Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 9, 3 March 1922 — Page 1

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

NA PUUWAI ELUA

A I OLE

Ka Hewa o ka Wahine---He Moolelo i

Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi

Noonoo o ke Au o ka Manawa

 

          Ma kela noho ana iho a laua, aia wale no ke kamailio ma ka aoaoo Miss Kalani, e noke mai la i ka hoolala, i no mea apau e pili ana no ko laua la e mare ai, a pela hoi me no hoomakaukau ana he nui, no kela la ano nui eia nae, aia iloko o Hale, na manao hoowahawaha, i ka haanui mai o kela wahine, no ka nui o kona aloha iaia nei, aka nae hoi, i wahi e loaa mai ai no dala a Bela Kalani iaia, he mea pono, e hoikeike akau oia, i kona mau ano hoihoi apau nona, ma keia ano a Hale, e hoikeike aku nei mawaho, au manaoio maoli o Bela, ua 'aloha o Hale iaia a hoike mail la i kona makaukau mau i na wa apau, e haawi mai i kekahi huina dala a Hale e noi aku ai iaia.

          "Ua hookomo aku au iloko o ka banako, i dala ma koa moa, a ua hiki ia oe ke kikoo i kela mau dala, i na manawa apau au e makemake ai, i hana au i keia mea, no kuu ike, ua nele oe 'i ke dala, a ua makemakeia hoi, e hoomaemae i ka Fanadale Hale, me ke dala wale no e maikai hou ai kela home."

          Haawi aku la o Hale i kona hoomaikai me ka mahalo pu ia Bela, A i hoike no ia mahalo on a, lele hou aku la oia e puliki ia Bela, me ka noke ana iho i ka honi hoomaumau, me kona ai ana aku, i ka nui o na hana e hooliloia ai he hauina dala mahuahua no ka hoomaemae hou ana i kona home.

          "Eia no ko'u manao e Hale mahope iho o ka hookoia ana o ka mare maluna o kaua, e hoohala kaua i kekahi mau mahina, ma ka hele makaikai ana i na aina mamao he mea keia e hoomauia ai ka hauoli iloko o kaua," i kamailio hou mai ai o Bela ia Hale.

          "Ua maikai no kena mea au e kamailio mai nei; aka nae, ma ko'u manao, me ka malu kaua e mareia ai, aole o ka hoikeike wale ae imua o ke akea, ma ke ano hookelakela, a hooio paha, elike me ka hana maa i lawelawe mau ia e kekahi poe.  O ko'u manao, i Ladana kaua e mare ai, no ka mea aole ou mau hoaloha maanei nei, pela no hoi au, nolaila he mea liilii wale no i ko lakou noonoo, ina no ko kaua mare maanei, a ma Ladana paha.  No keia makemake hookahi wale no, e ae mai oe e Bela, owau ke kuleana e koho ai i ko kaua wahi e hoolaloia ai i hookahi."

          No ka noke loa aku o Hale, i ke koikoi ia Bela, haawi okoa mai la ua wahine nei i kona ai, i Ladana laua e mare ai, o ka mea oiaio nae, aole loa no he wahi lihi hoihoi iki iloko o Hale, no ka hookoia o ka mare mawaena o laua, a ke noonoo la oia, i kekahi kumu, e houlolohiia ai ko laua mare, ame kona hoihoi loa mai la, ina paha he mea hiki iaia ke hooma'i ma'i no ka pulapu ana aku ia Bela.

          O ko laua noke hoi ia i ke kaamailio ahiki i ka hookuu ana, a i ke kawaale ana aku o Hale, ma kahi e lohe ole mai ai o Bela, ia wa i namunamu ae ai oia, me ka leo nae, e lohe ole mai ai o Bela, i ka pane ana ae:

          "Akahi a maopopo ia'u ka mea e hana aku ai, ua hiki loa ia'u ke haoha ia'u iho, ua hana mua no au i kela ano hana, a i holopono ana no ma keia mua aku.  He hana hiki ke kau ana maluna o kekahi o ko'u mau lio pienaena, a noke i ka holo iluna a ilalo o ke awawa, a hoohaule aku ia'u mailuna aku o ka lio, me ko'u nana ole, ina no ia he mea e haki ai kekahi o ko'u mau lima.  He ekolu wale no pule i koe, o ka hoea mai no ia i ka la i hooholoia no ko maua mare aku, nolaila e pono e loaa kekahi kamilio pu ana mawaena o'u ame Kakalina, malia oia kekahi mea nana e lilua mai ia'u, no ka hoopakele ana mai ia Bela mai."

