Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 14, 7 April 1922 — Page 5

Page PDF (1.82 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POALIMA, APERILA 7, 1922

He Moolelo Walohia

Ko Vekinia Waiwai Hooilina

Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao

Ino---Kau i ke Aki i ka

Manawa Hope

 

@ a lehulehu na kaikamahine ui au i halawai ai ma keia aina ea nae, aole hookahi o lakou i lilo aku kekahi lihi o kou @ No ia kumu aole hiki iau ke huli hoi aku i kou aupuni @ hana hoi e kakali mai la nou o ka hoi aku me ka haa @ kahi iho iaia maanei h=mahope iho o ka hala anaaku o @ ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make.

 

@ maopopo loa iau i nei manawa aole e ola loihi loa aku @ makuakane he mau la kakaikahi wale no kona i koe @ ai a moe aku oia, a i kona manawa e hala aku ai mao, @ manawa ia e lawe pu aku ai i kela kaikamahine me au, @ ana ka mea nana oia e malama.

 

O ka mea e hanaia aku, ana mahope o ko Mr. Abota hala @ e nalo ia ma ke ano he meahuna me ke kamailio oleia @ e hala aku ai, ia manawa au e hoolilo aku ai ikeia @ maina ma ke kuai, me kou nana ole i ka nui a nui @ o ka pomaikai e loaa mai ana iau mai ia mau lua maine @ hoi aku au i kou aupuni a i kou ohana hoi, "a iaia i hooki @ kana kamailio ana aia wale iho no hele holoholo aku la @ ekahi manawa me ke kulou o kona poo ilalo me ka noo@ iloko on a no ia mua aku.

 

@ wahi o ka hele holoholo na aku, e makemake ana loa @ kekahi wahi kupono ana e makemake ai no ke kukulu @hi pupupuhale nona e noho ai, oiai oia e noho ana ma @ mauna, no ka mea ua hooholo iho oia iloko iho @ mauna, no ka mea ua hooholo iho oia iloko iho @ e kaukai aku i ka pono o kona noho ana malalo @lumalu hale o kona kamaaina lokomaikai ma ke ano hoo@ no kekahi manawa loihi hou aku, oiai o kela ame keia @ noho mau iho ai ma keia aina a e ike mau aku hoi i ka @ o Vekinia he hora hauoli loa ia i kona noonoo a he @ maikai loa hoi kona nona ka launa mau aku me ia ma @ kaawale a pau o ka la.

 

@ o kons noonoo ana no kekahi manawa hoopuka ae @ keia mau huaolelo: "E haawi ana au i kekahi ma@ nei ma ka hoonowelo ana aku ia Mr. Aboto i mea e hoike @ iau i kona moolelo o na la aku i hala, i mea e maopopo @ ke kumu o ko laua hoi ana mai a ma keia wahi mehameha @ noho a o ka hana iho la keia he eli gula.

 

@ kou koho iho he mea nui a koikoi aia ma o aku o keia; @ no ko laua o ka hoi ana mai a noho ma keia wahi, he @ luna pohihihi, a oiai he hana kamako okoa loa hoi nau @ ninau okoa ana aku ia Mr. Aboto, ma ke ano mahaoi, no ke @ o ko laua hoi ana mai a noho ma keia wahi, e pono no e @ au me ka hoomanawanui, me ka hoonowelo olelo aku ahiki i ka oili ana mai o ka mea oiaio.

 

"Ma kau mau mea o ka hoomaopopo ana aku nona he ka@ kulana kiekie loa oia mamua, he kanaka naauao oia ma @ apau i kau hoolohe aku, he keonimana oiaio, ua kamaaina wale no oia i na kanaka koikoi o keia aupuni, he kanaka makaukau loa ma na oihana aupuni a ma na oihana kalepa, @ o ia wale, aka, ke ano pu kekahi o kona hoonaauao ana i k@ kaikamahine, kona malama maikai loa iaia, he kanaka ikaika o ka noonoo a i loaa hoi kekahi mana ma na hana hooponopono a@, a eia nae oia i keia wahi e noho nei, he wahi i mamao @ mai na kanaka naauao mai o ke ao, a mai kahi mai hoi i ku pono nona e noho ai, a ke noho nei mawaena o na kanaka haahaa he eli gula ka hana, he hana i kupono ole na kekahi kanaka naauao e hana ai elike me ia. Kupaianaha! Aohe maopopo iki @ o ke kumu  o kona nee ana mai a noho ma keia wahi!"

 

@ oia e noonoo nui ana no Mr. Aboto ame kana kaikamahine no ke kumu o ko laua nee ana mai a noho ma keia wahi, o Mr. Abota ame kana kaikamahine pu kekahi e kamailio mai la manawa hookahi nona me ka hooulu ae i na ninau lehulehu e @ nona, no ka mea ua loaa pu ia laua na manao hoohuoi @ mai hea la o ia o ka hele ana mai, heaha la kona lahui, a @ kona aupuni, a heaha la ke kumu nui o kona hele ana mai @ ilaila a pela aku? Ua nui a lehulehu ka laua mau ninau e ka ui ana iho ia laua me ka hiki ole nae ia laua ke pane no ia ninau.

