Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 13, 31 March 1922 — Page 4

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Makelei, ka Laau Pii On a a ka I'a o Moa-ula-Nui-Akea i Kaulana

HE MOOLELO KAHIKO NO KA HULI KOOLAU O KAILUA AME WAIMANALO, KA NANEA O KE AU O KA MANAWA.

(Hoomauia mai kola pule mai)

            Pane mai la kona kupunawahine: "He aina ia aia la iluna o ke ao opua, a o kahi hoi i ol@loia o ka pe'a kapu o Kukulu o Wahiki, o ke alanui e hiki ai ilaila, he uakoko, me ka alewalewa. He mau alanui hiki ole ia kaua ke hehi iho me ko kaua mau kapuai nei, a o ke aia hoi a kela wahine i hele mai nei e hui me oe e kuu moopuna.

            "Ua pomaikai na'e oe, ua ike aku la i kekahi hapa o ke kino lau manamana o ko kumuhonua, a kupunawahine hoi ou, ka mea hana i waiho mai i ka laau au i hele pu aku nei i keia la, a ke ike la e ka moopuna i ka pono o ia mea, he malama akua, he ola ia, a malama kanaka hoi, hiki kahi hoounauna.

            "Nolaila, e kuu moopuna, ia oe paha auanei, akikuia ka anae alo piko momona o Kawainui, a kuapuu paha auanei ke awa o Kaelepulu, i ko milimili i ko lima, hookahi paha ananei mea e manalo ai, o ke aloha o ke akua, nana ka hoi o hoike loaa kaua.

            "Nolaila mai pii hou oe iuka, me ko mau hoa paani, ia oe auanei e pii ai hahai mai kamalii a oe, oiai ua lohe aku la oe i ka olelo e huliia mai ana oe a loaa.

            "I ko paakiki no e ka moopuna i ka hele, a loaa ke ku'ia, make@ aku hoi au nou, oia ko'u mea i ui ai i ke kua, eia nae, loaa ka hana nui a ko akua e iho mai ai a hui pu olua, a o kana olelo, o ia ka kaua e hooko, no ka mea, ua hooko mai la ke akua i ko kaua makemake.

            "E paina kaua, ke moe mai nei ke ano ahiahi, ai a maona le'a ka moe ana i ka uka waiahulu."

            Apau na olelo a ke kupunawahine, paina iho la laua a maona, hakalia no a poeleele, lapuu ana o Kahinihiniula iloko o ke kuina kapa, aia ke kuku ke noho nei hoomanao i na olelo a ka moopuna, me ka nalu nui ana @o ka noho ana aku o kana mea aloha, in a no ka hiki mai i kona hopena, a hoolana ae la oia i kona manao, eia hoi ka po, ke hui nei me kana lei aloha, a o ia no ka mea e pono ai o kona noho ana.

            Haule iho la o Niula hiamoe, a eliko no me ka lula maamau o ka elemakule, ke ala i ka wanaao, pela no o Niula i ala ae ai, ua hele no hoi a aneane e ikoia ka ili o kanaka, lohe aku la oia i keia leo @ kahea ana iaia:

            "E Niuula i ke aka o Kuwalupaukamoku,

            Moe ana oe hoolono ana,

            O Kanikanihia o ka laau paapaaina,

            O Keekeehia i Kahakahakea,

            O ke one lauena a Kane, O ke kane ke hoa o ka wahine ka ikaika,

            O i ka ka po maule wale ke ao,

            Ua ao, ua malamalama,

            Aia o Hokuul@ la makole kau kahi,

            Hookahi anahulu no'u ka po,

            Hookahi ka malama nou ke ao,

            O Ku i ka haka ainoa a ke @lii la, Aina ka mo-ku."

            I ke kuu ana iho o ka leo kahea a ka mea kino ole, maopopo iho la ia Niula keia hoolale, e ha'i mai ana ua noa ke kapu, nolaila ala ae la oia a okuu iluna.

            Elike no me ka @ula maamau o kamalii o ke ala kakahiakanui, pela no o Kahiniula i puoho ae ai mai ka hiamoe ae, a kahea mai la i knoa kupunawahine: "E kuku e, ua ao paha!" Ae mai la ke kupunawahine me ka olelo ana aku i ka moopuna:

            "Ae, ua ao, ua kaukau mai nei ke kohi ana a ka po, i ka pili o ke kau, i hoolale mai nei ia kaua, ua noa, a o ko'u mea ia i ala ae nei, mana aku nei au i kou moe mai, he kahi hoi ia, ua ala kou hiamoe, a ua no no hoi, nolaila, e iho kaua ilalo o ka mapunawai, kahi o ka leo kauoha, @ ike oe i ka hana a ka wahine au i maka'u ai, oiai nae, o ke akua ia mana i hooko mai la i ka olelo, ma o'u nei, no kuu makee ame kuu hilahila, i kou nele."

