Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 10, 10 March 1922 — HE MOOLELO WALOHIA Ko Vekinia Waiwai Hooilina HOOPUHILIIA NA HANA A KA MEA MANAO INO-KAU I KE AKI I KA MANAWA HOPE [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA Ko Vekinia Waiwai Hooilina HOOPUHILIIA NA HANA A KA MEA MANAO INO-KAU I KE AKI I KA MANAWA HOPE

r- : ka maikai. e kuu kaikamahine," wahi ana me ka ■ 0 ' i ana iho no ka hookoia ana o kona makemake. . :.! 1 a loa iho la-ku'u uhane i nei manawa. I ka holo- , Mia iho la o keia mea nui a'u i noonoo mau ai e •>■ ; 'ku ana au i na īnea apau, a pela hoi me ko'u mau ~. •-• ke e hanaia.mai ai no kou pono o nei mua aku, a e ~nl.a-.i ana ia 110 ka hoounaia ana aku ia Mr Bane- , ... . . % • V, w'u makemake e hoike aku i kekahi mea e pili . , k.'.ua i keia manawa. llamau! 'lleaha la hoi kela 1 • • /u o ka lohe ana aku la?" i hooki koke iho Ai o Mr. :: kana kamailio aua, a hoolono aku la o ka halulu » • ■ .u. ' . • < liaalulu makani wate no kela au i lohe aku la o ka nni la ma ka aoao o ka hale, pela kp'ti manao," i . ; ai o Vokinia, me ka hapai ana ae i kona poo a hoo.ll !a no kekahi manawa, a ke hooiaiH la no nae oia .'iia he halulu anoe i'o no ka laua o ka lolie ana :.u! ka ino o keia po, ka makani no hoi ame ka ua, a ■a ; unui au e manao nei aole paha he mea hookahi i nele ine. a aia na mea apau maloko o ko lakou mau liome 1 i'anawa," wahi a ka makuakane. "Oia ka u e malialo ka ioaa an:i o keia Avani home 110 kaua e mallihia ai ino mai, oiai nae he walii home no keia 0 ke ano liaa- : knpono 110 ka poe nui ole o ka waiwai, ua haalele aku 1 •■.. ; ko kaua home, kahi o ka lako, mamuli' o na hāna .. na makahiki i hala, a oia ka'u e kaumaha hei 110 koU • ''.'U'.ia nia keia wahi i mamao loa mai.na kanaka ā mai ka :• m.ii hoi o na kanaka opio i like ko lakou mau ihakat kon. Aka nae, he-hoao koikoi 110 iā ia oe, e kuu(Vc- ] . nianawa ua lohe maopopo loa aku la laua i ka ikaika kikeke mawaho mai o ka puka inawaho loa, a no ia j v :uia aku. eu ae Ia o Venikia no ka māiiao e liele aku ej •-• 'M' mai i ka puka 110 ka mea i kikeke m^i. ii'. iiana maa ole mai mua mai ke kikekeiā m<\i.o ko laua 1 ma kela hora o ka po, 110 ka mea o na kanaka i lulii i w .'••■a malaila a he manawa hooluolu 110 hoi no lakou ka :k* kakaikahi loa na inanawa a ka poe e noho ana ma i.! v .ihi i hele mai a kikeke i ko laua puka. ' » k > \'ekinia oili aku la 110 ia iwaho mai ka rumi hooki}sa .1 lana o ka noho ana 110 kahi o ka pukā a laua o kā lohe ku i ke kikeke mai a oiai ua hoopaaia ka puka me ke i. nolaila he liilii loa kahi o ka puka i hemo mai iaia. ■ 'wai kela niawaho?" i ninau koke aku ai oia, me ka leo ■:Anka e hiki pono ai i ke kanaka niawaho ke lohe inai. Ni malihini i nalowale ke alanui a i liele mai la ialiei no •:;:'.au ana aku 110 kekahi liale hookipa nsa keia 1 ' i pane mai ai ke kanaka mawaho. i u • nianawa ua puka mai la o Mr. Abota. me ka huluhulU •• •■' i: »a e uhi ana iaia i ole oia e loaa i ke anu<> • mamao loa ka hale hookipa mai nei aku, a he wahi j ; ■!:■■) ole 110 hoi 110 ka hookipa ana aku i'ka malihini> v wahi I " ka |.>ane ana aku 1" ke kanaka. 1 1 li' >okauniaha loa ia aku ka 11001100 0 ke kanaka malikeia paue a Mr. Abota. a namunamu iho kekahi I * . i ii -.aolelo a Mr. Abota o ka lohe pono ole ana aku. I • l.i mahalō ia oe,' 1 wahi a ka malihini o ka pane ana ka oluolu. Aole au e hoopilikia aku ana ia oluā ina e i M :na olua e kuhilaihi mai ia'u i kahi o ka hale ho^kipa 1 V: :i a olua i hoike mai nei. Ua hikiwaWe loa hoi ka po- ■ e ;.na a no ia kiimu ua liiki ole ia'u ke ike i ke ālanui. i ;ui!cle aku au ia Oriana ma ke awakea 0 keia la iio ka, .:; 1:i mai 110 Hamehola, a maniuli 0 ka eha ana o ka wa- J " ko'u lio. no ka'iuoino maoli 110 hoi o ke alanui mauna I ' : .t lilo ia i mea lioiilolohi loa i ko'u hele ana mai. ua ■ 1 !'