 

"E kuu Vekinia aloha, ua hoolilo aku nei au i kuu mau lua @aina ma ke kuai ia Mr. Hita a no kekahi kumukuai maikai loa no hoi, a iau i hoike aku ai iaia i ke kumukuai o ia mau lua !aina aohe oia i hehi mai i ke kumukuai, aole no hoi i hoohala@ mai no ka pii loa, aka, ua apono mai oia i kau kumukuai o @ kou ana aku, a iau i noonoo iho ai mahope  he keu a ke kupa@ ka makemake a ia mai o kekahi kanaka opio naauao a ku@ kienie, a he kanaka waiwai no hoi i kau hoomaopopo aku, i kona koho ana o kana hana keia o ka eli kula, i mea e loaa ai iaia@ maikai, oiai nae o kahi kupono loa iaia e noho ai aia mawaena o kahi nui o kanaka, kahi hoi e hoikeike aku ai i kona mamao a e loaa ai hoi iaia kekahi mau oihana aupuni kiekie. Nou  @, he nui kou minamina i kela kanaka opio i kona hooholo ana@, he @manao e hoi mai ianei a o kana hana keia o ka eli gula.

 

"He mea kupanaha io no i ka nana aku, aka, in a ua hooholo oia @ma manao, o kana hana ia e loaa ai iaia ka pomaikai, nona ia kuleana," i pane ae ai ke kaikamahine.

 

"Ma kau hoomaopopo aku he kanaka opio kulana kiekie kela a kona mau ano no apau ke nana aku, oia hoi kona ano keoni@ a paa rula, ka maikai o kana mau olelo me ka naauao i oi @ mamua o kekahi mau kanaka opio au i kamaaina ai.

 

"Ua kamaaina oia i ka launa ana aku me na anaina maikai a ka @ koikoi a kiekie, he kanaka opio ui, a ma ka hoomaopopo aku @ kanaka waiwai pu oia, koe wale no kona hoike mai i kona@ i hiki ai la hoi ia kaua ke hooiaio iho i ka kaua mau mea @ nei i nei manawa. Heaha la kou manao ame kau koho @ kulana o kela kanaka ame ka manao nui o kona hele ana mai @make iho la e noho ma keia wahi? Owai oia a heaha kana @ o ka hele ana mai ianei?" i ninau ae ai ka makuakane i ke kaikamahine.

 

He mau ninau paakiki no kena au i ui mai la e hiki ole ai e @ ka haina pololei, o ke koho wale no," i pane ae ai ke kaikamahine. "Eia no ka mea i maopopoiau he kanaka kulana keoni@ oiaio oia, e papa, ma na ano apau, a ke ole au e koho hewa, @ ali kona, mamuli no keia o ka ike aku i kona paa rula i ma ke ano no hoi o kona malama ana i kona kulana," wahi hou a ke kaikamahine o ka pane ana aku oiai oia e hoomanao ana no @ ele ana a laua i ka holoholo iluna o ka mauna ma ke ahiahi@ iho, oia hoi ka makaala ame ka malama o Mr. Hita iaia, @ mea la he wahi kaikamahine uuku oia a Mr. Hita e maka@ mau mai ana no kona pono i ole oia e poino ma ke alahele, @ ka haawi nui mai o Mr. Hita i kona noonoo maluna on a, ame @ hauoli no hoi i ka hele pu ana me ia aohe ana mea e ma@ ai.

 

"Ae; pela i ka nana aku," wahi a ka makuakane; "a pehea @naina anei kona i kau nana aku, elike me ko kekahi kanaka Amerika?"

 

"Aohe au i haawi k kau noonoo nui ana maluna o ke ano o @ lahui, e papa," me kona nana pono ana mai i ka helehelena o ka makuakane ma ke ano pahaohao no ia ninau a ka makuakane.

 

"Ma kau hoomaopopo aku ma kona helehelena, ame kona kulana kino, me he mea la he kanaka Pelekane oia, eia nae hoi, ma ke ano o kana kamailio ana ea aohe ike maopopo aku i ka like ole mawaena o ka na kanaka Amerika kamailio ana ame ka na Pelekane. Ma kekahi ano hoi ke nana aku me he mea la he kanaka oia no kekahi mau lahui o Europa ma kela huli o ka honua, a o kekahi kumu au i manao ai pela mamuli o kona makemake ana e noho maanei, o keia na kumu o kou manao ana he kanaka oia mai kekahi mai o na lahui ma kela huli o ka honua," wahi a ka makuakane.

 

"Malia paha he kanaka oia i makemake e huli i kona pomaikai ma ka eli gula ana no ka makemake no e ike i ke ano o ke ola ana ma na lua maine, a i ole ke kanaka haku moolelo paha, a i holo mai oia i keia wahi i mea e loaa ai iaia ka ike no ke ano o ke ola ana o keia aina, ke ano o ke ola ana o na kanaka ma keia wahi, elike me ka hana a kekahi poe kakau moolelo e hana mai nei ma kekahi mau wahi e aku o ke ao," wahi a Venikia o ka pane ana aku.

            "O, me he mea la oia ka mea pololei, ke manao nei au aneane e pololei loa kau mea i koho mai la nona, a o ka awehewehe kupono loa hoi no keia mea pohihihi pili ana no Mr. Hita. Ae; ke manao nei au ua pololei mai la kau koho ana. Mamuli o keia kumu, oia ponoi no ka i kamailio mai aohe on a makemake maoli e hana kino ma kela mau lua maine, he hoike maopopo ana mai ia he hana okoa ae no kekahi ana i makemake ai e hana, o kekahi aohe on a na no ka loaa nui mai o na pomaikai ma kela hana o ka eli gula.