            Pau no neia mau olelo a ke tutu, he nakeke ana no ke kuina kapa, k@ ana o Kahinihiniula ma ka puka, huli mai la a olelo i kona kupunawahine:

            "Aole ka hoi e kala loa i ao ai, mele hoi ou hoala mai ia'u; nolaila @ iho kaua ilalo o ka mapuna, i ike @ku hoi paha au i ka i'a, makepono hoi ko'u mau wawae luhi o ka hele @."

            "Ae," wahi a Niula, "e iho kaua @ ike @e, i ka pomaikai au i imi ai, no ka mea, ua noa hoi, a o ka @ no keia au e ike ai, oiai ua pohia iho la ka i'a e ka hau kakahiaka, o ka hala'i malie iho o ka wai, moe nanea kela, hookahi hana he minoinoi i ka wai pala kehau o Makalei, o ia moe nanea no ia a ka poho o ko lima, hoi mai a ka hale noi, nee ka hoonuu, a i ko poe hoahele hoi o ka la hana o ke konohiki, a ka maua nui wale, e ai ana i ka luau, me kahi inamona, o ka ina'i iho la no ia o ka noho ana o ka uka maulukua.

            "Nolaila, haele kaua ilalo o ka mapuna, ilaila kaua e ike ai i ke au nui me ke au iki o ko kapuai akua o kuu moopuna."

            I ka pau ana o na olelo a Niula, o ko laua kaha aku la no ia, iho ilalo o ka mapuna, i a lava e iho aku nei a kokoko ma ha'i o ka mapuna, ike aku la o Kahinihiniula i ke kuku a ka hi'u o kai'a, ua hele no hoi a pili.

            Noho iho la laua ma ha'i o ka mapuna a nana i ka i'a, kena mai la o Niula i ka moopuna:

            "E Kahinihiniulaokalani e, lalauia ka anae o Lelenae, a paa i ko lima, alaila pepelu mai oe i ka hi'u o ka ai'a poepoe, alaila unu mai ou mau lima me ko ho-anuu ana i ka i'a i ha'i ka iwi owaenakonu, a kina ka i'a o ka loko o ke alii ia oe, alaila ka hoi pono oe e kuu moopuna, a lilo oe i alii a i punahele hoi, ke hoike ko kumuhonua ia oe ame a'u imua o ka mea nana kaua e imi mai ana, a ia wa paha auanei au e haalele iho ai ia oe i ke alo o ke alii, ka iwi koko e pono ai o kou noho ana.

            "Laulau hoi," wahi a ke kuku, hopu iho la ka moopuna i ka i'a a paa i ka lima, hapai ae la iluna, olelo hou mai la o Niula, aliia hoi paha ko i'a mawae i ko akua, oiai ua noa ia oe i ka ula paa,"

            "Pehe au e hana ai@" wahi a ka moopuna.

            "Penei," a'oa'o mai la ke kuku, a paa ka pule ia Kahinihiniulaokalani, hapai ae la oia i ka i'a iluna o kona mau lima, a pule iho la, i keia mau huaolelo:

            "He pa no Kailua ka pali o Lualualei,

            I alaila e ka ino i kai o Alaala la, e

                        E ala!

            Ehia a mea ala, o ka poi

            O ke aloha o kuu minamina,

                        Kahi, lua, kolu.

            Kuka'i a hala, pa i ke akua,

                        I ka wai la.

            Holo Kini a ke akua i Kaukini,

            O Kini kuapuu a Kahuoi,

            O Kino anapuu anakee i Luiuku,

            Na'u e pelu na Kahinihiniula,

            Nau e hakina na ka wahine i ka pe'a,

            I ola no'u a ka puaaneane,

                        Amama ua noa.

            Apau keia mau huaolelo maluna ae, i ka hoopukaia e Kahinihiniula, pepelu ae la oia i ka i'a i kona mau lma, a lohe mai la ke kuku i ka uina poha o ka iwi waena o ka i'a, kahea mai la o Niula:

            "Hookuuia iho ko i'a i ka wai, a na ko hookapuhi e hoopaupono aku i ke koena.

