Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 6, 10 February 1922 — E Hooikaika Kakou e Hoopulapula i ka Lahui [ARTICLE]

E Hooikaika Kakou e Hoopulapula i ka Lahui

I kela pule aku nei, ua hoike mai ka' Peresidena o ka Ola, i ka nui o ka poe make i ka niahina maanua iho, a o ka oi o na <kana'ka Hawaii no. Ua 'hoifke pu mai no hoi%oia, o na -keiki ai waiu, ke'kahi mau ola e omiloia nei a oi aku mainua 6 ke kupono. ( He mea hoehaeha naau maoli no ka lohe mau ana i ka make o na kanaka Hawaii, a o ka oi 3oā aku o ka ike mau ia o keia, i kela; ame keia maikallāei. Aole manawa i loaa ai ia kakou o kekahi hoike, 'ua oi āe nar make o kekalii lahui e aku mamua o ko na kānaka Hawaii. I 'kela ame . keia malama e ike iho ana kakou, ua oi aku iia kanākā Hawaii, oiai nae o »ka laliui nui o Hawaii nei 0 ke Kepani, ua ēmi ilho ko lakou heluua make mamua o ko kakou. N . 0 keia hoike, ua oi aku na keiki ai waiu mamua o keikalhi lahui e ae, keka!hi iioi'ke hoeliaeha naau. * O <ka minamina aia i kela ame keia miākua keiki. Ua maopopp no nae..,kahi o ku pilikia, o keia make o na keiki llilli. Hopkahi np piiikia nui, o !ka maiāmaia ana. I ka- Hiiii loa no ,ua haawi a-ku na makua, me k{i manao maikai no pa'ha, ha'i e lianai juai. Aole no paha i malaina. maikai. oie ia <kela leeiki, aka, ua liaiwawa.paiha ka malnmaia ana, no tke kiunir, o iai'W-ale no ka mea e liiki ai e'.koho aku o 'keia inake ana. Aold no 'ka malamā.Ana, no ka mea, ua īipao no pa'.lia kela ame keia anea hanai ikeiki, e nialamā me ika hiki, aka, o ka pilikias,uij o ka hawawn o ka malauia a^ a * / ' o ig> kq pilikia nui o.na kelki liilii, alaila e hpao kakou e iani aku i wahi e -hiki al e h.oppatiia,.ac 'keia, pilikia nui. Aole pāha Hawaii i ake e hoopulapula ia Ikona lahui, e hoao ole ana e iuii yku i ke alanui e mau ai ka laha ana p keia lahui. Ma a najkauka lapaau o ke kumu nui, 0 ia 110 lta laweia ana o keia mau keiki liilii miai 'ko lakou mau makuahine niai. Ina 0 ia kdkahi kumu, aole aiiei e hiki ana ia k.ikou e komo aku e ihoaO e Ihoopau i keia mau hana? Aole.anei e. hiki ana ia kakou e a'o aku i na iniakua mea ikeiki, e malama no r i ka mahuahua ana ae o ke !keiki. a'hiki iaia ke ai nona iho, a i olp, • i ananiiwa e nui ikupono ai no ka ka ai? 0 keia wale no- ke alyiui e 4iiki ai. aia i'o laila ika pilikia. 3la ka nana aku 0 kekalii- kumu 'pili kia, 110 ke kau 010 palha o !ka waiu o ka miaikuahiue. Ina o ia kekalii pilikia, a ke maiiao nei ko oukou meaka3tau, he kumu nui keia, aole anei e hiki ana ia ka'kou e aJo afku i kela makualhinfe opiopio, i na alanui e Jiiki ai e loa?i he manaolana i kel'a liilii? Ive onanao nei au e hiki ana ina e hoao kaikou e ka lahui, e imi i leā mea e hooemi iho ai i keia heluna niake o ka laihui. Eia na. ai maikai iloko o na hale ka-; ukā e hSki ai, e hauaiia »ku i na keiki* liilii. O ka waiukia jwaiukini) !kekaihi ai niaalahi a na makua e hanai aii. 0 ka pilikia P ke ano 0 ka lioohui ana me ka wai. I kekaihi manawa, o ka wai anuanu ka wai Oeupono 110 ia koiki, a i kekahi manawa 0 'ka waim*ela ka wai kupono. I kekahi manawa, e hpohuiia keia waiu *ntc