.• ke kolo ana a ka pupu, iua paha lioi aole i eha ka wa- •' ka- lio ua liiki no la hoi au i kalii a'u i manao ai i ka • .va pono." ; ' inamao loa i'o no oe mai kte alanui mai e lioea aku ai : : wahi, ina e hele ana oe 110 Ilamehola. no ka meā ke Mile ka mamaomai nei aku ahiki ilaila. Komo mai iloko ( ! .);nunoe iho maanei i nei po a ao alaila ike pono ia akul ' hele ai; itawat hoi ka liele ana aku o ka po nie ino nei. alaila ia manawa kakou e kainailio ai 110 kau mea : " < hana aku ai," i paue aku ai ka hakuhale, no ka mea, ua '■' e ano maikai o na olelo a ka malihini, e hoike okoa mai i " he keoftimana oia ma na ano apau. hmea e lilo aku ai nnao o Mr- Abota mai iaia aku a i ka malihini. 1 e liookaulua hou ana aku a ka malihini iwaho, o : kotta j mai la 110 ia, nicj?ka hele o kona mau aaliu e komo ana | mawa a pulupe. a e kulukulu ana no hoi ka wai mai | nahu iho iaia i komo loa mai ai iloko o ka rjumi I kej>a 110 e paa ana i kona mau kamaa, a he kuka loihil 'niehana 110 hoi ke paa ana maluna o kona kino ia mā-; l le kanaka kino niape. he u'i kona lielehelena. il he j 'in kiekie kona. • •• i ii'e ka malialo ia oe," wahi hou ana i ke komo loā k'ko o ka runii hookipa-; "lokomaikai maoli oe ia'u i nei! 1:1 pae hewa o ka hoea ana mai la i nei po. Ē hoike aku | i ko'u. inoa o William Mita, a ua makaukau lioi e hoo- j : ia'u iho no olua i na manawa apau, a e hoolqlte aku j ka olua may kauolia." ii. W'iliama Mita, hele mai maanei maha'i o ke kapuāhi " ka mehana, i maloo ae keiia mau aahu pulu ou; o T 1 ko'u inoa. a o ka'u kaikamahihe no lioi keia," i pane 'ii o Mr. Abota, a iKiomaka aku la oia e ialakai ika malikahi o ke kdfmahi hoopuniehana maloko o kā rutni l " !j»a. kahi a Vckinia i hoi mua aku ai i ka māliāwa i niai ai ka mākuakane i ka puka no ka malihini. ".awi aku la.*ka malihini i kana kunou haahaa e hoike aiuv ' i paa rula no keia lokomaikai nuL-i haawiia aku k iaia, ' ahi hoi i |)umehana maoli e liiki ole ai iaiā ke manāo iho 'a ana iaia kekahi rumi hookipa maikai a puryeli3fta loa nie ia ina nei no v kona hiki aku i ka hale hookipa ana \ *<» ai e hoea ilaila. < 'ne ae la kona papale ame ke kuka nui e k*Au anā 'ina ona a ia manawa i ike pouo mai ai ka haku hāie i kā ■leU'ua mohaha o ka malihiui nife ka u i pu, a nalu iho lā -kii hale he kānaka kulaua kiekie paha ko kana nialihini. MOKUNA 11. 1 v,nou wale mai la 110 ko Vekinia poo # i ka. manawa-āna i i mai ai i kona aloha i ka malihiui, ala||a iioho l|bu-inp ~>nluna o kona noho ā hoomaka iho la e haua i katia'lihilihi, iiana hoi ana o ka haalele ana iho i ka manawā anā i htle 1 ai e wehe i ka puka, me ka huli o kotta ku t.kc kapuāili kahi hoi o ka malihini e noho mai ana. - *»•: ; i \ - ' iin i haawi aku ai i kona aloha i ka malihinV aole i •'•"'ia ike aku i ko ka malihini hookahaihaia aku hie kā niākfev e iloko ona nona, a ua lilo ia i mea \iahi' *ui nāna iloko ; 0 kona naaii. • . ; ''inia makahiki mamua aku ka haalele ana o Mr. Abota kana kaikamahine i ko laua home ma Kapalakiko a nee

