Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 15, 14 April 1922 — Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

"Aia he mau mea lehulehu loa a kaua e nana aku ai ma ka ioao e pono ai kou makuakane, aka aole nae e ikeia kela mau mea, ahiki i ka huli ponoia ana aku o na hana apau i lawelaweia He mea maa keia i ike mau ia ma na walii apau, o ka honua nei, o ka hoahewa ka mua, me ka huli pono ole, ina paha un pifi ka hewa a hewa ole i kekahi mea. "No'u iho, he manaolana mau ko'u i na manawa apau, e lioea mai ai i ka la e auhee aku ai ka ino, a nohoalii mai ka maluhia. Ua # hoea mai la au no ke kōkua ana aku ia oe ame mama, a nc keia home, ina o Keaka maoli ka mea nanā i kukulu, a o olua iike, ka i kokua aku ma ka hoolako ana i na lako hāle, alaila aole loa he wahi kuleana iki o kela*kanaka i loaa mai nei la'u mawaho, e noho mai ai malāila." "Aohe maopopo ia'u o ka mea e hana aku ai no ko maua pono, o keia iho la ke kumu nui a'u i makemake loa ai e hoi mai p Keaka, oia ka ike i na mea apau." Ke ike la o Kapena Ivana, i ke poho o na manaolana o Ela e upu aku la no ka hoea mai o Keaka Mebure, aole nae ona makemake e hoike mai i Jcana aloha, no ka nalowale honua ana 0 kona kaikunane, me kā ike ole ia ma kona walii hana no na liora he iwakalua-kumamaha i hala aku, o liio auanei ia i kamu e hooi loa ia aku ai ke akumaha o Ela. Haalele iho la na opio ialoko o kela keena, a hele aku la n.iloko o ka rumi hookipa, kahi a Mrs. Mebure e noho mai ana, me na manao nauki no ka hoea koke ole mai o kana Jkeiki, 1 hiki ai ke hoauheeia aku, na ao omamalu o ka pilikia e halii ana maluna o lakou. Mahope o ka ike ana aku o Kapena Ivana ia Mrs. Mebure, a ia lakou hoi i noho iho ai no ka launa ana, pane mai la o Mrs. Mebure. "Ua hiki loa ia Keaka ke hoopau ae i keia mau pilikia, e ka hihi wale ia mai nei, oia hookahi wale no ka i kamaaina i na hana a kona m*akuakane f a ma ka'u koho aku, he mau pulapu wale no keia ma ka aoao o ke aupuni, i wahi e kaa aku ai malalo o ka malu o na luna oihana kekahi, mau palapala a kuu kane e waiho nei. "Ua ku a hoonaukiuki maoli au i ka hana a leela makaikiu, o ka hoounaia ana mai e ke aupuni, no ka mea, ma kahi o kona hoakaka pono mai ia maua, o ke aAo o kana hana i hoounaia mai ai ,me ka pupuahulu wale no oia e lawelawe ai i kana hana. me ka huliia oloko nei o ko maua home; a o ka mea nana i hooi loa mai i ke kaumaha o ko maua noonoo, o ia ka ili ana mai o keia pilikia, me ka maopopo mua ole, a iloko hoi o ka manawa i loaa ai na manaolana hauoli no ka'u keiki, mamuli o kau kokua ana iaia, e lilo i haku 110 kekahi oihana ma Ladana. "Ua hoohuoi wale no nae au, e hoea mai ana kekahi pilikia, mamuli o ka lelele o ko'u oili, eia ka he mea oiaio no ia. Ua loaa mua no ia'u keia ano haawina mamua aku o ka haalele ana mai o kuu kane ia makou, me ka hikiwawe loa. E kii aku oe e Ela, e ho-a ae i kekahi kukui, aole paha e hoea koke mai ana o Keaka a hala hou he hora mai keia manāwa aku, 0 ka'u nae e ha'oha o loa nei, o ia kona hoouna ole mai i kekahi kelekalapa, ina ua kau mai oiā maluna o ke kaaahi, i ōle hoi kakou e kakali makehewa āku iaia." I ka loaa ana mai o ke kukui, nanea wale aku la 110 lakou, me ka hoao ana aku o Kapena Ivana, e pane i na ninau apau a na lede, e waiho mai ana imua ona elike me kana i ike ai he pono a iloko o kela kuka'i olelo ana a lakou, i maopopo loa ai ia Tvana. aole kela mau lede i ike i na moolelo e pili ana 1 na hana i lawelaweia e Mr. Mebure maloko o na nupepa. Ua ala lakou