Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 7, 17 February 1922 — He Moololo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moololo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

ke olu loa la ka Haku Fanadale no kela mau olelo wai- , i.e a kana ipo aloha iaia, alaila pane mai la ka Ha"ku ; .inndale: Aole nu i hoouna mai i kelekalapa i'a'oe, e hoike ana no <>> u hoi mai, o ke kumu, he keu aku ka nui o ka inp ame :n ua ma Ladana, he hana māikai ole na'u ka hoppilikiā n;t mai ia oe, a i kekahi paha o na kauwā, *no ke kii ana r ia'u ma ka hale hoolulu o ke kaaahi. o kekahi ku'mu no hoi o ko'u makomake ole ana e hoo:sna mni ' kelekala pa ia oe, no ka hookahaha ana mai : '' l iri 1 kou m anao, oiai oe e noho ana iloko oka nanea. < » ka mea apiki nae, me kela nianao iloko o'u g hookahaaia aku oe. i ko'u hoea ana mai no Kanale Hale nei, " Kalala ka mea mua |oa o ka halawai ana me a'u, o kona e.wala mai la no ia i na oleio ikaika, a ua ike aku au i ka j'olo!ei o kana mau ao ana, aole '"wāle no, no ko'u pono aka 110 k ° kaua pono pu kekahi. Uā ku ā uluhua maoli au i ke ano o kela ola kahiko ana, a he'nanf ia,' ua ;-na oe i kokoolua no'u, no keia mua aku, ua hooholo ihp au i ko'u manao e pau ka hele auwanā ana, aka' e noho paa maluna o ko u mr.u aina, a e lilo hoi i keonimana maikai." -Ma na me.- apr.«i e hoohauoh'ia aku ai k.M neonoo'e kuu īpo aloha, o kaua pu iloko o ia hauoli ana," i pane ma: ■'i ° Kalani, "Ua makaukau loa au e haawi aku ia «>e i ko'u mau meāf, apau elike me kuu.ola nei, ame ko'u mau waiwai apau, o ka'u w r ale no i iini'nui ai, oia kou iiaawi mai i kou aloha ia'u, Ite mea ole ae i ko'ii i'oonoo. o ko'u ike wale aku no ia oe, aia kou aloha np'u ;.hiki i ko kaua mau !a hope o ke ola ana ma ka honua nei." Haka pono aku la ka nana ana a ka Hakū Fanadāle maluna o ka helehelena o kaha wahine hoop>alau, alail;a kulpu iho la kona poo ilalo, a ia aea hpu āha a!e' iluna,' iā wa i l»ane aku ai: ' : "Aole e nele ana kou hauoli e kuu aloha, no keianoho ana aku o kaua, oiai uā hooholo iho au i ko'u manao, e hool>au i kela ano kahiko e) ko'u pla āna, e hoomāmao imai ana au mai kekahi mau hoaloha mai, i ike ole ia ko lakou māu inoa, iwaena o ke anaina a ka poe hanohano. >He hookahi wale no kuinu nui o ko'u hui pu anā aku me kela mamuli o ko'u pilikia, a i wahi e nalohia aku ai na imanao maikai ole mai ia'u aku, pela au i komo ai me kela poe kanalea ; nka nae ua aie nui loa au i kou lokomaikai paiena ole e kuu aloha, a ua auhee aku ka maka'u ame ka hopohopo inai ia'u aku i keia wa. "Ua hiki loa ia'u ke malama aku i halelio, ine na lio heihei, a komo aku iloko o na liana lealeā, me ka ]ilo ole oia mau hana. i mea no'u e hoopoina ai i ko'u kulana ame ka'u hana. Ua komo nui na keikialii ame ka poe kalaiaina iloko o ka hana lealea q kela ano, trie ko lakou piha i ka hauoli, pela au e manao nei, ē ola'-aku kaua iloieo 0 kela ano. No ka Lede J£alala he nui kona mau hoaloha 1 keia manawa. iloko o kona mau Ia pokole loa o ka noho . na ma keia wahi, a ua lohe mai au, aia ka noonoo nui • > kekahi o na kanaka waiwai o keia kulanākauhale maluna - na, no ka lawe mai i wahine mare nann. Ina no ka hoeā 'o mai i ka hookoiā ana o ka māre o laiia, aiāila " ke kaawale loa ana ia o Kalala, inai ko'u noohoo ana 'aku nona." ■ . Minoaka mai