Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 14, 7 April 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

I ka hoea ana no ka hale hoolulu, hoikeia mai la iaia, aole he kaaahi e haalele iho ana i kela wahi, ahiki i ka hora eha oke ahiahi, oiai nae oka hora elua kela me ka hapa. Akahi no a hoomanao mai la ua o Kapena Ivana, aole oia i ai i kona aina awakea, o keia ka manawa mua loa, ana i hoopoina ai i ka ai, i kau a mea, o ka pioloke o kona noonoo, ke holoholo ' wale la no oia mamua o ka hale hoolulu me ka nana maū ana aku o kona mau maka, i kahi 6 ka uwaki e kau mai ana, a no ka hoohala ana i kona manawa malaila, kuai aku la oia 1 kekahi nupepa, o ka mea apiki nae, aole no i lilo ka nupepa i mea waiwai iaia, oiai ua hoopoina loa oia i na inoa o na kanaka ana i kamaaina ai, a aole no hoi ona hoihoi i ka heiuhelu iho i na nuhou pili kalaiaina, a mau nuhou ano e ae paha. Hookahi kumu nui o kela hoihoi ole o Kapena Ivana, i na nuhou o ka nupepa, o ia no kona heluhelu nupepa ole no kekahi manawa loihi loa; a no kona molowa, a hui pu no hoi me kona ike mai la i ka pololi, komo ae la oia maloko o kekahi haleaina e ku kokoke ana ma kela wahi, a kauoha aku la i ke kuene e lawe mai i pola ti nona me kekahi mau meaai mama. laia nae e kakali ana, o ka laweia mai o kana mau meaai, lohe aku la oia i ke kamaiKo o kekahi mau keonimana elua, e ku ana mamua pono aku o kahi e ukuia ai ke dala a o kēia kana i lohe aku ai, i ka pane ana ae o kekahi kanaka: "He mau mahina loihi keia o ka nalowale ana o Mr. Mebure, nolaila e ike mai oe, ua lawa kona holo mahuka ana, i mea e hooiaio mai ana, no kona pili i ka hewa, a ua poloki na mea a na nupepa i hoakaka ae ai, no ke karaima a kela kanaka i hana ai. *Pehea la ka papa hooko o ka hanako, i ae ai e hookuu i kela kanaka, e holo no kekahi wahi mamao?" "Ua oi loa aku ke akamai o kela kanaka, mamua o na hoa oloko o ka papa hooko o ka hanako, no ka mēa ua hiki iaia ke pulapu ia lakou mai kinohi loa mai, a ke manaoio nei au, aole loa no i loaa iki ka ike i kela ppe, no ke kulana oiaio o ka hanako, ahiki i ka mamao ana o Mebure, ma kahi he mau kaukani mile ka mamao ma na aina e. I kela ame keia manawa, he hoike hoopunipuni wale no ke waihoia mai ana imua 0 ka lehulehu, a e ukuia ana hoi na dala puka, mailoko ae o na dala i hoahuia e ka poe ilihune. I hoike aku au ia oe ea, ua hiki aku ka aie o kela banako ma kahi o na miliona dala, ka nui, a o na loaa he uuku loa. 4< Ua hoolala mua o Mebure, no ka holo mahuka ana, oiai ue ike oia, e hoea mai ana i ka la, e hua'iia ae ai ka mea oiaio 1 ke akea, nolaila o kana kumu pale i wahi e hookuuia aku ai oia e hele, o ia no ke kuai ana aku i kekahi mau lua eli gula, o ka mea oiaio nae, i holo maoli no oia e pee. "Aia paha oia ma na aina mamao, a i ole eia no paha ma Enelani nei kahi i pee ai, aole he mea i ike, aka aia na ilio hanu meheu a. ke-aupuni mahope ona, kahi i huli ai i keia liianawa, a ina no ka loaa aku o kela kanaka, o ka hoopa'i kupono wale no e hookau aku ai maluna ona, o ia no kona liia aku maluna o ka amana li kanaka," i pane mai ai. ka elua o na kanaki. / "Ua lohe au, he keikikane kekahi ana e ola nei ma keia kulanakauhale," wahi ake kanaka mua, i kamailio hou mai ai. "Ae, he keikikane kekahi a kela kanaka,, me he mea la nae, elike no me ka hana a kona makuakane, pela no ke keiki e ukali aku ai mahope ona. He wahine kekahi ana me ka laua kaikamahine, aole nae i maopopo ia'u ko laua wahi e noho nei, a ma ke ano nui ke olelo ae, o kela kekahi o ka ohana ino 1" Ma kela wahi o na kamailio a na keonimana elua, haalele iho la laua ialoko o ka haleaina, a ke noho aku la hoi o Kapena Ivana, nana me ka maopopo ole iaia o ka mea pono e hana aku ai. Akahi no nae a komo mai ka hoohuoi iloko

