Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 8, 24 February 1922 — He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

iU' niau maliina kakaikahi wale 110 ko'u ike ana iaia a •k iinaaina ana, me ka paa maoli 110 o kuu manao o ka j »r . keke *) ka u kane o ia ke kumu e kaiwale koke aku ai iiiai a nnaina aku. 110 ka mea, ua ku a ululiua maoli kan.i mau ano hana hoonaukiuki i ka hapanui o ka ...n.t\va, aka nae, i ka maopopo ana ia'u eia oe i keia ku.kauhale, a i ka maopopo ana no hoi ia'u o Robaka Ki'kahi e noho iki iho ana maanei no kekahi no kekahi ava manuia o kona hoi loa ana no ka home, a ua loaa m'u keia manao e halawai aku ana au me ia i kekahi ...:ia\ya a hoao hou aku au e hoohei i kona manao, malia, 'iunihei mai ana oia ia'u, nōlaila ua kakali iki au me ka. e loaa ana he manawa maikai ia'u e hui ai me ia wn.'iinua <» ko olua hui hou ana a hooholo no ko olua mare. i iiianiin j>u au he oi aku ka pono e loa.'*. i liome ponoi a kaawale aku riu mai kuu mama aku maimua o ka hala <• kekahi manawa loihi, eia nae, aohe i holopono ia up\i ::ne ka waiwai ole." "Maikai maoli oe, e Makoli, ,ma o kou hoike ana mai la m mea apau e pili ana i kou pilikia," me kona minoaka l \: ana ilio 110 kona lohe ana aku i ka mea e pili ana nona Robaka. \' )he no he hiki ia u ke liuna iho i keia-mau mea oiaio ia •e. no ka mea, o oe wale 110 ko'u hoaloha a'u e nana aku :t 1. v hiki ana ke auamo pu i na kaumaha me a'u; a eia "ii. mai keia manawa aku, ke manao nei au e lilo i kai-.an-ahine hoopono. ina nae e hiki ana ia mea ke hanaia. "X.« ka mea e pili ana i ke Kauka Balaki. no kona piha •a i ka luihu 110 ka hoopauia ana o ko maua hoopalau, wahi •na ia'u. a ua hoohiki mai oia imua o'u aole loa he mea uina e akeakea maniua o kona alahele no kona hana mai kekahi mea e poino ai au ame kuu Anale Eliza, no ka iioopuhili ana aku i ka papahana, ana i hoolala ai a i manao ai hui ma o'u la e loaa ai kona pono a e pau ai kona nau pilikia,'' a hoomaha iki iho la o Makoli i kana kamailio .'.na. "He kanaka manaoino maoli ka kela!" i pa.ne aku ai o !frlena me ka piha iho i ke aloha 110 Makoli ia manawa, me kona nana ole ae i na ino a Makoli o ka hana ana mai iaia. "A eia hou kekahi hana ino ana; ua kakau aku oia he niau leka ia anate,' he mau leka i piha me na manao lapuwale a piha hooweliweli pu, me na olelo hoopunipuni ino hk' na olelo kuamuaihu ino loa e hiki ole ai ia'u ke lioike ikn ia oe i nei manawa, no'u ano mama pu. Aole i pau kana hana 'ino malaila. ua hoomaka aku oia e lawe hple 1 na olelo hoinoino.no'u ame mama ma kela ame keia wahi- » keia kulahakaūhale. "L'a hoouna aku oia i kekahi o keia mau leka maloko o ka ekeleka", li~d ~kēlealii ma ka Hma aku-o ka inea ana 0% !.a haawi ana aku i puni Hvale mai i kana māU prla aku, a mamuli o n«i leka a maua i heluhelu aii a ike 1 ka maikai ole o na nianao i kakauia'imāloko, ua holopee m iua i ka poe laweleka ke, lawe mai i ka leka a i ple i kekahi elele paha ana e hoouna īiiai āi nO Jia lawe ana mai i ka leka e haavvi ia maua: . * - ' - "<) kahi i nani loa ai oid mau leka apau Kna o ka hooun'a .ma mai ua malamaia 110 e ariate, a pela .me tia leka i hoo? | nnaia mai ia'u ua malama 110 oia a hiki i kekahi la ana o ka i:0!e ana e ike i ka loio a hoike aku