Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 2, 13 January 1922 — HALA KE KEIKIALII KALANIANAOLE. [ARTICLE]

HALA KE KEIKIALII KALANIANAOLE.

Ma ka wanaao o ka Poaono aku la i hala, i j)auaho mai ai ke Keikialii Kalanianaole i keiā ola ana, ua pau kana hana nia keia ao. ua kuu ka luhi, ua pau kana hana, a ua pau hoi ka ike ana i na auwe ame na inea o keia ao; ua hala aku oia, me ka wailio ana iho, i na lia'awe o ke! kaunialia, ka ehaeha ame ke kanikau mahope nei, na kona lahui, āme na hoaloha lehulehu e auamo aku ine ka hoomanawanūi. J O ke Keikialii Kālanianaole ka hope loa i ku-! leana i ka nohoalii o Hawaii, ina ke mau nei 110 ke ku ana oke aupuni moi; mewnuli nae oke kaa | ana aku o Hawaii nei, malalo o'ka hoomalu ana mai a ke aupuni o Amerika, ua kaawale aku kona.l kuleana i ka nohoalii, aka nae, ua pilipaa aku nie 1 ia ka inoa keikialii, ahiki wale no i kona moe ! ana aku la. s | I(oko o ka noonoo o na kanaka Hawaii, he o| ia niau ko lakou narta ana aku ia Kalanianaole | he keikialii no Hāwaii nei, me ko lakou nana ole | ae, .-iio ka nalohiā ana aku o ke aupuni moi no ka manawa mau loa. Mai ke kulana keikialii mai, i ilio mai ai ke Keikialii a kaulike pie ka papa o na makaainana, ā mailoko mai o ia kūlana makaainana i oili mai ai oia he.alakai no kona laluii kanaka, lie hoopakele hōi, no ke koeiia o ka lahui, e l]fcle liilii nei i ka make. Ufa kikooia aku oiā e kona lahui, i hnipuia nie hoaloha lehulelau o na lahui e ae, i wahāt>lelo no Hawaii nei, iloko o ka ahaolelo la'hui ma Wakinekona a no na makahiki he iwa-' kalua i paa mau ai oia i kela kulāpa me ka lianohano. ame ka mahalo nui ia. Ma ke ano he alakai iloko o na haiia kalaiaina kuloko, ua hoike mai ke Keikialii Kalanianaole, i kona mau ano kuokoa, kona koa me ka wiwoole, kona makaukau inau e ku aku imua o kona inau enemi kalai.aina, a paio inaluna o kana mau mea i manaoio niau ai he pono a pololei; na ia mau ano iloko ona, i hooi ae i kona makeniakeia, aole wale no nia ka aoao o ,kona puulu o. ka aoao kalaiaina hookahi, aka iwaena pu kekahi o ka poe, mai ana iaia. Iloko o na naakahiki i aneane e piha ka iwa- : kalua. o kona lilo ana he wahaolelo 'no Hawaii nei, maloko o ka ahaol.elo lahui, ua ku mau aku oia e paio, no kekalii mau hooponopono ahaolelo ano nui, i ])ili loa i ka,pono o Hawaii nei, ame ka lahui Halwaii. o kona mau ano oluolu. kona hoolau'e'a ame ka malamā i kona kulana, ka mea naiia i hoolilo i na li'oa oloko' o na hale kaukanawai a elua o ka ahaolelo lahui, i mau' hoaloha noiia, ka hana hoi, nana i kokua nui mai, no ka holopono o kana inau hooikaika ana, no na uinau apau loa i pili ia Hawaii nei. •lloko o ka noonoo o ke Keikialii Kalanianaole, he hookahi mea ana i kau nui aku ai, e lo;ia i kona'iāhui. o iā no ke kulana maluna o na aina hookuonoono, iia paio aku oia me ka ikaika maloko o ka ahaolelo lahui, e hoahewa ana'i ke. ano o ka hookoia ana o ke kānawai hookuonoono. ma Hawaii nei. aliiki i ka hoea kiuō ana mai o kekahi komisina, mailoko mai o ke keena kalaiaina no ka huli ana i ka oiaio. Me kela noonoo nui no, i ka pono o kona lahiii kanaka. ua hooikaika liou akū oia'. me ka pauāho ole. ahiki i ka hōholōia ana mai o ke kanawai hoopulapula, ka liana ano nui hope loa, ana i hoeiko aku ai, a na Hāwaii apau, e nolio aie r.ei non,a i keia la. A'ole malaila pau kana hooikaika aua no ka pono o kona lahui, aka i kona kohoia ana i hoa no ke koinisina hōopulapula. ua kukulu niau aku oia iniua o kela komi?ina, i na alahele apau, v holomua ai ka hoopulapnla, a e ko ole ai ka hooiloilo ame ka hoonaikola, a na enemi o ka hana hoopulapula; eia ka e hoopokoleia ae ana kana hana maanei, aole hoi e ola aku, ahiki i ka ike ana i na hopena o kana mau hooikaika ana. He oiaio, ua hooneleia mai ke Keikialii Kalaninnaole, i kona kuleana i ka noho moi o Hawaii nei: eia nae ua hookauia ae oia maluna oka noho kalaunu, iloko'o ka puuwai o na Hawaii apau, niamuli o kana mau hana, no ko lakou pono, e J hookauwa ana iaia iho, me ka nana ole ae i kona kulana keikialii. ka hana-hoi a ka Hoola o ke ao nei. a lesua Kristo i olelo mai ai: "ī ni*kemakc kekahi e lilo i mea nui. he pono oia e lilo mūa i kauwa,'" o keia olelo, ua hookoia e ke Keikialii Kalanianaole, a he kanaka nui oia, e liiki ole ai i kekahi mea ke hoole mai. Aia ; ilokō o t 1«: Keikialii Kalanianaol(?, kekahi maii ano lehulehu, i loaa ole i na kanaka llaw r aii e ae. o keia au e nee nei, a i ke au aku nei no paha i liala. Aole oia i nana ae i kona kulana alii, a hookaokoa ae iaia mai kona mau hoa Hawaii ae; pehea ka haahaa a nele o kekahi kanaka Hawaii. aole ona hookae: e ike ana oia mai ka poe kiekie a h'anohāno, ahiki aku«i ka poe ilihune a haahaa. ' (.) kekahi haavvina pookelā loa i loaa i k'e Ke- i ikialii Kalnnianaole, o ia no kona lawe ole mai i na paio kalaiaina hahana āna, ame kona mau hoaloha, i kumu nona e hooniaka-e- aku ai ia lakou. Pelīea ka hahana o na paio ana maluna o kekahi n'mau ano nui, a maluna paha o kana mau hana. aole oia e lā\ye mai i'ke kalaiaina. i % kumu, e hoemiia mai ai kona pili mau ana aku me na īioaloha, a i ole me kona mau enomi kalaiaina paha, me he mea la, ua oi ae ke ko'iko'i o ke kulana l]oaloha iloko'o kona uoonop, mamua pke kalaiaiua. Hc haawina a'o maikai loa, a he kumu liPohalike kupono hoi, ka iloko o ke ola ana o ke Keiki- • alii Kahnianaole,* e pono ai kakou e hoohalike ' aku v ,

Ua pau ka liana a,ke Keikialii Kalanianaole ma keia ao; o konā mau hana maikai nae apau i hooko aku ai no ka pono o Hawaii nei, a no ke ola hoi o kona lahui, e ku mau ana ia niau hana i kiahoonianao nona, e hiki ole ai ke hoopoinaia iloleo o na hanauna o kfcia mua -aku.