i kou hoopipili maū aktffaia, a ua manaolana oia no kou lilo aku iaia. "Mahope mai o kela manawa ua hoopau loa au i Wu kakau leka hou ana aku iaia. Aole no ko'ii lili iaia a i ole manaoino paha, aka no keia kumu no uā naha koke kō'u puuwai i ka manawa a'u i ike ai ia leka'ana; : n<> kdt[ ike ana iho ua lilo kou p"« w āi ia Makoli a uA haaUle māi oe ia'u i ke āpu, a e hoike akii no au ia oe i ka mei oiaio loa i nei manawa, ua like me' kekahi kui e houia iHai ana i'.kUU puuwai ka hoomanao anā ae a i ole fte lohe āku paha ua lilo aku kou a|oha iaia\' ,: "Pehea la i loaa ai ka ike ia Makoli no ka mea e £ili ana 1 ka Alekona mau hana, a pela hoi .ka la amft ka jwāhi a ka Robaka ninau me ke kahaha loa: "Me he mea

la he holo leka mau no ka palia oia me Habati i loaa ai kela ike iāia, oia ka'u e makemake nei e ike, M wahi hou ana. "Ua puni maoli no au i na hana hoopuilipuui a Makoli no ka mea ua heluhelu mai oia i kekahi leka i like loa ka limakakau me kou ; " "Malia palia ua mahui iki no oia i kekaiii n}ai anakala aku," wahi a ka Helena hoakaka, oiai oia i hooitianāo iho ai' tio ka mea e pili ana i ka holo |eka mawaena o Mr. Lanakasa ame Habati Aiekona, a oiai o Makoli e piH mau aku ana me Mr. Lanakasa aohe no paha e nele ana kona lohe mai i kekahi mea mai iaia mai; e ike iho oe i keia he kupakako o Habati la noloko o ka hui a Mr. Laiiakasa ma Nu lokft." "Pela io paha," wahi a ka Robaka pane," eia nae aole wahi huaolelo hookahi a Mr. Lanakasa i hoike mai ja'u nu ia Āiea, ina i ike oia i kekahi mea e pili ana iaia. Eia nae, ma ko'u manao iho aole no paha oia e hoike mai ana ia me& ia u, no kona ike iko kaua pili mau ana mamua. Ea. e Helena, no keaha kou kamailio mai no Mr. Lanakasa ma ke ano aohe ona plli ia oe, e ake no oe e olelo mai 'ko anakala', aohe hoi ou olelo ae kuu makuakane. Np kt aha kou mea kamailio ole ae pela? M i ninau ae ai o Robaka. no kona e ike i ko Helehi manao. Nāholo. ae la ka ula'ma ko Helena mau papalina a pam ae Ia me ka leo malie loa," i ka'u nana ilio he mea kupanaha no ia, he mea kamahao loa." "Heaha hoi ka mea i kamahao loa ai? Aole anei oe i ike iaia i nei manawa? Ina peia alaila ua alunu maoli ka au i ko'u aua loa ia oe iluna nei aohe hookuu aku iu oe e iho i ka hale'malalo e ike aku ai iaia. 1 Ina hoi ha. e oluolu oe e iho pu ae kaua ilalo, i ike aku oe iaia, na'u oe e hoolauna aku iaia." : "Aole—aole hiki ia'u ke ike aku iaia i keia po, e Robaka,*' wahi ana, me ka hoomamao ana aku iaia mai ia Robaka aku. "Ea, ke manao nei au aole i pau kou manao nonohua no Anakala Hale, pela ko'u ilee aku ia oe i nei nnanawa, me he mea la oia, mau no kou inaina nona no kana mau hana hoehaeha i kou makuahine o kela manawa i hala. aole anei oia ka mea oiaio?" "Aole o ia wale no, e Robaka, aka, ua lioao pu oia e hoo--kaawale ia oe mai ia'u aku !" wahi a ka Helena pane pokole. "Ae, ua maopopo ia'u ia mea; i keia auwina la iho la no i hoike mai ai oia ia'u i ka mea oiaio, oia hoi ua manaolana oia e loaa ana kekahi wahine (waiwai a kupono na'u, i kupono i kona makemake ma na aina e a makou o ka holo makaikai ana aku nei, a o ia no hoi ke kumu o koiia lawe pu ana ia'n, i kaawale ai au mai ia oe mai, a eia nae, ua kaumaha loa oia i nei manawa, no ia hana ana ana pela, a ua hoike mai oia ia'u me ka oiaio loa no kona kaumaha loa, a ua makaukau loa oia e mihi mai imua o kaua. E hiki ana no anei ia oe ke huikala aleu iaia, e Helena?" "O, peliea, e hoike aku anei au iaia ina mea apau?" wahi a ka Helena ninau, me kona paa ana ae i kona umaUma, kahi no ana e huna ana i ka leka me ke kelekalapa a Mr. Lanakasa o ka hoouna ana mai ia llabati a i loaa ai hoi ia Mere, a o Mere mai hoi a iaia, oiai no ia leka amr ke keīekalapa e waiho ana maloko o kona ix)li ia manawa. no kona hopohopo no ina e waiho mau ana ia mau mea maloko o ka pahuunie malia