ia mau leka iaia. "Ma ka ka loio olelo inai ia Anate Elizji he kahakei no/ka' - Kauka Ualaki i ahewaia inamua no keia hewa hookahi ' o he hoouna i ka leka me na manaoinō iloko ma ka ekeleka a hoopaaia iloko o ka halepaahao o ka mokuaina, a ua a< 1 mai ka loio ia anate e haaAvi i kela mau leka ā pau a ua -• Ualaki i hoouna aku ai iaia i kekahi lunanana o ka oihana' leka, a nana e waiho ae i ka makai nui no ka hopu ana iaia. "E hoomakaukau ana o anate e hooko aku i keia liana . ka loio o ke ao ana mai iaia loaa e mai ana nae kekahi e kauoha mai ana iaia e.kau koke aku maluna • ke kaaahi o ia ahiahi m.e ka hookaulua hou ole iho. la manawa ua kaumaha loa au, no ka mea. i ka'u naiia ih<. oia walē no ko'u hoaloha oiaio ma keia ao, a iaia «' iule aku ai. e noho iho ana.au me ka. mehamelui me ka k>aa ole o kekahi mea kupono a'u e hoike aku ai i ko'u niau manao kaumaha, a e loaa mai ai hoi o kekalii mau <<!elo hoolana, a ia anate i hala aku ai, lohe mai la au i ko !<:e Kauka liakki kamailio i kekahi mau olelo ino "Walii a ka poe na lakou i lawe mai i ka lono ia u ua • 'lelu ka ua kauka la iha no ka loaa iaia o kekahi manawa 'aipono, e hoao mai antl oia e hoohauniia ia u, i mea e loaa ■:i ka inoa ino ia'u: aole oia wale, ua. hoopuka pu ae ka oia ; kekahi.mau huaolelo ina no ka.loaa iaia-o ka manawa kupono e ki mai ana oia ia'u i ka pu, eia Jiae, aohe o'u nianaoio e hana mai ana oia i kekahi hana aa loa o ke no haahaa a hupo loa elike me ia. ' < ) ka lono hope l'da a'u o ka lohe ana mai ma ka la ( aile aku la no i nohinei, aohe ka ona makemake maoli ;a'n, aka he makemake wale 110 oia e hoohihia a haule au ; ka hewa me ia alaila haalele mai ia'u, aka ua maopopo nae iaia owau ana ko anate Eliza hooilina, a oiai he waliine waiwai o anate, he nui kana dala ame na w r aiwai e tf. o ia dala ka ua kauka la o ka makeniake ana mai e i aa aku iaia ame kekahi hapa o ia waiwai. "(). kanaka puniwaiwai maoli ka kela nie ka manao ma «e ano ldpu\vale e loaa aku ai iaia!" i hooho e ai o He--1« na me kona piha hoowahawa.hs loa i kauka. " "E Makoli, he kanaka kiipoiio ole toā kela e lilo i l.ioai"!ia 110 kekalii mea, a e lilo oia i mea na ka lehulehu e pono ai; aole loa lie uhane ine ka noonoo maikai e haawi aku ana i kekahi huaolelo apono nona a i "le mahalo hoi, aka, o ka olelolhoino a pau, oia ka mea haawiia aku ana iaia." 'He nui a lehulehu kana mau olelo hoopunipuni e lawe lu'le nei ma o a maanei e pili ana no'u ame mania, a ua !oaa mai ia mat/ lohe mai na wahi like ole mai o keia kulanakauhale," wahi a Makoli. "Ma na lono i hoikeia mai ia iWaua ua noi aku ka ua o Kauka Balaki la i kekahi poe kanaka e hele iloko o ka hale inurama no ka inu pu ana me ia, a iinua o ia poe ua kauka la i liuai aku ai i na olelo ino apau e pili ana no'u ame mama.' "Malia paha he hoolohe Avale mai no ka ia poe iaia 110 ka manao mai nana e uku aku ko lakou mea inu eia nae, nialoko o ia poe aole o lakou manaoio i kana mau olelo a iio ka mea ua maopopo ia lākou maloko o ko mau naau he kanaka hohewale oia uo ka hoao ana e hoopoino i kekahi kaikamahine i nele i kekahi īnea nana e hoopakele ae iaia. Auhea kela mau leka ana o ka hoouna ana mai ia anate?" i ninau aku ai o Helena mahope iho o kona hoomāha ana e noonoo, 110 kekahi manawa.