            "Eia na mea maikai loa au i ike aku ai iloko ona, he kanaka oluolu loa oia ma na kukai olelo ana a he hoaloha oiaio hoi, ke ano no oke kanaka i hoonaauao maikai ia a ua loaa he hoalauna maikai maoli. Ke manaoio loa nei au ua lilo kona hiki ana mai ianei i mea hoolana a hoohauoli maoli i kou noonoo, no keia kumu no he mau makahiki lehulehu ko kaua noho ana ma keia wahi aohe nae i loaa iki kekahi hoalauna maikai e loaa ai na kukakuka ana elike me Mr. Hita, a ua lilo ka maikai o kana mau olelo ame kona mau ano maikai apau i mea hoolana nui ae i kou noonoo," wahi a ka makuakane, me ka helehelena hoihoi ma kona mau maka.

 

"Pela kou ike maopopo aku ia oe i keia mau la, hoihoi maoli kou helehelena i like ole me ko na manawa i hala mua aku, hoihoi kou helehelena i kau nana aku, a no ia ike aku ou ia maikai ou ua hoomamaia ae kou noonoo nui ana me ke kaumaha no kou nele i ke dala, no ka mea, ua loaa ia mea ia oe i nei manawa. Aole anei hoi ou manao iho he mea ia e hoomauia aku ai ka maikai o kou ola kino, e papa?"

 

"O, aole, e kuu Vekinia, aole; mai kuhihewa oe o ka loaa nui ana mai la o ke dala iau he kumu ia e hooloihiia aku ai o kou ola ana ma keia ao, mai lilo keia oluolu wale ana ae la no ou no ka manawa i mea nou e hoopunipunia aku ai.

 

"E hoike aku au ia oe me ka oiaio loa a e pono oe e ike iho ia he mea oiaio, ua hookuonoono loa ka paa ana o keia ano mai iloko o kou kino, no ia kumu la ea, aoli i loihi loa na la i koe a haalele hookahi iho au ia oe ma keia ao," alaila helelei iho la na waimaka on a ia manwa.

 

"O, e papa, ua lilo kena mau olelo au au e lohe aku nei i mau mea hoehaeha loa mai i kou noonoo! E oluolu oe e hoike mai i ka mea kupono loa e hanaia aku ai nou-e kauoha aku anei i kekahi o na kauka e holo mai ianei, malia he wahi laau kupono no hoi paha kekahi ana e haawi mai ai ia oe, no ka hoopau ana ae i kena ano mai mailoko ae ou?" wahi a Vekinia o ka pane ana ae i ka makuakane, me ka haale mai la o na waimaka ma kona mau lihilihi.

 

"Uwoki hoi, e kuu lei, mai kamailio hou mai oe i kena mau olelo, no ka mea, ua hoopiha loa mai la oe iau i ke kaumaha. "Aole ou makemake e kamailio hou aku ia oe no keia mea, aka nae nau no hoi i hoopuka mua hou mai la; aohe mea nana e haawi mai iau i mau akemama maikai a ikaika elike me mamua, ma o kekahi hana mana wale la no e hiki ai."

 

"Ina hoi ha pela e hoao kaua e hoololi i ke ea----e hele kaua i kekahi wahi okoa aku, malia, ma ia wahi e loaa ae ai ia oe ka ikaika maikai o kou ola kino, a hoi hou mai kou ola maikai elike me ia mamua, i mea e hoomauia aku ai kou ola a e hooloihiia aku ai hoi kou mau la e noho pu mai ai me au," oiai nae iloko o ko Vekinia noonoo ia manawa, aole wahi nani a e maluna o ka ili honua ia manawa i oi aku ka pipili o kona naau mamua o kahi home kuaaina a haahaa a laua e noho ana, he home hoi mamua aku i hoowahawaha ai no ka mehameha me ke ku kaawale loa mai kahi nui mai o na kanaka.

 

He wahi home ia ana i olelo mau iho ai iloko on a i ka mehameha, eia nae, no ka hoea ana mai la paha ilaila o kekahi kanaka ana i makemake loa ai, ka mea hoi nana i hoolilo ae la ia wahi home kuaaina a pili kuahiwi, i wahi launakanaka. Ae hoi paha, a no ka mea ua loaa ka mea nana e hoolaunakanaka mai iaia, a ia manawa ua lilo na mea apau e hoopuni ana i mau mea aloha wale no nana.

 

"Aole, e kuu keiki; aole loa kekahi ea, maemae a maikai, i hiki ke hoololi ae i keia kulana mai ou ma ke ano e ola ae ai, aole loa he ea maemae ma kekahi wahi okoa aku i oi aku ka oluolu ame ka huihui maikai elike me na ea o keia mau mauna. Aole ou makemake e hele aku kaua ma kekahi wahi okoa; ua paa kuu manao maanei kaua e hoohala ai i ke koena o kou mau la, aole ou makemake e hele aku kaua ma kahi e ike aku ai au i na helehelena o na kanaka i kamaaina mua iau, no ka mea aohe mea hoohikiwawe i kou mau la mamua o ia ike aku ou ia poe.

 

"E hoomanawanui oe, e kuu Vekinia, no kekahi manawa loihi iki hou aku; aia a hala aku au ma kela ao ia manawa oe e hoi aku ai a huikau pu aku me na kanaka o ke ao, kahi au i kupono loa ai e huikau pu aku me na kanaka opio i like ko lakou mau makahiki me kou, aole i nei manawa."

