Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 11, 17 March 1922 — E KOHO IA HARRY A BALDWIN I ELELE NAU E HAWAII. [ARTICLE]

E KOHO IA HARRY A BALDWIN I ELELE NAU E HAWAII.

E Mr. Lunahooponopono o ko Kilohana, Solomon Hanohano; Welina kaua:—E ao mai koti hanohano i wahi rumi no kahi manao e kau ae la maluna, i ike mai ai na kini o ko kaua mau ohana mai Hawaii a Niihau; i keiki a Maui e hoouna nei i Elele i Wakinekona, no kou pono ame ko'u pono ame ka pono 0 na lahui apau e noho nei i keia Paoaina. He Hawaii au ame ko'u lah\ii, n ho ili keokeo ka Elele a'ue kakoo nei. Aohe au e nana ana iaia mawaho, aka o nana ana au iaia maloko; oiai, o moa oi aku ia mamua o ka mea e wahi ana mawaho iho. Aolo no ka manao pai ame kokahi ano e ae; aka, me ka ikemake i na maikai i hanaia eia/ime kona luaui makuakane i hala, a ko waiho nei kana mau hana i kumu aloha maikai i ka poe noonoo maikai e ike aku ai, a e pono ai i na Hawaii o haawi i na kakoo ana no kana keiki e holo nei i elele. Malia o olelo iho ana no paha kekahi o kakou na Hawaii, no na mahiko wale no ka pomaikai, aolo no kakou. Ho olelo palaualelo ia: Eia no ho pomaikai no kakou na Hawaii iloko o na mahiko, aka o kakou o na Hawaii, aole hoi e noho hana me na mahiko, elike me kokahi hapa uuku o kakou e noho hoomanawaiAi nei, ko ohi mau nei no lakou i na kenikeni i kela ame keia mahina. O ka poe malama no, koe no ka lakou i oi ae mamua o kapOe 1 noho aole a lakou mea e hana ai.

Nolaila, mai lawe mai kakou ia ninau liilii loa, o ka ninau oi akil o hiki auanei i aa Hawaii hana ole, ke hoi a noho paa iloko o na m&hiko, i ole e komo nui mai na lahui e, mamuli o kou hoohemahema i ka hana i makemakeia nau e hana. O Harry Baldwin kekahi o na haku hana maikai loa no ta Hawaii e noho hana nei, a o lakou ka hoike oiaio no ka'u mau manao o hooia nei. A ina ua hanaia kekahi 0 ko kakou mau Hawaii i ka mea maikai e keia kanaka puuwai aloha, heaha iho hoi ka kakou ana maikai, no kana i hana ait Eia; e haawi i ka kakou kakoo ana iaia me ka lokahi i Elelo. O kekahi o na haawina maikai a kakou na Hawaii e nana aku ai, o ka hana a kona luaui makuakane no na Hawaii, i kona wa e ola ana; aole no paha i poina kekahi poo no kana hana maikai i hana ai ia lakou. « O ia mau maikai la, mai poina 1 ka haawi ana no kana keiki no Harry A. Baldwin. He kanaka haipule kona makuakane a he poe haipule kakou na Hawaii, o ia ano haipulo la o kakou na Hawaii, e hoopili pu aku me ia mao kana keiki la. Malia o ke alahele paha keia e hoea aku ai kakou i kahi o ka mea nui a kakou e imi nei ke manaoio nei au peia io no. Oiai, i ka manawa mua loa, o ka inon mua keia a'ni ike ai ma ko kakou wahaolelo i hoopukaia e Geo. Kauhane o Kipahulu. i

Me he mea la, he hoike hiki mua ia na ka Uhane a ke Akua ia Ka* uhane, i mea e hooiaioia ai kona ano, pela no i liio ai' kona inoa i mea lanakila i ka wae moho no elua manawa. Nolaila, e ike iho kakou i keia rae ko kakou mau maka, aole loa e hoihoi nele mai ka pomaikai i ka poe i hoopili oiaio aku me ke Akua, no ka mea, e hoouna mai ana Oia i kokua nona, -o ia kona Uhane. A ina eia he ■wahi lihi o ia me kakou e pono v haawi i na kokua ana. O aha hoi? O ahewaia i ka la mahope, no ka hoolohe i ka leo o ka Uhane. Heb. 3:7-8.

