Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 5, 3 February 1922 — Na Anoai [ARTICLE]

Na Anoai

Ke komo hou īnāi 'nei na noi no ka welie koke ia o Panaewa ame Keaukaha, na aina hoopulapula ma Hilo, llawaii. \Aole hēwa o ki'ia mau koi ana mai, o ka hoomau mai ke alānui e wikiwiki ai ka weheia. Ma. keia pule ae e'-hoomaka ana ke Kōm'mina e ho#puka aku i ikekahi mau liaawina no ka anahiāi ame ka hanai holoholona,. mai ke kula kifckle mai 0 HawaiL He mau haawina e ā'o iKāi . ana i ke kaun ana i na moaai āme na huaai. j Ma kā hoike a ke Kakauolelo a ke Ko*?nisina o 'na Hooie 'Hawaii, ua uuku i'o no na dala ma ka waihona, a o ia paha ke kuinu nni o !k6ia hhopanee ana, 0 ka weheia o kela mau āina ma Hilo. I Aka, ina ua aa na kanaka Hawaii e lawe' i na aina, a na, lakou no ke dala e hoohana aku āi, alailA ua pono keia mau koi. O ka mua ō. ke kuahaua māi o ke Kiaaina e laweia ae kela mau aina o Keau- ! kaha ame Panaewa, mailoko ao o ko lau» kula(ha nlūAa&u, piail*, malhope nku ka mahelehele āna. I keia Ja, eia keia anau aina ā elua iloko 0 ka puuln o na aina ululaāu. Ina !ke Kiaaiha e kuahaua ae ana, ua laweia <mai ia punlu aina mai, alailo, e kaa mai ana mal&lo o ke Komisina, a īa manawa e mfl'helehele ai. Ma ka nana aku ua pohaku mioli kela mau aina e makemakeia mai nei e na kanaka, v &ka, he hoailona nae keia ua nele maoli na ka&aka i ka aiaa, a ua pono ka lakou noi e wehe ia. Eia "ke ko'iko'i o keia ina ka aoao o ke Kiaaina. Ina oia e hoopuka ana i kana kuahaua, ke manao nei makou, ua hiki loa na kanaka e hoi ma ia mau aina, a e holonuia ana ka lākou hoohana ana.

Eia ke a'o ia mai nei na kanaka Hawaii ma Molokai i ike ano 0 na mea e kanu ai, aime na hoioholona knpono e hanai ai. Ke imi pu ia nei no hoi kahi e hiki ai e IHo aku keia mau mea a na kanaka Hawaii e hanāi al a e mahi ai. O kekahi pilEkia nui o ka poe onahi mamua aku nei o ka nele i kahi e hoolilo aku ai i ha moa i imiia e laikou. Ma ka hoike mai a ke ana wai ma' Molokai, ina i paa mua na hia hookio wai ina la i keia la ua lawa ka wai e hoohana *tku ai i na aina analoo o Molokai. Ho mau miiiona gālani kela e kahe wale la no i ka moana kai. He hoailona malkai nae ke noonoo iho, eia no ka hoi ka wai, ina e hiki e hoahuia iloko i> kekahi mau lua. Ma keia uiau hoike, e lilo ana i mea manaolana nui ia ka holomua, 0 keia lawe aina ma Molokai. Ina e loaa ana, ' a e lawa ana ka wai no kela inau aina, alaila e ike aku ana kakou he mau haneri 0 na home Hawaii mia kcsla mau aina waiwai nui e waiho wale mai īa no i lilo he kula pipi i keia la. I ke, au 'kahiko, ua paa wale no kela mau aina i na kanaka Hawaii. •Nani wale ika ike na nku i ka noho kinikini maij a na kanaka Hawaii maluna o ko lakou mau aina ponoi iho. E lawelawe ana i ka lakou mau hana no ka pomaikai o ka ohana. E hana ana i ka ananawa o 'ka hana, a e hooikaika kino ana i ka manawa hooikaika kino, no ke ikiimu, ma ia mau hana hooikaika kino, i li>lo ai ko kakou mau kupuna i poe kino nani ke nana aku.

AJoha luo paha kakou e /ka lahui Hawaii. Mai ko knkou lehūlehu niai a i keia la "ke ike iho nei k&kou i ko ikakou ku o3oheloho. E ihuli ae oe ma ko kua, he paia, a ma ko alo lioi, he pa!i. Aole pela i «a la i haia aiku. Nou na |wahi apau. Xau no kanoho aku malalo o na alii. I keia la, he poe okoa na alii. Ua like kakou me he mau malihini Ia onaluna o ka aina o ko kaiou mau kupuna. Ae, aloha no! Ma ko kakou aoao e ka.lahui, e hookuio kakou, a e hana me ka manaolana e loaa ana ia kakou na inea a k&kou i ake ai. E ihoolohe ike a'o e haainia mai ana* E hoomanaTranui, a e hooikaika i ka hana. Aole no hoi i loaa wale Oia kakou mau anea e loaa nei ina Honoluiu nei, āka, i loaa mamuli o k4 hooikaika ana. Inia o.ia hooikaika ana ma keia aina, a o ia no k& ikaika e luiawi aiku ai malnna o keia aina, aole o'u maiea'u e nele an& kākou i ka ohi ana i na pomaikai he nuL Ua nui ka aina, a o nui mai ana it& -w&i, a o ka nui o ka ikaika, o ia ka kakou e haawi aku ai, a e loaa ana na poonaikai me ke kanaihia ole. Aole i ol iko kakou mau kupuna, a i hoohanau m&i & lanpa'i keia mau mokx>puni, m&muli o ko lakou molowa, aole loa; no ko lakou ikaika i ka hana, ame ko lakou mikiala i na mea e pono &i ko lakou noho ana, pela i nui ai keia lahui, a i b&i ai ke ol«lo iho, "Le-i Koh&la, i ka nhku na kanaka." Oka minao o i& nau ua piha ka aina i ke k&neka. I piha maanuli o ka ikaika hana!