la o Miss Kalani, no kela mau hoa ! <aka ā ka Haku Fanadalc, pane inai la ua nei: "Ua hoohauoli loa mai oe ia'u e Hale, a t oi aku mamua <> ka mea hiki ia'u ke hoakaka aku imua qu, ma na huaolelo. Aknhi ahiki ia'u ke olelo ae, owau ka wahine hauoli loa ma ka honua nei, ua hoea mai i ka hookoia ana o kā iini a kuu puuwai. Ua nanaia mai au he wahine noho malie, me ka uilani ole o ka manao. he mau mea oiaio oie nae ia. o ka mea wāle no nana i kono mai ia'u e noho malie, o ia no kuu ike ana, ua lilo mai oe e Hale he ipo aloha na'u, a no kou pono wal.e no, i kanalua ole ai au e moliā aku i ko'u mau mea apau no kou hauoli." Puliki mai la o Miss Kalani i ka a-i o ka Haku Hale, me ka honi ana mai no hoi iaia, a i ka mao ana ae o kela lulumi ana ona ipo, ia wa i pane aku ai ka haku opio: "Aole au mea e hopohopo ai e kuu-aloha, owai ka mea e ko'mo mai ma\vaena ou ame a'u, o Kapena Ivana Leonada wale no. Pehea aia anei he %vahi hopohopo iloko oU, no ka oili mai o kela kapena i kekahi la ?" "E hamaul" wahi a Miss Kalani, me kona nee ana aku a kaawale mai ia Hale Fanadale.aku, a i māi la: "Pehea la'oe e Hale. i hoehaeha mai ai i kuu nppnoo, me kena mau olelo au? Ua maopopo anei ia oe, ua ioaa mau ka moeuhane ia'u, no ka ike ana i kona helehelena? O, he keu aku ko'u hoowahawaha i kela kanaka!" "Auhea oe e kuu P»ela aloha, ina owau ma kou wahi, aole e lilo na olelo a'u i kamailio aku nei, i kumu nou e piena ni ; I hoopaani wale aku nei no au ia oe, aole me ko'u manao kui'o maoli. Ina he manawa kekahi ma keia < tnua aku. e oili mai ai kela kanaka, alaila o ke dialxilo kona hoa e kohu ai. O ka mea e loaa aku ana iaia, o ia no kona ike ana iho, owau ka mea kuleana maluna oii, a owau ka mea nana e ai hookano nei i kekahi hapa o kona mau waiwai. Mai mve oe e Bela. e noonoo kaua iio ke ano oko kāua noho ana aku. O kena ano ou, he imea hookaumaha loa mai ia i ko'u manao." ī.alau aku la ka Haku Fanadale ia Miss Kalani. a hoopili mai la iloko o kona umaulma, me ka puliki ana mai no hoi o kana wahine hoopalau iaia, he hookahi no hana, .» ka'noke i ka uwe. a o ia ka Hale o ka pane hou ana aku: "Ua ike au. ua makemake oe e kuu aloha e noho iho no au me oe ma Kanale Hale nei, e noi aku ana nae au ia oe v hookuu mai ia'u, oiai he mea pono e hele aku au e nana i kuu home ame na kaiiwa e noho nei malaila. E huli lioi hou mai ana no au imua ou, mamua ae ō ka ahi- r alii, a ia wa au e hoike aku ai i na inea ano nui e pili ā na . i ka'u huakai aku nei no Ladana; ā o kekalii mea nui a kaua e kamailio ai, e pili ana no ta no ko kaua wahi e noho ai, mahope iho oko kaua inareia ana. He elua keia mau waiwai i pili pu kekahi me kekahi, a nau e koho i ko kaua wahi e noho ai. He maikai no ko'u home, eia nae me 'ka nui o ke dala e hooliloia āku ai, alailā pau kekahi mau. hemahema ano nui, e kupono ai ko kaua noho ana, a i hiki ai no hoi ia kaua ke hookipa mai i na malihini, ma ke ano hanohano." 'lna o kena wale ae la no ka pilikia o kou lipme, he wahi hana liilii wale no iā; aole o'u hōihoi iki ika noho anā māauui, kahi a'u i npho ai, ma ke āno he pio, me ka hoōko ole ia <> ko u mau Ua makemake au e hoopoina loa i na mea o ka wa i hāla, a e olā aku au ma ke ano, kāo» koa loa. iloko o ka "hauol.i, me ke kānāka a kuu puuwai i aloha ai. a aneane loa āi e hoomaha aUu ia oe e Hale.

