Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 12, 24 March 1922 — Page 1

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE LXI—HELU 12         NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H.,  POALIMA,MARAKI 24, 1922.        NA HELU APAU 6495

Kai ka Ohana Kaua ma ka Hoolewa o Apau Kau i Make ma Palani

Ku i ka Hanohano me ka Eehia na Hana i LawelaweiaAku Maluna o Keia Keiki o Hawaii i Molia i Kona Ola Iho

            Ma na hoike mai na wahi like ole mai, iloko o na la hope o keia pule. I ka nana aku, aole he kanalua iki @oko o na Repubalika, no ka lanakula o H. A.Baldwin, ma ke koho @aloka khikawa oka la apopo i elele lahui mai Hawaii aku nei no Wakinekona.

            Ina e ku ana na kane ame na wahine,elike me ka lakou e olelo mau nei, a e hooikaika nei, alaila, e hoea io mai ana i ka hookoia ana o ka manaoio o na Repubalika.

            Ma ka mokupuni o Oahu nei, aole he kanalua iki, no ka loaa he heluna baloka kiekie loa ia Mr. Baldwin, ma ka apana eha, aka ma ka apana elima, aia malaila ke aumeume.  Oka apana elima, kahi i ike mau ia ka ikaika o Mc Candless i na kai koho baloka ae nei i hala, a koe wale no ke kau aku nei, o ka 1919, o kela wale no ke kau i lanakila ai o Kalanianaole ma kela apana.

            Ms Jonah Kumalae âme Mrs. Mary Atcherley, e holo like nei me McCandlessk, e weluwelu liilii ana kela ikaika o Mr. McCandless, e makae ana ke koho ana a na Demokarata, a i ka nana ana, e huki nui ana o Jonah Kumalae, i na baloka i manaoia no McCandless, aole keia ma ke koho wale aku, aka mai ka waha ponoi mai no o na Demokarata, i kupaa mau mahope o McCandless, i na kau apau ana i holo baloka ai, e ku-ei ke Keikialii Kalanianaole.

No Baldwin o Kauai.

            Ma na hoike mai Kauai mai, e ahai ana o Mr. Baldwin, i ka lanakila ma kela mokupuni. O ka heluna o na mana koho ma Kauai i manaoia ma keia kau, aia mawaena o ka 2400 ame ka 2500, mailoko mai o kela huiana baloka, e kaa ana ia Baldwin, ka hapanui, me ke kauliilii o ke koena iho, mawaena o na moho ekolu.

            Na ka Mokupuni o Maui ame Molokai, ua maopopo loa i na alakai kalaiaina Repubalika, aole he kela mokupuni, o kona ikaika i kohoia aia mawaena o ke kanawalu ame ke kanaiwa pakeneka, o na mana koho apau.

O ka Repubalika ka Ikaika ma Hawaii

            Ma ka Mokupuni hoi o Hawaii, elike me na hoike e hoea mai nei, i ke keena o ka aoao Repubalika, ma keia kulanakauhale, o Baldwin no ka ikaika, a aole hoi he kanalua ana no kona oili mai he moho lanakila mai kela mokupuni mai.

            Wahi a kekahi Hawaii o ka hoea ana mai no keia keena, ma kona ike, he elua wale no mau moho ikaika ma Hawaii, oia o Mr. Baldwin ame J. Kumalae, a no McCandless ame Mary Haaheo, he kulana nawaliwali ko laua, e loaa ole ai na manaolanano ka lanakila ma kela mokupuni.

            He hookahi kahua nui i kalele ai na Repubalika, no ka lanakila o Baldwin ma keia kau koho baloka kuikawa, o ia no ka nui o na moho ma ka aoao o holo ku-e nei iaia.

Paa ka Manao o McCandless

            Me ka nui nae o na olelo i lohe ia aw, no ka ikaika, o Mr. Baldwin, aole ia he kumu o hoopau ai o Mr. McCandless, i kona mau manaolana, a ua paa no kona manao, oia ke lanakila ana, maluna o na moho apau.