 

"O, e papa, e papa hoi, ua lilo kena mau olelo au i mau mea hoehaeha loa mai i kuu noonoo! Aohe ou nana no kou hui pu aku me ia poe au i kamailio mai la, aole no hoi no na anaina a ka poe waiwai a hanohano paha, aka hookahi wale no au mea n ui e noonoo nei o kou noho mau mai imua o kou alo; ke nele oe o kou nele ana no ia i ka makua, a ehia ka hoi mea alohaowau, i ka naku hookahi aku i mea e ola ai," a no ka hiki ole ia Vekinia ke hoomau aku i ke kamailio ana, helelei iho la kona mau waimaka nunui, no ka mea, ua loaa iho la iaia ka ike maopopo ia manawa aole e hale ana kekahi mau la loihi loa ma ia hope aku e lilo ana ola i kaikamahine makuakane ole.

 

"Aka, aole pono e hoohala oe i kou mau la o ke ola ana ma kahi elike me keia," i pane aku ai ka makuakane. "Ua kakau au i kekahi leka na Mr. Banekorofa, a in a no kou make aku ea, aia ua leka la au o ke kakau ana maloko o kuu pakaukau kakau, a he mea pono e hoouna koke aku oe ia leka iaia. Ua manao no au e hoouna koke aku ia leka iaia i nei manawa, aka, mahopo o kou noonoo hou ana, ua kaohi au i ka hoouna ana aku, no keia kumu no, aohe ou makemake e ike mai kekahi o kou mau hoaloha i kau au e noho nei i nei manawa, kahi hoi au e pee nei i nei manawa, pela paha lakou e olelo mai ana, oiai au e ola ana.

 

"He hana ia e hanaia aku mahope o kuu hala ana ma kela ae. Hookahi mea au e kamailio aku ia oe, a mai kamailio aku au ia oe ia mea ma ka po aku la i hala, eia nae hoi hoea e mai ana kela kanaka malihini, a oia keia: I kuu manawa e make ai, ea, eia kau kauoha ia oe, e kanu no oe i kuu kino maanei malalo o kela kumulaau paina, kahi au e hele mau ai e hoomaha, a o ka malumalu o ia kumulaau kou halelua."

 

"O, e papa, e papa hoi, aneane loa e liko kena mau olelo au i mea e naha ai kuu puuwai. Aole wahi kupono e ae e hoomoeia aku ai kou kino, ma ka aoao wale no o ka he o mama!" i hooho ae ai o Vekinia, me ka hiolo o na waimaka ma kona mau papalina lahilahi, oia no oe o na kulupakaua eloelo o ka hooilo e haule makawale iho ana.

 

No kekahi manawa ua like ka helehelena o ka makuakane ia manawa me he lehu la i luia aku ma kona mau papalina.

 

No kekahi manawa loihi ko laua noho hamau ana ma ia hope iho, a e lohe mau ia aku ana no hoi ko Vekinia hauhau uwe ia mau minuke. Pehea la hoi e nele ai ka hoehaehaia o ka naau, a no ke aha no la hoi e nele ai i ke aloha? A aloha wale ia no ka hoi o Kaunuohua, he puu wale no, aiwa hoi keia he makua, he puuhonua, a he mea kokua mai ka wa kamalii mai a o ka imi wale aku no hoi koe i kana loaa.

 

(Aole i pau)

 

HE HOOMANAO NO KA PIHA KANAWALU MAKAHIKI O KO MAKOU PAPA.

 

I ka Llunahooponopono o ke Kuokoa; Aloha oe:--E ae mai i kahi wahi o ke Kuokoa, no kahi poomanao o k@u ae la maluna.

 

Ma ke ahiahi Poakolu, Mar. 22, 1922, i hookipa mai ai maua i ko makou papa, ma kekahi papa ahaaina i hoomakaukauia nona ame ma hoa i konoia; oia no ka Rev. J. N. Kamoku; Kahu o na ekalesia o Waiohinu me Kapaliuka, Kau.

 

Ua hanauia ko makou papa i ka Iu 22 o Maraki M. H. 1842, a piha iho la na la o kona hanu ana i na ea o kona ola ana i ke kanawalu makahiki; na Kamehaiku (w) me Keakaokalani (k) ma Nawawa S. Kona, Hawaii.

 

Ua komo oia i ke kula nui o Lahainaluna i ka M. H. 1862, a no eha makahiki, ua puka pono mai me ka hoomaikai nui a na kumu iaia.

 

Komo i ke Kula ao kahunapule ma Wailuku, Maui, malalo o na ao ana a na makua, na Rev. W. P. Alexander me C. B. Andrews, a hoopau pono ia i ka weheia ana o ke Kula Kahunapule ma Honolulu. O ka rev. R. Puuki ka mea i koe o ia papa.

 

Kaheaia ko makoua papa e ka ekalesia o Puula Puna, no kanakolu makahiki a oi, kona noho ana. Ua lawe ae la oia i kokoolua nona, a hoea mai la makoua i keia ao he umi, ehiku (k) ekolu (w) a he nui na moopuna.

 

Ua hoouna oia i kana mau keiki i ke kula Hawaii o Hilo, Kamehameha (k) Kamehameha (w), a o ka mea e kakau nei i keia epesetole; ua hhouna oia iau i Lahainaluna, ua puka pono mai au o ia wahi kalena a kuu papa i hoomanawanui, ai nou, o ia kau e hoohana nei.