"Aia kekahi mau leka iloko o ka ume a ua lakaiā ka uine e au a paa, a o kekahi mau leka aia no ia anate,'' wahi a Makoli. "LJa ponr*; ina aole ou ku-e, e hoLaku ana au a hoike aku i kuu inakuakane ia Mr. Lanakasa i kena mau mea apau au i hoike mai nei ia'u, a ke manaoio nei au e hana mai ana 110 oi.a i kekahi mea nou e pono ai, a e huli aku ana hoi oia ma kekahi'alahele e hoopaaia aku ai kela kanaka iloko 0 ka halepaahao. kahi kupono loa nona e noho ai no keleahi mana'wa, i lilo ia i mea nona e aoia ai aole e liana hou mai i kekahi hana hoopilikia ia hai." "Aole o'u ku-e i ka haa\vi aku ia mau leka ia oe, e Helctia, no ka mea,- ua maopopo la'u aole oe e hana niai ana 1 kekahi mea e poino ai au. aka i ka hana wale no e hoopaaia aku ai kela kauka i ka halepaahao," a liooki iho.la 0 Makoli i kana kamailio ana, me ka haloiloi mai la o na waimaka ma kona mau lihilihi "Pehea ka manao o Mrs Elawoka. ko makuahine, no keia mau # hana a kela kauka Balaki e hookaulana mai nci ( ia olua ma na ano.ino apau?" i ninau aku ai o Ilelena. "O, ua piha loa oia»i ka inaina, no ka mea, o kekahi poe e noho pu mai nei maloko o kela hale a ,ma.ma e <malama mai nei he ku-e ia mama, nolaila ua manaoio lakou 1 na olelo a ke kauka a o lakou kekahi i ko-mo pu ma ka hoolaha ana i na olelo kupono ole, a no ia kumu i hoopiha loa ia ai o mama i ka huhu a e hoouluhua mau mai. ana oia ia'u i ka hapanui o kaimanawa, a i ko'u noonoo iho no'u i kekahi 'manawa aneane loa au e kuapupule, i ka noke mau mai ona i ke kamailio i na olelo hoonaukiuki "Ua kamailio aku au iaia ma kela la aku nei oia iho la kti uku e loaa ana iaia'no kana mau hana lapuwale i hana ai o na b i hala aku, ua hoi hou mai ia iinau hana anaa kau maluna ona, oia hoi na olelo hoino a hakuepa ana i hana ai nou ame kou makuahine. "No kela olelo ana aku.a'u iaia pela, aole au i ike i kekahi manawa ana i nui ai kona uwe inamiia elike me ia. a no ka nui loa o kona huhu ua uwe maoli oia 'me ka ikaika loa ahiki i ka eha ana o kona po<s, a he ano hehena maoli ke nana aku iaia." "Ea. e Makoli, mamuli o kena mau olelo au i hoike mai la. ke manao nei au ua oi loa aku paha kau mau hana. hoouluhim i kou makuahine mamua o ka mea kupono, a ua hana- aku hoi oe i ka mea ku ole i ke aloha nona, aole anei pela?" wahi a He.lena o ka ninau ana aku. "Pehea la hoi auanei e nele ai ko'u' pane aku iaia elike me ia a'u o ke kamailio ana aku. no ka 'm«a, ua hana mai no hoi ka makua i ka mea kupono ole a oi aku mamua o ka mea kupono; ua manao oia i kinohi o hai ke eha ana i kana mau olelo hakuepa, aka nae aole oia i maopopo e hoi hou mai ana r|o ia mau olelo a pa oia, a he oi aku kona eha i ko ka mea ana i nou aku ai i na olelo hoino. "Aole oia wale; iloko o kona 'mau la o ke ola ana he. wahiiK/ pilia maalea. lioopunipuni, a he nui wale aku no hoi kana mau hana ku i ka hoowahawaha. a ua Jilo īa mau ano maikai ole ona i,mea hoowahawaha loa nau. t "I ka manaw'a e loaa nui ai o ke dala iaia, a he maikai mau no hoi kona noonoo me ka hauoli o kona mau ano apau, e hoikeike mau aku ana oia iaia iho imua o na kanaka ma ke ano e ikeia mai ai he lede oia; iika nae, i nei manawa ua hoikeamaka ae oia i kona mau ano lapuwale maoli a i lilo ai hoi i mettrtoilal«k'-mū na'u, a ua Hlo hoi i niea hoehaeha n&i i ko'u noonpo i na ntaAa\k>pati," a hoonmha iki iho la kana kamailio s ana,v'ina o oe ka īnea hope loa e ola ana ma keia ao, aole no, c nele ko'ii nooii6o iho e kue aku ana no oe iaiia elike me ko'u hoihoi ole iaia'i riei manawa;" - r kaumaha jy:i;au f nonav v c Makoli!" i.pane aku f ai o Helena, "a no'ka