0 Ivana, o na olelo ana i lohe aku ai, e kamailioia ana mawaena o kela mau keonimana, o ke kumu ka ia o ka nalowale honua o Mebure kona hoaloha, a pela hoi ke ano o kela kelekalapa a Ela i hoouna mai ai iaia. Aia no ke mau la ke o o na olelo a kekahi-o na keonimana 1 kamailio ae ai, e hoinoino ana i kana aikane, ame kana wahine hoopalau, ia wa i komo koke mai aii ka huhu ame ka inaina iloko o Kapena Ivana, ku ino ae la oia īluna, me ka holoholo ana iho maloko o ka haleaina, a ina aple i kauoha mua aku oia, i kana mau meaai, ina ua oili koke aku oia iwaho, no ka huli ana i ke kanaka nana na olelo kikoola, i pane mai ai e pili ana i kana wahine hoopalau. I ka laweia ana mai nae o kona pola ti, me na meaai mama, hoi hou mai la oia no kahi o ke pakaukau, a hoomaka iho la e ai me ka pupuahulu, hakalia no a pau kana ai ana, o kona puka aku la no ia iwaho, me ka nana ana, ina paha aia na keonimana el ;■ ui i ike ai maloko o ka haleaina, iwaena o ka poe e piha ...... ma kahi o ka hale hoolulu. 4< He keu maoli 110 au a ke kanaka naaupo, o ka noho malie wāle iho 110, a hoolohe aku f na olelo hoinoino a kela mau kanaka no kuu hoaloha ame kuu wahine hoopalau, i namupamu liilii wale iho ai no o Kapena Ivana iaia iho, me ka pono ole mai la o kona noonoo. He iwakalua minuke mamua aku, he mehameha wale. no ka hale hoolulu, i keia manawa nae, ua hele a piha i na kanaka, a ma ke ano o ko lakou mau lole e komb ana ua hiki iaia ke hoomaopopo aku he poe waiwai ka hapanui o na keonimana me ka lakou mau wahine, a ua hele hoi a ku ke ahua o ko lakou mau ukana. Ma kahi o kona holo aku no ka halawai pu ana me Miss Kalani, elike me kana i hooholo mua ai, hoololi ae la oia i- kona manao, me ka hele ana aku e kuai i kikiki nona, no ka holo pololei ana aku no ke kulanakauhale e noho mai Ia kana wahine hoopalau. Ua ku mai la ke kaaahi i kela manawa, nolaila hele pololei aku la o Kapena Ivana a loaa ka mea uku dala oluna o ke kaaahi, kauoha aku la iaia, e haawi mai i kekahi keena oluna o ke kaa, nona wale no, me kona makemake ole, e noho huikau iwaena o na ohua. "E hoao au e loaa kekahi keena kaawale oluna nei o ke kaa, nou, elike me kau i makemake ai; aka nae he nui na ohua e kau mai ana ma keia kaa, malia paha he hana paakiki ka loaa ana he wahi kaawale, e hana nae au elike me ka hiki ia'u," i pane mai ai ka mea uku dala, eia nae haawi aku la o Ivana, he bila o elima dala, ma ke ano he mau dala ki-pe i kela kanaka, me ke kanalua ole iloko o Ivana no ka hiki iaia ke noho hookahi ma kona wahi, me ka hoouluhua ole ia mai. Oiai ua o Kapena Ivana e ku la kakali o ka oili hou mai o ke kanaka ohi tikiki oluna o ke kaaahi, oili mai la he keiki kuai nupepa, me ka onou ana mai he paila nupepa imua bna, a oiai ua hele mua oia a piha i k% hoonaukiuki, i na.olelo hoinoino ana o ka lohe ana, ua pane pakike aku !a oia i kela keiki, «ia nae, iua kuai aku la no oia i kekahi mau nupepa, i