            "Lalau iho oe i hookahi kauna anae aloalolena, a i elua awa, a hoi ae kaua i ka hale, ho-a ke ahi, unaunahi ka i'a aohe hua kii i Kahiki o kuu moopuna."

            Nana iho la o Kahinihiniula a ma ka anae nunui, wae ae la oia eha i'a a kapalili ana ma ha'i, hopu iho la elua awa, a paa i ka lima, olelo aku la i ke kuku:

            "E hoi kaua e pulehu i ka i'a," eu ae la o Niula me ka hopu ana mai i kekahi mau i'a, a hoi aku la laua no ka hale, oiai ka la ua kau iluna o Makanoni.

            Ahiki laua i ka hale, noho iho la ke kupunawahine, unaunahi i ka i'a, kena mai la i ka moopuna: "O hele e lapulapu mai i wahie no ka i'a, a pa'ipa'i mai i mau wahi lau-i, pulehu kekahi, lawalu kekahi, a aimaka no hoi kekahi, nau nae ia na ka niiho u'i, oia@ ke ike mai la no oe i kou kuku, ua opi ke a luna me ke a lalo, a no nei kulana ka mea i oleloia, aohe nao he pau---kahi kapa, o hele i wahie no ka i'a a kaua, e hana ae hoi au a pau ka unahi."

            A pau na olelo a ke kuku, hele aku la o Kahinihiniula a loaa ka la-i me ka wahie, hoi mai la a mua o ke kupunawahine, i ka pau ana o ka i'a i ka hana, lulu ka paakai, lawalu olua anae a paa i ka lau-i, elua no hoi pulohu, a o na awa, pokepoke iho la ke kuku aloko o ka ipukai, lalau aku la i ka aunaki ame ka aulima, pa@e mai     la i ka moopuna:

            P@a mai ma ke poo o ka laau i hana aku au i ahi no ka i'a a kaua," paa iho la o Kahinihiniula ma ke poo o ka laau aunaki, a iho mai la ka aulima a niula, me he mea la aia no i@ na la oiai na niho, (in a no hoi paha pela oe e kuu mea heluhelu, auwe ka u'i e!) ke nana aku la kou meakakau i ka hana ana o ke ahi a na kupuna, me he moa la e i mai ana, e puana aku i mau hua hoinau, no keia ahi hoanuunuu kino, me he mea la e i mai ana:

            Auhea wale oe e ka mamo,

            Lawe ehukai o Puaena,

            Ina oe o ko'u lio

            Kohu au ke noho kapae.

            Puku'i pono mai i ke alo,

            La'i ai o k@ kakalamoka,

            Ua wela ka nuku i Nuuanu,

            I ka holo mau a ke ahole.

            Aia au i ke ahi a loa,

            Enaena a papa i Kulili.

            Lua ole ka hana ia Kali'a,

            I ka i ae no ua oki.

            Aohe nao lua kawelu,

            Naele ke ala i Waolani,

            Kukupa'u ka ua i Lanihuli,

            Hookahi ka huina i Kalihi.

            Ua pulu aila ko kaona,

            Ua piha kai o ka Nekina.

            Haina ka puana kuu @ane,

            Hookele i ka ihu o ka moku,

            Ke ire pu ae la no kaua e kuu mea heluheu i ka hahana o ke ahi a na kupuna, aka na'e, he mea liilii wale no ia i ka olo le@e Kakehau o ka uka iuiu o Makawao.

            I ka a ana o ke ahi, pulehu ka i'a a mo'a, pule ke kuku apau, ai iho la laua nei me ka nui o ka ono no keia mau mea makamaka hou, mai ka wai mai no, o ia pololei no ia a ka waha o Kahala.

            Ia laua e ai ana apau hoihoi ke aipu, olelo mai la o Niula:

            "Ua maona e ka moopuna noho malie, mai hele oe i ka paani, in a e hele oe, mai pii oe iuka o Maunawili, aka iho oe i kai o Waimanalo, in a ike oe i kamalii, mai hele oe me lakou e paani ai, hele oe ahiki i ke one e waiho poai ana, ike oe i kamalii e auaukai ana, a e nonoho ana i ke one, e hoopuupuu a hou ka lima iloko o ka puu one i kahea mai ia oe o kou mau hoa paani ka hoi ia.

(Aole i pau.)