niea, k'e ike'nei au 'e oi aku -ana ka ehaeha an.a iaja mamua b mea e ae .110 kana pau liana'lite\ya,'i hana aii He mea' llala ole Ioa.kej9. la ahe kanawai paa no'hoi tnai ka hoōkumuia ānu: mai Q;ke ao, 9 a kekahi e hana aku ai ia ha'i aole loa e nele/ana.ka ; hoi ? h6u mai i fca: niēa i hana liewa • '- - • . . —Malia paha aole t\o h.hōokoiu aiia; ia kana.wai 1 na manawa apau i wa nana iho, aka, ma na olelo a ke Kumu Kiekie Loa, "Elike me ka ke kanaka e lulu ai, pela no kana e ohi ai; aole e hala ana ia olelo!" Alaila nana iho la o Helena i kana uwaki pakeke a i aku la; " E haalele ana au ia oe i nei manawa, e Makoh, ake hauoli loa nei au i ko u hui ana me oe, ame kou hoike ana mai i na meahuna apau au i kaumaha ai maloko o kou naau ia'u, a nolaila, eia ma ko'u aoao ka nana ana aku ina he hana hiki kekahi ma ko'u aoao e-hana aku ai no kou pono, no ka hoopakele ana ae ia oe mai kela kanaka ino mai, ehke me ia i lilo a i oe i mea hoōpilikiaia e kana mau hana. "K hoike mai ana au ia oe i kekahi manawa kokoke ma nei hope* aku, a nolaila o ke r atoha 110 kou a hui hou aku kaua." Alaila hopu aku la oia i ku lima d Makoli a lulu iho la me ke .aloha oiaio iloko ona, a kaha aku la oia hele. Aole laua i manao e halawai koke ana mamua o ka laua i nianao ai, eia nae ma kela ahialii, oiai o Helena e hoike aku ana i na mea apau a Makoli i kamailio mai ai iaia 110 kona pilikia, ia Kohaka'ame na makua, ua loheia aku la ke kamj ana mai o ka bele ma' ka puka, a he minuke ma īa hope | ihō lawe mai ana kekahi o na kauwa i kekahi leka na Helena mai kekahi elele mai, me ka olelo pu ana mai ua makemake ka elele mawaho nana i lawe mai i ka leka e loaa koke aku ka Helena pane no ia leka. ' Wehe koke ae la 0 Helena i ka wa-hi o ka leka a heluhelu kaholo iho la a eia na manao i kakauia maloko: "E kuu Helena aloha: Me ka hilahila nui au e noi aku| nei ia oe no kau kokua ana mai. aka nae no kuu ike aohe o'u; hoaloha eae mAwaho ,ae ou e hiki ai ia'u ke liele aku e hoike ( iloko o ko'u kupilikii loa, no ia kumu au e noi aku nei ia oe. Ūa ikaika loa ko mama ma'i a ua ike ole au i ka u mea e hana ? akil āi; wahi ake kauka oka olelo ana mai, ua loaa 0 mania i kekahi ma'i hoehaeha loa i kona noonoo. I keia manawa aohe ona hoomaopopo mai i kekahi mea e noho aku aua mamua onaT a ua lolie mahu'i iki au i ka olelo o ke kahuma'i a .lse kauka o ka lawe pu ana mai he pomaikai ko mama ola ahiki i ke kakahiaka nui oka la apopo. Ua nui loa ko'u hopohopo no kona ola mai, e Helena. O, e lielena, e hiki ana no anei ia oe ke hele mai no kekahi manawa pokole wale no a hoi aku? Me ka awiwi loa. MAKOLI." Ua piha ko Helena mau maka i na waimaka mamua o ka pau ana o kana heluhelu ana i ka leka, no ka mea, aole hiki iaia ke uumi i kona aloha 110 ka mea i poino, a no ke kaikai mahine hoi e hooneleia ana i ka makua, ina no ka make aku !o Mrs. Elawoka. ! "Aloha ino no ka hoi kela kaikamahine!'' wahi ana, alaila heluhelu ae la oia a nui ka leo i hiki ai i koha mau makua ame kana kane pu ke lohe mai i ka manao oloko o ka leka. "E Helena, e liele koke kaua e ike aku ia Mrs. Elawoka i nei manawa," i pane ae ai ka niakuahine, a hoomaka iho la oia e opiopi i kana mau mea hana, oiai ma kela manawa e hana lihilihi ana oia. "Aole poiio e haalēle hookahi ia kela kaikainahine i hookaumahaia ka*naau, a i maopopo ole hoi i kana mea e hana aku ai no ka pono o kona makuahine me ka nanamaka wale aku no o kakou, oiai oia hookahi wale no. Pehea la kou manao e Mr. Lanakasa, aole anei au i pono ma ka'u olelo ana ae la i kou manao ?" me ka huli ana ae e nana i kana kane.