t mai nō ka inokuaina o Nevaclu, he wahi i nialihini loa ia laua, a he Wahi no hoi i hke ole ka piha i nakauhale ame na kanaka rjie Kapalaleiko; he keonimana ko Mr. Abota nanaina ma na ano apau a noiia na ua oi aku maluna o ke kailalima; ho ke kaikamahine hoi, elike me ka pua i hoomaka ae ka moliala pela koha ui ia manawa a nona na makahiki ma kahi o ka upii-kumamaiwa a oi, a ua lilo hoi kona oluolu, ka wāipahe o koita niau ano a me ka u'i o kona heleheleua i ! mea hiakemake nui ia e na kanaka o ia apaua. Ua lilō ia*Mf. Ahota kekahi hapa o.ka aina maloko o na kuahiwi o ia -mokuaina, he mau lua maina gula ame ke <lala, a ua hookahaliaia aku tia kanakii mua i noho ai maloko o ia iipana i ka maMawa i hookaka ae ai oia e hana kino ana no oia i kahi i lilo mai ai iaia, oiai i ka nana mai a-na kanaka mua i noho ai malaila* he poe kino pu'ipu'i a ikaika i ka hana, pehea ana la e hiki ai iaia ke hana, oiai he pilalahi a nawaliwali wale no kona kino ā ka lakou nana mai. O kana hana mua loa i ka'hoea ana ma ia mokuaina oia no ke kukulu ana i walii pupupuhale no laua e nolio ai, aole he hale nui-a nani, aka. o ka nui. kupono 110 no laua elua, a .he 61ima mau rltmi o ia liple ana o ke kukulu ana, oia hoi elua mau rumimoe, he rumi liookipa me kekahi kapuahi hoopumehana iloko. 110 ka mea he wahi anu ke lioi mai ka liooilo, a he kokoke loa 110 hoi i ke kuahiwi, he rumi kuke, he rumi lua liilii aiiie kekahi rttmi waiho ukana maAvaho mai, a lie rumii 110 ke kauwa. * 0) na wahi lako hale 110 a laua o ka lawe pu ana mai oia iio ko laua maw lako, no kona pono ame ka pono 0 kana kaikamaliine. -Ua penaia oloko ame waiio o ka hale; he mau moena no e waiho ana nialuna o ka papahele, iie mau pale no ma na puka aniaui, a maluna o ka pahuku e kau ana he ipu pua ame na mea hoonani e ae. a maluna o na paia na kii pena a»me na kii kahaia, a pela hoi me na kii kaliiko i pa'iia ai a hoonuiia ae, me kekahi uwaki nui. i .O na inea apau a ka malihini e ike aku ana iie mau mea wale no i loaa me lia kumukuai haaliaa, eia nae, i ka poe i niaā ole ia mau mea hoonani. i ka nana aku i ko laua wahi home'he maemae n6 i aneaiie aku no elike uie kekahi halealii. j Mawalio ae o keia mau mea elua he l'ake ko laua kokooI kolu. a Oia Pake oia no ka laua kuke, a e malama mau ana oia | i ka ledc opio i ka manawa e hele aku ai ka makuakane i kana i hana* me ka makaāla mau- o nei Pake i ka maemae o ka hale. I Ma keia wahi ka niakuakane ame kana kaikamahnie i noho ai iio nā makāhiki le'hulehu elima ii hala aku. he wahi i mamao loa mai ka nui mai ona kanaka. Aole o Vekinia e ikeia ana mawaho o ka hale a e hele hookahi a«a lioi ma kana mau walii e makemake ai e hele, ke ole'oia e hele me kona makiiakane ame ka Pake kuke a laua, 'a ko Mr. Abota mana>\Va e hele ole ai e haiiā maloko o. na maina e liaawi -mau ana oia i kona manawa holookōa ma ka home no ka hoonaauao alia i kana kaikamahine,- ka onohi elaimana hookahi wale no imua o kona mau m.ika -i.a m-anawa. Aole 0 laua hoomākamaka aku .me ka poe eli gula dala e nohd pu ana me laua maloko o ia mokuaiha, aka nāe he oluolu-a he lokomaikai laua i kela nme keia o lakou ke wai aku, mamuli o ia i\rau ano īmikai lehulehu o laua. ua nanaia mai laua ma kt ano he nku mea'maikai e kela ame keia kano a waliihe pahamaloko o ia kauhale hana. He kanaka o Mr. Abota ma kona nanaina i ka nana aku nie he mea la aia mau ke kaUmaha ame ka ehaeha iloko o kona naau. a ma kona helehelena, kovā lauoho kuakea, ua hoike | mar ( ia .mau hiona-aia he maiiLaoHeauniaiia iloko ona no kekahi j pilikia i halawai me ia i na la akii i hala. .• , ■ Aohe mea i maopopo i ko laūa mau moolelo o na la mamua i aku ame ko laua mau ohana,'"a pela me ka laUa wahi o ka nōho! mua 'ana, oiai nae ua pinq)lne na manawa o ko Chi Lu nina-! ninau . ana mai e;ko!aila poe iho, aolie ,nae he wahi huaolelo | i puka mai kōna mau lehelehe aku. a ua nanaia mai lakou ma ] ke ano he mau ola ekolu.i noho aku ma ia wahi. me ka pohihihi lp'a 0 ko-lakou mau mōōlelo. . * , . Malrope o ka hala ana .o kekahi makahiki a oi ua hoomaka hawanawanaia ma o a maah&i, he Kiaaina o Mr. Abota | mā ke ano 0 kona kulana hanoAano, a