. "E hoolilo kaua ia Fianadale Hale, i home no kaua inaH keia tnua aku, ua 'hiki loa ia'u ke ike aku, o kou makemake maoli no ia e Hale. lilike ka nui o kau mau da{ā;i>. makeinake ai, pela no e haawiia aku ai ia oe, me kou noonoo iho, o oe ' ma'Oli no ka niea nana ia mau dala; o kou m'au makemake apau, ua like pu ia me \*e kanawai o ka'u wale no ka hooko aku i kou mau iini." Ke olu loa ia ko .ka Haku manao. no kela mau hoakalea a i\Jiss Kalani, no ko laua hoi aku a iioho ma Fanadale Hale; e hali aiia kekahi mau mahina loi.hi, ma ka hoopōnppono «na i kela honie, a maemae, no ko laita hoi aku ihiilailā e noho ai, nolaila, ua loaa he kumu kupono loa ma kona aoao, e koi aku ai.i Kana wahine hoopalau. e hoopanee āku i ko laua māre i niau mhina s hou. He ekolu wale no mahina i koe, alaila hoea mai i ka hookoia ana o ka mare maluna o laua, a iloko o ka nooiioo o ka ihāku opio, he pokoīe loa kela inanawa, a ke hopohopo mau ja oia, ina no ka ae ole inai o Miss Kalani e hoōpāneealaila'he hana paak|ki nana ka hoao ana e alo ae. mai ka hookoia ana'o ka marc maluna o laua. Me kela maopopo nae o kana kupono loa e koi aku ai ia Miss Kalani e hoopapee i ko laua manawa e mareia ai, ua huna iho la oia ia mea iloko ona, ahiki i ka ae ana mai 0 kapa wahine hoopalau e haawi mai i kekahi huina dala mahuahua 'ana e noi aku ai iaia. Me he mea la, i ka nana aku i ka haku opio, ua hele oia a kau ka w.eli i l?e ano o ke aloha o Bela Kalani iaia, no ka mea inā e loaa aku ana ka ike i kela wahine opio, aia kekatfii ano epa ma ko ia nei aoao, aole anā'e hoohakalia iho kela wahine, i ka hookau ana mai i kekahi mau haa : wina mālunā ōna. No ke ano o na kane, ua kamaāina ka I-laku Fanadale, iia hiki iaia ke ku aku a paio no kona pono, aka o ka huhu o na wahine, aohe mea hiki ke hoo-. mālielie āku. ,> "Ke kakali loa mai la ke kalaiwakaa ia'u, e hookuu mai oe e Bela; e hoi ae au no kuu home, a hoea. hou mai i keia ahiahi, mamua o ka manawa o ka paina ahiahi." -'Alaila hia keia mua aku, aole au hele hou ana e Hale, e hiki ana ia'u ke ike mau ia oe i ame keia la, pela anei e k'iiū āloha?" "Ae, iloko p na la apau a'u e noho ai maanei, e ike : mau ana kaua ia kaua iho, a koe ka manawa a'u e holo aku ai no ke kulahakauhale, no ka mea he nui no ka'u mau*hana 1 makemake ai e hēle aku e hooko. E ike oe e Bela, he lala au 6 kekahi mau 'kalapii lehulehii, nia ia ario iho la, he mea pono ia'u e loaa aku ma na manawa halawai; pehe.a hq lili nae paha oe, no ko'u komo pu aku iloko o na hana hoohauoli ea ? Ma ko'u m'anao, he mea popo no ia oe ke hele no ke kuUanakauhā|ie ma keia kikina ae, a o ka Lede Kālala. ka meā hānā!e!hoplauna ak'u ia oe imua o ka pohai o ka poe hanohano, ua kamaaina oia i ke ano o na anaiiia o kela ano." "He hoōkahi iini nui iloko O kuu puuwai, o ia jio ko, kaiia hoohala ana i ka mahina nieli, ma na aina mamao, mahope iho o ko kauā marc ana, aia a 'huli hoi mai no ka aina nei, ia wa kaua e komo aku ai e huikau pu me ka.pohai o Jca poe hanohano, a no keia manawa la, aole o'ū nrakemake e hoolaunaia aku me kela poe hanohano. "O ka'iini liōokāhi ilokp o kuu puiiwai e noho aku_nei, o ia no ko kaua hoohpi koke ia iloko o ka mare e Hale, no ka mea eia m'au ka inanao hopohopo iloko ō'u, no ka oili mai o kekāhi tnca. e lilo āi ko kaua hoopalauia ana, i mea waiwai ole." / No ae la kā Haku Fanadale i ka akaaka. ma ke ano hoolalau wale no, alaila lele aku la e honi i ka ihu o kana aloha me ka pane ana aku: "Ua lawa keia kainailio āna 0 kaua e hele au, a hoi hou mai i ka wa kupono," o kona kaha mai la no ia hele no kahi o ka