"Ua pono loa kau e manao la, he hana maikai loa ia a e hooko aku oe i ka mea a kou lunaikehala e a'o ae la ia oe," i paiie mai ai o Mr. Lanakasa me ka minoaka ma kona mau papalina, a i hou mai la: "Ke hopohopo-nei au e holopono ole ana ka hoi ka'u mea i kukakuka ai me ka Hui a Apalatona & Wela, no ke kuai ana i kela hale no Mrs. Elawoka e noho ai. Ua manao au e noi aku iaia la i keia pule e hele ae oia e hana i ka hale a'u i manao ai nona e noho ai, t ina he makemake oia ia hale a aole paha, a eia nae hoi ke nawaliwali e mai la oia a e make ana paha auanei me ka hana ole ia o kekahi palapala kuai no kela liale e hoolilo loa ana noiia." " "E hele ae au e hoolale e hanaia mai i kaalio no oluua e holo aku ai, oiai olua e hoomakaukau ana ia olua," i pahe mai ai o Robaka, a i hou mai la: "E pono ia kakou e hana aku i na mea apau e pono ai kela wahine. me kjy nana ole aku i kana maU hana ino o ka wa i hala, a no ka inea, aole hiki ke poina ia'u kana tnāu hana maikai i hana mai ai 110'u, oiai au e waiho ana i ka ma'i ma Kalakata, a ua aie nui 110 hoi au i kona ahonui ame kona lokomaikai a'u hoi i hookaa ole aku ai ia aie o'u aliiki i keia manawa, nolalla ea, o keia ka manawa kupono a'u e hookaa aku ai i kuu aie iaia." He. niau minuke paha he umi ma ia hope iho aia o Helena ame ka makuahine ke holo la iwaena 0 ke kulanakauhale, a he mau minuke kakaikahi ma ia hope iho ku iho la ko laua kaa mamua o ka puka o ka hale Villa Hoaka, a oiai ua maopopo ia.Makoli o laua ia- i holo aku ai maluna o ke 'kaalio, ua iho mua mai la oia a ke alanuipii, a kakali o ko Mrs. Lanakasa mā hoea aku, a me na waimaka oia i lele mai ai a hopu ia .Mrs. Lanakasa. a nana hoi ka uwe helelei wale aku la no hoi ko Helena mau waimaka. , "Lokomaikai maoli olua 0 ka hele ana mai la!" wahi a Makoli me ka ha'uha'u ana iho. "0, il.okomaikai maoli olua," wahi .hou ana me ka hiki hou ole ke 'kamailio piai, "q ka'u e makemake nei o ka pau koke o ko'u ola ana ma keia ao, i ole 5U e hoehaehaia! He lunaikehala maikai no ka iloko o'u e alakai ana ia'u e lilo i kaikamahine maikai, aka nae, ma kekahi ano a'u i ike iho ai, aole hiki a'u ke hoolanakila ia manao māikai e hoomalu mai ia'u." Ūa piha loa o Mrs. Lanakasa i ke aloha ia Makoli ia manawa, nolaila apo mai la oia i kona umauma a paa iho Ia no kekahi manawa. ' . "Mai hookaumaha loa-oe i kou noonoo, i papa īho ai oia, oiai o Makoli e hoomau ana i kona uwe ana," aole hookahi mea o kakou e makemake ana e hoopokoleia ae ko kakou mau ola, i ko kakou manawa e ike maopopo iho ai i, ko kakou mau hemahema o ka manāwa i hala aku ua h.iki ia kakou ke ola me ka maikai ma o ka hoololi ana ae ia kakou i poe i haimu hou t ia ma ka.manao mai ia manawa aku. "Aole kaua e kamailio hou.no ia mea i nei manawa, aka e hoike mai pehea ko mkuhine i nei manawa, a pehea i loaa ai iaia kela haawina ko'iko'i loa' me ka hikiwawe loa, oiai he makai wale no hoi oia i kela mau la aku nei ?" Aea ae la ko Makoli poo iluna a nana mai la me ka helehelena kaumaha ia Mrs. Lanakasa no keia mau ninau e pili ana i kona makuahine a i mai !a: , ke kaonā aku nei oia i keia auwina la, a iaia ; ijia aiānui ua halawai oia me ke Kauka Bāhiki." īke aiiā 1 mai o ke kāuka iaia ua huli liou mai lā oia ihope a hoo-1 maka mai.'la e kamailio iaia i kekahi mau olelo hooWeliweli me ke kiiniuamu pu mai, a.ua hoohiki paa mai ka ke kauka! imuā ona e hoao mai ana oia ma na ano apau i mea no maua e lele ai mai keia kulanakauhale