ua haalele aku oia 11 kona wahi i nolio mua• ai, ,a loaa iaia ka waiwai," ,ma i kahi'ana e noho ana me' kona ohana, a he olelo oiaio tio ia, 110 ka mea, ua ikeia ka holomua loa o ka Mr. Abola hana me ka loaa nui o na pomaikai iaia me ka nui pu o ke ilala i loaa mai iaialme ka hikiwawe loa. r ; Pehea la- i loaa aku ai keia ike i ka poe e noho ana ma ia 1 wahi he ninau paakiki ia ke olelo ae, no ka mea, aohe ona | httv aku me na kanaka e noho ana malaila, i kona īnanawa j e hele aku ai i kahi <5 kana hana, a e hoi mai ai hoi mai; kahi mai o kana haila, aolt ona liui me na kanaka. a he ! ndlTb no hoi oia nona iho me ka maau ole aku i na kauhale' o ka eli guta a dala ma ia wahi. 1 . • Elike nie ka nee ana okeau o ka mauawa. a-e ulu mau ae ana no hoi ko ~\ ekjnia kino i ka jiui ine ka ui j>u mamua o ka manawa a lauao 1% nee ana māi a noho ma keia home kuahiwi o laua uaMiio.oia*! mei hoohauoli aku i ka noonoo , o kona makuakane v o ke ktrmu paha o keia mohaha a nani | maoli o kona helehelena i ka ka makuakane hooniao]Soj3o I iho no kela noho ana o laUa tna kela wahi kukoke i na ea ! liuih'ui o ke kuahiwi; maikai kona ola kino. a elike me-ka I pii ana ae o ko Vekinia kino i ka nui, pela no ka pii pu i ae o kona ui. \ , Iloko o keia mau hiakahiki a laua oka noho ana ma , kela wahi aole o V ekinia i hoopau wale i koua manawa i ma ka hoohala ana ma na hana waiwai 010. aka, ua hoo- , piha mau oia i kona 1010 nie na mea e hoopihaia ai oia mc" | ka naauao.*" , I Ua hoonaauao kona makuaakne iaia me ka hoomanawai ua alakai hoi. iā. Vekinia ma na haawina kiekie e loaa ! ai-ka' naauao ma na ike hohonu me ka hoolako mau i na] [ bukc: o kelā ame kfeia ano o ia mau la, na nupepa ame na 'mea hoonaauao e ae. > >\kāf nae, 110 ka makahiki a oi i hala aku ua hnomaka mau niai ke emi o ka ikA'lka ame ka niaikai o ko Mr. Abota pla kino, aka tio ka emi liilii mau ua hiki ole ia Vikinia ke aktt ahiki i ka hookuonoono J<ta ana o ka ina'i iloko ona e hiki ole ai i ke akamai o 'ke ka*naka ke hoopakele ae iaia. -No na mahina lehulehu ka hakoko ana o ka makuakane me ka ma'i» me ka hooikaika e hooloihiia aku kona niau 1a e ola āi. no ka pono o kana kaikamahine hookalhi wale no ana i aloha ai me kona uhane apau, eia n'ae'i iloko o ia hooikaika ana e Joaa ka lanakila aohe mea i ikeia, no ka mea, ua hookawov.<o loa k-a ma'i iloko ona. a i ka mana\va. : hope lōa, ma' kā manawa hoi 0 ka wuheia aha o keia mooklo k ike iho la pia ua kokoke loa mai ka la e haalele iho "ai oia i keia ola ae pono iāia e haalele aku i kana mau haua apāu, a e waiho aku hoi i na hana kaumaha apau*n no ka mea. ua maopopo iaia ia ihānawa ua heluia kona mau la e ōla ai; . Ua lilo ka ninau e pili ana i ka hoolako ana aku i home hoopakele ana hoi ia Vekinia mai na hoohihia mai apau o feeia ao i ninau lioouluku mau i konaunobnoo. Aohfc o twia mau hoāloha a mau makamaka hoi e hiki ai mtV ke h4a-wi. āku ia A-'ekinia o ka lakou malama aua. Vlfr>4Tiiu kum« u-O'kana i makemake oīe ai e hookohu aku i'kihuhanai iiō kana kāi'kamahine. a e hoihoi. hou aku hoi ko lauā honie kāhik©, laua o ka hele ana mai, ri6lati&> hōoh£jo ihtD l£t ōia i ka manawa hope loa e hoihoi ia Vekiftta me koiia hoaloha a o kona hoa hoi o*ka noho .Mi. āuia i-.ke kula* kiekie oia o Lolena Banakorofa, he ka kālepa .waiwai loa aia maloko o ke kulanakauhale o Ntt lōka. '