ma kela po, ahiki i na hora o ke aumoe me ke poho o na manaolana no ka hoea mai o Mebure, oiai no nae o Ivana hookahi wale no ka i ike, aole e hoea mai ana kona hoaloha, o kana nae e nalu mau ana iloko ona, pehea ana la oia e hoike aku ai i ka makuahine ame kana kaikamahine, no ka nalowale ana o Keaka no kekahi 'manawa loihi? Mamuli o kela aumoe loa, nonoi okoa aku la o Ivana, i kona mau hoa, e hoi oia noloko o kona rumi no ka hooluolu ana, 0 ka mea apiki nae, iaia i hoi aku ai e hiamoe, aole he hiki iaia ke hiamoe, nolaila ala okoa ae la oia iluna, me ka hoi ana aku a noho ma ka puka aniani, oiai he konane maikai ka malamalama o ka mahina ma kela po, ua nanea maoli oia i ka nana iwaho, a iloko no hoi o kela manawa hookahi, ke nalu pu la oia, no kahi i nalowale ai o Keaka, ame ka hopena \ kau aku maluna ona. Oiai oia e noho la ma ka puka aniani, me ka noonoo nui ana no kona hoaloha, akahi no oia a haupu mai, no mi?iona i hoolala mua ai, no ka hele ana aku e hui kino me Miss Kalani, a o ia kana i hooho ae ai: "Ua palaka maoli au, no ka'u huakai e ike ia Miss Kalani, nawai hoi e ole ka poina, i ka oili ana mai o keia pilikia, i ka manawa i moeuhane mua ole ia. E holo aku ana nae au i Kanale Hale, i ka la apopo, me ko'u nana ole, ina au e ikeia' mai ana e ka poe 1 kamaaina mua ia'u. Ma ka la apopo, e hoouna aku ai au i kekahi leka i ka oihana kaua, me na hoakaka apau, e pili ana i na'kumu, o ko'n hoike mua ole ana aku ia'u iho, imua o ko'u mau poo ma ka oihana." Ma kela manawa nae, i hoohikileleia ae ai oia, i ka lohe ana aku i ka nakeke mai o kekahi mea mawaho o ka hale, a hoomanao ae la oia, malia paha o Keaka ua hoi mai la, nolaila kiei aku la oia iwaho o ka puka aniani, o kana mea nāe i ike aku ai, he kanaka kino loihi, e kamailio pu ana me ka -makaikiu, a hoomanao iho la keia, he kanaka kela i hoea mai, no ka lawe ana ae i ke kulana kiai, a e hoi aku ka mea mua, no ka hoomaha ana. MOKUNA XVIII. Ma ke kakahiaka ana ae o kekahi la mai, aole he nuhou i loaa mai e pili ana no Keaka Mebure, he mau kelekalapa ka lvana o ka hoouna ana i Ladana ma kela kakahiaka, aole nae he pane i loaa mai, e hoolanaia ai kona manao, o ka pane wale no, o ia ka maopopo ole o kona wahi i nalowale ai, ame ka hopena i kau aku maluna ona. Ua hoopilikia loa mai ko Ivana noonoo no kona hoaloha, nolaila hele okoa mai la oia e hui pu me ka makaikiu e kiai ana mawaho o ka hale, he kanaka keia i kahiko iloko o ka oihana makaikiu.a ua maopopo iaia na hihia ano o na ano like ole i lawelaweia ma na wahi apau o ke ao nei. . O ka pane a ka makaikiu i haawi mai ai no kana mau ninau, e pili ana no ka Keaka Mebure, wahi e hele ai, ame ka hopena 1 kau aku maluna ona, o ia keia: "Ma ko'u manaoio, he hookahi wale no mea maopopo loa e pili ana i kela kahaka opio. Ma o na palapala a*u i hoouna aku ai i ko'u mau poo ma ka oihana, ua lawa loa ka ike, no ka launa mau ana o ke keiki me kona makuakane ma ka leka, a ua maopopo iaia kahi o kona makuakane e noho mai nei,