 

He hoomanawanui kona imi ana i na mea e pono ai keia noho ana, ua kau mai maluna o makou ia mau pono, a kau aku i ka makou mamo.

 

O kona mau ano, he haahaa, he hookipa, he malama keiki. He kauwa na ka mea kiekie loa; a he paahana no ko ka Haku mau kihapai ma kahi o ka leo kahea e hooka ana no ia, a ka Haku ana i hilinui ai, e hooloihi hou aku i kona mau la.

 

Me ka Lunahooponopono, ka mahalo, ame na keiki o kou keena ke aloha.

 

O maua no o kana mau keiki,

BEN K. KAMOKU,

MRS. LUCY K. KAMOKU,

Pahala, Kau, Mar. 30, 1922

 

KA MAUA LEI MISS LOKALIA

N. HE'U UA HALA

 

Mr. Solomon Hanohano e, ka wi@ki hoon@o o na mikiti uwila ma keneki o ko Kilohana pookeia; Aloha oe a nui:---E ae olu@ mai oe i kekahi wahi kaawale o na papalina nohenohea o ke Kuokoa a kakou, no ka makou puolo waimaka, a ukana l@luu hoi, a ko makou puuwai e hoonana nei, Miss Lokalia Heu, auwe kuu luhi, auwe kuu milimili, ko maua minamina pau ole ia oe.

 

Ua puka mai ka maua milimili mai ka puhaka mai o Mr. ame Mrs. Clement Moses Heu Jr., i ka la ewalu o Feb., i ke kakahiaka Poakolu; a lilo mai la no hoi ia maua ku lei ana iaia. Kii koke ia mai la no i ka la, 21 o Maraki.

 

Ua piha no hoi iaia, hookahi mahina, 2 pule, ame na hora keu o kona hanu ana i keia ola mauleule ana.

 

 E ke alanui Kukui e, nau hoi i haakohi mai i ka lei a maua, nau hoi e Makaho i milimili i ka lei a maua; auwe kuu kaikamahine, komaua aloha pauole ia oe! Ke hoona ae nei hoi i ko aloha, pehea la e pau ai. Kuu lei mai ke alanui Vinia kuu lei i ke alanui Pakala, auwe kuu luhi. Heaha la hoi ka maua hewa nui i hana ai; o kou haalele manawaino mai la no ia.

 

Ua pau no hoi ko kunane ma hea ana mai, Aunty, Uncle, give me baby I like hapai, I like kiss. Ua pau, ua hala, ko pokii i ke ala hoi ole mai; ua pau no hoi ko papa hii ana ia oe, mamua oe e miliia ai, mahope ka ai. E ka makani e pa mai nei, ua ike paha oi i ka lei a maua, kii aku oe a hoihoi mai. Makaho e, auhea ka milimili a kaua, kuu hoa moe, kuu hoa hele hoi mai kaua, noho aku kaua o ka la me ka mahemahe, laukanaka no nae ia oe; e kuu bebe kuu lei hoi mai kaua.

 

Ma ka Poakolu oe, i maneleia aku ai kona kino ma ka ilina o Maemae. Ua hoi ka lepo i ka lepo, a o ka uhane me ka Mea Nana i hana.

 

Nolaila ke haawi aku nei maua, na kahuhanai na maku ame ka ohana i na hoomaikai i ka poe apau, i lawe mai i na boke pua i lu iho maluna ona, a pela no hoi me ka poe eli lua ame na hapai pahu.

 

He hoomaikai pu aku nei makou a nui i ka Lunahoponopono o ke Kuokoa ame na keiki o ka papapai o ke Kilohana ko makou walina pau ole. O makou iho no me ka luuluu.

 

MR. & MRS. J. NAWAI,

MR. & MRS. M. HEU JR.

MOSES HEU SR,

MR. & MRS. J. ADAMS,

MRS JULIA KAHALE,

 

 

 

 

 

KA PAPAHANA A KA HUI KAA UWILA.

 

I alanui kaa palua mai Kalihi mai ma ke alanui Moa ahiki i ka Paka Kapiolani. E hoolilo ana i ke alanui Papu i hookahi alanui e holo ai ke kaa me hookahi wale no kaa. Hoololi ana i alanui hou i ka laina kaa o ke alanui Punahou ma o ka holo ana ma ke alanui Wilder a ke alanui Beritania a ke alanui Alakea holo i kai a hui me ke alanui Moi a ke alanui Liliha a holo iuka ahiki i ka palena ma Puunui.

 

O ka laina kaa o Manoa e hooloihiia aku ana ahiki i ke Country Club ma ke Awawa o Nuuanu, mao ka hoomau ana mai ka holo ma ke alanui Waila ahiki i ke alanui Keeaumoku, he laina alanui kaa hou e hoomoeia aku ana mai ke alanui Beritania, a holo ma ke alanui Beritania a ke alanui Victoria, a ma ke alanui Victoria a ke alanui Moi, a ma ke alanui Moi a ke alanui Papu, Beritania ame Nuuanu.

 

O na kaa mai Kaimuki mai e holo mai ana ma ke alanui Beritania ahiki i ka palena a ma ke alanui Moi aku a ka huina o na kaa ma Pawaa, hookahi wale no alahele.

 

Na kaa o ke alanui Emma e hoomau loa ana ka holo ana ahiki i na uwap@ ma ke alanui Alakea ame Alena ahiki i ka palena o ka laina o Punahou, a i ka hoi ana iuka ma ke alanui Papa aku a ke alanui Beritania ahiki i ke alanui Emma holo iuka.