Ina koho ole kakou nst Hawaii iaia, alaila, ua hookoia ka 01010 kahiko loa ia Kamehamoha: £ hoohewahewa ana, a o ua hoohewahewa nei, eia me kakou. 0 Baldwin kekahi kanaka aiwaiwa i hanauia i keia ao, o kana mau hana i hana ai ka lua ole.

U olelo nui ia ka moi o ke kopaa maih?a mai keia i loaa ai iaia? Mailoko mai o na haawina o kana mau makua, a ili mai maluna ona, oiai, o kona mau makua, he mau haipule oiaio i hanauia a laweia mai i keia paeaina i hooiaio i na olelo a na kilo.

Ua pau kona manawa, eia kana keiki ke pii mai nei e hoike aku i

ke ao nei, i na mea oi ae mamua o ka kona makua i hana ai, a ina ko manaoio nei kakou i keia mau hiohiona, e ikeia aku nei, he meapono e hoopaa i ko kakou manao maluna ona i raoho nau i ka j>ahu baloka.

O na manao ano maikai ole i kuluma ia kakou, na Hawaii, o ia ka lili, ke ako o noho poo mau ma kekahi mau oihana ano nui ae, ame kekalii mau ano no he nui, i ike mau ja pela iwaena o kakou, h"D mea pono e hoopauia, a e lawe mai i manao kaulike e hookupono ana ia kakou na Hawaii me na ili keokeo oiai o kakou hookahi no ia.

Malia paha eia no keia ike moowini me kakou o ka hopu koke ae no me keia, heaha ko kakou like me lakouf Alia kakou e wikiwiki i ka pane peia, e noho iho ilalo e noonoo mua ai, a loaa ka haina maikai alaila ku ae a hoopuka i na olelo maikai, eliko me keia, o oe io no ko'u hoaloha, ko kauoha elua i pili loa ia kakou. E aloha i kou hoaloha a hoalauna, elike me. kou aloha ia oe iho.

Kiekie keia manao, ina o loaa ia oe amo a'u oiai, o keia ke kauoha elua i kukuniia iloko o ka puuwai o ka mea a kakou e pule nui. A he papa kanawai hou hoi i pa'iia ma ka papa o kou ame ko'u naau mai ke Akua mai. Mahea iho kou wahi i kaawalo ai mai iaia mai m;i ko ano kinol

E na hoahanau Hawaii, mai lawe i ka ninau o ka hapa mawaho o kakou. Aka, e lawo mai i ka hapa 0 ka mea maloko, oiai oia ka mea 1 palapalaia ma ka buko. Ke nana nei ke kanaka mawaho, ke nana nei ke Akua ma ka naau.

Aole o kakou malumnlu e ae e malu ai malalo iho o ka noho ulii o ke Akua, o keia ohana wale tvo ana i lawe mai ai a hoonoho ia lakou mo kakou, a mahopo mai hoi ka nui amo ka lehulehu. O ko kakeu pilikia, o ia ko kakou noho me ka manao maikai ole no lakeu, a hoopuka aku i na olelo hailHH i ku-e loa i na kauoha a ke Akua.