          Mamuli o kela aelike ana, ma Ladana laua e mareia ai, aole he olelo nui a na kauwa e kamailio ai, no ka mare wale no o na opio ma Ladana; a ua oili pu ae la no hoi kekahi mau kamailio, no ko laua holo e aku i Ladana, he hookahi pule, mamua o ko laua mare ana.

          I ka manawa i hoea aku ai o ka lohe imua o ka Lede Fanadale, no ka holo aku o kona kaikunane ame kona kaikoeke no Ladana, ua hookahaha loa ia kona manao, oiai, aole ona makemake iki, e haalele iho ia Kanale Hale, no ka mea, aia kona iini maluna o Kimo Danakoka, ke kanaka ana e ake la, e noi mai iaia nei, e lilo aku i wahine nana, o ko ia nei noho pono no ia iluna o kekahi waiwai nui.

          "O ka la ekahi o Iune, ka la apopo," i kamailio aku ai o Bela, i kona wahine lawelawe, me ka nui ana iho o kona hanu, iaia i hoi aku 'ai noloko o kona rumi moe, "a aole he mea nui e ai iloko o ko'u noonoo, o ka hoea wale mai no i ko maua mareia aku, a kuleana au maluna o Hale, e hiki ole ai i kekahi mea, ke hookaawale iaia mai ia'u aku, o ka make wale no.

          "Pehea la i lilo ai ka mare aku o kekahi mau mea, i hana nui na koonei poe e kakali mai ai e ikemaka, oiai he mea @@amau kela e lawelaweia nei i na makahiki apau.  O ka la hope keia o ka mahina o Mei, aole o'u hoihoi iki i keia mahina, no ka mea ua oleloia, he mahina pakalaki o Mei, aole anei pela ka mea oiaio e Miss Wela?"

          Nana pono mai la ka wahine lawelawe maluna o na maka o kona haku, me na manao kahaha, alaila kamailio aku la:

          "Ua lohe mau au i ke kamailioia e kekahi poe, he mahina pakalaki i'o o Mei no kekahi poe, a ua manaoio au i kela mau olelo, oiai he mea puni wale au i na hana hoomanamana a na kanaka."

          "E hoomau aku i kau hoakaka ana mai no kau mea i ike e pili ana no keia mahina," i pane mai ai o Miss Kalani.

          "He mea manaoio mau au i na ouli o ka manawa, no ia manaoio, pela iho la au i hoike okoa aku nei imua ou, no ko'u hilinai ole, he mau pomaikai kekahi iloko o ka mahina o Mei."

          "Ua like no ko kaua manao ma kena mau mea au e hoakaka mai nei e Miss Kalani; a eia hoi kekahi mea a'u i manaoio ai o ia no ke ino o ka Poalima.  Ua hiki ia'u ke huli aku a nana ihope, o no pilikia apau i loaa i ko'u ohana ma na Poalima no ia, aole ma na manawa e ae." alaila halo'ilo'i mai la kona mau waimaka, me he mea la ala mai la paha kana mau hoomanao ana no na mea i pili i kona ola ana, o na makahiki i kaahope aku.

          Ma kela wahi nae o ka laua nei mau kamailio, kikeke mai la kekahi mea mawaho mai o ka puka, a i ka weheia ana aku, aia hoi e ku mai ana ke kauwa lawelawe, me kekahi leka, e paa ana maloko o kona lima.

          Lalau aku la o Bela i ka leka, a nana iho la i ke kuni mawaho o ka wa hi, me ka ikeia ana iho o ka inoa o Ekavila ka haleleka, i hookomoia ai o kela leka, o keia no hoi kahi a Hale i kamailio aku ai no kona ike ana ia Kapena Ivana, a ke nana aku i kona helehelena, au hele maoli a mae, i kau a mea o ka hopohopo no ka oili honua mai o Kapena Ivana, o ka hoea ana mai ia i ka weluwelu liilii ana o kana papahana, i hoolalaia ai no kona hauoli.

          He oiaio, mamaua ae o kela manawa, ua ninau okoa aku o Bela i ke keena Akimarala, ina paha he mau lohe kekahi e pili ana no Kapena Ivana, o ka pane wale no i loaa mai iaia, aole he mea i maopopo i kela keena e pili ana nona, koe wale no na hoike e pili ana i kona make ana ma Aferika.