 

No Laina Hou i Hoolalaia

 

Mai Kaimuki a ka Papu Ruger ma Laeahi, a mailaila aku a i Kahala. Ke alanui Kula mai ke alanui Moi aku ma ke alanui Halemai Pupule.

 

Ka laina ma Kakaako, mai ke alanui Alena aku ma ke alanui Hema ahiki i ke alanui Elua, a mailaila aku a ke awa o Kewalo.

 

Mai ka Paka Kapiolani ahiki i Kaimuki, e oki ana mawaena mai o ka paka. O ka huina o na hana hou i kohoia aia ma kahi o $1,000,000. E Hanaia Ana no na Kaa Maanei.

 

Ke hoolala pu mai nei ka hui e hana i kona mau kaa ponoi ma Honolulu nei maloko o kona mau halehana kaa ponoi, mai nei manawa aku, ma kahi o ke kuai ana i na kaa i paa mui i ka hanaia ma Amerika. Ua lako kona mau halehana i na mea apau e hiki ai ke hana i na kaa a he eha kaa e hanaia ana i keia makahiki a eha i keia makahiki ae, ke ano no o na kaa e ikeia nei i nei manawa. Aia na halehana malalo o ka William Welbace hookele ana, he kanaka hana kaa akamai, a i hana pu hoi me ka hui no na makahiki he 21 i hala.

 

Ua hoakaka ae ka Lunahoohana nui Johnson o ka hui kaa uwila, o ka Hui Kaa Uwila i nei manawa aole ia he hui e huli ana i kona mau pomaikai aka, he hana ia no ka pomaikai o ka lehulehu, ma ia ano ua manao makou he kuleana ko ka lehulehu e ona ai i kekahi mau mahele iloko o ka hui. O ka waiwaiio o ka mahele mamua aku nei $100, aka o ka waiwaiio o na mahele hou e hoemiia mai ana mai ka $100 a i ka $20, i hiki ai e nui ka poe lawe mahele a e nui pu mai ai na dala e komo mai no ka hoohana ana aku.

 

 

MAKEMAKE IA BALDWIN E HOLO HOU I MOHO ELELE.

 

Mamuli o ko Mr. Baldwin hoike ana ae i kona manao no kona makemake ole e holo hou no ke kulana cl@le ma ke kau koho baloka laula e hoea mai ana ua hoike okoa ae kekahi o na alakai o ka aoao kalai aina Repubalika i ko lakou makemake e noi aku iaia e holo hou, mamuli o ko lakou manao oia wale no ke kanaka e hiki ai e lanakila ka aoao kalaiaina Repubalika ma ka pahu baloka.

 

Aole ke Senatoa Baldwin i hoike ae i kona ae a i ole i kona manao hope loa no hona holo hou. Aole o na hoa o ke komite kuwaena Repubalika ka i hoike ae i ko koho baloka no ka i hoike i ko lakou mau manao ame ka poe e hana ana no ka pono o ka aoao, aka o na mana koho ka i hoike ae i ko lakou mau manao makemake ia Baldwin e holo hou ma ke kau o Novemaba.

 

O na wahine kekahi poe makemake loa ia Baldwin e holo hou no ke kulana elele ma ke koho baloka laula e hiki mai ana, ua hoomaopopoia ia makemake o lakou ma ka halawai i malamaia ma ka Mahele 11 o ka apana Elima ma ka po o ka Poakahinei ma ka home o ke Senatoa W. C. Ashi, elike me ka olelo hooholo a ke kalapu o na wahine o ia mahele o ka hoomakaukau a heluhelu ana ae ma ia po, he olelo hooholo i kakauinoaia e J. H. Hakuole a i aponoia o ka Peresidena Mrs. Nellie P. Young ame ke kakauolelo Mrs. Helen White.

 

ELIMA HALE I WAWAHIIA E KEKAHI KOA.

 

Mahope o ka inu ana i kekahi waiona a on a ua komo hele aku la o Carpena iloko o kekahi mau hale ma ke alanui Iolani ame Emma ma ka hora 9 o ke kakahiaka Sabati nei a wawahi aku la i kekahi mau hale, a puehu liilii ka poe oloko o ia mau hale iwaho, a inu p@ha aole i paa koke ia koa i ka hopuia e ka makai August Carr@ira in a ua lehulehu loa aku na hale e hoopoinoia eia eepa.

 

He koa o J. B. Carpena no ka Pupu Kamehameha; ua loaa @a ka oko@ehao ma kekahi wahi o ke kulanak@uhale, a i kona manawa e uluhinia ana e ka waiona ua ulu ae kekahi manao kolohe iloko ona a hele aku @a e booko ia manao. Ua komo aku oia @oko o kekahi mau hale i onaia e ka Loio Noa Aluli, elike me ka hoakaka a ka makai Carreira a malaila i hoike ai i kona ikaika ame kana hana hoopoino. Ua komo aku la ka oia iloko o ka hale mui o eiwa ka nui, me ka wawahi ana i na puka komo ame na puka aniani, ame na mea ana e iki aku ana mamua on a, a me ia ano hana hoopoino pu i hana aku ai oia i kekahi mau hale e ae elima, o na wahine ame na keiki e uwe kapalili ana ua puhee aku lakou iwaho iluna o na alanui no ka hoopakele ana ia lakou iho.