ame kana hana, malalo iho la o kela mau kumu, ua lawa loa ia no ka hopuia aku o Keaka Mebure, ina nei no kona ikeia ma kekahi wahi, ma ke ano, ua komo pu oia iloko o ka hewa a' kona makuakane i hana ai, a o ka lua, ua lilo oia i mea kokua aku i-wahi e paa ole ai kona makuakane i ka hopuia." "Aole loa e hiki ia'u ke manaoio aku i kau mau olelo hoahewa Hialuna o kuu hoaloha, oia kekahi o na kanaka pololei loa ma kana mau hana apau, ua maopopo loa iaia, aia maluna ona ka noonoo nui ana o kona makuahine ame kona kaikuhine, no ka pono o ko laua noho ana/a o kona nalowale honua ana iloko 0 keia manawa, aole ia no kona manao maoli e haalele ia laua, aka ai kekahi hana eha i hpokauia aku maluna ona," wahi a Kapena Ivana; no ke kupale ana i kona hoaloha. "Aohe mea hiki ia'u ke kokua aku ia oe e ka hoaioha, he mea wale no au i hoounaia mai no ke kiai ana i keia home. Ma ko'u manao nae, me he mea Ia aia ko hoaloha, ma ke alahele e halawai pu aku ai me kona makuakane, a i ole aia oia ma kekahi wahi kahi e pee ai, me ka hoike aku i ka makuakane, 1 ka nuhou e pili ana i ka ikeia ana o ke karaima ana i hana ai. No kekahi mau mahina ae nei i hala, ko laua hooholo leka mau ana mawaena o ka makuakane ame ke keiki, eia nae aole i loaa mai kekahi hoike, no ke kaawale ana aku o Mebure makua, ma na aina mamao, ma ia ano, ua ulu ae kekahi manao hoohuoi, eia no oia ma Enelani nei kahi i pee ai." Nanao iho la ka makaikiu iloko o ka pakeke o kona kuka, a haawi mai la ia Ivana i kona pepa inoa, oia o Toma Liki, a e hoakaka pu ana hoi kela pepa inoa, i kana oihana he makaikiu, ame kona wahi i noho ai ma Ladana. "Aole au he makaikiu malalo o ka oihana a ke aupuni, aka ua kiiia mai ai no keia hihia. Ua noho makaikiu au no na makahiki he umi i hala ae nei malalo o ke aupuni," a ua waiho aku i kela oihana, no ka lawelawe ana i ka'u oihana ponoi iho. Ua waihoia mai keia hihia iloko o ko'u lima, aka nae, ina he hana pohihihi kekahi au i ike ai ma keia mua aku, a i manao oe, e hookolo aku ma kahi e hoauheeia aku ai kela pohihihi, alaila ua hiki ia oe ke hilinai mai maluna o'u, pela iho la au i haawi aku la i ko'u pepa inoa ia oe." Nana iho la o Kapena Ivana, ika pepa inoa a i mai la: "No keia manawa aole a'u hana e waiho aku ana imua ou, aka koe wale no paha, kou hookolo ana aku ahiki i ka maopopo ana o kahi i nalowale ai o kuu hoaloha." E hoao aku ana nae o Ivana e hoi no kahi o ka hale e ku mai ana, ua kahea mai la ka makaikiu iaia, me ka pane ana mai: "E huikala mai oe ia'u e Kapena Ivana, ina au e a'o aku ana ia oe, e koi koke aku ika makuahine v ame kana kaikamahine, e haalele iho i ko laua home, a hoi aku ma kekahi wahi okoa e noho ai me ka hakalia. ole. "No na ukana apau maloko o kela hale, ua hiki ia laua ke lawe pu me laua, a i ole hoolilo aku palia i ka poe e makemake mai ana, oiai ua ike au i na likiki hookaa apau, i hanaia ma ka inoa o Mebure opio. Ke kamailio aku nei au i keia ia oe ma ke ano hoaloha, no ka mea ua maopopo loa ia'u, aole e palekana ke ola o kela mau lede ina laua e paakiki iho ana i ka noho ana maanei nei. "Aia he nui a lehulehu wale o ka poe e noho nei ma keia wahi, i kamaaina i ka ohana Mebure, o ka oi loa aku o ka papa haahaa o na kanaka, ka poe i puehu aku ka lakou mau dala i hoahu ai maloko o ka banako malalo o ka Mebure mau hana apuka, nolaila ina e ala mai ana ka manao inaina iloko o kela poe, he hana paakiki ka hoomalu ana aku ia lakou, pela hoi ka hoopakele ana ae i na lede, nolaila e ike mai oe e ka hoaloha, no ko laua pono wale no au e hoike aku nei i keia mea imua ou. Aole i maopopo i na lede, ke ko'iko'i o ka pilikia e hoopuni nei ia laua i keia manawa." Ua hele ka helehelena o Kapena Ivana a kaumaha maoli, iaia e htfolohe aku la i kela mau hoakaka a ka maakikiu, a 0 ia kana o ka ninau ana mai: "Manao anei oe, ua like aku ka pilikia o na lede, elike me kau i kamailio mai nei ia'u?" Aole loa au i noonoo mua no keia mea!" "Aole loa he wahi kanalua iki oloko o'u mamua o ka napoo ana o ka la, e hoopuniia ana