Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 9, 3 March 1922 — OWAI KA KAKOU MOHO ELELE LAHUI? [ARTICLE]

OWAI KA KAKOU MOHO ELELE LAHUI?

O ka ninau maluna ae, he ninau ia na kela anie keia mana koho e pane apjmi keia Teritore, ma ka la 25 o e hoea ; mai ana. Xo ke kokua ana aku nae i na mana koho, ma | ka pane anā i ka nihau me ka pololei, maluna o na kumu kupono ame nā. mea oiaio', i pili aku i«na moho elele lahui e hok) riei, ua koiwia thai makou e hoomaikeike aku i keii-hlēa' niāho]>e ae iiei. v „. . V ! Hc eha niau moho e alualu lnei i -ke kulana elele lahui mai Hawaii aku llatry;:A. ;Baldwin, ka na Reput>alik'a i 3iic' Candless ka na. Deniokarata : 1 wāe āe ai; a ke holo kuokoa nei hoi ō J. Kunialae ame .Mrs. Mary H. Atcherley, mai ka aoao Pemokaratā ae/ Ua hookahua leeia mau mojho.-.a|>au/. lakou iho malunā ō ko lakou niād'lcātiuaiiaiia kalaiaina, : o keia kekahi maū mea-a-«a kbhcv e nana mai ai, a-hooholo me ka noeau, .na ka oiaip o.na mea maloko o ia mau kahuahana ame ka ble. Ke ku nei o L. E. malima o ke kahuahana, e haawi ana i na māhalo kiekie ana, no na hana a ke Keikiaiii Kaiaiilāiiaole i īiana ai ma W'akinekonā; 'me' ke ; kormāi/ oia-ka mta ku j pono nana e hoopaa \'lte koenā akana mau haua ma Wakinekona, o ki o{ k>a aku, Ina na mea v pi'i ana i ke kahawai hoohūlapula lalni. i. !iOf.#>aika a-.u ana oia>i wahi-«? !oav. mai ui lie haaWlna hoomau 110 ka» wahine kane-inake, ke Kamaliiwahine Kalanianiolē ; pelā me kekahi haawina no na alanui, 110 ka oihana hoonaauao, a pela wale aku. ' 1 E hiki ana nei ia kakou ke manaoio aku i kekalii kanaka, i ku mau aku imua o oukou e na mana koho haloka, a hoike aku i kona ku-e me ,ka ikaika i ka ke Keikialii: mau hana nia Wakinekona, e hoinoino: ana iaia iha na ano apau, e hooko ana oia i na olelo o keia kahuahana hou ; uar Aole loa! Ma ka manawa a ke Keikialii Kalanianaole e hooikāika ana. no kona kau hōpe lpa r i k;», aliaolelo lahui, o ka bila h'oopulāpulā- lāhui, kekahi .0 kana kahuahana i hele akuaiimuā o na mana koho baloka; ua apono aku ka lahui ia hooikāika ona, mamuli o ke koho ,āna.ia&.a. £uka i elele mai Hawaii aku nei. O iffeCand4ess i'io Ioa; o ka poe i ku pu me iā maluna 0 na kāhua haiolelo ia kau koho hāloka, ke o rtlā-u nei ka lakou mau olēlō rfo" Keikiaili, a no ka bila hoopulāpulā ahikhnō i .kēia lā.. Kiipanaha kā loli hiki\va\i*e anā ae o keia ame kela hoinoinoi ā i kā o keiaf mAu la, malia £aKa nō ka māk& āliā ke Kfikialii Kalani'ahaolē, e ike ole mai āi ī kē .ano o l«ia ir.au hana I»ootViaewa, pela lio hlā keleahi atio ke nana aku; āka iīāe o kā mea oiaio, rio ke pahele ana aku* no iā i ko oti&ryi noohoo e ria maha koho, 1 wahi e .puniHei inai āi i hlāikāi o ke kahuahana, a kbbo ii. L. L. Candless, oiai nāe," o kā ;'s£& ōiāib, lie ilihliāe nialhko, a he hulu hipā mā\fcaivo. Ke holo nei o J. Kumālae vAā ke aiio l>e moho kuokoa mā ka aoao Demokārātā, maluna no o kona - kahuahana; ilōko o kana ua kukulu mai oia i ka ninau hOopae Hmahana, ma ke ano, o kekahi ia o nā mea loip6ffo ole, a he -,'ono e ku-eia aku me Uā evnā mana koho 0 keia Teritore. Mahope iho o ka wae anft at o ke komite kuwaeiMp|(|ritpfe,"o ka aoao Dehiokāfāta less elele lahui, riāf kelā apao UaUiahiā, uu loh'eia ko Mr. mānāō eii'ōio māi.āAa c'v\. he i-ioho elele. me ke kakali nae o ki Kooiaio loa ana, ahiki i, k-=? Vy*ae ānā āe o nāllepuhahka 1 ka lakou mohp elele. Ua maopope loa, māmuli o, kelā kauki'' an.: n-ai i -k? hoperta o ka:.āhafcld?e ftfc£ubalikā; e kauka'i uni ana o Kumalae i kona liolo moho kuokoa ina.auk e wae ae aria- na Reput>alikai ke.kihi Hawnii i molio na lakpu, aka ina he Kawaii ke wa< ia ae a»A, o kona hbopāix no ia f -i ka ni:ui\o e hoK") moho kuokoa. O na kanaka 0 keia >yale no i koi.a hanohano, me ka nana ole ae" i kōua aoao kalaiyina, a o kona kauka'i ana mai nō ke koho aku o na Hawaii apau iaiā, ua. hookahuaiā malunā o kela manao hookahi 110, e loaā iāia ka hanohāno, 0 ka lilo ana i moho elele ihāi Hawāii akii nei no Wakinekona. - K hiki anei ia kakou ke haaw;i. aku« 1 iia baloka 1 ka mea e ku-e. ana, i ka- hoopakele. ana ae i »naoihana ōiiikiala iloko nei o kāa&ā, ma ke ana āku 1 ka liooīehhio aiiā'inal 1 na 'Hniahanā na mahik'o? Aolē lbal! . ' • Eia hōi o Mary l'lā.iheo At(shefle}», ke hblo nn> ho kuokoa nei no; ihā ka-āoip maiuna no ke kahuahāna hookahi, i like aku nie ka Kumalae ame ka MsCandless. Ke ku. nei ka ninau, kuleāina o nā wahine e paa ina oihana aūpuni, me pohihihi, he pōhihihi a ke kahuahaha Demōkāfāta, āme nā olelo hooholo i aponoia ae e ka ahaelele Repubalika. e koi- ana i ka- ahāolelo lahui, e hbololjc i > kf>, kiiiaiu kanaWai kumu, i khleana ai i na Wahine ke paa : na oihana aupuni; nōlaila ua lōkahi ko kakon nau aoao kalaiaina kuloka; ame na alaleai kālaiaina, aole e hiki i na wahine ke paā i na oihana i f keia wa, nolaila o o na baloka, haāwiia-ana 1 keiā mohō kuokoa, jie niau kiola ni> ia. . , .■■.■■''•!■■' " Ua wae ae rta Repubalika ia H. A. Baldwin i moho na ia niālpiia, kaHuihaoa ā*\ Kālaniāi'iāoiē i kv M, iiōko o kā I§2o, m.imuli o ko lakou maiiaoio. ana, iloko o keia ola- rfo"'W o ke ikau i pau ole o ke Keikialii.