 

E makaukau ana ka oia e lele maluna aku o ka palaau e hookaawale ana ka elima ame ka eono o na hale ma ka manawa i paa ai oia i ka hopuia e ka makai Carreira, o kona puoho ana ae no ia mai kona puoho ana ae no ia mai kona hiamoe ae maloko o ka eonoo na hale, ua pau kona ohana i ka holo iwaho.

 

Mahope e ka aumeume ana o laua ua kaiia ae al ke koa on a no ka halewai a hoopaaia au maloko o ka rumi paahao o ka halewai.  I kona puoho ana ae ma ka hora o kaauwina la a nana ae la a ike aia oia maloko o kekahi wahi i malihini loa iaia ninau ae la, aia la oia hea. "Aohe ka oe i ike i kau mea i hana ai i keia kekahiaka!"

 

"Ua toao oe e wawahi i kekahi mau hale ma ke alanuiu Puowaina me ka hoao pu e hoopoino i kekahi poe malaila. Heaha kau waiona o ka inu ana!" wahi o ka ninau a ka makai.

 

"Ua hoao oe e wawahi i kekahi eia nae, aole hiki iau ke ike i ke ano o ia waiona," wahi a ka Carpena pane.

 

BUENOS AIRES, Apr. 1. -- Ua ulu ae kekahi haunaele nui ma ka halawai kalaiaina i malamaia maanei i keia la, a o ka hopena o ia uluaoa ana, ua make he elua kanaka a he iwakalua i hoehaia me na poka pu.

 

HE HOOMAIKAI

 

Ke haawi aku nei au i na hoomaikai he nui loa maluna o kou mau hoaloha, ame na lala o ka Ahahui Poola, no ka lakou mau kokua ame na makana, a hoohauoli ana mai iau iloko o kou wa kaumaha.

MRS. W. NAPUA.

6498--Apr. 7.

 

KUAHAUA WAE LUNANUI O NA KALAPU DEMOKARATA AME NA LALA O KE KOMITE KUWAENA.

 

Ma ka halawai a ke Komite Kuwaena o ka Aoao Demokarata i malama ae ai ma ka po o ka la 5 o keia mahina, ua hooholoia, i kulike ai me na rula o ka Aoao Demokarata e hoopuka aku i kuahaua apuni keia Teritore, a ma keia ke haawiia aku nei ke kuahaua, e paniia no ka puka no ka waiho inoa ana o na lunanui o na Kalapu Demokarata apau, ma ka hora 8:00 p.m., o ka la 23 o Aperila, 1922; a e waihoia ae ia mau inoa apau me ke kakauolelo o ke kalapu, a e malamaia ke koho ana no ia mau lunanui, mai ka hora 1 p.m. aku a ka hora 8:00 p.m., o ka la 13 o Mei 1922.

 

O na buke hoopaainoa lala o na Kalapu Demokarata apau, e hamama no ia no ke kakauinoa ana ahiki i ka hora 8:00 p.m. o ka la 5 of Mei, 1922, a ma keia ke kauohaia nei na kakauolelo o na kalapu, e hoolako mai i kope pakahi o ka papainoa o na lala o ke kalapu, i ke komite kalana ame ke komite kuwaena Teritore, mahope koke iho o ka paa ana o na buke hoopaainoa.

 

Ke haawi pu ia aku nei no hoi ke kuahaua, o kela ame keia mea e makemake ana e lilo i lala no ke komite kuwaena Teritore, e pono e waiho mai i kana palapala noi, i kakauinoaia e iwakaluakumamalima poe Demokarata, me elu dala ($2.00) pu, no na hoolilo o ke pai ana i ka baloka, i ke kakauolelo o ke Komite Kalana aole e lohi aku mahope o ka la 23 o Aperila, 1922; a e malamaia ke koho ana o na lala o ke Komite Kuwaena Teritore i oleloia, ma ka manawa hookahi, e kohoia aina lunanui o na kalapu Demokarata, elike me ia maluna ae nei.

 

O keia malalo iho nei ka nui o na lala o ke Komite Kuwaena Teritore:

 

Apana 1, Hawaii Hikina, 4; Apana Elua, Hawaii Komohana, 4; Apana Ekolu, Maui, 6; Apana 4, Oahu, 6; Apana 6, Kauai, 4. Huina 30.

 

Ke haawi pu ia aku nei no hoi ke kauoha, ma na wahi apau i kukulu ole ia na Kalapu Demokarata, e kukulu aku na Komite Kalana, i mau kalapu, me ka wehe ana i mau buke hoopaainoa, a mailoko mai o nalala e kohoia ai na lunanui, o ia mau kalapu.

 

I NA WAHINE: Ua loaa ke kuleana ame ka mana i na wahine mana koho baloka apau e komo ai i mau lala no na kalapu Demokarata, a e paa i na oihana lunanui no ia mau kalapu ke kohoia.

 

Ma ke kauoha a ke Komite Kuwaena Demokarata:

WILLIAM B. PITTMAN, LUNAHOOMALU;

Ikeia:

GEORGE KEKOA AH NEE, Kakauolelo.

6498- Apr. 7, 14, 21.

 

 

 

LILO O HAWAII NEI I WAHI E HOOMANAO LA AI

 

Ma ka paina awakea a ka ahahui a na Hawaii o ka malama ana maloko o ke Cooke Hall o ka Y. M. C. A. o ke Keuerala Charles P. Summerall ka malihini kiekie a ia ahahui ma ka Poalima o ka pule aku la i hala, a mawaho ae on a ke @iaaina Farrington, ke Commander HOuston, U. S. N. ka Leut. Comdr. S. W. King, U S. N. Miss Oriet Robinson, Mrs. Arthur Kennedy ame Mr. ame Mrs. W. R. Castle.