kela hale e na kanaka, i hele a piha me ka inaina, a he hana hiki ole loa iau ke hoomalielie aku ia lakou, koe wale no paha ke kauoha ana i kekahi pualikoa; oiai nae he nui ka manawa nou e kokua aku ai ia laua, aohe. hewa o ke kaawale mua i kahi mamao, mamua o ka hoea ana mai o ka poino." _ No kekahi mau minuke, aole e hiki ia Kapena Ivana, ke pane koke mai, hele mai la oia a piha i ke pohihihi no na mea a ka makaikiu i kamailio mai la iaia, aka- nae, iaia i noonoo pono iho ai me ke akahele, me he mea la, ke kau okoa mai la imua ona, kekahi hana ku i'o i ka Woopoino i ke ola o na lede, nolaila hopu aku- la oia i ka lima o ka makaikiu, a # pane aku la: "Aole i maopopo ia'u, ke ano a'u e hoomaikai aku ai ia oe, no keia mau hoakaka au i waiho mai nei imua o'u, no ka pono o na lede; ina no kou kaawale mai keia hana ae, alaila ke waiho aku nei au i kekahi hana nui iloko o kou mau lima, o ia no ka hookolo ana aku ma ka meheu o Keaka Mebure, kuu hoaloha. Na'u no e uku ia oe, elike me kau e koi mai ai!" Me ke kakali ole aku o ka lohe i ka pane a ka makaikiu, huli aku la o Ivana hoi, no kahi e ku mai ana o ka hale, me na kaina wawae kaumaha, aia wale no kona mau maka ilalo kahi 1 nana ai, no ka mea ike iho la oia, ua ili aku ke ko'iko'i maluna ona, i ka makaala ana aku i ka pono o kela mau lede iloko o ko laua manawa o ka pilikia. Ma kela kakahiaka, ua kamailio okoa aku oia ia Ela ame kona makuahine, nana e hele e naua i ka lialeleka, ina paha he leka kekahi na lakou. He hookahi wale no leka i loaa aku iaia, he leka mai ia Keaka Mebure mai, na ua o Kapena Ivana, me kona kelekalapa okoa ana aku i ka hui e noho hana ana 0 Mebure, pela no hoi i ka haku hale, o kahi a Mebure e noho hooHmalima ana, a o ke kolu o na kelekalapa ana i hoouna aku ai ma kela kakahiaka, i ka Loio Malo, ina paha ua ikeia, a i ole ua loheia paha kekahi mea e pili ana no Mebure. He hoōkahi no pane o ka hoikeia ana mai no kana mau kelekalapa, aole i ikeia o Mebure, mahope iho o kona haalele ana aku i kona keena hana, ma kela auwina la/a ua o Kapena lvana e hoomanao mau la. I ka hoea ana aku o Kapena Ivana no ka hale, e kakali mai ana no na lede elua iaia o ka hoi aku, he hookahi ko lakou ai like ana, i ka aina kakahiaka-. I ka noho ana iho o ua o Kapena Ivana ilalo, kiola aku la oia i kona papale nialuna o kekahi pakaukau uuku, alaila kamailio aku la i na lede: "Aole he leka i loaa aku nei ia'u ma ka haleleka, koe wale no he hookahi leka mai ia Keaka Mebure mai ia'u, me na olelo uuku loa maloko olaila, me kona hoakaka ole mai i kana wahi 1 hele ai, ame kona wahi e noho mai nei. Ua waiho mai oia i na hooponopono ana apau iloko o ko'u lima, a oiai, aole- he mau kuhikuhi maopopo loa mai iaia mai, no ka mea e hana aku ai, ma ko'u manao nae, e haalele koke kakou i keia wahi i keia la no, me ke kakali hou ole aku. ] "He mea hookahaha aku paha keia i ko olua noonoo e na' led«, aka nae, o keia wale no ka hana pono iloko o keia manawa oka pilikia. E waiho mai olua i na hooponopono ana! no keia mau lako hale iloko o ko'u lima, a na'u e haawi i ke kauoha, i kekahi mea kupono maanei, nei, no ka hoouna ana ae no Ladana. E noho ana kakou maloko o kekahi hokele, no ka manawa pokole, aia a loaa kekahi hale kupono, ia wa kakou e hoi aku ai a noho malaila, nolaila aole he hoolilo ana aku i keia mau lako hale ua loaa mua, he hoemi ana mai ia i na hoolilo ana aku i keia mau lako hale,ua loaa mua, he hoemi ana mai ia i na hoolilo, o ka noho ana aku ma kela home hou." (Aole i pau)