          "He keu aku no paha ko'u naaupo e Miss Wela," i kamailio hou mai ai o Bela.  "No na mea e pili ana i ke kamailio mai o na kanaka, i ka pkalaki o ka manhina o Mei, ua hele a kau ka weli ia'u, no ka loaa mai o kekahi kelekalapa me ka nuhou maikai ole, a loaa mai paha kekahi leka, ua hele a ano-e maoili ko'u noonoo.  E kii aku oe i kiahawai no'u , aia a loaa mai ka wai, alaila e waiho mai oe ia'u hookahi wale no, no kekahi manawa pokole, e hoomaalili ai i ko'a mau manao ulu-ku."

          I kela hala ana mai hoi o ka wahine lawelawe no ke kii ana i kiahawai, uhae ae la o Bela i ka wa-hi leka, me ka haalulu o kona manamanalima, a no kona piha i ke pihoihoi, ua kono okoa ie mai oia e hoomaha iki, mamua o kona nana ana iho i no manao i kakauia maloko o ka leka e paa la iloko  o kona lima.

          Iaia no ka ike, aole ona mau manao pihoihoi i koe, wehe ae la oia i ka leka, a heluhelu iho la, a o keia na manao i kakauia maloko:

          "E Miss Kalani: -- Ke hopohopo loa nei au, e hoopiolokeia aku ana paha kou noonoo ke heluhelu iho i na manao o keia leka mai ia'u aku no ka mea aie no au o Ivana Sr. Leonada ke ola nei, aole no i mamao loa mai ka hale hoolulu kaaahi mai.  Ua noonoo au no na alahele lehulehu e hiki ai ia'u ke hoike aku ia'u iho imua ou, me ka hoohikilele ole ia o kou noonoo, o ka hope loa no hoi i ka'u mau mea i noonoo ai, o ia no ka hoouna leka ana aku ia oe.

          "Eia au ke ola nei ma ke ano pee, aia au a hoea aku imua ou, a hui pu kaua, ia wa auanei au e hoike aku ai i ke kumu, o ko'u hana ana pela.  Ua nui ka iini iloko o'u, e hui pu kaua, a kukakuka pu, no na mea e pili ana i ke ano o ko kaua ola ana aku.

          "Malia paha, ua lilo keia ola hou ana mai o'u mai ka make mai, i mea e hookaumaha loa ia ai kou noonoo, no na mea au i hoolala ai no kou pono iho, aka aole no ia he mea nui, ua hiki ia kaua ke kukakuka me ka maikia, a hooholo, ma kekahi mea e lokahi like ai ko kaua mau manao.  O ka'u nonoi wale no ia oe no keia manawa, o ia no kou hunakele loa ana e pili ana no'u, a ke waiho aku nei au i na mea apau nau e kolio mai, i ko'u wahi e hele aku ai e hui pu me oe, a pela hoi ka manawa kupono au i manao ai.  Owau iho no o IVANA SR. LEONADA."

          "He mea komohewa anei keia, me ka manao hokai?" i namunamu iho ai ua o Bela me he mea la, aole he oihoihoi i koe iloko ona.  "Aole keia he mea e ae, aka o Ivana no ia , aole i make.  He keu aku ko'u piha i ka hoowahawaha no keia inoa, o ka oi loa aku, iloko o keia manawa a'u e makaukau loa nei e mare aku me ke kanaka a'u i aloha ai."

          Ke noho malie loa la ua o Bela Kalani, aia hoi kona poo, ke hoolala la i kekahi mau hana lehulehu.  e holopono loa ai ka mare i hoolalaia mawaena ona ame Hale Fanadale, a iaia no paha ka ike kana mea e hana aku ai, kiloi aku la oia i ka Ieka iloko o ke kapuahi hoopumehana, me ka nana ana aku i ka a o ke ahi, ahiki i ka lilo ana o ka leka ame ka wa-hi i lehu. 

          "E hooko aku ana au i kana noi, no ka ike ana aku iaia," i namunamu liilii iho ai o Bela.  "Ma kana leka, e hoike mai ana oia, ma ke ano pee oia e noho mai nei, malia he karaima kana i hana ai, pela oia i makemake ole ai e ike wale ia ae oia e ka lehulehu.  E makaala loa aku ana au ma na ano apau, ka ike no keia mea," me ka hoomanao ana iho o ua o Bela, e kakau i leka na Ivana, a i ka paa ana, kauoha aku la i ke kahukaa, e hana mai i kona kaa, he kaa keia nona e holo aku ai no kekahi wahi he umi mile ka mamao, a malaila e hookomo aku ai i ka leka na Ivana Leonada, i ole ai e ikeia e ka poe i kamaaina i kela inoa aole i make kela kanaka opio."