Oiai, Via hoopaa ke Akua me keia lahui kanaka elike me ka lahui o ka laaraela i hoopaa ai me Mose, e kii e lawe i ka aina hooilina o na kupuna o ia lahui kanaka; a ua ike kakou i kela moolelo ma ka buke nui, ho uuku nae ia mau makahiki ho kanaha wale no makahiki. O keia mau makahiki, ua nui maoll, eia nae, aole wahi hoailona o ke komo ana, oiai nae he elua walo ne o k;t lahui Isaraela i komo i K.inaani. Nolaila, no ko kaleoii ho'.no mau i &a lahui a ke Akua i lawo mai ai, pli mau no lakou la iluna, ia kakou o emi mau ana ilalo. O keia kekahi o ka hookoia ana 0 ka olelo a Isaia he maka no, aole nae i ike ho pepeiao no, aole nae i lohe ho noonoo no, aole nae i hoomaopopo, ua like loa, aole wahi i alo ae. O ka hae o Ajnerika, o ia ka hoailona no ko kakou hookahi ana. NoHiila, aole o ka olelo e hoouna walo no i Hawaii ka Elele i Wakinekona i maopopo ai ka paeaina Hawaii. Aole ia he ninau nui. O ka ninau nui waiwai loa o ka iko tnai o Amerika o hoi aku ana kona lahui kanaka piha, e hoike aku ana 1 ka nafei o keia paeaina Hawaii, nme na hana pookela he nui ma keia wahi aina uuku, alaila e lilo auanei ia i mea na kela lahui e hooiaio ai, i ka oiaio o na mea & lakon e lohe mau nei no keia pae% aina. Aole o ia wale, o kekahi o ka inoa o ka makuakane o keia keiki, he inoa ia ua kaulana apuni ke ao nei. Aole o ia walo, ho kanaka ko'iko'i o kona ano haipule, oiai ua kukulu kona makuakane i luakini hoomana Akua nona amo kona ohana ame na makamaka, o hooinio aku ana oia, i ka laweia ana mni o ka Euanelio o Kriato i keia Paeaina e na makua Misionari, a kanuia i laau waiwai nui e ulu nei' mo kona pomaikai liko ole, e hooia aku ana oia ia mau hana pookela a j Hawaii nei i hana ai maluna o ka lawe ia ana mai. ( Ke manaoio nei au e hoihoi mai ana no oia i ka w.aiwai o kona lilo ana i Elele, ina e koho lokahi na

Hawaii apau iaia, a e lilo auanei oia i mea- hoohanohano nui aku i keia paeaina Hawaii, e lilo ai ke mele o kona mokupuni ame ke kuahiwi o Haleakala i mea nui. Eliko paha me ke mele, e mele mau ia nei e ko Maui poe loea, ma na leo m«le, Penei kahi mea i maopopo ia'u: Kilakila o Haleakala, Kuahiwi nani o Maui, • Haaheo oe e Hawaii, Hanohano o Maui no ka oi. Ina e lawe mai kakou a noonoo pono, me ke akahele, i ka manao 0 keia mau laina mele, e puana i'o ana no kakou, o ka elele io no keia e ola ai na Hawaii, a no ka moa ke olelo kauoha na kona makua. Mai hanaino i na Hawaii, ina ua pano kona makua peia i kona wa e ola ana, alaila, aole loa e poina kela manao iloko ona, o ka oi loa aku hoi ka poina ole o , kona inoa ia kakou na Hawaii, ahiki i ka la koho baloka, e puana malie ae ai no oe ma kou keena kaha, o ka'u moho 1 ha 'iia mai ia'u me ka 100 ku i ke aloha, e no| mai ana ia'u ia makou, a ia kakou apau, e 'koho ia Halo Balawina i elele i Wakinekona. Mai poina i keia mau manao maikai e hooni ana i kou puuwai e koho i ka moho nana e hapai ia kakou na Hawaii. Me ka Lunahooponopono ko'u welina, ame na keiki hoonohohua o kou keena pai. Kou oiaio no me ka mahalo. GEO. M. K. Kahuku Camp 1. • \jaKINEKONA, Mar 13.—Ua hoikeia mai e ko komitc maluna o na haawina dala ka blla haawina dala o ka oiliana kaua aina mo na manao e hookupono ana i ka hoemi ana niai i na puklikoa a i ka 115,000 a o na aliikoa i ka 11,000, o kekahi o na hoemi heluna nui i hoakakaia o ia no ka hookaawaleia ana mai o 0,500 mai na mokupuni mai o Hawaii ma ka la 1 o lulai. Mawaho ae o ka hoemi ana mai i na koa ma Hawaii 6,500, e koi pu ana ka bila no ka hoihoiia mai i Amerika ma ka la 1 o lulai o~na koa Amerika maloko o Kina a 2,000 koa aku 500 mnu aliikoa ame na koa maloko o Kelemania.