kekalil mau mea hou āe. He mau mea ano nui keia. Ā i'nā kakou e imi i'o aku ana, ko mauao 11e1.au e hilki ana e loaa 'ke ana e loaa ai ka lanakila i ka (kakou mau keiki iiiiii. O ka waiu pipi kekah.i ai e haaiwiia ! nei. • He :waiu maikai ke ku i kahi 0 ka r . maikai. Ua lioike mai na (liaukalapaau, o 'keia ka waiu (ke maikai ole ka hauaiia ana, no ko kumu, he komo ka ima'i akepau iloko oJ keia w.aiu. Maiuuli o keia ma'i, ua lilo Ikpkahi inau pipi i mea maka'u' loa j ia. • Aka, ina aole he rwaiu e ae e loaa.] aua 0 keia iho la ka ai, a ma ia walii, e imi aku i !ke Ikumu e liiki ai e loaa lla lanakila i .kela keiki. kela mau helu aku nei, ua lioike aku ko oukou meākakau, p ka .waiu kao paha ka waiu oi aku o ka. maalahi, no !ke kumu aole e hiki e ola keia. ma'i. iloko .p ka waiii kao. _ lioloholona 'hilu wale no keia ko* maīāmaia no kona 1 waiu. Ina makuafiine Ikekahi i hiKi j ole e loaa ka "waiu ma. 'kona umaūnia, e'" pono no kela makuahine e mālaima i j man kap waiu no kana mau keiki. Aolo I luhi nhi.o ka malama ana i 'keiā meā; o ke kao. ] . Eia kakou e ka lāhui ke komo nui nei ilo3co, 0 na a*hahui like ole. Ina 0 'kekahi 'hana nui ia a na ahahui e hana' ai, 0 ka imi ana i mea 0 a'o aku ai i nā mAuahine, i ka imalama ana i nā keiki ai waiu, ke. manao nei au e loaā ana he mau pamaikai oi aku i keia la- j NolaHa, m ( a na ano ; apau, aole kakou e ka lahui e ponp e haa.vvi hou na ha'i e hana ka kakou āi. B mahi kakou, a: e -wili- i ikar 3ia3t6u ai,- no ke kumu, 0 ke alanui wale no Ikeia e hiki ai ia kaikou > 1 ka ai emi, fl. māemae. , j

hui. Aale 'keia 'he liana uui na na aha- j hui e hana ai, no ka mea, he mea keia 1 e 'hoolaha ax i kou lahui. Ua oi aku. ■keia mamua o na mea e ae. Ke manao nei au, e pono no na aliahui e nana iho iloko ika lakou mau papahana, a e kokua aku i na m:iku»hine i ka malama ana i na keiki liilii. Eia na haole ke imi mai nei i mea e ola ai ka lakon mau 'keiki, aka, o kakou nae, ?te hoohemahema nei kakou iikeia alaiiui e omiloia nei Ka hapanni o 'keia lahui. Aole keia he mau mānao ' hakuepa, aka # he inau mea i { o. He mau mea e *hoehaeha mai ana i ka naau. a ihe-meA no i hiki e ihoopauia, ina ka lahui e komo mai ana e kokua. | Aole 'Woopft&paū ana mailuna oka mea oi aku. O ka waiu oka makuahine ka ai oi aku, aka, i lk(&alii manawa, aole e loaa ana ka waiu o leela imakuahine, ama ia wahi, hcrtha ! ika inea e liana aku ai? Hookahi no mea e hanaia mai nei, waiu e loaa ana me ka inaalahi. 0 keia no 'ka. waiu kini. Ahe nui na I rula e ihooponoponoia ai keia waiu. O : ka kekaihi o (ka /wai wela, a o ika kekahi o ka iwai hu'ihu'i no. Ua ola np : kekahi inau keiki i hanaiia i keia waiu, ! a e ola aku ana no ma keia mua nleu, ' aka,. o ka hapanui nae ua make, a no kela-haipa i make a!ku ike kumu o keia man oleloa'o. Aoie no hoi 'he a'o ana ; aku i ka poe no i makaukau i ka malama ana i ka lakou, o 'keia mau oleloa 'o 1 ka poe i hemahepia maoli no ka mala!ma ana Ina aole e hiki ana ia kakou e ka laliui ke hoosa i na keiki hanau hou, pehea la e Jhfeki ai ia kakou e ioopulapula i keia lahui. I Jlc ninau ano nui keia, a e pono no o «ponooia mai e ka ,poe i leomo aku ke aloha ika lahui. Aka, aole nae he ninau i hiki, ole e paneia, a i ole e hoo'liana aku paha i na mea e hoopauia ai ' keia pilikiā.. Ua nui na alanui e h'W ai (j loaA na nuinaolana no keia mdu keiki' lianau hou. Eia ke Komisina o na illoime 'Hawaii ke nana mai nei i Ikeia mau mea, a e huli aku ana lakou i na alanui e hoopauia ai keia. pili'kia nui o ka lasiui. Ua.komo keia manao ilo'ko o ke Alii Kuihio i a'ku, a ua hoike mai no oia i kana. mea i makemake ai e hoohana aieu. r( o' ia no, i ka manawa e hoi a!ku ai na kanaka ma na a : na ihoopulapula, e kamo aku na alakai e a'o i na makualiine i ke ano o 'ka pili* kia e hoea mai ana f a e kokua aiku ma •kahi o ka. hiki. He hana nui he hana maalahi wale no nae, ina e like ana" ka manāo o ka lākui. s Ua hā-la a!ku paha ( ke kumu hookahi i ihiiki 010 ai ke hoopau loa ia keia pilikia, i ka manawa i hooipauia ai ka ra'&'a, Ka ka rama i ai aku ka loaa. a-na makua i »a la e holoaWai ana ia' np, i keia la. ua i!ioopaula, ;a ua. hala aleu. ia kumu hoop'li'kia. nui.. Eia j>.a .mafftua ke imalama-mai nei i na loaa, a ke hanai anai nei i na keiki i na mea kupono. Nolhila maluna o ia alanui o ka pili'kia ua hoopauia, a ua hiki e la*va na keiki inamuli 0 na loaa a na makua. iHookaīhi wale no alanui o ka pilikia 1 koe, o ia no keia mau mea i hoikeia aie la maluna. Ua hoike aku jiei au, he mau mea hiki wale no ke hoppauia, no.ke kumu o ika naauao o fke alanui e. ho6pauifl ai na pilikia apau o keia nolho ah'a. A <nia iā wahi, ua loaa wale kff naauao i ka j>be e imakemalie ana e loaa, -Ua 'hiiki e loaa wale. mai i ka niakuahine, e ake ana e loaa ke ola i 'kana keiki, mamuli o ka hele ana akU e noi i- 3cfe i ike. Aole paha e hiki ia kakou 'nJ|ka ldhui o manao iho, ua makemak6 na makua' e' make 'ka lakou mau keiki liilii, aolo loa, Aka, 'ke holomoku nei i ka mafke,. ho 'heluna nui o na keiki Hilii, a ike kunana aku.nei kakou. . , — Eia mai no ia mau walii hookio kai maluna o ka aina o ika līui o Uooke anaia miai la' ia wahi, me' ka I Waliao'e laWo no ke Komisina. Ko loaa I koia' inaū aina i Wiahi hookio wai, e I maalahi loa' ana ke kii ana o kela hiau i W&i e 4(ahe iWale la no i Ike kai. He I mau hoailona keia e ihooia mai ana, no ikii e īiiahiia kiela mau tausani ekai 'o Kalamaula, a ina e nui loa aiia ka ē loaa ]iurana trd Palaau ahie Moolehua, na dina helu okahi maluna o ka o Molokai. I Aole ka -e, imaka 'u ana no ka $>n'o e hanaia mai ana' e ike Komis'na P na Honie Haiw&ii. iMa* ka nana .iho, •kd hanāia hei ka hāna me ka nanā niau ,a|aā i nā mea o ai ka lāhui. Aole nō h6l e hiki iho kā māik>lt ; o o <kā lahui, no k6 kumn uā pa& īkfe Komisina niāloko o na linia o' ko lakou poe' ponoi. H~e manaolana mū no pomaikai o ka l&hui ma ua dī£ō āpāu! ; . Ua hpomaka ke anaia ana o na aiāa o iteyetā m£ e la?te mai no kjft KomiāiUa Honie Hawaii,' no ila lua hppkio Wai. He anau wahi lkeiA afa mauka loa o ko lakou d. \jA kokoke āku i iāhi o ka <wai r e māke'--Makelā' nei e kii, ka wai o WaAānāHi. $ eiu&.A.aa malalo : >ku,o Ke Ikualhiiwi a liwe mai i keiia a hpokio ilokp- p na"luo i nnnia mni la..