I Eia nae, o ka laua ia i noonoo ai, a i ole Mr. Abota J wale no paha i noonoo ai, aole nae oia i ike" i ka ke Akua j mau hana ka hooponopono ana ia ninau. | O keia 110 ka laua mea e u kamailiō ana.ma ka manawa ( i hoea mai ai o Mr. Mita ke kanaka kaahele i.pulupe i ka ] ua, a kikeke mai ai inawaho o ko laua hale no ka ike ana mai i ka a ō ke o ko laua hale. | | ' laia i konio ai iloko o ka rumi hookipa o Mr. Ahola ma, a wehe ae la i kona kuka, a 110110 iho la'nu hoi ilalo, j mamuli o ke noi a ka hakuhale lokomaikai, niamua o ke kapuahi hoopumehana e aā ana ke ahi, a he mea hoohauoli j nui hoi i ka manao p ke kamahele, a oiai o Mr. Abota e nana pono mai ana iaia, ke nalu wale la 110 oia iloko iho ona aole oia i ike i kekahi kanaka o]>io kulana maemae 11. naauao o kana mau olelo me ka j>aa rula jm. elike me ka malihini iloko o'ko laua halfe, ia-manawa. Ile kanaka opio o Mr. Hita a ma ka Mr. Ahota nana mai iaia me" he mea la aia kona mau makahiki ma kahi o ka iwakalua-kuniamalima. Ma kona mau maka ana e nana mai'ana he kauaka pilia noonoo tiie ka naauao, a me he mea la, ua kainaaina wale ko laua launa ana mamuli o ke aho hoopepe ole. a e hoike aua 110 hoi ka malihini ma kona mau ano apau.me he mea la he kanaka i kamaaiua wale iloko o na anaina a ka poe .hanohano a kiekie iloko o.k*i ail.ia. - .. "Ua halawai oe me ka popilikia mamuli o kou koiia ana aku e hele rtiai i nei wahi mehameha waonahele a e hele hoi maluna o nn alanui awaawaa kuahiwi ma kekahi po elike me keia/' i pane uiai ai o Mr. Ahota. me kona na|ca ! i ke anu,. oiai oia e liookokoke loa aku ana i kahi ke ahi i pmiiehana mai, a kau pu aku la i kekahi pauku wahine 1 I oka iluna ,0 ke ahh i nui ae ka ā ana. i "O ta 110 tfoi, he pololei kau i olelo mai la, mea hoi kau | i ke kono a kela poe." walii, a ka malihini, a i kona mau j maka i alawa iki ae ai e nana ia Vikima e n\)ho mai anu 1 maluna o konā noho me ke kulou no o kona ]>oo ilalo i ka lihilihi ana e hātvā ana ia manawa. "Eia auHna ko'u alahele e hui aku ai me kekahi poe o makou i liala mua mai nei ma llumebola, a no ko'n kaua. iki ia ana mai'nei• ma ke kulanakauhale o Verekinia 110 kekahi hana, pela lakou i liala mua mai nei, a ua olelo mai lakou ia'u e kakali ana lakou ahiki i ko'-n - hoēa ana aku i ke ahiahi o ka la apopo, wah.i a Mr. ana,_mai. i "Maluna anei oeo ak loa o ka hele āiīh mair ,! ' \ .riin.au., aku ai o Mr. Ahota me kekahi walii ano pahaohao iloke* ! ona. • .. 1 "Aole. maluna o ke kaahi, aka, mamuli o ka -loaa an,a o kekahi ulia ia kaaahi, pela au i hoohakalia loa ia ai a hala kekāhi mau ho.ra, a no ko'u uluhua loa i ke kali, ua hooli-! malima au i kekahi Tio ma Orina, me kuu 111'anao e hiki koke ana au i Humebolā i ka manawa kupono i keia jHii t ahi,' a ia'u e hoi aku ai maluna au o ke kaaa^i. "Eia nae ka mea hoopakalaki loa i ka'u huakai, iā'u i ; hiki mai ai i'ke kuahiwi, o ka inoino iho no hoi o ke alanui, ua kakaa mai la kekahi pohaku a hookui i ka wawae o kuti lio a tnaui ka wa;wae, elike me- ia a'u i hoakaka mua' aku nei iā*oe, aoJe i liuliu loa ma ia hope iho tta loaā au i ka 'ino a o ka pouli iho no hoi ua nalowale ke alānui, a j)ela ait i hu 'mai nei g. hoea atta iānei, a ua anēane Kki e poho ko'u malilaolāna no ka loaa o kekalii wiihi kupono no'u e'hoaumoe ai i'keia po i a'u i ike mai ai i ka lele āiia a.e nei o ka malamalama o ke kukui o ko olua liale. a pela au i hookolo mai nei a hoea ianei. mahope iho o ko'u l?jDoholo aiia e moe ali ma ka hale mua loa e loaa ana ia'ū a e noi aku e aeia mai i wahi.no'u e hoonioe ai i ko'u pōo no .keia pof - lloko o nei nianawa apau a ka malihini e hoākaka -i kotla moolelo ke hakapono mau mai la o Mr. Ahota i ka j nana ana a kona mau maka maluna ka* helehelena ona,; nie; ka mākemake iloko ona no ka naāuao o ua <»lelo a ka i malihini ā no ka maikai no hoi o kona mau ano ana. i ! wale iho-.la n'o iloko ona, he kānaka paa rula maoli oia nie ! na ano. maikai leliulehu ana e hakilo loa mai ana. "Jtta uo Huniehola kau wahi.e