hiki ai iaia ke ike i na meahou, pili i na hana, nana i hoala | mai i na kamailio mawaena o na keonimana elua. Me he mea la, o ka olelo nui ma ka waha o kela ame keia mea ana e lohe aku la o ia no ka holo mahuka ana o Mr. Mebure, ame kana hana apuka i ka poe ilihune, o ka mea vyale no nana i hoopau ae i kona lohe ana i kela mau olelo, o ia no ka hoea ana mai o ka mea ohi tikiki, a olelo mai la iaia, ua loaa kekahi noho kaawale nona. Me kona hooh.akalia ole iho, pii aku la o Kapena Ivana noluna o ke kaaahi, me ka hahai ana aku mahope o ka ohi tikiki, a komo aku la ma kekahi noho i hookaawaleia, ia wa i paniia mai ai ka puka a paa, me ke kiia ana mai mawaho, haule iho la ua o Ivana ilalo, akaHi no a loaa ka maha iaia. ua kaawale mai oia, mai kahi mai e hooiia ae ai ka uluhua 0 kona noonoo. * No na minuke elima kela kakali ana a Kapena Ivana, ua kani ae la ke oeoe hoailona o ke kaaahi, no ka haalele iho i kela hale hoōlulu, a iloko o ka manawa pokole, o ka lilo mai la no ia o ua lio nei, he owe mai hoi kau 'i ke alahao. Oiai ke kaaahi e hoio la me ka pahia nui, lalau iho la o Ivana, 1 na nupepa ana o ke kuai ana, a hoomaka iho la e nana, ua like wale no ka nianao o kela mau nupepa apau, e hoakaka ana, no ke karaima ekaeka loa i hanaia e Mr. Mebure, a e kapa ana hoi, iaia me na inoa ekaeka apau i hiki i ka peni ke kakau, me ka uwalo ana imua o na luna oihana o ke aupuni, e huliia kela kanaka, ma na kihi apau o ka honua a e hookauia aku kekahi hoopa'i ko'iko'i loa maluna ona, ka mea nana i hookomo aku i na wahine akne-make, a i na keiki makua ote, iloko 0 ka poino ame ka hune. Mc ka naau i'piha maoli i ka ehaeha, rto ka ili mai o ka hoohilahila maluna o kona hoaloha, a maluna hoi o Ela ame kona makuahine. haehae ae k o Ivana i kela mau nupepa, a kiola aku la iwaho o ka puka aniani, alaila puana malie ae la 1 keia mau olelo: » "Auwe no ka hoi oe e Ela, }cuu aloha, pehea la e hiki ai ia oe ke hoomanawanui i keia puupuu ikaika i ku'iia aku ma kou umauma! E hoomanawanui iho nae pela e ke aloha a hoea aku aij: aka malia da hoea mua aku paha o Keaka imua ou, loaa ka mea nana e hoomalielie aku i kou noonoo!" Me he mea la, ia Kapena Ivana e nana aku la iamua, he hool'ahi no olelo a na mea apau e ike iho ana i na moolelo o ke karaima a Mr. Mebure i hana ai, o ia ka hooili pu ana mai 1 na ehewa ana maluna o kona ohana, ka mea nae a ka makuahine ame kana mau keiki i ike ole ai, a ina paha he poe kekahi o lakou, i hookaokoa ae i ka ohana o kela kanaka, ma ke ano, aole i ili mai na ahewa ana maluna o lakou ua like no ia me kekahi hale nani, i nele i ke kukui hoomalamalama. E iho aku ana ka la i ka ilikai, i ka manawa i ku aku ai ke kaaahi no ka hale hoolulu, o kahi kauhale, i ku ai ka home o Ela ame kona makuahine ; nolaila lele aku la o Kapena Ivana ilalo, oia hookahi wale no ka ohua o kela wahi, aohe kaa hoolimalima loa iaia ma ka hale hoolulu, nolaila hoi wawae mai la no oia, aia ka pono o ka hoea aku i ke alo o ke aloha. I ka hoea ana aku no a kpuka-pa, o ka pa' e hoopuni ana i ka home o kana aloha aole ona ike aku i ka maaloalo mai o kekahi mea mawaho o ka hale, o kana mea wale no e lohe la, o ia ka hu o ka makani e pa ana me ka ikaika,; nolaila wehe inai la oia i ka puka-pa, a komo aku la iloko. E nanea aku ana no nae oia i ka hele, ku ana keia kanaka kino nui mamua pono mai o ke alanui, e kau ana no hoi kona ipupaka i ka waha, me ka haawi ana mai i ke aloha ahiahi iaia nei, aia hoi kona mau maka, ke hakilo loa mai la i ke kanaka opio. Ua piha loa o Ivana i ka hoonaukiuki, no ke ku pono mai 0 kela kanaka mamua o kana wahi e hele aku nei, alaila ninau aku la oia i ke kuleana o kela kanaka e alai mai ai i ke alanui, ame kana hana ma kela wahi, ia wa i wehe ae ai oia i ke pihi o kona kuka, a hoikeike mai la i ke pihi