Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 10, 10 March 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

"L'a lohi loa aku nei au, no ke kakali ahiki i ka holo ana o ke kaaahi, aole no Keaka ua hala aku la oia, a owau aku koe, e hoomakaukau aku ana au i ko'u mau ukana, no ka, ukali aku mahope ona, no Ladatia. "Mai hoopoina oe e Ela» no kela hele holoholo 9 kaua, e makaukau ana au mahope o ko kakou inu ti ana. Malia' paha o kela ko kaua hele holoholo pu ana, no ka mea eia he leka iloko o ka pakeke o kuu kuka o ka loaa ana mai nei, malia he leka pili oihana paha kela, e kono koke ia mai ai au, e haalele iho i ka noho ana maanei noi." Alawa ae la ka Ela nana ana ia Ivana, alaila kulou hou Jjo la ke poo ilalo, me he mea la, ua olu aku la kona maa&n, no ko laua hele i ka holoholo, o ka liuli mai la no ia 0 lvana hele 110 ka hoi ana aku noloko o kona rumi. Ua hele ka helehelena o ua kapena opio nei a lamalama e ole hoi ka lamalama, ua loaa ka mea nana e haPai mau mai i ka li'a ame ka iini a ka puuwai, a iaia i hoea akii ai ma ka puka o kona nnni.'puana ae la oia i kela mau olelo: "L'a maopopo loa ia'u, ua aloha o Ela ia'u, ua hiki loa ia'u ke ike aku ma kona helehelena, i ka hele a pii ka ula, a ina aole kona makuahine me ia, ina ua loihi ko'u ku ana aku nei e kamailio pu ai me ia." laia i komo aku ai maloko o kona rumi, pani mai la oia 1 ka puka a paa, me ke ki ana mai maloko, he liookahi paha kumu nui o kona ki ana mai i ka puka, nō kona makemake ole ē : l«3mo mai kekahi mea, a i ole, no kona makemake oia wale no ke noho me ka hokai ole ia aku e kekahi mea. Aole ona kanalua iki, o Miss Kalani maoli no ka mea i nana kela leka, oiai oia wale no kana mea i kakau aku ai, a I 0 kekahi no hoi, he limakakau no ka wahine, ka mea nana I 1 kakau i ka inoa mawaho o ka wa-hi, a ina aole na Miss | Kalani.mai kela leka, alaila mai ka Loio Malo mai. # L Mahope nae o ka nana ana iho i na mea i kakauia ma- | waho o ka wa-hi, uhae ae la oia i kekahi kihi, a heluhelu'iho j la i na manao o ka leka i kakauia, a o keia malalo iho nei ; ka manao o kela leka: ! "E kuu Ivana aloha: —L T a hoohikilele loa ia inai au i ka wa i heluhelu iho ai i kau leka. I kinohi, o ka manao iloko o'u, na kekahi u'a komohewa, i kakau niai i kela leka, aka ma ka hoohalikelike ana nae i ka limakakau maloko o keia j leka, me na leka e ae, a kou mau lima ponoi i kakau ai, ua j hoopau loa ia ae la ko'u pohihihi, o ia hoi, aole na kekahi j kino wailua i kakau mai ia'u, aka na ka mea no a'u i ka- J inaaina ai, he i'o a he koko iloko ona. I "lleaha ke kumu nui o keia huna ana ou i kou inoa, me ka : makemake ole e ikeia ae e ka Poe i kamaaina mua ia oe? Heaha keia karaima ko'iko'i au i hana ai? No ko'u hoPo-i hopo, malia paha aia i'o kekahi meahuna i pili loa aku ia j o.e nolaila ua lawe loa au a kahi kaawale, hoo"komo i keia , lel^a; a no ka hoike ana aku i ka mfca oiaio loa, he keu aku j a ko'u piha i ka hauoli, e apo aku ia oe 1110 na manao nloha | nou, a hookipa mai maloko o kou home ponoi.