 

HE MANEWANEWA ALOHA NO KUU PIKII HELELOA.

 

         E ka Lunahooponopono ahonui o ka ipukuku uwila, nana e poai nei na moku, mai ka la oili ae la i Kumukahi, a ka welona a ka la i Lehua; Aloha oe: _____Oluolu mai hoi oe ia'u, e ka@na pu aku me kuu pokii wahine, no ka maua mea aloha i haalele mai la i Puna na hoaloha; Aloha wale!

         Me ko'u haupu ole ae e, ua komo ae la ka anela o ka make a hookaawale ae la i ke kane me ka wahine, ke keiki hoi me ka makua, na moopuna i ke kupuna, ka makua i i mi ai me na lako apau e pono ai.

         Na ka leta a kuu lei Mrs. Kamila, Jas. Kaopua, i ha'i mai la ia'u i na hora poniponi o ke kakahiaka poaha nei, Maraki 23, o Uncle Tom, ua hala i ka la Sabati nei Maraki 19, a nalo aku la i ka la 21 nei ma ka ilina o Puuokamalii.

         Me na waimaka helelei au e heluhelu nei, no ke aloha i kuu pokii i haalele mai la, i ke aloha pilipaa i awaiauluia me ke kuio o ke aloha wahine, na keiki me na moopuna a makou, walohia wale hoi e!

         Aole ana keiki aole no ana moopuna, aka, na kuu pookii wahine na keiki me na moopuna lehulehu e ola nei, aka ua lilo lakou apau, imua on a i poe punahele nana, ma ka hoonaauao ana, iloko o ke kula ma Kawaiahao, me Maunaolu ma Maui, a ma@e i na kane, aia i Amerika, aole i ike iho la i ka makua a hala aku la, aia no hoi i Hilo, oia o Mrs. Malina Chas. Kaulukukui, a eia iho no i Honolulu, oia o Mrs. Akoni Kawaa, oia paha ka i ike i ka hanu hope o ka makua, nana i mailani ia lakou, a imi lakou i ka lakoua loaa, a na lakou nei mai na moopuna lehulehu, e paiauma aku nei ma keia aoao, o ka muliwai eleele a ka make i hookaawale aku la.

         Kona moolelo i loaa ia'u, ame ka'u mea i ike ai nona, he haole Pelekane oia, a he kupa Amerika oiaio o Thomas McGiffin ko na inoa ponoi, a mamuli o ka paanaau mau i ka waha, kela mele hula kaulana kahiko, a ka Hawaii, penei:

         "He aloha kuu pua Mikinolia,

         I lohia i ka wai kuauhoe.

         No ia mea, ua kapaia aku oia ma ka inoa Hawaii, o Kuauhoe, a o ia kona inoa kanaka i kamaaina iwaena o ka poe i ike iaia.

         Ua mare oia me kuu pokii wahine, Mrs. E. Kaehuokekai McGiffin, ua noho iloko o na makahiki loihi me ka oluolu, iloko no o ka nele, a ua hoomanawanui iloko o na hale hoolimalima lehulehu o ke kaona ahiki i ka loaa ana he home, he aina, e waiho nei ma Ewa, noho malaila no kekahi mau makahiki, a loaa hou he mau apana aina ma ke alanui COlburn, ma kalihi, me ka home maikai malaila, a haalele iho la i ka hoa hoomanawanui iloko o ka luuluu.

         He nui no kana mau hana like ole i hana ai, aka o kana hana hope loa, o ia ke kiai po o ke Dipo o ka hui alahao ma Kuwili; a i ku a paio no ka hoopakele ana i na poino i manaoia e hoopilikia i ke alahao, mai ka poe i olohani ai i kela mau makahiki aku nei i hala, a na kona nawaliwali i hookaawale aku mai iaia aku a hala wale aku la no.

         He lima mohala kona, i ka poe apau e kipa aku ana ma kona home, he umeke a he ipukai hamama no ka malihini, me ka poipoi ole. Aloha ia mau la!

         Me keia mau kanaenae aloha, ke komo pu aku nei au me ka kaua keiki, me na moopuna imua o ka'u alo, e auamo a kaana pu i na luuluu apau, a na Oia mau, e hoomana ae i na ehaeha o ke aloha, hiki ole ke makuhia i na waikahe he nui, a Nana no i haawi mai, a Nana no i lawe aku, e hoomaikaliia no kona inoa, Amene.

         Owau no me ka waimaka luuluu, FRANK K. KALAMA, me ka Ohana.