 

MOKUNA XII.

 

 

          Ma ka la ekahi o ka mahina o Iune, i pau ai na pule hoomaha o Keaka Mebure, nolaila aole ana hana e aku i koe, o ka huli hoi wale aku no imua o kona mau hakuhana.

          "He keu aku a ko'u hoihoi ole loa e hoi aku i ka hana, iloko o keia mau la maikai, no ka hoomaha ana," i kamailio mai ai ua keonimana nei ia Ivana, oiai e hoomakaukau ana, no ka hoi aku imua o kona hakuhana.

          "Pehea no la hoi au i hana ole ia mai ai, i kanaka waiwai, a keonimana, aole e hooikaika i ka hana?  I ka wa hea oe e hele aku ai a hoike ia oe iho i ke keena o ka oihana kaua?"

          "Ke manao nei au, aole e manaoio ia mai ana kau mau hoakaka, ke hoike aku oe, he eono mahina kou moe ana i ka ma'i.  Ma ka ulia pomaikai wale no, i pakele mai ai kou ola, aole ma kekahi ano e ae."

          No kekahi mau minuke, aole o Ivana i pane aku i na hoakaka a kona hoaloha, a iaia no paha ka ike i kana mea e kamailio aku ai, pane mai la:

          "Aole au e hoike aku ana ia'u iho imua o na poo o ka oihana koa, no kekahi mau la, elua a i ole ekolu paha, a oiai hoi e hele aku ana oe i ka hava, o ka'u wale no e nonoi aku nei ia oe, ina he manawa kaawale kekahi ou, e hele aku oe e hui pu me ka Loiai Nalo."

          "Ina o kou makemake ia e kuu hoaloha, aole no ia he hana paakiki, ua hiki ia'u i na manawa apau o ka la, ke haalele i ka'u hana, a hele aku no ke keena o ka Loio Malo.

          "Eia ka manao nui a'u i makemake ai ia oe e hui pu aku me ka loio, o ia no ka hoike ana aku imua ona, aole o'u makemake, e hoopilikia aku ia Miss Kalani ma kekahi ano, e laa paha ke koi koki ana aku i ko'u kuleana iloko o no waiwai apau o kuu makuakane.

          "O ka'u e makemake nei, o ia no ka hookuu loa ana mai o Miss Kalani ia'u, mai ka hoopaa mai a kuu makuakane i hana ai, no ko'u lawe mai iaia i wahine mare na'u, me kela maopopo ia'u o ka makemake maoli o kuu makuakane, he hana kupono ole na'u, ka hoonele ana aku iaia, e noho iloko o ka nele ame ka hune, aka ua makaukau au e mahele hapalua i na dala nana kekahi hapa, a na'u kekahi hapa.

          "He hana maalahi loa na'u, ka waiho koke ana aku i ka'u mau koi i keia manawa, no ka hoihoiia mai o na waiwai apau iloko o kuu mau lima, aka aole au he kanaka lokoino a ke hoole mai nei kuu lunaikehala, i ka hana ana aku i kekahi mea, e hookaumahaia aku ai o Miss Kalani."

          O kena manao ou, e hana aku no ka pono o Miss Kalani, he hana ia, i oi loa aku, mamua o ke kupono: ina owau ma kou wahi, aole loa e loaa i kela wahine opio he hookahi keneka o na kaukani dala a kou makuakane, i waiho iho ai nau.  Heaha ka'u e hoike aku ai ia Mr. Malo, e pili ana ia oe?"

          "E kamailio aku oe iaia, iloko o hookahi pule mai keia manawa aku, e hoea ai au no Ladana, a ia manawa e hoike ae ai au ia'u iho imua o ke akea, me ka hoomanawanui e ku aku imua o na kanaka kakau nupepa, no ka lakou mau mea e noke mai ai i ka niele ia'u."

          Me kela pane, i ku ino ae ai o Ivana iluna, hopu aku la i ka lima o kona hoaloha, a i aku la:

          "E hele kaua i ka holoholo maloko o ka malapua, he hora okoa i koe, alaila hiki mai i ko'u manawa e haalele iho ai'i ka hale nei, no ka hale hoolulu kaaahi," o ke ku like ae la no ia o ua mau kanaka opio nei, a hele aku la i ka holoholo.