hcje aku aua e hnli aku oe 1 ka. hēnia elima mile ihope ma ka mauna, a ke ike-aku nei tic?'hae ah aohe- hiki ia oe ke hoeā aku ilaila i nei -po, ina no e ioaa ana ke alanui ia oe. no ka mea, e nalowale hou anai'ho" ke alanui iloko o keia pouli. "O kāhi liale wale no nia- keia wahi au q olelo iho ai he- hale hookipa ia he hookahi mile ka mamao mai nei aku, a ina uo kou hoea aku ilaila aohe lakt> kupono ma ia liale e kupono ai kou hookipaia ana aku, no kumu e*ae mai oe e hoaumoe iho maanei i nef po, e Mr. Hita, ua lavya liale uuku e hookipa mai ai ia oe 110 keia po» a ao iā ea, alaila iWeia aku ke alanui e hele' aku ai. Nawai J<a ana aku o nei po ua pouli, noho iho a ka la> apopo alaila hele l*e la okoa." mau olel® oluolu loa keia a ka hakuhale i ko Mr. j Hita mauao. Natta ae la oia iluna me ka alawa ana ae fira 0 a n'iafWiei, me ka pii ae la o ka ula ma kona lae, tto keia noi maikai loa a ka haku hale. no ka mea. o' kaua e ne»onoo ana ia manawa. ji ua maopopo mua no 6 maloke o j,ira apana eli £ula elike me keia, ua niSfiata mai ka poe īnalihini e kipa 'aku ana i ka hale o kekah| mea ma ke ano 1 hoohuoi loa ia. oia hoi. he kauaka maikai paha ka niea i kipa aku, a i ole he Jcanaka powa paha. ma ia ano i makemake ole ia ai na kanaka malihini e h\x>ki[>aia aku i k«;- ! 1 kahi hale ma keia wahi. eia nae, i nei haku liale iia iioi£e j mai oia i kona manao maikai, a ua haawi pu mai hoi ij kekahi wahi ō leona hale nona e hoaumoe ai ia po. : j "Mē ka mahalo ia oe, e Mr. Ahola,■. 110 kou lo,komaikāfv j i"pane aku ai ka malihini. me ka leha iki ana ae i ke kai l i kainahine e noho mai ana ma kekahi aoao uiai -o ke pa- I kaukau, fīo ka mea ua ike aku oia iaia i ka eu ana ae ona ! , o ku 110 ka lohe ana mai i ke kono a ka makuakane. ! • "Ke' haawi hōtt aku nei au i ko'u hoomaikai i kou loko- J ke hopohopo nei.au, ina palia au e* ae aku an 1 1 kaii noi e komohewa aku aiia paha auanei au ma o akU j 0 na'palena ku|X)no," walii hou ana. o;koua manao ina ia - kamailio ana aku pela e lilo ana j)aha konā hoāhmoe aha, tna la >ha}fc ia po i mea hoopilikia aku i ka hskufyale. ' «1 ?0, aole. mai 11001100 iki oe no ia rtiea, a 110 keia kumu, j aole hiki ia'u ke hookuu aīeu'ia oe e hele i nei po pōuli ā ua j | nq hoi, me ka maopo{)Q ole ia oe o kau wahi e liele aku ai, | ua liiki *ā maua ke hoomakaukau i kekahi wahi kūpono nou e moe iho ai a hiki i ke ao ona, aole anei pela. e \ ekinia." '1 me ka huli ana ae e kamailio i ke kaikamahine. - •' Ae. e papa. hiki no," wahi a ka Vekinia pane. i "A eia hoi pahā he kanaka malihiiii loa au ia olua. 2'ehea olua i aa ai e hookipa aku ia'u i ko olua hale me ole no o ko'u mau ano ia olua? Pehea. e maof/p|xj-ai la olua he kanaka powa au a i-'ole.he kanaka hoohaha&paha iloko o .ka aahu hoanoe?' wahi a ka Mr. Hita "No pono keia a'u e hoakakaaku nei,' wahi hou ana. a eia nae. aia iloko ona ia nianavya o kona makemak.e maoli 110 ia e hoaumoe maloko o.ia' hale-ia po,iaole 110 ka maikai ame ka oluolu loa o ke noi i waihoia/aku iaia, aole no ka. pumehana ame ka maemae o na lako nale ana e ike ae a-nn. aka, ua. hukiiā aku kona 11001100 no ka -maikai o ka manao o.ka elemakule keonimana, ka hoike ana mai 'o ka elemakuj le i kona ,ano maka'u ole iaia me ka haawi mai i kona hilinai maluna ona,- a o ka mea i oi loa ae inaluna o ia 110 kona ike aua. 'akn i ka ul maoli o kana kaikamahine, ua lilo laua a elua i mea liookahahā i kona noonoo, no ka mea, he mau mea matkai, naauao. a- paa rula. a eia iiae. ia laua ma keia aina hihiu waonahele piii kuahiwi loa «ahi i nohrt ai, he wahi i ma-mao loa mai ka hapanui mai o na kanaka. "Pela i'o no r he kanaka malihini loa oe ia maua, aka uae.