         Ma na manawa aku nei i hala ua lilo na hula Hawaii i mea hoowahawaha a hoopailuaia, eia nae i keia mau la, he lehulehu na lahui e @ hoomaamaa mai nei i ke a'o ana i ka hula olapa a hulaku'i a he elua manawa o ka pule e a'o mai nei kekahi mau pa-hula maloko o kekahi mau home.

 

I MOLOKAI AKU NEI NA KOMISINA HOME HAWAII.

        

         Ma ka Maunaloa o ke awakea o ka Poalima o ka pule aku la i holo aku ai ke Kiaaina W. R. Farrington ame na hoa o ke komisina me kekahi poe e ae no Molokai, no ka makaikai ana i na aina a na Hawaii e hoi aku ai e noho, a pela hoi me kahi o ka wai e hiki ai ke laweia mai noluna o na aina, a ma ke Kilauea o ke kkakahiaka nui o ka la Sabati nei ka hoi ana mai, a ma ka lakou mau mea o ka hoike ana ae ua nui ko lakou hauoli no na mea a lakou o ka ike ana aku, me ka loaa o ka manaolana nui no ka holomua o na hana e hanaia mai la no ka pono o na kanaka Hawaii e hoi aku ai a noho. Ua pau na aina mauka loa ame na aina pili kahakai ia lakou i ka makaikaiia a no na hora he 12 maluna wale no lakou o ke kua o ka lio o ka hele ana e makaikai ma na wahi, apau o na aina i manaoia o ia ke kahua no ka hoopulapula hou ana i ka lahui Hawaii.

         O na hoa o ke Komisina ma ia huakai oia ke Kiaaina W. R. Farrington, ke Kamaliiwahine Kalanianaole, George P. Cooke, ke kakauolelo mana hooko a ke komisina, ame Rudolph Duncan. Ma ke ahiahi iho lehulehu na Hawaii i akoa, koa ae ma Kaunakakai, na kane na wahine ame na kamalii a imua o lakou i haiolelo aku ai ke Kamaliiwahine Kalanianaole no ka hora a oi me ke ohohia nui ia e na Hawaii, o ke kahua nui o kana haiolelo e pili ana no ia maluna o ke kumuhana o ka hoihoi hou ana aku i na Hawaii maluna o ka aina a mahi, a ua nui ka ka hauoli o kolaila mau kini i ka lohe ana i ka leo o ke kamaliiwahine.

         O ke Kiaaina kekahi i haiolelo ma ia po imua o na Hawaii, a maluna o na ninau i kaa malalo o ke kanawai Home Hawaii kana hoakaka nui ana. Mahope iho o na haiolelo he aha himeni malalo o na hooponopono ana a ke Civic o Molokai, a o ka panina hope o na hana o ia po he aha hulahula.

         Ma ke kakahiaka Poaono, mahope koke iho o ka @oea ana aku a lukou i Kaunakakai ua holo aku ke Kiaaina ame R. Duncan no ke awawa o Waihanau, no ka nana ana i ke kumu o ka wai i manaoia mai'a ila mai ka wai e lawe mai ai no na aina haahaa, a ua pii aku laua a hoea i ke kumu o ka wai. Ua hoakaka mai ka enekinia Jorgen Jorgensen i ke komisina i na wahi i manaoia malaila na paipuwai ame na luapao e @liia ai i hiki ai ka wai ke laweia mai noluna o na ai@a e mahiia aku ana.

         I ke Kiaaina âme Duncan e mak@ihai ana i kahi o ke kumu o ka wai ua holo aku ke Kamaliiwahine, me ka ukali pu ia e Geo. P. Cooke no na aina mauka loa, na wahi i pau mua i na komisina e ae i ka makaikaiia. Ma ka auwina la ua @koakoa like na komisina apau a hele aku la e makaikai i na aina pili kahakai no ka nana ana i ka apana aina 140 eka, kahi i hoolalaia ai e okioki i mau apana pahale no na Hawaii e noho ai ma keia mua koke aku.

         Ua ana pu ia e lakou kekahi mau luawai kahiko o na Hawaii kahiko i noho ai ma ia mau kaha i kela au kahiko loa a i paa hoi i ka uhiia, a ua wehe hou ia nae a mailoko mai o ia mau luawai ku wai i hoohanaia aku ai. Ua loaa ia Lyman, ke kanaka mahiai loea, kekahi mapunawai i uhiia a paa no kekahi mau makahiki he nui i hala, a me ka pauma i hoohanaia ai i hiki ai i ka wai ke hukiia mailoko ae o ia mau mapuna a mau luawai.