"Aohe au inea e hopohopo ai no'u», aole loa he hookahi huaolelo e puka mailoko aku o kuu waha, e kumakaia ana ia oe, a ina no e konoia mai ana au, e «nauna aku i ko'u ola, no ka hoopakele ana ae ia oe. ua fnakaukau loa au i na manawa apau. "Ua kainaaina no oe i na wahi'apau o kou home; a ina no kotr manao e hoea mai ma ka po o ka Poalia ae nei, alaila e. hele aku 110 au e luii pu me*oe, ma ka liora umi o kela po. ma ka'iiale Kahiko. O kela \va!f no kahi kupono loa a'u i ' ilianao ai. aole he poo e ike mai ia oe, oiai ua waiho wa)e kela hale me ke kanaka ole, no kekahi mau makahiki lehulehu. E pane mai oe ia'u me ka maopopo loa, ina e hoea i'o mai ana oe, a e hoike pu mai no hoi, ina paha aia oe iloko o kekahi pilikia au i hopohopo loa ai!" I ka pau ana o ka leka i ka helulielu, akaaka ilio la o fvana. a i ae la iaia wale iho no: "Aole au. i manao. e lilo ana ka'u mau mea i kakau aku nei„i kumu e komo ai ka hopohopo iloko o Bela, aka e hoopau, aku ana au i kona mau manao hopohopo," alaila noho iho la oia kakau i ka pane no kela leka, a o keia i'no na manao ana o ke kakau ana: "Aohe a'u mea i hana ai a'.u e hilahila ai, a e maka'u ai paha no kekahi poino v koe wale no keia, o ia ko'u hoike oie ana ia'u iho imua o ke keena o ka oihana kaua. L'a hooliolo au i ko'u nianao, aia a mahope aku o keia hui ana o kaua. alaila hoike aku au ia'u iho i ko'u mau poo ma ka oihana. O oe wale no ka'u i hoike aku ai, no ko'u makeinake e hele aku e ike i kuu home kahiko, aole he mea e ae mawaho ou, nolaila ke apono aku nei au, i kau mau hoakaka, no ko'u hoea aku i ka manawa, ame kahi au i hoike mai nei ia'u, ma kau leka." O ka Poalua keia la, a Ivana o ke kakau ana i leka pane ia Rcla„ a ke nalu wale la 110 oia, i kana hana iloko o kekahi mau la mai, ahiki i ka Poaha. Mahope iho nae o kona noonoo ana akahele, kakau iho la oia he leka na ka Loio Malo, e hoike aku ana, no kona hoea aku imua ona, ma kekahi la mai, me ka hoakaka pu ana aku hoi, nt' kona makemake e aie aku i ka luiina o elua kaukani paona. Oiai ke kokoke ae la i ka manawa no ka inu ti, ku ae la o Ivana iluna, a iho mai la no ka hale malalo, a iaia i ku aku ai ma ka puka mamua, e nana aku ai iwaho o ke kahua manienie, ike aku la oia ia Kla e hoomakaukau ana i na lako inu ti. nialalo o kekahi kumulaau oka. me he mea la. iloko o ua o Iwana, o kela kekahi o na hiona, i hooi loa ia ae ai kona hoohihi no FJa, he hiona hoi, e hiki ole ai iaia ke hoopoina. Hele pololei aku la ua o lvana. a ku ana ma ka aoao 0 Kla, alaila pane aku la: "E hoomanao oe e Kla, no kola hele holoholo o kaua i ka halepule, he nui ana anei kau mau hana o keia au-wi.na 1a? E holo ana au no Laaana ma ka la apopo, aote he mea nana e hoololi ae i kela huakai a'u." A lawa ino mai la ka F.la nana ana ia Ivana, me he mea la ua hikilele loa aku la oia, i ka lohe ana. e holo koke ana o īvana no Ladana. a o ia kana o ka pane ana mai: •'l.'a pilia maoli au me ka hauoli, ma keia hoi ana mai nei o Keaka!" Mamua o ka hiki ana ia Ivana ke kamailio mai, hoea e mai la o Mrs. Mebure, a kaa e aku la ke kamailio ana mai ma kona aoao: "lle keu aku ka hoi ko'u hooiVianao no Keaka. Aole anei oe i ike aku e Kapena Leonada, i ka loli loa o koa helehelena, iaia i haalele mai ai ia kakou 1 keia auwina la?" "Ae, ua hoomaopopo aku au i kekahi hoailona, no i kona kaumalia : aka auhea nao oe e Mrs. Meburc, o koig. ko u ahiahi "liope loa me olua, a ma ka la apopo e huli hoi aku ai au no l.a<Jana. Xo na pule elua a'u i hoohala ai wa-ko