          Ua pau ko laua paina kakahiaka, i kela manawa, aia ka makuahine ame Ela, ke holoi mai la i na pa meaai a lakou, a ke pulumi mai la no hoi i ka hale, nolaila aohe a laua nei noho ana aku, e hoouluhua i kela mau lede.

          "O ka la ekahi keia o ka mahina, i puana ae ai o Ivana, ia laua i hoea aku ai no ke kahua maienie.  "O keia ka hoomaka ana o ke kau wela, a ke ike aku nei au i ka mohala maikai mai o ka lau o na laau, a i ka popohe mai hoi o na pua, me ko lakou aala onaona.

          "He mau mahina i kaahope ae nei, he hookahi wale no mea nui iloko o kuu noonoo, o ia no ke kikoo ana mai o ka make ia'u, a hele aku ma kela ao, o ka mea wale no nae, nana i kaohi mai i ke ola iloko o'u, o ia no kela iini e hui pu me kuu makuakane, mamua o kuu make ana aku.

          "ua holo mai au maluna o ke kaaahi mai Nu Ioka mai no Kapalakiko, no ka ae ole o ka poe no lakou ka mokuahi i ka lawe ana i kekahi kanaka i aneane loa ma ka'e o ka lua kupapau.  Ua hala aku la nae na la o ke kupilikia, ua hoi hou mai ka ikaika i ko'u kino, a ke nana aku nei au imua, me na manaolana no ka hauoli, a i hoike aku no au ia oe e kuu hoaloha, aole he mea e ae nana i hoihoi hou mai i ke ola iloko o'u, o oe wale no e Keaka, a ua aie nui au, no kau mau mea apau i hana mai ai no'u."

          No ke kui'o o kela mau olelo i hoopukaia aku e Ivana, ua hiki ole ia Keaka Mebure ke hookuoo ae, aka halo'ilo'i ae la na waimaka ma kona mau lihilihi, a me ka hoomanawanui wale no, i hiki ai iaia ke hoopuka mai i keia mau olelo:

          "Ke hauoli nei au, no ka hiki ana ia'u ke hana aku i kekahi mea maikai no kou pono e Ivana."

          "Aole kau mau mea i hana mai ai no'u, he wahi mea uuku, elike me kau e kamailio mai nei, aka he mea ano nui ia, e hiki ole ai ia'u, ke uku aku me ke dala.  Ina aole au i loaa ia oe ma Nu Ioka ina aole au e hoea mai me ke kino ola no Ladana, aka ua make au ma ka moana, a ua hanaiia, i ai na na i'a o ke kai.

          "O keia ka mea oiaio loa a'u e hoike aku nei imua ou, me ka hookamani ole.  Ua maopopo no anei ia oe ka'u mea e hana aku'ai nou?  Ua hoike mua mai oe ia'u i kou iini e lilo oe i hoahui noloko o ka hui au e noho hana nei, nolaila e haawi aku ana au ia oe i ke dala, e hiki ai oe e komo iloko o ka hui, me kou noonoo ole no ka hoihoi hou mai i kela mau dala.

          "O keia kekahi o na mea a'u i makemake ai e hoike aku ia oe, ma kela koi ana aku nei e hele mai kaua i ka holoholo, a o ka lua--" alaila pii ae la ka ula ma kona mau papalina, me ka hiki ole iaia ke hoomau aku i ke kamailio ana, aka pane mai la nae o Keaka Mebure:

          "Ua maopopo ia'u kau mea e kamailio hou mai ana, a ke mihi loa nei au, no ko'u lawe ana mai ia oe me a'u no ko'u home nei.'

          Nana pono loa mai la i Ivana, me na manao kahaha, no ke ano o na olelo a kona hoaloha iaia, a o ia ka Mebure, i hoomau hou aku ai i ke kamailio ana:

          "Aole keia he mau olelo palaulelo wale no a'u, i kamailio aku nei, aka o ka mea oiaio maoli no ia.  Ua hoohauoli ioa ia mai au, no ko'u lilo ana i mea kokua aku iloko o kou manawa o'ka pilikia, e waiho ana i ka ma'i, aka o ka pono a'u e hana ai, o ia no ka haalele ana aku ia oe ma Ladana, a i ole lawe aku paha no kekahi wahi e ae, aole hoi o ka hoihoi mai no ko'u home nei.  Ke hoomaikai nui aku nei au no kou lokomaikai, o ka manao ana e kokua mai ia'u i ke dala, e lilo ai owau kekahi ona o ka hui a'u e noho hana nei, aka nae, he hana paakiki na'u ka lawe ana mai i kau mau dala e kuu haoloha."