puka, me ka 'ukali pu ana mai no hoi o Miss Kālani, ke kuikuilima pu.'la ua mau ipo nei, ahiki i kā piika, hookuu aku la o Miss iā liale e hele hopkahi no ke kau ana aku iluna o kona kaa. Ke ktt-malie la no ua wahine opio nei, nana i ka hok> o ke o. Hale, a i ka meha ana iho o ka nakeke o na huila kaa, akāhi no Ua kaikamahine iiei, a haalele iho i kanā Wāhi e kit anā, ā lnili hoi aku la noloko o kona ruipi. :ine ka noonoo n.ui ana, no na olelp i kamāilioia e laua i na minuke'mamua aku. . MOKUNA IX. O ka holo hoi ia o ke kaa e kau ana o ka Haku Fanadale, ahiki. i kekahi wahi, he hookahi haneri paha kapuai, mai kona home mai, kauoha aku la oia i ke kalaiwa e ku iho ke kaa, o kona le.le ak'u Ia no ia ilalo, me ka hookuu ana mai i ke kalaiwakaa, e hoi no kona wahi, alaila heiewawae aku la ua haku nei, ma kekahi alanui ololi, aia vyale no kona. poo ilalo kal)i i kulou ai, me ka namunamu ana iho i keia mau olelo: "He mea ano nui maoli ka hooko ana aku o kekahi niea, 1 na hana inaikai he nui i ka uianawa hookahi, aka nae, he hana nui ka huha māu ana akii, i ka mea oiaip loa iloko o ka puuwai. "Ua māikai maoli na meā ap.au i hoolalaia ai, eia nae, 0 ke ano o iia wahine, he keu lakou a ka poe naaupo, aole 1 kāa aku ka lakou matt wāhi i hooniaopopo, mamua o ka poū oko lakou ihu. He mākemake loa ka Lede KalaU e. loaa ka liaku Kimo Dahakota, i hiki āi iaia ke uhāuhā i na dala a kela keonimana aoo; ua make i make pu no hoi oia e lilo i makuahine ho na kaikamahine i nunui mua a kela kanaka., No Bela nae, tta -makemake loa oia iloko o ka mahina ae nei o lune maua e marela ai; aka no'u iho, aolē'he wahi aloha iloko o'u no kela wahine; e ku a ma'i anā au, ina rio ka ae aku, e alakaiia e Bela ma ko'u māu pukaihu, o ia.'no oe ona pipi Pake, oloko ona lo'i laiki." Hopkomo iho la oia i kona mau lima n elua maloko o na pakeke o kona Iplewawae, a ma kahi o kona lipi pololei aku no kona home ma ke alanui akea, komo aku la ua haku ne.i iloko o ka ululaau, mawaena o ka paka ame ke ālānui akea/ Ua pili māoli ka ulu ana o na kuimulaau, e hikiwa-->ye ole ai kana hele āna, aka, he hele- malie la no nae oia, aohe wahi mea a nana ae i ka akau, a i ka liema paha, aka aia wale no kona mau makā imua kahi nana ai, a ua ma'u no kela hele ana aku ana, hooea aku la oia i kekahi wahi hale kahiko, e kii aha iwaeiia o ka ululaau. Ua ho'opuniia kela hāle e kekahi malapua nani, a e kani ana hoi kekahi tnantrkenere, maloko o kona hale i kauia mā kahi o ka puka aniāni. He pololei aku la ua haku opio nei. a mamua o ka puka o ka hale, alaiīa kikeke aku la, aia hoi, iloko o ka mānawa pokole loa, uā tfeheia' mai la ka puka e kekahi kaikamahine opio, a i ka ike ana mai i ka Ilaku Fanadale. lamalama ae la kona māu maka, e hoike māi ana no kona hauoli, i ka ike 'mai i ka haku nona kela aina nui a waiwai. "E komo aku au iJoko 'e Kakalina, ua ike au, aia ko,u makuakane ma kana mau hana .iloko o keia manāwā o ka la, nolailā aole, oia e hoopilikia wale mai ana i ko kaua naneā ana o kaua \vale no." M'e kph.a kakali ole aku a ae mai ke kaikaniahine opio, ua komo okoa aku \a tio oia iloko, me ka hopu ana aku i kekahi lima o ke kaikamahine opio, me kā hoao pu aku hof e hohi nā kaili ino aku la o Kakalina i kona lima, me ka huli ana mai imua o ka Hgku Fariadale, a pahe' māi' la:

"Uwoki leena ano hanā āu e ka Haku Fanadale; o kou \.fioāo Wa~'*h'af e • liihānUi ia'u/ua pili ka* heftv*a hoohaahaa ia ' oe. I k£ia manawaV : aohe au mea hou aku e hoonoo : mai ai p\vāuSvale ihoMa -.hoykeia o Kākaliha/ ke- kaikamaHine'a ke kanaka nana e malama nei i kbu ma« holoholona he kaikamaliine hoi, iloko o- īia la aleii nei 1 hala aii e pulapu ana iaia me kau mau olelo waimeli o ka hookamani; no ka Hoōhala ana i kou mau manāwa o ka la. He nani ia uā hoeā mai Ja oe, he mea pono ia'u ke lioike aku'ika meā oiaio loa imua ou, nO ka manawa liope 15Sl" "Ae, ,ina he mea kekahi au i noonoo ai e kāmailio «īai ia'u, ua makaukau au e hoolohe aku,'' i pane aku ai ka Haku Fanada!e, me kona noho aiia aku maluna o kekahi kpki. "E hookau mai i kau mku hana hoehaeha maluna o'u, i papaluaja iho ka nui o ka ehaeha a'u e auamo ai, ua hiki no nae, o ke ano ihō la no*ia o ke ola ana o na kanaka ma keia ao inea." ' Nāna niāi'la o Kakalina maluna o ka Haku Fanadale, me kfL aaki ana iho o kona mau lehelehe, aia hoi ka manao kahalua iloko ona, no kona hoopuka mai i na olelo e hoehaehaia aku ai ka noonOo ō ke kahaka'Wiā i alohā āi. No kekahi mau sekona ke ku malie ana a Kakalihā, nana i ka haku opio, ia wa oia i hoomaka mai ai e kanwailio: "Auhea oe e ka Haku Fānadale, ua hana 'hewa loa au, ma ka ae ana e hookipā inai ia ōe maloko o ko'u hale *nei, i ka manawa i kaāwāle aku ai o kuū «makuakane ma kāna maii |iana; a no keia hope aku, ke makemake nei au, e hoōpau loa oe i kou hete nou ana ho ka hui pu ana me a'u, a >e pau ko kāua kamaifio aiia. 'elike me nā la aku 'nki i hala," alāilā' halo'ilo'i mai la ha waimaka mai konā niau r lihilihi maka inai, mē ka hele hoi ā hāalulu koha man, lehelehe. s ' "Aple au he kaikamahine kuaaina, elike -me ka nui b na | kaikamahine e nohō nei ma keia wahi, no ka me«i ua loaa ia'u ka hoonaauao- kiekieia, m,a!muli o nā hoolilō' ponoi ■ o kuu makuahine hāhauna, a nona āu e haa\vi aku nei i ! ka'u mau hoōmaikai kiekie anā. Ua ku maoli n6 au i ka j hewa, a ua mihi aii hie kā walania no ko'u ae wale ana e lioohaahaa ia'u ihō ma ka hookipa ana mai ia oe: "He oiaio, mamuli p ko'u āe ana aku ia oe e hele maū mai |e liui pu me a'u,'ua komo ka inanāō a hpohihi iloko o'u nōu, ua hpolohe āku au i kau mau olelo mali i pihā l'me ka waipā-he, ā ua māhāoio āku ia mau olelo au, aka nae, : lia hoopunipuni ino lōa mai oe ia'ii e Hale. No ia kiwnu aole loa e hiki ia'ii ke mānapio hou aku ia pe, a ke kauoha 1 aku nei au ia Qe, e ku a;hele mailokp akh nei o ka halē 6 ! kiHt makuakane!" | Ku)iikuhi mai la kekahi lima ō ua kaikamahine nei, i kahi 0 ka piika, aia hoi konā kino ke ku la iluna me ka ! polplei t me kā pāa 'ana o kēkahi lima mā kona "p'uu, a«o*ia kā Hakii' Faha<Tale ō kā i āiia aku: <V E kuu Akua, aole !'* me'iea hele o na-maka o ua haku opio nei a kunahihi maōli, me he mea lā, o kela ka niakamua loa iloko .o kōna ōlā āna, i hoike mai āi kona māh \ anp, i kē ku maoli'i kahi ō kā hoka, a o iā kanā o ka pāne hōu ana alai: | "No ka -makāhiki holookoa, i haiilehia ai au i ke aloha h ia oe e Kakalinā; mai kela manawa ihai ā ko makuakane, 1 hoihoi mKi ai ia.'u, ilokō o ke kiilana kt\pouli no ko ōlua home nei, i ole āi e hophilahilaia au imua o ka'u pae tna,lihini. s#ai ia manawā mai ko'u alōha ana ia oe, āmki no i keia manawa, a e mau aku ana ja aloha ahiki i ka' uhi ana mai o ka lepo mafūna o kuu kiho tiei. Iwaeha o na āpau n^ā'ka hōnuā nei, ō ōe hōokahi wale no e. Kakalina ka'u mea i alplia' ai. . [ "-'IO ka'u komo iloko o ka aie, ke kumu nana i kono ūiai ia'u, e hoopilipili aku ia Miss Kalani, i wahi e loaa mai ai na kokwa' ana, e pah ae āi kela mau aie o'u, aōtb no kuu makemake maoli ē mafe aku i kela wahine, aole loa O ko'u hpōmainap ana mai iaia mai, he mea ia nana e hoplijō māi ia'u, i kanaka hana karaima, ua ike oe e Kakalina i kn mii p ko ? u maii