         Mailaila lakou i hele aku ai e nana i ka aina kahi i manaoia no ka mahelehele ana i loaa ai ia lakou ka manao ame ke ano maikai loa o ka mahelehele ana, ua hele pu lakou e nana i na aina hanai holoholona o Molokai no ka manao e loaa kekahi ike mailaila mai, a ua hele pu aku lakou e nana i na aina mahiia o kekahi poe e aku, a pela hoi me ka hale hana waiu o Cooke, a pela me na aina mahiai halakahiki a Meyer maluna o na wahi kiekie.

         Ua pau na wahi o kela hapa o ka mokupuni o Molokai i ka makaikaiia e ke komisina a ua nui ko lakou hauoli no na mea a lakou o ka ike ana ma keia huaka'i aku la a lakou, o ka oi aku o ka mea hauoli oia ke Kamaliiwahine mamua o ka poe e ae, he aina waiwai loa ia in a no ka holopono nei o na mea apau i manaolanaia.

 

HE HOALOHALOHA.

 

         M. Solomon Hanohano, Lunahooponopono, o ke Kuokoa ame kou mau keiki hoonoho o ke keena pa'i, aloha oukou: ---E@ oluolu hoi i kekahi wahi rumi kaawale o ka oukou hiwahiwa na ka'u wahi puolo haule i ike mai na makamaka ame na hoaloha, o kuu kaikamahine holo loa Mrs. Mary Paahao Santiago D. Alcazar. Ua haalele mai oia i keia ola ana, ma ka halema'i Moiwahine i ka hapalua o ka hora ekahi o ka po Poakolu la 9, 1922.

         Ua haalele mai oia ia'u kona ma@a aloha ma ka aoao o kona moe o noho hoomanawanui ana i ke anu aloha no ia mau po@ a kaua i hoomanawanui ai. Hao mai ka makani me ka ua he mea ole ia anui i ko'u manao. i ke aloha o kuu lei hele loa. Haalele i ka halema'i Moiwahine i ka hapalua o ka hora elua, huli hoi mai ma ka mikini la po me ka ukana luuluu he waimaka a nona au e puana ae nei, luuluu Hanalei, i ka ua nui, i ke aloha o kuu lei hele loa a---! Ua piha hookahi makahiki me ehiku mahina ka hoomailo ana a ka ma'i maluna on a mai Lahaina mai a Honolulu nei; ua imiia ke ola ma o a maanei i ke kauka Pake kauka Haole. Komo no hoi i ka halema'i Moiwahine o ia no hoi ka hope loa.

         Ua hanauia o Mary Paahao Santiago Alcazar ma Kamoiliili, i Oct. 20, 1898, ua piha iaia na makahiki he 28 me elima mahina me eiwa la keu, mai ka puhaka mai o Mrs. Hana M. Paiaina ame Mr. Maika Paiaina kona mau makua; ua haalele iho i ke kane ame na keiki eha, ekolu kaikamahine hookahi keikikane ame ka ohana e paiauma aku ana i ke aloha nona. he kaikamahine ohana nui. he nui na hoaloha, he aloha i ke kane. he aloha i na keiki. he aloha ia maua na makua. he aloha i ka ohana, he aloha i na hoaloha, a he heahoa i na poe apau ke kipa mai ma kona home.

         Nani wale kuu home i maulukikepa,

         I ka uluwehiwehi a o na pua.

         ke kan hone hoi a ka leo o na manu.

         Hoolaukanaka o kuu home a,

         I aloha ia o Kamoiliili, ka hulili a ka la nopu i ke kula; aloha no ia pua o ka aina, aloha no kahi a kuu lei e holoholo ai; ua pau ua nalo loa o Paahao ma na wahi apau o Kamoiliili, pau ka ike hou ana iaia. pau hoi ka lohe hou ana i kona leo.

         Auwe kuu minamina pau ole ia oe e,

         E kuu lei mae wale hoi e!

         Aloha no o Lahaina i ka Malu Ulu,

         Ia aina a kuu lei i noho ai i na makahiki ekolu. Hoohihi wale ka manao i ka nani o na hono a Piilani me ka makani Kauaula aloha no ia aina malihini a kuu lei i noho ai.