          "Heaha ke ano o keia mau olelo palaulelo au e noke mai nei i ke kamailio?" wahi a Ivana, me ke ano huhu.  "Heaha kau mau kumu ku-e no kou lawe ana mai ia'u no kou wahi nei, e hoohala ai iloko o kaia mau pule elua?"

          "Aole no kekahi kumu e ae, aka no ke kumu wale no ua hauleia kuu kaikuahine i ke aloha ia oe."

          "Ua maopopo anei ia oe ia mea?  E hiki ana anei ia oe ke hooiaio mai imua o'u?"

          "Aole au i noho pouliuli, no na mea a kuu mau maka i ike ai, ua lawa ia no ka hooia ana aku imua ou, no ke ano o kuu kaikuahine."

          Hopu aku la o Ivana, i ka lima o kona hoaloha i aku la, "Ua haulehia au i ke aloha no Ela, a e lawe mai ana au iaia i wahine mare na'u, nolaila e ike mai oe e ka hoaloha e hoao ana au ma na ano apau, e mokumoku, i ke kaula i hauhoaia aku ai au e kuu makuakane a paa ia Miss Kalani;  e komo ole mai aia kekahi mea hokai mawaena o'u ame Ela.  Ua noonoo au i keia mea no kekahi mau po, a ua hooholo kuu manao, iloko o ka pule hookahi, e noho pee hou ai au, a  mahope aku o kela manawa, e waiho aku ai au ia'u iho, imua o ko'u mau poo ma ka oihana, no ke noi ana aku ia lakou, e hookuuloa mai ia'u, mailoko mai o ka oihana koa."

          "Ina owau ma kou wahi e Ivana, aole loa a'u noonoo no Miss Kalani, no ka mea, he kanaka kuokoa oe i keia manawa a i na manawa no apau."

          Nana pono aku la o Ivana ma na maka o kona hoaloha, alaila hoomau hou mai la i kana kamailio ana:

          "Ua hoike aku au ia oe, ma kekahi manawa i hala ae nei, ua make kuu makuakane iloko o ka ilihune, o kela iho la ke kumu o ka hemahema o ko makou noho ana.  O keia ka mea oiaio loa a'u e kamailio aku nei, a o ke kumu no hoi ia i konoia mai ai au e hooikaika i ka hana, i pono ai ko makou noho ana.  Ua haalele iho ioa ia Enelani nei, a holo aku no na aina mamao, he elua makahiki ae nei i hala, mahope o kona hoakaka ana mai ia'u, i na mea apau ana i hana ai, o ia kona apuka ana i na dala a kekahi poe lehulehu, ana e malama ana.  O ia mau olelo  apau, aole he pololei.  O ka mea pololei o ia no keia:

          "Ua haalele iho oia ia Enelani nei he elua makahiki i hala ae nei, mamuli o kona ike, he paahao oia iloko o ka imo ana a ka imo ana a ka maka, no ke karaima ko'iko'i ana i hana aku ai, o ia no ke apuka ana i na dala, a ka poe ilihune, i hoahu ai, iloko o kekahi oihana kalepa hoopukapuka waiwai.  He nui no ka poe i komo pu me ia iloko o kela hana kolohe aka nae oia ke poo o ka hui, he hora he la a he mahina paha, e moku ai ke kaula nana e paa ana i ko lakou mau inoa maikai, a hua'i ae ke ano o ka lakou mea i hana ai i ke akea, e hoopihaia ai ke ao holookoa, me na ea maea hauna o ka lakou mau hana karaima.

          "O ka mea wale no nana e hoohamau nei i kela puulu, ame ka lakou hana, mamuli no ia o ka hooikaika ana o ka pohai o ka poe hanohano a kiekie, e hoihoi liilii i na dala i apukaia e lakou, no ka hopohopo o kau mai auanei ka hoohilahilaia ame ka poino maluna o lakou ame ko lakou mau ohana.