pilikia, a e .loleahi māi āna nō oe, no ka na'auao o ke alahe}o'.a'u i iin» aku ai, i walii no'u e pakele ai, ®nai na umii māi a ke kanawai." "Ke lokahi aku hei āu tne kena mau hoakaka au e Hale, aka nae, ua ike uo ōe, āole lōa au i ae aku, > .mare oe i kela wahine." "Pela tio e Kakalina, a e ike mai no hoi oe, aole au i mai e m!e Miss Kalani, aka iiiana wale aku no au, i ka mea e hoplupluia ai. kona nōohōō, pela e loāa mai ai kāna dala ! ia'u. He mea pono ia'u e pulapu aku iaia 'me ka' piha me 1 māalea loa, o ko'u pakele ana ae mai ke kanawāi mai he ppmaikai ia, aol'e no'ii wale iho no, akā nō ko i kāua hauoli like kēkahK O ka a'u e hoike aku j nei ia oe e KakaUhā.'ua kela wahine i ke aloliā ] kupouli ia'u, a he mau kaukani dala kana o ka haawi ana| mai iā'u, i kela niau pule āku neTj eta nae, ua helē 4 ikirau, | mē ka manaō, e" laki anā, au n\a ;ka haua piliivai : wai, o ! ka mea apiki nae, ua puehu aku kela mau k«iukani dala/| i iloko o ka manaWa ppkole loa, a hoi hou mai nei au, no i ke koi ana āku iāia, e mai i mau kaūkani dala hou, inā nēi ho ko'u hālaWai me na haa'win,* pōinaikai, 'alaila e hoihpi hou aku no.au i kana mau <lala apau o ka haawi ;atja mai ia'u, ō ka pau loa ana la kela o ko'u hoopilipili hou anā aka me iā." / ' "Alaila i kahi nei no paha oe o ua wahine nei ea?" "I hete liiua ae nei au i kona hale, i ole ai e ala mai na manao hpohupi ilōkō ona, no ko'u ano, oiai nae, aia inau no ko'u noonoo me oē e Kakalina ; a ma keia hope aku, ē hoao 90 āu ma na'ano apau, e haalele aku i ko'u 'māu ano lalau; np kou pono, me ka lana P ko'u imanaofe halawai aku , no au me na ulia f poniaikai;' M'e kela mau ōlelo wāiiheli.mai ka Haku Hal'e lalaw mai la oi.l ia Kakālina ā hpopili aku la i leōna umauma, aole rio hōi he inai ō ua kaikamahine nei, me he meā la,' ua olu aku la pjaha kona manao/ imamuli o ka hoauheēia ana aku o na manao ona no kela haku opio, a ka pilia m'aaleā maoli. % "He kinō ikāika ko'u, mammi o kou koni'o ana ona» hei e Hale ma ko'n home, aka no keia manawa nae, iia hele au a maoli," i pane ae ai o Kakalina. "Olea'mēa pololei mapli, aole Ipa o/u kuleana e hoolohe aku ai i leaii mau olelo,'po ka mea ua maopopo"*loa ia'u, a i na me.a no hoi apau, iloko ae n?i o ka mahina o iune e niateia aku ai oe Kalani, no kela mare aku o plua, ua anēane maoli e naha kuii puuwai/' f Noke ae la kā haku opio i ka akaaka īhe ka lēo nūi, a- i mai la: "O ka ka nupepa ia i kukala akea ana, iloko o ka mahina o liine ē mareia ai au me k<?la wahine, ke hpohiki paa aku nei na<? au imua ou e Kākalina, aole loa.e hilii i kekahi wahine elike me Miss Kalani e alakai ia'u ma kuu ilni. o oe wale no e Kakalina. O ka iini nui iloko o'u, o ia no ka hoi fiou mai o kuu ho&ne, malalo p ko'u .malu, no keia kumu, e haawi mai ana o Miss Kajani i ka huina dala a'« e k'oi aku ai iāia!" "Aia ka pianao nui o Miss Kalani, no ka hoi mai m«n koit home, e nōho ai, mahope aku o. ko olua mareia ana," me ka noke okoa ana iho o Kakalina i ka iiiwe. "Ae, pela kona m/anaolan,a, aka nae, aoīe loa e hookoia v kela manao palāualelo ona, o oe aku ana e Kakalina, ka haku o'kela home," ua lilo hoi mau olelo, i mea e hoolanaia ai na manao o ke kaikamahine opio, 110 ka hoea j ole' mai i ka wa e - hookoia ai mare mawaena o Miss KaHni ame ka Haku Fanada!e. I "Mē ke akahēle wale no kaua .e hana ai e Kakalina ,a e iks aku no auānei oe, nou wale no ko'u noonoo i na manawa āpau, ma keia .mua aku, aole no keUl wahine, i hoopilipili \vale aku'no au iaia, no ka pulapu ana i wahi e hookoia ai kuu iini, e liJo i kanaka* lanakila mai kR nolio »ie 1