oihana o ka makaikiu, p. o ia ka Ivana o ka hooho ana ae: "Auwe, he makaikiu ka oe!" 9 "Ae, he makaikiu au; e oluolu anei oe e hoike mai i kou inoa ia'u." "O, Kapena Ivana ko'u inoa, he hoaloha au no ka ohana Mebure, ua lohe au i ka pilikia i kau aku maluna o kela ohana, pela au i hoea mai la no ka hui pu ana me lakou. Pehea aia no anei ka makuahine ame kana kaikamahine maloko o ko laua home i keia manawa? r "Ae, aia no laua maloko o ka hale, a ke kaumaha loa nei au, no ka pilikia i kau aku maluna o laua. Ma nehinei aku la ko'u hoounaia ana mai, e kiai i keia wahi, a e hakilo pu hoi ia Mr. Mebure ma Enelani nei kahi i noho ai, a ke launa mau nei no oia me kona ohana ma ka leka." "Eia pu anei o Mebure opio maanei?" i ninau hou aku ai o Ivana i ka makaikiu. "Aole oia maanei i keia manawa, o kela kekahi kanaka a'u 1 makemake loa ai e ike, no ka mea eia kekahi mau palapala malalo o ka malu o ke keena makaikiu e waiho nei, e hoike mai ana, ua maopopo i ke keiki kahi o kona makuakane i noho ai. Ina he makemake kou e ike i na lede, alaila e hele oe no kahi oka hale e ku mai la, ma ka'u koHo aku, ua makemake laua i na kokua mai na hoaloha mai." Aohe a Kapena Ivina kakali hou ana iho, aka awiwi mai la kana hele ana a ku ana mamua o ka puka o ka hale, a i pane no kana kikeke ma ka puka, holo mai la o Ela a puliki mai la ma kona a-i, me ka hoopili ana mai i kona poo ma ka umauma 0 Ivana, he hookahi hana o ka uwe. Pa'ipa'i iho la o Ivana ma ke poo o kana aloha, ma ke ano hoomalielie, a pane iho la: "Nani ka nui o ka ehaeha i loaa ia oe e kuu aloha! Pehea o mama?" "Aole i maopopo iaia ka nui o ko makou pilikia i keia manawa, o kana i manao ai, aia kekahi kuhihewa i hanaia, a pa hiki ia Keaka ke, hoopau aku i kela pilikia. Aole au e kala 1 kakali aku nei o kou hoea mai, ua like maoli me ka makahiki okoa, i kau a mea o ka lohi loa!" Hoomalielie aku la o Tvana ia Ela, me ka hamohamo ana iho ma kona poo, a i ka hala ana o kekahi mau minuke, ua akakuu mai la ka uwe ana o Ela, a pane ae la: "Manao no anei oe e Ivana, ua pololei na mea a na nupepa e hoike ana, no ke karaima i hanaia e kuu makuakane? Manao anei oe, ua ku maoli ko'u makuakane i ka lokoino? Ua hoohuoi mau no au, aia kekahi pilikia nui i hanaia, mahope iho o ka holo ana aku o kuu makuakane no na aina ma'mao, no ka mea ua kuai hoolilo aku o Keaka i na lako hale, na lio ame kekahi mao, waiwai e ae, me he mea la, o ke dala i loaa mai, ua ukuia aku i ka poe a kuu makuakane i aie ai. "O Keaka maoli no ka mea nana i kukulu i keia home, a ua kokua aku au iaia ma ka hoolako ana, i keia mau lako hale, mai ka'u mau rala ponoi, mai, e loaa ana ma ke kuai hoolilo ana aku t ka'u mau.kii kaha. * "O ka Keaka i kamailio mai ai ia'u, ua hala aku ka makuakane o maua no kekahi misiona pili aupuni, a aole he mea maikai na makou, ke kamailio ana nona. AoVe loa au i moeuhane mua, o keia iho la ke kumu oiaio loa i haalele mai ai kuu makuakane ia makou; ina he wahi mahui iki kekahi o'u no keia mea, aole loa au e ae aku ia oe e aloha mai ia'u." "He hana hiki ole loa ia oe e Ela ke hooko mai, no ka mea, ma ka la mua loa a kuu mau maka i ike ai ia oe, ua haulehia koke au i ke aloha nou." Aole o Kapena Ivana. he kanaka i komo iloko o na oihana ano nui, e maopopo ai iaia ke ano e hoakaka p'ono aku ai imua o Ela, no ka hoopau ana ae i na pohihihi o kana aloha, no na mea a Mebure i hana ai, aka nae hoao mai la no oia e kamailio elike me kana i manao ai he pono, i ka i ana mai: (Aqlc i pau)