aku, a ma na walii ka apau a inaua h6le« aku ai e hoomau loa mai ana oia i kāna inau hāna hoopilikia ia maua. "Aole āu i inānao pela ana ka, īiui o na hana Ino a kela kāuka e hāiia mai āna ia maua," a liooki iho la o Makoli i kāhā kamailio 1 ana! ' "Mai nana aku oe i ka liana hooweliweli a kela kauka i nei maiiawa, e Makoli, e nana aku oe no kou rrtakuahine,, a mahope e noonoo aku ai 110 ia kanaka," i pane aku ai o Mrs. Lanakasa. "Ae; i kela l#oi ana mai a mama ua piha loa oia i kā maka'u me ka ukiuki pu i kela kauka; he ula pu wāle no j kona helehelena me ka nanaina kupanaha loa ma kona inau maka, a mamua o ka aina awakea, ua hina iho la oia j iluna o ka papahele me ka pau o ka ike ame ka hoomaopopo ae i kekahi mea. "Ua kauohaia aku kekāhi kāukā e hele mai e nana iaiā, a ua hoomoeia aku oia maluna o ka moe, mē ka papa loa ia ona mea apaU aole e hoonioni iaia. Aia no oia ke moe mai la maluna o ka mōe i keia manawa, me ka mau 110 o ka hanu ana, aka nae, aohe ona hoomaopopo ae i mea, o kela Kauka Balaka oia ko mama mea nana. i hana mai a poino ana oia, oia hoi, ma kekahi olelo ana ae oia kona mea nana i pepehi," a hooki iho la kana kamailio ana me ka hele ae la o kona mau lehelehe a keokto pu, oia 110 oe o ka mea i make. "E Makoli, e hoomanao oe i keia, he la no e hiki mai ana e halawai aku ana ia kanaka me ka poino 110 kana mea i haiia mai ai; e pane aku ana oia no kaiia mau hewa i hana ai imua o kekahi ahā hookolokolo, no ka mea, ma ka olelo a kuu kane i keia ahiahi mai nei, ua nui kona lohe no na hana lapuwale lehulehu a kela Kauka Balaki. "Ua nui ke ku-e o na kauka oloko nei o keia kulanakauhale i na hana kolohe lehulehu a Kauka Balaki i hana ai i kekahi poe ma'i ana o ka lapaau na, a ua nui ka hoohuoiia o kana mau hana e na kanaka ko'ikoi o keia kulanakauhale, ua nui kana mau hana hemahema o ka hana ana ma kekahi maiiawa i hala, a ma ka oleloia he mau la pokole wale no kona e noho iho ai maloko o keia mokuaina a kaawale aku oia mai nei aku, oia wale no kona mea e ! pakele ai aole e hoopaaia aku iloko o ka halepaahao. | "E Makoli, e hoopoina loa aku oe i kou noonoo ana aku nona, no ka mea, elike ine ka nui o kou hōomanao nona ame kana mau hāna hooweliweli ia oe, pela ka nui 0 kou hoopihoihoi mau ia, nolaila e lawe aku oe ia maua 1 kahi o ko makuahine e moe mai la." 0 ko Makoli huli aku la no ia hele mamna a hahai aku la 110 hoi o Mrs. Lanakasa ame Helena mahope ona ahiki i ko lakou hoea ana aku i ka rumi moe, kahi a Mrs. Elawoka e moe ana me ka ike ole ae, a oiai o Makoli i alakai aku 'ai i na lede no ka rumi a ka makuahine e moe ana, ke nalu mau la oia iloko iho ona i ka lilo ole o ka hana ino a kona makuahine i hana mai ai i keia mau lede i mea na laua e hoomauhala ai, oiai, mamuli o na hana ino a kona makuahine i lele ai o Mrs. Lanakasa aine Helena mailoko aku o ka Hale Hoaka, mahope iho o ka lilo ana 0 ia hale ia Mrs. Elawoka ma ka hoolimalima mai ka ohana Alena mai. 1 ka manawa i kau iho ai ka ike a ko Mrs. Lanakasa mau maka maluna o Mariena Walabirida, ka wahine ana 1 malama ai a i filo ai hoi i hoaloha nona, a o ka wahine hoi i hoohuli mai i kona kua iaia, me kana mau hana ino lehulehu, ike iho la oia he mau hora pokole wale no kona e ola ai ma keia ao, aole hoi oia e hana hewa hou mai, ana iaia a i ole i kēkahi mea okoa aku paha. He hora no ma