kq ike*aku nei au hc keoniniana oe i«a ke hliw o kavv olelo ana a pela no hoi me kou helehelena. a ma kou kulana. Welieia ae komau aahu i pulU mai la i ka ua* a e hana nou iho nia ke ano e oluoln ai kou moe ana no n«ti>o." "l'ehea'auanei kuu lio? i pane aku ai <> \fr. Hita.<f owau ka'u e ike nei e palekane ana ko'u noho nie kn inoe ana. ano kela lio aohe ana paha he wahi kupono nona e hooiiaaia aku ai." "He inea oiaio hoi ia. K knla mai oe ni) ko'u noQ|HX* ule iio kela holoholona. Aia he wahi papaihale inaWalio. aku o keia hale, a ina oe hwkomo aku ana iaia tilajaila elike ana kona palekana mai ke anu a mai ka ua. mai'W kou," i pane uiai ai ka hakuhale.' "l'* Vekinia, e uluolu oe e hele aku e kaniailio ia Chi Lu e hele pu e kokua ia Mr. 1 lita ma ka hoopaa ana aku i ka lio iloko o kahi papaihale. 0 ko \"ekhiia' kn koke ae la no ia iluna a haalele wiai ja i ka rumi. a he minuke tua ia hope ilio. oili niai ana k€kalii wahi Pake unku a ku ana ma ka puka, ine ka nan 0 kekahi i]>ukukui ma kona lima. a hoike luni «a i leona makaukau e hooko aku i ka misiona i kauohaia aku la iaia. "K Chi l.u. e liele pu- akii oe me Mr. Uita no ke kokua ana aku iaia i ka hoao ana ku i iloko o khi papaihale-," i kauoha aku ai o Mr. Abota"Ae," wahi a Chi l.u» me ke kunou an;u inai. t l\U ae la o Mr. Hita a haalele il\o la i ka rumi. a haele pu aku la ine Cl)i Kn iwaho, a ua hala he aneane he haf)alua lH>ra ia laua ma ia hele ana. uo ka nana ana i ka waw%e eiia o ka lio ko laua kumu lolohi loa, me ka hoao ana e han.a 1 kahi 4jiea e hoopauia ae ai' ka el^'o na wawae oka lio. Uoko o ia manawa a laua o ka u haele ana aku. he nmHawa hoi ia nu \*ekinia 'i ho«makaukau ai i kekahi mau meaai na ka malihini, elike me ke kauoha a kona makuakane, a i ka hoi ana mai o ka malihini, ua hauoli loa oia i ka ike ana mai 'e kuku aku ana na, meAai maluna o ke pakaukau, a e kuku ana no hoi ka mahu o ke kope. a elike tio hyi J nic kou ike iho ia oe. e ka ihakaHnaka lieluhelu, i kou t»iK» i kvkahi mau meaai, mahope o kou kaahele ana inai no kekahi wahi loihi me ke akenui e loaa kekahi mau nieaai e hoopihaia iho ai ka houpo lewalewa. pej«*i no nie Mr. Hita«ia rtianawa. \t ka tnea nana i hoomahuahua loa i ka ono o ka malihini i ka ai ia manawa. ilo kona ike i ka mio o na meaai e ahu mai ana. a no ka hookokokeia 4ina ae hoi o ke pakaukau ani e noho iho ai e ai ina kahi kokoke aku i ke kapuahi hoopumehana. ame kona ike aku i ka nohea ame ke onaona o n& maka o Vekinia. "Ke kaumaha uei au uo ko iyiiss Abota liooluhiia uua aku no ka hooniakaukau ana mai nei i keia niāu nieaaa na u. hoakafea ae ai i kona manawa i konio tuai ai a ike.anai la i 'ko Vekinia liōloke ma ka hoomakaukau ana i na meaai a e kulou aku ana hoi i kahi o ke kapuahi no ke koa)a ana i kekalii mau apana palaoa.. . . "Mai kaumaha oe, aolie. hoopilikia, o lKiiia ia u, o.ka loaa ia oe o kekahi aina maikai me ila kifpono Aliahope 0 kou'.heie ana mai nei i keia a ua hakihaka hoi,ka opu he hana niaikhi loa ia e haawiia aku ai ke kokuil me ke 'kunukuuu ole, iio kfa mea. "FJike me kau i makeinak<S ai ia liai'e liana mai nou pela oe C fiana aku ai." wahi a ka oUlo a ka Haku." i ai o Vekinta, me ka miuoaka w\a kona' mau; papalina, he miuoaka hoi i liiki ole ai ia William Tlita ke poina..jclike me ka ioilii o na. la-o,kotta-oU ana. - r ;> . . '•;! ' ' i. 1. 