         Ua pau, ua nalo o Paahao, ua hele aku ia me Niolopua, me ka eha lima ole a ke aloha,

         Ke hoomaikai ae nei au i ke Akua no ka moa nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku; e hoomaikaiia no kona inoa, ma na lani kiekie loa he maluna ma ka honua nei he aloha i kanaka, Amene.

         O makou o ka ohana apau o ka makou mea aloha, i hala ke haawi aku nei i na hoomaikai palena ole i ka poe apau i komo pu mai me makou i ko makou manawa o ke kaumaha. Ke hoomaikai pu aku nei i ka poe apau i lawe mai i ka lakou mau makana pua. Ke hoomaikai pu aku nei i ka poe apau i hoouna mai i ka lakou mau pua. Ke haawi pu aku nei i na hoomaikai i ke kapena o keia moku no kona ae ana mai i kekahi wahi rumi kaawale o kona moku no ka'u wahi puolo waimaka nui.

         O makou iho no me ka haahaa,

         MR. & MRS. M. PAIAINA,

         SANTIAGO D. ALCAZAR,

         MRS. EMILY KAUKAU.

         MRS. KAPIKA MITO,

         MRS. HANA KAM,

         MR. MAIKA PAIAINA JR.

 

HE LI'ULI'U HOOMAKAUKAU KALAIAINA.

 

         Mamuli no o ka ike o na kanaka mahiai o keia paemoku o Hawaii, he malama haule keia o ke kuaua, i hoomakaukau nui ae ai i na mahakea a lakou, no ke kanu ana i ka ai o keia mau malama, he uhi.

         He oiaio, ma kela malama aku nei no ka waele ana, a kanu no, a pau no hoi i ke kanu, ka haule no ia o ka ua; wahi a na lono i loaa mai, mai na palena mai o ka aina, e hoike ana, ua waikah@ maoli ma kekahi mau wahi ma ka Poaono iho nei, aole nae he ola i poino.

         He mau pilikia liilii wale no i loaa ae i ka poe kakaikahi, aia wale no nae ma na kileo.

         Ma ka ike a na kauka, a wahi a lakou, he wahi ma'i laau ole keia, hookahi no laau i maopopo, o ia ka hoomalu ana aole e hookina i ka walaau. Hu ka aka a ua poe haku mahakea nei ma ke ahiahi ana iho o ka la kuaua nui.

         Ua hala ae la keia, e kuu mea heluhelu. Eia aku o keia mau malama aku o Ikuwa (Oct.) ame Welehu (Nov.); o ke kalo ka mea kanu o keia Welehu iho.

         Ano ka wa, e palau hou ka aina wawahi ka lepo a kipulu aku no na la kanu kalo, a no ka mea, aole ana he uhi ko keia kanu ana aku, he Kalo.----Aole no hoi o kela ano kalo o Ewa ae nei; Aole.----O kela ano kalo o Kohala, he moe ole i ka makani apaapaa, a o ia ana ke kalo, he ano hauli.

         Nolaila, eia ka wa, e hoomakaukau kakou. A komo kakou ia iloko o Ikuwa i ka Poha Koeleele, ku'i ka hekili, a olapa ka uwila, nou e ka mea mahiai, a komo aku iloko o Welehu, ikaika loa ka pohaku ame a@ uwila; ame he mea la, e ike aku ana no kakou i ka holoholo mai o ka uwila i ka honua, i kau a mea o ka ikaika, me he pulima kakau la e palapala ana i kela mau wahi huaolelo: JOHN H. WISE.

         Ina aole pela, alaila, o ka hope loa ana ia o ka ku'i ana o na pohaku hekili ko'iko'i. E koi mai ana ke kani ana iloko o ka malama o ma hoehope (Iulai) a he kani liilii wale no nae ia. Aohe no he ikaika o ke ahi o malamalama ai na paemoku.

         E kuu moa heluhelu, ano ka @a wael@ ke pulu aia no ka ua iluna i ke @ouli.

         Eia no kekahi mea i ikeia iwaena o ka poe mahiai, i komo pono iloko o ua kuaua nei, o ka poe i lako me na wahi mea hoomahana, ua pumehana no lakou, i ikeia aku i ka hilala mai, a no kekahi poe iho, ua hele a kakawau.

                                                                                                                A. I. B.

 

LOAA HE KINO MAKE MALOKO O KE AWA.

 

         Ma ke kakahiaka o ke Sabati aku la i hala i loaa ai ke kino make o kekahi haole nona ka inoa o John Cullen, o ke alanui Emekona, e lana ana iluna o ke kai, maloko ae nei o ke awa mawaena o na uwapo 13 ame 14.