            Ma kona manaoio, e lanakila ana oia ma Kauai, me kekahi heluna haloka kiekie, pela no ma ka mokupuni o Hawaii, a no Maui, aole e hiki iaia ke hoike ae i ka nui o kona ikaika malaila, aka he heluna baloka mahuahua no nae.

            Ma ka Mokupuni hoi o Oahu nei, aoio loa ona wahi manao kanalua iki, e @ona ana no iaia, kela heluna @@oka maamau, ana e holo ana no ke kulana olelo lahui, a me ia manaolo mau ona, wahi ana, o keia kona holo baloka ana e lanakila ai.

Hoole o Kumalae i ka Ikaika

            Oiai o McCandless âme na Repubalika, e manaoio ana no ka ikaika, ma ko lakou aoao pakahi, ua oili ae nei o J. Kumalae iwaho, a hoike mai, he elua wale no mau moho ikaika e holo nei ma keia @a@ koho baloka kuikawa, oia no o Mr. Baldwin ame ia, o ka ikaika o McCandless, ua weluwelu liilii i keia la, e hiki ole ai iaia ke ikeia aku, ho mea paahae ma ka aoao Demokarata.

            Wahi a Jonah Kumales, in a e hoea mai ana i ka heluia ana o na baloka ma ka la apopo, e ikeia ana o Mr. McCandless ka mea haule ino loa, o na moho apau; eia nae, aole oia i hoike ae, oia ke lanakila ana maluna o Baldwin.

            Ua hoakaka hou ae o Kumalae i kona manao, no ke kupono loa e kulukulu hou ia ka aoao Demokarata, ua kulike kona manao mo ko Kauka Raymond, aole e hiki ke hooko i kana mau mea i hoopaa mua ai iaia, koe wale no ka nana ana o Mccandless i kona pono iho.

            O ka oiaio nae, o na wanana a na kaula kalaiaina apau, na ka hopena o ke koho baloka o ka la apopo e hoike mai, a ia wa e ikeia ao ai ke kaula oiaio, ame ke kaula wahahee.

Apono ka Aha-Hui Loio Hawaii ia J. De Bolt

            Ma ke koho ana a 31 mau hoa no Lunakanawai John De Bolt a 7 no ka Loio Wm. T. Rawlins, i apono ai ka Ahahui o na Loio Hawaii ma kana halawai juikawao ka noho ana ma ka Poa kolu nei, maloko o na rumi o ka Honolulu Stock Exchange i ka inoa mua i pani ma kahi o ka Lunakanawai Horace W. Vaughan ma ka noho o ka aha federala apana ma kahi o Lunakanawai Vaughan e pau ana kona manawa ma ka la 4 ae nei o Aperila e hiki mai ana.  Mahope iho o ke koho ana ua hoolokahiia ae ke koho a na hoa apau.

            He man pule aku nei i hala, o ka  Loio John W. Catheart, ka ke Komite Kuwaena Repubalika o ka Lunakanawai Vaughan o pau ana, a o ka Loio Wm. T. Rawlins ke pani ma kahi o Lunakanawai Poindexter o ia aha like, oini o pau ana kona manawa ma ka la 16 o Maraki.

            Ma kekahi manawa pu i hala aku nei, ua apono ka Ahahui Loio Hawaii ia Emil C. Peters i lunakanawai kiekie, a i na Lunakanawai Perry ame Lunakanawai Alexander Lindsay Jr., i mau kokua lunakanawai kiekie, eia nae, ua apono ke Komite Kuwaena Repubalika ia Emil C. Peters i lunakanawai kiekie a o kona mau kokua oia na Lunakanawai Antonio Perry ame Lunakanawai De Bolt.  Ina no ka hookohula mai o De Bolt i lunakanawai federala e hakahaka ana ka noho o ka aha kaapuni.  He mau mahina lehulehu i hala aku nei o A. L. C. Atkinson, ka hope loio kuhina i keia la, oia ka i aponoia i lunakanawai ma kahi o kekahi aha kaapuni e hakahaka ana.