oukou wahi nei, aole loa e hiki ia'u ke hoopoina. No ka manawa hope loa, e hele pu aku ana maua o Ela i ka holoholo, aole kakou i maopopo, i ha ulia o ko kakou ola ana ak.u, malia paha, aole he mana-wa hoū aku a maua hoU> holo like ai." "ile mea kaumaha maoli ka hoi keia. o kou haalele koke I mai, aka nae ina e hoea ana oe no Ladana, alaila inai hoo- , liala hoi, i ka hele ana aku e hui me kuu keiki." ()iai ua makaukau ke ti, o ko lakou noho iho la no ia inu I ti, a i ka pau ana ku ae la o Kla, a hoi aku la no ke komo ! ana mai i kekahi lole, i kupono no ka hōlōholo, pela no hoi o lvana, i hoi aku ai noloko o kona ruri\i, no ka hooinakaukau ana iaia iho, me he mea la iloko o kona noonoo, o kela kekahi o na manawa ano nui loa o kona ola ana. Hele like aku la laua a hoea i ka puka-ka, alaila heinoaku. !a <waho. me ke kamailio ole ia o kekahi mau olelo mawaena o laua, aka nae ua kaa ma ka aoao o Kapena lvana, J:e kamailio mua ana aku: "E holo i'o aku ana au no Ladana i ka la apopo, a mailaila ae 110 Kanale Male, no ka hooponopono ana i kekahi .mau ma e pili ana ia Miss Kalani. O ka leka i loaa mai nei i keia la. he leka ia mai kela wahine opio «mai, a ua hiki ole ia'u ke alo ae, mai ka hana ana aku i kekahi mea e pono ai oia." Aolie pane mai o I*.!a no kela mau olelo, a o ia ka Ivana, o ka pane hou ana aku: "l a makemake anei oe e ike i kana Jeka oka hoouna ana mai nei ia uMe he hea la, he leka kela i kakauia e kekahi mea me ka puuwai maemae." "O, aole o'u kuleana e nana ai i kena leka, i kuleana wale 110 na kou mau maka e heluhelu!" ".\ou ponoi no keia makeinake e heluhelu pu oe, no ka mea ke makemake nei au o oe pu kekahi iloko o na mea npau i kuleai.ia ai au, oiai ua aloha au ia oe. Elike me n.a kukuna wela o ka la, e hoolele ana i ke kau, pela iho la ke ano o ke ola i loaa ia'u i keia manawa, mai kela wa mai a'u i ike ai ia oe, a o keia iho la ke kuniu nui o ko'u koi okoa ana aku la ia oe e hele mai kaua 1 ka holoholo, i hoike aku ai au i ka meahuna iloko o kuu puuwai." Ke ku malie la o Ela ine ka pihoihoi ole, me he mea la. uaolu aku la oia i ak lohe ana ke kulike o ka pana ana a kona puuwai me ko Ivana, alaila leha mai la kana nana ana maluna o na maka o ke kapena opio, a pane mai la: ".\ujiea oe e lvana," wahi ana me na lehelehe haalulu, "ua aloha aku au ia oe a oi aku mamua o ka tmea hiki ia'u ke hoakaka ae ma na huaolelo. O oe e Ivana ka'u aloha jnua Ina. a o oe no hoi ke aloha hope loa!" f k^gM k lianaua ana *P° e a > ao^c 0 ana noonoo ae i okoa, o ko laua aloha wale 110, nolaila aole laua h*rßSfiku i kekahi elemakule, e h'ele ae ana ma kekahi wahi alHmii ololi. 1 kela lohe pono ana no o Ivana i na olelo maopopo loa mai ia F.la mai no ka nui o kona aloha iaia nei, ia wa oia i hopu mai ai ia Fla a hoopili aku Ia 'ma kona umauma, m<e ka honi ana iho iaia me ka hoomaumau ana no kekahi mau sekona, a iaia i aea ae ai iluna, pane aku la: "E haalele iho ana au ma ka la apopo no Ladana, aka e huli hoi koke īnai ana no au. Auhea oe e K!a, kuu ipo nohea, e lilo ana anei ka hauoli i loaa ia kaua i keia la, i mea mau loa?" "Aole he mea nana e hokai ae i ko kaua hauoli!" i pane ae ai o Ela me na hoailona o ke aloha oiaio ma kona mau maka. Lalau aku la o Ivana i ka lima o kana a alakai aku la no kahi o ke alanui akea,. o ko laua hele aku la no ia. no kahi i kauia ai o ka pahu leka ma ke kihi o ke alanui, n hookomo aku la i kana leka i kakau ai na Miss Kalani, me ko laua hele ana aku ma ke alanui e moe pololei ana no ka halepule, mawaena o kekahi mau puu elua.