          "Eia lakou ke uku nei i kela ame keia manawa, i na dala a kuu makuakane i aihue ai, o ka lanakila o ka lakou mau hooikaika ana ame ka ole, na keia mua ia e hoike mai;  he wahi maawe kaula liilii wale no ka mea nana e paa nei i ke karaima ko'iko'i a kuu makuakane i hana ai, ke moku no kela maawe kaula, o ka piha no ia o ke ao holookoa i ka ike, o ka inoa o Keoni Pilipo Mebure, he inoe ino loa ia, i like aku me kekahi inika eleele, a e hoounaia aku auanei na ilio hanu meheu o ke aupuni ma kona mau kapuai wawae.

          "No keia manawa a kaua e kamailio nei, aia oia ma kekahi o na repubalika o Amerika Hema kahi i noho ai, a ua manoio kuu makuahine me Ela, he hana ano nui kana e lawelawe mai nei, e loaa nui mai ai iaia ke dala, no ka hoihoi ana aku i na dala a ka poe ana i kolohe ai.

          "O keia kekahi o na kumu ko'iko'i loa, o ko'u mihi ana, no ka lawe ana mai ia oe no ko'u home nei.  Ua nui no na haawina hoehaeha a kuu kaikuahine i auamo ai, a ina no ke pa-hu ae, o ke karaima i hanaia e kuu makuakane, e papalua iho ana ke kaumaha e kau aku maluna ona.  Aole i maopopo ia'u, ko olua haulehia like ana i ke aloha kekahi no kekahi;  nolaila e ike mai oe, he hana paakiki loa, ka hiki ana e hookoia kela aloha o olua."

          Ke hoolohe malia aku la o Ivana, i na olelo apau a kona hoaloha, e kamailio mai la iaia, a i ke kuu ana iho o ka leo o Mebure, hopu aku la o Ivana, i kona lima me ka pane ana aku:

          "Ho mai ko lima, e kuu hoaloha, ina e ae mai ana oe, e komo pu aku au iloko o kou mau manao kaumaha apau."

          "Ae, malalo wale no nae o keia kumu, e ae mai oe, e haalele iho i kuu home nei, a e hoi like kaua no Ladana, mamua o ka hooi loa ia aku o ka paakiki, e hiki ole ai ia oe ke alo ae."

          "Ua lohi loa kena mau olelo au, no ka mea ua haulehia au i ke aloha no kou kaikuahine, a e lawe mai ana au iaia i wahine mare na'u, ke paa kona aloha no'u.  No na hana a kou makuakane i lawelawe ai, he mea liilii loa ia i ko'u noonoo;  aka e hoao kaua ma na ano apau e nonoi i ka lokomaikai o na lani, e lilo ole ka hewa i hanaia e kou makuakane, i mea na ko ke ao nei e ike ae ai.

          "Ina nae, no ka haule mai o ka hamare, maluna o ka inoa o kou makuakane, alaila, ma kahi o kou ku hookahi ana, e kokua aku i kou makuahine ame Ela, o kaua pu mahope o laua, no ke ku ana aku a paio imua o na olelo kipehi, e hailukuia mai ana e na kanaka amluna o kou ohana."

          Ma kela wahi o na kamailio mawaena o na hoaloha elua, noho okoa iho la o Mebure ilalo, maluna o kekahi noho laau loihi, maloko o ka malapua, me ka palulu ana ae i kona mau lima, ma na maka, a i ke aea hou ana ae o kona poo iluna, pane mai la:

          "Ua hooko au i ka'u hana e Ivana, a o ke Akua wale no ka Mea i ike, aole ia he hana uuku a'u i auamo ai.  Ua ola au malalo o ke aka o keia karaima a kuu makua i hana ai, eia ka na'u ame kona ohana e auamo ina ehaeha o keia hana, me ko'u ike maoli ana iho no i kekahi manawa, ua aneane e kailiia ae ke ola mailoko ae o'u."

          "He oiaio paha i na wa ae nei i hala, ua auamo hookahi oe i keia haawina kaumaha a ko'iko'i, aka ke komo pu aku nei au me oe, a o kaua like ke auamo i ka haawina.  Ke noi aku nei au ia oe, e ae mai i ka'u mau kokua ana aku i wahi e komo aku ai oe a lilo i hoa-hui no ka hui au e noho hana nei.  E ae mai ana anei oe e Mebure?"

          "Na ke Akua e hoomaikai mai ia oe e kuu hoaloha, a ke lawe mai nei au i kau mau kokua, aka i hoololi hou oe i kou manao, mamua o ke kamailio ana aku ia Ela, aole a'u mau hoahewa ana aku maluna ou, aole loa.  E noonoo mai oe no ko makou ano, a e noonoo pu hoi no kou inoa maikai; aole o'u makemake e huki mai ia oe mai kou kulana kiekie a hanohano, a i ke kulana e loaa aku ana ia makou; e noonoo me ke akahele loa, a mai pupuahulu, mamuli paha o kou manao aloha."