ia hope iho lele loa ae la kona aho. O keia ka hopena loa 0 Mrs. Elawoka, a o Manena \Valabirida hoi, ka wahine 1 malama maikai ia ai e Makaleka a i hailuku mai ai nae hoi i ka manawa e noho ana o Makaleka ma me Helena maloko o ka Hale Hoaka, tna Kolorado. Mahope o ke kuka ana o Helena ame ka makuahine me kekahi kahuma'i a laua o ka manaoio ana he wahine maikai oia, a he hiki hoi iaia ke malama i ka hale, hooholo iho la laua e haalele i ka hale iloko o kana malama ana, a e lawe pu ia Makoli a ua hauoli loa o Makoli, ke kaikamahine i hooluuluuin ka naau i kona lāwe pu ia ana e Helena ma mai ka hale aku i make ai o kona makuahine. Ma kekahf kakahiaka nui ae kelekalapaia aku la ia Mrs. Satevana e hoike aku ana iaia i ka nuhou kaumaha. a i ka loaa ana aku o ia lono iaia ua hoike mai la oia i kona kaumaha, a oiai he ma'i nawaliwali loa no hoi ko kona kaikaina ia manawa, ua pane mai la oia ma ke kelekalapa aole e hiki iaia ke holo inai, no ka mea aole hiki iaia ke haalele i kona kaikaina ma'i i maopopo ole kona palekana, aka nae, i kona manawa e kaawale ai e holo mai ana.oia e kii ia Makoli a hoihoi aku e noho pu ine ia. I ka loaa ana mai o kana pane kelekalapa hou aku la o Mrs. Lanakasa ma ke ano e hoomama aku ana i kona noonoo, aohe ana inea e lele mai ai ka oili no Makoli, no ka mea, ua hiki ia lakou ke malama maikai iaia ahiki i ka manawa kupono ana e kii inai ai, no ka mea, e haawiia ana ka malama maikai loa ana i kana kaikamahine, a ua liiuiaia aku no hoi na haha inaikai apau no kona kaikoeke ahiki i kona nalo ana aku me ka maikai. I ka manawa i inake ai o Mrs. Elawoka, a i ka ike ana mai o ka poe malihini e noho ana maloko o ka Ilale Hoaka, a oiai he enemi ino loa p Mrs. Lanakasa no lakou, oiai nae aole i hana wale aku o Mrs. Lanakasa ia lakou, ma kekahi la ae, elike me ka auhee ana aku o na koa i pio mai ko lakou enemi aku, a elike hoi me na hipa e puhee ana inai ka iliohae aku, pela okoa iho la no na maliliini apau i noho ai maloko o ka Hale Hoaka i pau nui akli ai i ka puhee 'me ko Mrs. Lanakasa hana wale ole aku ia lakou, aka, no ko lakou ike mua no i ko lakou hewa, pela wale no lnkou i hoomamāo mua ai ke akule i ka hohonu. Pololei ka ke leanaka naauao i hoakaka niua ai. "Hohewale ka mea hewa aolie mea e hahai ana. aka, o ka mea pono kuoo oia ine he liona la." •, * A ina aole ka.piha oluolu a lokomaikai o Mrs. Lanakasa ame Helena a pela hoi me ka poe i hoeliaehaia ka naau muli o ka manao enemi o Mrs. Elawoka, ka wahine i make, 'ina ua lilo o Makoli i kaikamahine hou hewa i o a ia nei me ka uolio hoopiliwale aku malalo o kekahi poe, a i ole oia IiO(kahi wale no la paha ke noho maloko o ka hale i haāleleia e ka poe ine ka mea make, me ka hiki ole iaia ke hana aku i kahi. mea e nalo ai ke kino o kona makuahine. Aole nae pela ka manao o ka poe i piha ka naau me ke alolia, a i hoomanawanui hoi i na.hana ino, hakuepa a hoopunipuni ino a ka mea i hala ma o, ame ka i>oc i huli aku mamOli o kana mau olelo hoopunipuni. Eiua la ma ia liope iho ua kanuia aku la ke kino lepo o Mrs. Elawoka me ka hanohano e ka poe ana i hailuku.mai ai iloko o kona mau la e ola ana, ina paha i like hoi kona mapaoino me ka manao o Mrs. ma t ina aohe mea nāna e i- kena- kmo aW; oka poe hoi ana i hoopunahele ai iloko o kona 'mau la e pla ana, ua pau nui aku la i ka puheie mailoko aku o kela hale, aohe hoi he noho iho-e ai ke noho iho, no ka mea, i ka manawa a lakou o ka ike ana ai ke noho iho, no ka mea, i ka manawa a Ikou o ka ike ana mai i ke komo ana aku o Mrs. Lanakasa, ka mea a lakou i hoino