"Malia paha e ae inai ana oe e heluhelu i ka leka a Miss Kalahi, no ka mea aia iloko o kela leka, kekahi inea i pili aku ia oeV wahi a Ivana, ma ke ano hookolohe 1 kana aloha. 4, E piha ana ia kaua ka hora hookahi e hele ai rna kewalanui, alaila hoea aku kaua nb ka hale, nolaila ua nui k.> kaua manawa e kainailio ai no kaua iho, iloko o kela hora hookahi. lle hookahi nae a'u ninau aku nei ia op. he lili no anei kou ia Miss Kalani?" Ua hoopuiwa loa ia ko Ela manao, no kela nin?iii a kana aloha, a o ia kana o ka pane ana mai: "Heaha auanei ke kumu e lili aku ai au t Aole 1«»:i he >vahi manao lili iki iloko o'u nona, aole loa! paha no kou maopopo ole ike kumu v i ala mai :ii o ka'u ninau, pela i komo ole ai ka manao lili iloko ou, n-. kela wahine opio. Ua maopopo no anei ia oe e Ela L m Miss Kalani ka wahine i manaoia ai, e inare ma» me a u." "Aohe ana koi ana mai ia oe e kuu alohal E manao ana ka hoi au, ua hoike aku la o Keaka ia oe. i na mpa c pili ana ia Miss Kalani, no kona hoopalauia ana me ka Haku Fanadale 1" .... "Akahi no a olokaa ia ae kekahi pohaku nui. mai ko u alahele ae, no keia ka mua loa o ko'u lohe ana i kena nua ano nui mai ia oe mai. Pehea la i hoike ole īa mai ai km mea ia'u maniua?" . . Haawi mai la ua o lvana i ka leka a Miss Kalan» o ko kakau ana mai iaia no ka heluhelu ana iho o Ela, a i k.i maopopo ana no hoi na manao oloko o kela leka, la w.i i nee ae ai o Ela i ka akaaka, me ke ka-ua ana aku i kana ifio aloha, aole e hoo||o i na mea i makemakeia aku ai o,a e hana ma kona aoao. . M lna hoi paha eae mua ia mai nei eoe e heluhelu ī kna leka, ina aole au e hookomo aku nei i ka'u leka pane nn ko'u hoea aku ma kela hale kahiko, i ka manawa ana i kauoha mai nei. Ua lohi loa keia no ko u lioololi ana i k»i w manao. Ileaha ka pilikia au e hnpohopo nei e loaa nuii ana ia'u ? " "Ua nianao hopohoo wale no ko u nou, no ka mea aoio 0 Miss Kalani he wahine maikai, aka oia kekahi o na wahine ino loa, eia nae aole e hiki ia'u ke hoike aku i na kumu. He maikai na manao o keia leka ke nana iho, ak.i nae, aole kaua i ike aku i ka hana a kela wahine i hoolal.i ai, malia he pahele keia nou e punihei aku ui iaia, o kou poino no ia. . "Ua hele au a piha me na manao hopohopo loa nou e U'ana'aole nae he maopopo iki o ke hopohopo; aka e hoohiki mai nae oe imua o'u. rf' kou hooko ana aku elike me ka manao o keia leka, e waiho mua aku oe i na mea apau imua o Keaka, a e hooko aku elike me kana i manao ai he pono." 'ina o kou makemake ia e kiui aloha, alaila e nana no au ina mea apau e loaa ai ia oe ka hauoli oiaio. Aia kaua a hoea aku no ka hale. owau ponoi no ka mea nana e hoike aku ana iniua o Mrs. Mehure, kou makuahine, ua hoopalauia kaua, a ke makemake nei no hoi au e lohe oe i ko u manao, aole he hana hoihoi na'u, ka hoopalau ana no kekahi manawa pokole kupono e hooholo like īa anae kaua. "tla maopopo no ia oe e lvana, he kaikamahine nele a ilihune au; aohe a'u mea e haawi aku ai ia oe, o kuu aloha wale no, a ke kau mau aku nei ko'u manaolana, malia paha 1 kekahi la e hoea mai ana, e holopono ana na lua £ula a kuu makuakane e hooikaika mai nei ma na aina mamao, o ka loaa'no ia o ka waiwai i ko'u ohana a loaa no hoi he mea ma ko'u aoao, e haawi aku ai ia oe. "Aohe a kaua noonoo ana i keia manawa, no ka waiwai o kou makuakane, ua hiki loa ia'u ke hookaawale i kekahi haawina dala kaokoa nou, a maluna iho. o u ke koiko i o ka hana ana aku i na mea apau e loaa i'o ai ia oe sa hauoli, wahi a Tvana. me ka honi ana mai ia Ela. (Aole i pau.)