1 aiia na a kau ihina o fce pak,aukauf alaila kono mai kt oia fe:ka inalihiiu e nee aku 'kaki o'ke i'ka iillai me na olelo olui>lu loa, k£.an6 ; o na kaikamahine i hoonaauao maikai ia. a y loaa c»ie hoi Ue manao hilahil(i jloko: . "Nee mai e paina," ame lima ponoi. iiiuiitfc nlAi' la 1 ke kope iloko o,ke pola no ka malihini, .1 oihl oiYi e līana 'na aia wale no malu.na ona na inaka o ka malihini kahi I kau .li. me 1 ka ualu nui ona," nohea nmoli ka hAlehoW.»na o kela kaikāmahine." •;. • . Oiai ka nialihini e ai amt, a ma ia no h<di ana. me lie mea la ua kamaaina Avale oia i keia ma\t,ilita l»e m4|<ahiki ka loihi mamua aku. np ka mea aole;kela ano hooh'ilahila iloko -ona, aole no hof ke ano 'hoopeph eUke nie kekahi poe, aka. ua ai oia ahiki i ka niaona iimi ilit ka hsike fnau i kona ano he keonimāna. o ia mau ko \ ckmia ku miikaukau mai nia ke ano he kueue. tio ka hooko ana inai i na makemako apau o Ica malihini oiai oia e ai ana. -4L:a loihi nei inauawa a ka malihini o ka ai nialie ana me ke kamailio mau aku ia .Mr. Al)ota, ua lilo ke ku. mau mai o Vekinia mamua o kona alo i mea hoomahuahu«V mau i ka ono' o kaiia ai aiia» no ka meāi oiai oia e i na" meaai ono e Avaiho ana niamua 6 kona alo ua lilo pu ka ui o ko Vckinia helehelena i iliea hoomahuahuEt i' ka ono o'kaitH ai aua, a oia no t\oi ke kumu o-kona ai ana i i&illi kona mauawa e nana ma« aku ai i ka helehelena o Vekinia. * , 1 . . ' 1 ka pau ana o kana ai ana kaheaia aku la o Chi Lu, a. mahope o ka ana aku o ua mea apau niailuna aku o ke hoomiiu aku fa ke kanlaUio ana 0 ka malihini nie ka haku a hala kekahi hora niahope iho. Mai ka hoea atia liiai o Mr. Abota i kela wahi ahik( i keiA po. o keia ka mua loa o kona halawai ailn ine kekahi kanar ka keonimana oiaio, a no ka -mea. ua noho kaiwale mau oia me kana akisimaliine mai ka hapanui mai.x). na ka o ia'wahi, no ke kumu frO tta ike oia he haua Wale no ka hapaniii o na kanaka o ia walii. no ke kumu no tia ike oia ll£ |)oe hana wale no a khapanui. o na kanaka malaila* a o ka liana u'ale no ka mea nui iloko o. ko lakow noonoo, i ka niaiiawa e pau ai o ka liana, a oiai ua lulii i nā.hana o ka la. o ka hooluolu wale 110 ka lakou mea nui e iioonoo a"i, 110 ke aia ae i ke kakahiaka ua luaa.ka ohiolu maikai i ke kino no ka hana. t • • I nei mānawa %kahi iju>a loaa iaia kekalū kanaka ana i makemake ai. a tjiu lilo luijf ka Mr. llila moolelo e pill anal kima hele e noke aku aiia i ke kamailio iaia i mea lualaai nui.na kona nooiuio, a pela hoi me ka noho ana o na kanaka ma kela ame keia-wahi o. ke ao; ame na nu hou like ok ma keia ame keik waHiytn«M lahe ole a». Aohe-inaiiaWa e aeia Vekjnis » ike aku ai i ka niohala maikai mai o ka helehelena o koiia. ftiakuakanc.elike me ia 1 keia uo,*ilok<» o na'makahiki eUjfea a laua Oilea noho anqma keia wahi, no akn ona ia afttKsaikai o kor.;. nuikuakane iia loaa ka manaolana iala aku ana oja 110 kekahi niauawa loihi, a hoi h« Wuta o ka maka'u honua ana <► ak makuakane no kona haalele keike mai iaia. 0 ko Mr. Abota pu kekahi.mohaha me ka lpli ,»ikt ae o' kona kulaiia ,na\voli\vaii o ka ]>o maniua iho a i ka maikai i oili mai ai iwalio mai koua keena uidi, a haawi mai la i akslia kakahiaka i kana kaikamhhae, nie ka lele pu ana mai e honi a. hamohamo mai la nut ke a ninau ilio la. "peiiea oe. i ka po nei?" . *pfe maikai ko'u moe ana a ua ala mai la i keia kakahiaka. me ikaika oke ohi kino,'' i pane aku aj ke kaikaina* hine, I 1 ka nana aku ua lilo ke. kipa 'ana mai o ktrmalihini keouimana i k«i laua hale i ka po mamua iho i niea hoor hauoli a hoolana iko laua mau manao? a nie he'mea oia paha •ke-kumn o»'jca lamalama ana o ko laua inau heleiielo na'iā kakahiakia. No \ : ekmia, i kona ike ana aku ika mohala ihaikai o .ka heleheleila. o kj>na pa|>a ua hauoli kona naau, o i/a mahao kaumahamnna i hooluuluu » kotia naau i ka po mamu*&ku, iio kona hopohopo e haalfc!fe fcok* mai kona luaui iaia, ua kaawali 4 ihai iala 'akn ia mana\va. , , / .. . _ (Aole i pau.) „ ~ _.jk