!-fe kanaka o 11. A. Bald\vin; i ake ole niai no| lu:ia kulana; ua nui kana mau hana ma Ha\v;»ji: ik-I, i makemake nui ia ai kona noho ana maanii.. āka nae. me kona nana ole ae i īeana mau hania ponoi, ua ku mai oia, a hooiaio mai, 110 Wona makaukau e hooko aku i na mea apau ke hana a h lehulehu e hooleau aku ai maluna ona; a mi kokaiii ano k'e olelō ae f uia'oi akii kona makee <jTio6kb i ka'hhna no ka pono o ka lehulehu,, mamīia o kona noonoo no mau hana ponoi. O ke kanaka elike me ko. Baldwin ano, he ka-. naka ia, e liiki ole ai ke hoohe\vahfcwaia aku ke •anu'.o kāna mau hana, ina' nei no kona lflo i eleie lahui 'inai Hawaii aku nei, elike nie na moho p ue, m ku mai nei me ko lakou mau kahuahana pahele haloka; aka "he kanaka oia, e hooko. ana, ellke ine ia.i makemakeia aku ai, e na makaainana o īeeia Teritore. He kanaka o Mr. Baldwin i piha me ka oluolu, ke ak.ihai ame ka waipahe, na ia inau ano ona, i., h6okaulana ae iaia apuni o Hawaii nei; no ka mea ua hooko aku oia i kona mau ano oiaio apau, ma kaha mau liana, ke ku mai nei'ia mau hana, a kuhikuhi mai, aole he hoaloha oiaio e ae no na Ilawaii ame llawaii, aka o Baldwin wale no. He akahele oia ma ke kamialio ana, aole nae o ka nui o ke kualehelehe ka mea e loaa mai.ai kekahi nrea i makemakeia, aka-ma ka hana; a ke manaoio nei keia pepa, ma o H. A. Baldwin la, e oilimai ai kekahi mau hooponopono ahaolelo. ana, e hoohauoliia ai o Ilawaii nei. • Hc hooponopono aiipuni Repubalika ko Amerika\\ keia la, nolaila he hana naauao loa na na inana koho haloka, o keia teritore, ka hoouna ana aku i Rcpubalika i ka ahaolelo lahiii, o ua Repubalika la, oia no o 11. A. Baldwin.