         Aole he mau hoailona maluna o ke kino o kela haole. e maopopo ai la hoi, in a paha ua powaia oia, a i ole i pepehi maoli ia aku paha, mamuli o kela nele i na hoike no kona halawai ana me kekahi mau hana hoopoino mai a kekahi mea, ua manaoia, he ulia kona kumu i haule ai iloko o ke kai.

         Ma na mea i koho wale ia aku, me he mea la, e nanea ana no oia i ka hele ma ka uwapo, a ma kekahi ano i maopopo ole ua hooku'i paha kona wawae ma kekahi wahi o kona hina aku la no ia a haule ana iloko o ke kai.

 

Kopa Moi Keokeo No Ka Mikini Holoi

 

He Kopa maikai loa i hiki ke hoohanaia no na ano hana apau i pili i ka home. Hiki ke holoi i na lole nahenahe loa me ka pilikia ole. O kona oi loa aku o ka maikai no na mikini holoi---No ka holoi i na pa ame holoi hale.

 

KUAI I PUOLO MAI KOU HALEKUAI MEAAI MAI

 

T.H. Davies & Co., Ltd.

 

Na Akena Wale no no ka Paeaina Hawaii

 

E ka Poe Hookuonoono

Ke Makemake Oukou i na Lako----

NO KA HOME A NO KA AINA MAHIAI PAHA E KIPA

AE MA KE KEENA O NA LAKO PILI HAO O KA

 

AMERICAN FACTORS, LIMITED

 

                                                   No na mea elike me keia:

Kapuahi.                                          Meahana Mahiai.                   Uwea Pa Moa me Pa.

Lako Mahiai.                                   Meahana Kamana.                 Pena me na Palaki.

Lako Halekuai me Pa.                    Pili Hao a Ano e Ae.              Aila me Vaniki.

 

 

O ke Kanaka Kuai i na Lako Hana Maikai ua Lana-

kila e no Oia i ka hapa o ka Hakaka

 

Aole hiki ia oe ke lawelawe i na hana maikai me na meahana inoino. O ke kanaka e hoao ana e hana me na meahana inoino, e hoea mai ana i kona wa e kiola ai, a kuai i na mea kupono, in a he noonoo oia. Aka nae ua poho wale ka manawa ame ke dala ma ka hana ana pela. Ke kuai nei o Lewers & Cooke, Ltd., i na lako hana maikai wale no.

 

KE MALAMA NEI MAKOU HE AHUA PIHA PONO LAULA O NA

LAKO MAHIAI AME NA LAKO KUKULU HALE

 

He makemake Paha Kou i

KO'I, KIPIKUA, KOPALA, HO, HAMARE, PAHIOLO, KO'I LIILII, NA LAKO KAMANA PIHA PONO, HOANA HOOKALA, PAKEKE.

 

Papa o Kela ame Keia Ano, na Lako Hao, Pena, Aniani

 

Kakau mai a i ole kipa mai no na hoakaka. E hookoia no na kauoha apau ma a leka me ke akahele ame ka hikiwawe loa.

 

LEWERS & COOKE, LIMITED

HONOLULU

 

Na I'o Pipi Momona Waeia Mai na Aina Hanai

Pipi Like Ole Mai o Hawaii Nei

 

O eia i'o pipi momona, ka papa maikai hookahi ma ka makeke, a ke k@ai hoolilo nei makou, ma ke kumukuai haahaa, me ka hoopono maoli.

Pipi Ku Mokupuni………………..……..15c   o ka lb.

Kulana Aoao o ka Pipi…………………..15c   o ka lb.

Ku'eku'e Pipi………………………...…..12 1/2c o ka lb.

Pipi Palai Iwi Hoehoe………………..….15c   o ka lb.

Pipi Palai Uha…………………………...15 c o ka lb.

Kulana Aoao Koala……………………..15 1/2c o ka lb.

I'o Hipa Ku……………………………..10c o ka lb.

I'o Umauma o ka Hipa………………….10c o ka lb.

I'o Hoehoe Palupalu…………………….12 1/2c o ka lb.

 

WAIUBAKA MAILE………………….50c   o ka lb.

 

METROPOLITAN MEAT MARKET

E ninau no LUI; he oluolu na kuka'i ana ma ka kaua 'olelo makuahine. Hele mai, mai hilahila!