ai, ua hilahila loa lakou, a o ka pau nui no ia i ka holo. 1 ka nalo ana aku. o Mrs. EJawoka ua panikuia ae la na ipiika o ka Hale Hoaka a hoihoiia aku o Makoli e Helena ma I me lakou e "noho ai ahiki i ka hoea ana inai o Mrs. Satevaha, ka anate no ka lawe ana aku i ua o Makoli malalo o kana , malama aha. 0 na aie apau o Mrs Elawoka o na wa i hala aku, ua hookaaia aku la e Mr. Lanakasa apau loa, a ua hoomaeinaeia ka i Hale Hoaka elike me kona kulana i ka manawa e nohoia ' ana e k°na mau ona, i hoi mai ai ia o na ona a ike iho oia i mau no 'ka maemae o ko laua liale. elike me ia a laua o ka haalele ana iho, aole 110 ia he hana maalahi ma kO Mr. Lanakasa aoao, he hana nui 110 a ko'iko'i ka hoomaemae hou ana, no ka mea, i ka manawa e kaa ana ia hale malalo o ka Mrs. Elawoka malama ana, ud like ole loa ke kulana o ia hale mai ko ka manawa mai a Mr. Alena ma i haalele iho ai; oke kumu mai, ona kauw r a i maa i ka hāna mai mua mni, ua pau loa i ka haalele no ko lakou uku pololei ole ia, a i ka noho ana mai o ka poe hou, he poe i ike ole i na hooponopono ana, ua nui ka lepo me ka nahaha pu o kekahi mau wahi o ka hale ame na puka aniani. Ma ka huliia ana aku o na mea e pili ana ia Mrs. Elawoka, oia hoi kan niau waiwai lewa o kela ame keia ano, ua loaa aku .elua mau buke hanako, a e hoike ana maloko o ia mau buke ua oi aku maluna o ke kaukani dala, a M.rs. Elawoka i hoahu ai ma ka hanako, he mau dala an£ o ka hoihoi ana iloko o ka banako a i loaa ai hoi iaia iloko o na mahina kakaikahi wale no ana o ka noho hana ana maloko o ia kulanakauhale, mai ka manawa mai i lilo i ka hale- o Mr_Aleux ma iaia ma ka hoolimalima. - 1 ka manawa i loaa ai o ia mau buke hanako, alāila lioakaka aku la o Mr. Lanakasa ia Makoli nona ia mau da!a apau, a eia nae, ua lilo ia olelo ana aku a Mr. Lanakasa iaia i mea hoehaeha loa i ko Makoli noonoo a oia kana inanawa i pane mai ai; "Aole o'u makemake i kela mau dala, he hilahila loa au i ka lawe mai ia mau dala, a no ka mea he mau dala kela i loaa mai aole ma ke ano maikai i kuu makuahine, aka, ua loaa mai iaia ma ke ano alunu, hao wale, a makee maoli o ke ano i like me ka aihue." Aka nae, mahope o kona noonoo ana, hoomaka aku Ia oia e huli i na kauwa i nōho hana ai me kona makuahine awahua, a makoua, a uku aku la ia lakou i ko lakou mau ukuhana i uku ole ia me ka ukupanee pu. Oke koena iho o dala ua hoolohe oia i ka Mr. Lanakasa a'o e waiho malie 110 ia mau dala iloko o ka banako, me ka olelo pu ana aku aohe mea e ohumu mai ana iaia no ia mau dala uuku, i;ia no ua loaa mai ia mau dala ma ke ano pono ole. Ma kekahi kakahiaka oiai o Mr. Lanakasa e hele ana no ke kaona, ua halawai inai la me ia kekahi kanaka e holo mai ana maluna o ke kaalio hamaftia, he kanaka hoi ana i hiki ole ai ke hooinanao ae 110 kona ike mua ana iaia. "O oe anei o Mr. Lanakasa?" wahi o ka ninau a k,e kanaka maluna 0 ke kaalio, he kanaka malihini loa i ka Mr. Lahaaksa nana aku, a wehe koke ae la i kona papale i ka mahawa 1 ninau mai ai, me ka minoaka pu ana mai. "Ae; o ko'u inoa ia au i hoopuka mai la, a i ke aha la?" i pane aku ai o Mr. Lanakasa. "A owai hoi ka inoa o ke kanaka a'u e kamailio pu nei?" <! 0 Balaki ko'u inoa, ke Kauka Balaki, ina paha ua lohe wale no oe ia inoa," a ia manawa haawi mai la oia i kona pepa hoolauna. "Aha, o ke Kauka Balaki i'o ka oe a'u i lohe wale ai i kou moolelo akahi no hoi ka liui iie alo a he alo," i pane aku ai o Mr. Lanakasa. (Aole i pau.) ..