ana. hoi)i'mai oe elike me kau hana mau ia'u, iloko oleela mau la i hafla, a e.hōikē iiiai, no kou aloha ia'u!" - "O^he6v'ia' mati iio*kuu aiōha ia oe e Ilale. a ua hoopiha'loa ia mai au ; i 'ka -olioli no keia hoea ana mai la 011." wahi a Kakalina/ mie ka leo i helē a na'wali. i kau a mea 0 ka p\inilrei i na bltJo pel6 6 kaha ipo* aloha. "Me he mea la lloko o keia imau la a'u e noho uei, aole a'u mesi noohoo uui loa, o kela mare wale 110 mawaena ou-āmi? Miss Kalani, iioko o ka mahina o lune o hoea mai ana, a o ka lua, ola 110 kekahi anaina hool«\va. Ua'lawa keia kamaiiio pu ana o kaua, e hoi 6e e Hale, o hoea triai auanei kuu makuakane, ike mai oia i ko kaua noho kokoolua malōkō I 'nei. "Heaha āuanei hoi ka hewa, ina no ko kaua loaa mai iaia maloiko hei ! E noho apa no au ahiki i kona hoi ana mai, a ina no e koi mat a'na oia i ko'u kuleana nei o koiia home, aole no aVi e kahalua atia i ka hoike ana aku 1 ka imea! oiaion'a h<6opaiauia oe me a!u. a e lilo auanei koii makiiakane, i niea malauha i ka kaua meahuna, e pau arkō > u' hopōhopo, i ka'hele ana mai e ike ia oe, ina niaa'pau'; n^e'ka ike ole mai o kela wahine ino." Ua hoohaūeili loa ia aku ko Kakalina manao, no kela mau hoakaka a iiale Fāiiadal : e, he mau olelo e hoike okoa aku aria, : aole he nianaō kolohe me ka epa iloko ona, aka ua makdhiake miioli ūp ōia £ lawe aku iaia ttci i wahine nana, eia nāe aole i ktla manao o -Hale, a o ia kana okapane ana dka : - v ' "Aolē he niea rriaikai ka hoikeike ana aku i ko kaua ano iiiiuā o ku'u makuakāne, ua kamaaina au i kona ano, aole ē hiki' iaia ke' £arii 'i kōna waha, i hakalia i ke komo o ke kiaWa ilokō ona, ō ka hoōmaka aku la no iā e kamāilio, p'elā au ē hopdhopo loa nei nona. Ma ka po nei koke ak\i la 'tio, iaiai hoi mai ai me ka ona, he hookahi ana hānā, o noke ikē kamailio no Ropa ke kakauolelo a'Sr. lieonadā, pefa hoi me ka-Lede Kalala, o ia ka hoao 0 kela \vāhfnfe, e lilo oia i mea nui i na kanaka o keia \yahi. ,Mai kuu maknakane mai au e lohe ai i na mea e hā'naia ana ni*a Kāhale Hale, a ua manao maoli no oia, «> Miss Kali|hi'aku āna kā :hāku ma kela home." Hom ileui lāt o Hale ma' t na lehelehe o Kakalina, a i aku la: "Maii4 'paliii' 'o" UfcnV ka n\anao pololei loa e Kakalina, ke $ij>ortb' āku la au i jkou manao, a he pololei mau 110 kau mau mea apau q kāmaiHo mai nei, owau no ke olalau mau. E hoao' anā/aU e ljlo i kanaka maikai ma ke'ia inua akii, ā mā iia manā)vā Apāu a'u e hoea mai i imua ou, aole oe e ike nou māi āna ia'ū, iloko o ke kulana ona. Ke lana nei kuii mānao/ aole au e hoopa hou ana i ka pepa hahaū. atca ma ka iiānālhieihei lio) ihalaila paha au e hoao aku ai, e lōāa niāi kekahl pūu elala nui ia'u." Ma o nā olelo mawaena o ka Haku Fanadale ame K^k&liha; r i hāalēlē ākū ai Jca haku opio i kana ipo alpha,.'me ko^ a maoīi ihd no, o kela kana kaikamahine 1 aloha ai, ā ke htjpwahawaha !oā la oia, no na hana hooipoipo a Ajiss Kalaui 3 iaia. Mā' : kējā .āhiahlVWālōko a Kanale Hale ka Haku Fanadale kahi i ai'āi i kona : ainā ahiahi, a ua hoohauoli loa ia aku ka ; nooh<So o'uā hak'ū nei, no ka nui oka poe i hoea ae ' kelā home iā 'ahinhi, no ka mfea he kumu maikai loa kela ē hiki ole āi ia !