          "E kamailio aku ana au imua o Ela, no keia mau mea a kaua e kamailio nei, iloko o na la elua, a akolu paha mai keia manawa aku, o ka'u kauoha wale no ia oe e ka hoaloha, e hoao kaua e hoopoina i na mea o ka wa i hala, aka ina e lilo ia i hana paakiki ma kou aoao, alaila e'hoolana i ka manao, mamuli o kou ike ana iho, owau pu kekahi me oe iloko o ia mau haawe kaumaha.

          "Aia oe a hala aku, a iloko paha o na la elua, e kakau aku no au i leka nau, a maloko o kela leka, e hoakaka aku ai au, ina paha ua hookoia ka iini a kuu puuwai, aole paha.  aole nae o'u wahi kanalua iki, no ka hookoia o ia iini.  E hoea kino aku ana au no Ladana ma kekahi manawa o keia pule ae, a ilaila e hooponopono ai au i kekahi mau hana ano nui loa i pili ia'u.

          "Aole o'u hopohopo iki, no ka hoike ana aku imua o ke keena kaua, aka hookahi wale no a'u mea hoihoi ole, o ko'u hoopuniia e na kanaka nupepa, no ke ake ana mai e hoike aku ia lakou i ko'u moolelo.  E hoea pu mai ana kekahi poe kakau moolelo, me ka haawi mai i kekahi huina dala mahuahua, i wahi no'u e kakau ai i buke moolelo, o ke kumu wale no e pakele ai au, mai na hana hoouluhua mai a kela poe, o ia no ka pee ana ma kekahi wahi.

          "Mai hele aku oe e ike i ka Loio Malo, na'u ponoi no e hoouna aku i kekahi leka iaia, a i ko'u wa auanei e hoea kina aku ai no Ladana, e lawe pu aku ana au me kekahi nuhou hookahaha nau."

          Aole o Ivana i hoike aku i kona hoaloha, no kona makemake e aie aku i ka Loio Malo i kekahi mau kaukani paona, i wahi e komo aku ai o Mebure i hoahui, no kona hui e noho hana ana:  ua maopopo loaiaia, ua ake nui o Mebure i hoahui no kona hui e noho hana ana;  e lilo oia kekahi haku o ka hui aka ua uumi malie no o Ivana, i manao ahiki i kona hoea kino ana aku e hui pu me ka loio kahiko o kona makuakane.

          Ma kela auwina la, ua holo pu aku o Ivana me kona hoaloha no ka hale hoolulu kaaahi a i ka haawi ana ae o ke aloha hope mawaena o na hoaloha, pohina ae la na maka o Mebure i na waimaka, a i mai la ia Ivana:

          "Ke haalele nei au ia oe me kuu makuahine ame Ela, o ka'u pule, e hoohanini mai na lani i na haawina pomaikai apau maluna ou, no ka mea mailoko mai o na miliona kanaka ma ka honua nei, o oe hookahi wale no ka mea i piha me ka maemae ame ka oiaio."

          Na ke kani koke ana mai o ke oeoe hoailona, no ka hoomakaukau ana o ke kaaahi e haalele i kela wahi, i mawaehe koke ae i ka pili ana o na hoaloha, o ke kau aku la no ia o Mebure iluna o ke kaaahi a huli hoi mai la no hoi o Kapena Ivana no ka home o kona hoaloha.

MOKUNA XIII.

          Ma kela hoea ana aku o Ivana no ka hale, e waiho mai ana kekahi leka nana, a ma ke kakaulima mawaho o ka wahi i ike koke iho ai oia, o Miss Kalani ka mea nana kela leka.

          "Ke ole au e kuhihewa mai ia Miss Kalani mai nei keia leka, pehea la ka manao o kela kaikamahine, no ka'u leka i kakau aku nei iaia.  Hookahi mea nana i hoomama mai i kuu noonoo, o ia no ka hoea mai i ka manawa e kaawale loa aku ai oia mai ia'u aku."

          Me kona wehe ole ae e nana i kela leka, hookomo iho la oia iloko o ka pakeke o kona kuka, o kona komo aku la no ia no ke keena hooluana, aia o Ela ame kona makuahine ma kela rumi kahi i humuhumu ai

(Aole i pau)