 

O Eben P. Low, ka Peresidena o ia ahahui ka lunahoomalu ma ia paina awakea; o ka poe e noho pu ana ma ke pakaukau, a ka mea haiolelo o ia la ka Mekia-Kenerala Summerall oia ka poe no lakou na inoa i hoikeia ae la maluna.

 

O ka Mekia-Kenerala Summerall ka mea haiolelo ma ia paina awakea a ka Ahahui Civic Club, a ma na mea ano nui ma kana haiolelo o Hawaii nei ka pulakaumaka a na lahui apau o ke ao e nana mai nei. He nui kana mau olelo mahalo no Hawaii nei ame ka poe e noho nei maloko o Hawaii. Wahi ana ua makaikai oia ma na wahi a pau o ke ao, na wahi kaulana i ka nani a pela aku, aka nae, i kana hoohalike ana ia mau wahi ana o ka ike ana ame Hawaii nei, o Hawaii nei ka oi aku i kona manao. Ua loaa iaia ame kana wahine ka manao he moeuhano wale no ka laua mau mea i ike ai aka nae, i ka laua hoomaopopo ana he mau mea nani oiaio wale no na mea i haanui ia no Hawaii.

 

Elike me na mea i maa mau ma na paina awakea Poalima a ia ahuhui he mau himeni hoonanea kekahi, pela no ma kela Poalima aku la; na Miss Oriet Helen Robinson i haawi ae i kekahi himeni kaili puuwai, me ka ukali pu ia me ka piano e paniia ana e kona hoahanau Mrs. Arthur Kennedy; ua nui ka hauoli o na mea apau me ka mahalo i ka nani o kona leo, a ua noi ia aku e himeni hou ae no ka lua o ka manawa a ua nui ka paipaiia.

 

ELUA MAU WAHINE KEPANI I HOOPAIIA AE.

 

No ke kuai waiona ma kona wahi ma ke alanui Moiwahine i hopuia ae ai kekahi wahine. Kepahi a hoopaiia ma ka Poaha o ka pule aka la i hala. Me ka nana ole ia ae no ka paa ana o ia wahine i ka hopuia ua hoomauia aku la no nae ke kuaiia ana o ka waiona e Hubby i kekahi o ka poe e hele mau aku ana imua on a no ka mea inu he 25 keneka no ke kiaha a paa oia i ka hopuia e na makai hooko kanuwai hookapu waiona. Ma ka Poaono mai keia paa ana on a i ka hopuia.

 

O na wahine Kepani kekahi e haihai mai nei i ke kanawai ma @ ke kuai ana aku i ka waiona i k@ kahi poe, i ikeia keia ma o ka paa ana ae o kekahi wahine Kepani kelalole ma ke alanui Kekaulike i ka hopuia me 11 mau galani okolehao i hunaia ma kekahi wahi mahope aku o ka hale. Lehulehu ka poe e akoakoa ana ma kela wahi ma ka manawa i hopuia ai ia wahine Kepani, a me ka mama a pau i holo aku ai na kanaka hookapu waiona no kahi e ahu ana o ka waiona mamua o ka pau ana na omole i ka wawahiia.

 

Ma ka hora 8 o ia ahiahi iho o Condon ka i paa ae i ka hopuia no ke kuai ana aku i ka waiona i kekahi poe mai kahi kuai wai momona aku maloko o kona haleukai ma ka Paka Aala.

 

EKOLU MAU MOKU HAHAI TOPIDO I HOOPAULA.

 

Ekolu wale no mau moku hahai topido i koe ma ke awa o Puuloa mamuli o ka loaa ana ae o ke kauoha i na aliikoa ma Puuloa mai Wakinekona mai e hoopauia ka hana ana o na moku hahai topido Helu 6, 7 ame 8, a e wehewehe i ko lakou mau lako hana apau.

 

O kela hoopauia ana mai la o ka hana a kela mau moku he hana hoemililo ia oiai ua hoemi loa ia mai ka haawina dala no ka oihana kaua moana. O kekahi kumu he hana kupono ia no ka hoemi ana i na hoolilono ka malama mau ana i na lilo o na moku i koe no ka hana, a o kekahi no ka emi mai o na kanaka maluna o na moku mamuli o ka pokole o ke dala e hiki ole ai e hoomauia aku na kanaka maluna o na moku.

 

Ua loaa ae keia kauoha mahope iho o ka loaa ana ae o ke kauoha mai ma kekahi manawa i hala aku nei e koi mai i na kanaka a pau i kepaia maloko o ka Mahele 14 e hoihoiia aku no ka hana maluna o na moku, oiai nae in a no e hanaia aku ana ia hana aole no ia he mea e lawa ai na moku me na kanaka.

 

Eone mau moku pulumi maina i hoopuia ko lakou hana ana, ma Puuloa. O keia mau moku apau ua weheweheia ko lakou mau lako hana.

 

HOOMANA NAAUAO O HAWAII

 

E noho ana ka Aha Mokupuni o ka Hoomana Naauao o ka Mokupuni o Hawaii, ma ka Luakini o Ke Kilohana o ka Malamalama, Hilo, Hawaii, ma ka la 13 o Aperila, 1922.

 

REV. HELEN EDMONDS

Peresidena Aha Mokupuni o Hawaii.