{tiss Kalani, ke koi mai e pili maaaku keia ke}ā' wahine;:\ • iwāēhā o rtā maijniui t i hoea ie ma kela ahiahi, o Kaukn Lolēna kēkahi; a'ke ikela ka rtaku Fanadale, ika maikai ole'māoli o Miss manao no kela kauka, oiai aole he -fcafnSuHo' jvaW" kclaivahine opio. i ka hoaloha kah&ōpkōna iiiakuākan® hanai.. . ke kāh'unāp,&ie J|elcahi 'o ka luakini i hoea mai, no ka mea mainuli o manawale'a i ka luakini, ua lilo kela wahine opio i mea makemake nui ia e ke kahunapūle. -He inaū Sa()āti ka Mlss Kilani o ka hele ana i ka pule me me kt> laua , noho ana, ma na noho i hookāawaleia no ka 6hati«l Leonada, oiai o Miss Kalani i kēla nioi'io' Pkeia ua hiki iaia ke lawe aku i kona mau hoaloha mālaila e noho pu ai me »a. Ua kahiaaina loa ka Lctfc Kalala i kela kahunapuLe, a i ka hoolaunaia aiia aku o ka FTaku toinadalc imiia ona, ua hookahahaia aku kona mānao, no ka mea ō'kela kawana'wa mua lōa ana i.ike.mai ai i ka haku ōpio, 'oiai tiae, ua Irtbc nui oia i kona inoa, akāhi'Oo nae ka halaw'ai kino. 1 Ke hauoli loa nei au, no'ka hatawai pū ana me oe e kuu hakn," i pane'hiai ai kfe kāhūnapūle/i na olēlo hikimua, mahope iho o kela hoplauhaia aua'ae ona iiiuia o ka Haku Fanadale. "Ua loihi loa keiai manawa niahope mai o ka make āha a!>*u o "koū niakwakahe, anle o'u ike iki ia oe, n )nā no pāha aōle"aū i hoeā mai ; »tei no Kanale Hale nei, bplē no kaiiā ē hāta\Vai pu."' ' . •"Fia"pahi aoāo'ka pilikiā nui, o ko kaua halawai inua olē''aha." i ai Ha'Haku Fanadale ma ke ano hoilioi ole. "Ua' lioikeia mai fa*ū ka 'lohe, he mau nianāwn kau o ka hoeā ariā ae no Fanadāle! Hale, aole nae āu o ka hale ia niāu nianawa'. k hui pū iho no hoi me ko'u hele ole. i ka pule, aple li<? l maiiawa tu> kaūa e ik'e aku ai kekahi i kekahi." "E loaa np.au ia.oe maloko o ka halepūle i keia Sebati ae. f> kou kāikuāhine me Kalani ka liele mau nei ika pule i 'manawā, a Wialia o hēlē pu ae 'oe uiē laua." "F aku ān.i au 'no 'ka hāiepule 'i keia Sabati ae, no kā aole leu helē āku o na lede i k : a pUle, a nolio hoi au i ka haiē ūei; a he hana'ku ole no' hoi ia i ke kūlaua keeinimāna." hāā'wi e aku nei au i ka'u māu hoomaikai ana lie nūi'iā oe ējkuu Haku. He nuj ka'u mau mea i lohe ai jke kamailioia ē pUi ana iā pe,'me hē mēa. la nae, he hakuepa wāleiho no kā hapanūi o ia mau i lohe ai na nā Wanāka?' " ["; ' " ' ' ' '"Māliq. pahā uā'poloiei ūh i'ā mau olelo, no ka mea he kana(ca hooppnoponp ple maoli no au ma ka'u mau hana apau ; a ūo ia ano, 1 komo kunjfi.hOnu aku ai au iloko o ka āie, āoīe iioi ō waiwai, ka niea naha i hoōpiha mai ika hoonaukiuki iloko o l-eo'u ppp.. Ē noi aku ana nae au i kau huikala ana mai .'ā'u. tto ka ! nele aūā a*ku e hui pu me Kimo \sa'|utmaajna nitta au i'kela oia kekāhi o na kanaka Wmsiemā loh. ma ka paani pahupahu." liaaiele iho la o Hale i ke kaiiunapule. a hele aku la no kahi a Datiakota « ku mai ans£,' āla noi ilok*» o ka noonoo o ka haku opio, kekahi'manao, e hoao oia e hana aku ma na alahele, e lilp niai āi ka noonOo nui ana o kela kanaka onamiliona, maluna o ka Lede Kalāla. ■'E pono aū e hooikaika ma nā ano apau, e unuia mai yi kona manao hoohihi no. ka Lede Kalala, malia o lilo oia ma kem mua akii, i mea kokua.mai i kona kaikoeke, i ka wa o ko'u pilikia," i namuhāuHi walē iho ai no ua haku nei ilPko otia. • * _ MOKUNA X. * Elike me ka ka liaku Fānarlale i hoike aku ai imua o ke ua oiā i ka,pu|e ma ke Sabati ana ae, pēla no ma na Sabāti mahōpe mai, me ka noho ana i ke- . kahi .manawa ma kahi i Kookaawaleia no ka ohana Fanada4e, a i kekahi manaWa ē npho a'na oia ma kahi i hoōkaa\valeia4lo ka ohana Leonada. Mamuli o hele .mau o ua haku opio nei i ka pule, ua lauha nui mai la ka pohai o ka poe maikai me ia. me ke kipā okoā ana mai 110 kona home. pela m> hoi kona hele aku i : kō lakou mau home, a ma ke «%no nui ke olelo ae,.o na ano o ka Hakū Fanadalc o na la akti i hala, ua hpopo|naloa ia ia e kela aole no hoi he keumailioia, o kana mau, huakai e holo, māi Ladana, no na hana uhauha. ; (AoJ?