e loaa ana paha auanei 1 kona makuahine ia mau mea. tta huna malie no oia iloko wale iho no ona. ine he mea la, ua hawanawana iho la kekah» inea ma kona pepeiao, a i ole ua ike iho la no kona lunaikehala ia mananva, ina no kona hoike ae ia leka alme ke kelekalnpa, e ike. ana o Robaka i na mea apau, a malia, o lilo ia i, mea no Robaka e hoowaha/waha ai i kona anakala, oiai ua nui kona aloha ame kona paulele maluna o kona anakala, ua like oia iaia me he makuakane a makua hine la i kona manao, no ka mea, o kana mau inea apau e makemake ai ua hooko wale ia mai no e kona anakala. ma-na mea nae a pau i ku i'ka pono. No ko Helena mu'mule loa ua loaa iho Ia ia Robaka ke kaumaha. me kona ike ole'aku nae aia iloko o Helena ia manawa kekahi manao w'alania loa e uunii ana iloko wale iho no ona ia manawa. "E Helena, kuu mea aloha, o Anakala Hale kekahi o n:i kanaka oluolu, lokomaikai a piha aloha loa, i hoike aku au ia oe, oia kekahi o na kanaka maemae loa ma ka olek> ame ka hana, a pela hoi maloko o kona puuwai, aole hiki ia 1 oe ke ike aku i kekahi kiko eleele maloko ona. Aole ua» au e olelo aku ana ia oe ua hemlolele loa oia, aohe wahi . hemahema iki ana i hana ai iloko o kona mau la apau 0 ke ola ana ; owai auanei ia mea heinolele loa ma keia ao, oke Akua wale uo? Ma ka mea maopopo loa he mau hana kuhihewa a hemahema no kekahi ana i hana ai, ak.i nae, aolie nae palia i hiki aku i kit hapanui o na hemahe ma a kekahi kanaka ko'iko'i i hana ai, elike me kona ku lana." Alaila, hoakaka aku la oia i 11 a hana maikai lehulehu Mr. Lanakasa o ka han{? ana, o ia hoi kona kokua ana aku i ka poe ilihune, ka haa\vi ana aku «na ke ano manawalea i puu dala nui no ke )rokua ana i ka poe nele a hun«' maoli, a pela hoi i ka poe nawaliwali nia ke kino, a tia lehulehu no hoi kana poe i hoopakele ai mai ka paa ana aku maloko o ka halepaahao, ma o ke kokua ana aku i ka uku o na loio no k ekupale ana 1 ka poe i opea wale i'i e ke kanawai. a ua hoopakeleia ae no hoi ka lehulehu mai na poino ae he nui mamuli o ko Mr. Lanakasa komo kiw ana e hana ahiki i ka pakele ana o kekahi mau ohana leliu - lehu, a pela me kekahi mau hui. Ua hoolohe niai la o Helena i ka Robaka inau hoakaU apau 110 na ano maikai apau o kona anakala, aka nae, i Robaka manawa keia i noi hou aku ai iaia e iho laua 1 ka hale malalo e ike aku i ka makuakane, ua eeke hou aku la oia. "E Robaka, e oluolu oe e huikala mai ia'u, aole hiki ia'u- ke ike aku iaia i keia po. no kekahi wa aku," wahi ana nie ka nanakea loa o kona helehelena ia manawa. "Paa no ka hoi kou manao, aka, oiai o kou kuleana n«' ia, nolaila ke hooki nei au i ko'u manao koikoi w r alc aku. nau-uo ia e noonoo no ka manawa kupono au e ike aku iaia," wahi aßobaka o ka pane ana aku. Mokuna XLVII—Ka Bele no ka Marc. Ua h.ala ka hora umi-kumamakah? o ia po i ka manawa 1 haalele iho ai o Mr. Lanakasa i kana wahine a hoi 1 la no kona hokele e noho ana. "Aole au e hoohaunaele aku ann ia Robaka, ua hiki <■*«* e nanea ana me ka mea ana i aloha makawelawela ai.'aka nae, ma ke kakahiaka nui o ka la apopo e hiki hou mni ana au, a ia inanawa au e koi aku ai i ko'u oliana apau *. hookahi wahi o kakou e akoakoa ai, oia hoi, ina e hiki an* ia*u ke hoomakaukau no ia wahi a kakou e hui like ai, oiai nae, he hana nui no ia 110 ka mea, ua piha na hok£le apai* i ka poe Hlakaikai o ka helc ana'inai na wahi like ole ina' 1 ka ama 4 no,.kaila kulaia i hala iho lā i keia la. E Iwea nui ana au lanei tfia ka hira unii o ka la af*opo." He hajialua liofa ma ia hope iho, haalele iho la no hai o Rbbaka ia Helena a hoi aku la no kona hokele, kahi e rioh<si pu ana me kona anakala, a elike 110 hoi me ka Mr Lanakasa o ka olelo ana iho i ka wahine & hoea hou mai #ta oia ia hale ma kekahi kakahhika nui e, pela no hoi Kobaka o ka hoakaka ana iho ia Helena. .. . (Aoleipm.) j