Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 16, 21 April 1922 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O KA MOKUPUNI O OAHU MA KAUKEANO I APERILA 5-6 1922

 

La Hana I, Poakolu, Aperila 5. Na Mr. Edward Kahale, haiolelo o ka ekalesia o Kaneohe, i malama i ka hapalua hora haipule ma ka hora @ a.m., ponoi. Ma Oihana @ i kukulu ai oia i kana iwihaiao @ @ ana ia Setepano. Eono ma@ o kana iwihaiao: I-Ka mana @ @ aa ia Setepano o ia kona manao@ - Ka mana o ka Uhane Hemolele @ - Ka mana hoohuli i ke kanaka a hoola i ke kanaka ma ke @ a ma ka uhane mai ka hewa a i ka pono. 4.-Kona piha me ka olelo a ke Akua. 5.-Kona kupaa @ ole, a i piha hoi me ka @aa@ haipule. 6.-Kona piha i ke aloha i ke Akua. Hookuuia ke anaina haipulo mahope o ka himeni ana a ke anaina, me ka pule a B@ John P. Erdman.

Ka halawai Hana a ka aha Makua

Noho ka halawai hana a ka Aha Makna ma ka hora 9:30 a.m., Rev. H. K. Poepoe ma ka noho, Rev. Wm. K Poai ke kakauolelo.

Hoomaopopoia na hoa o ka aha na ke kaheaia ana o na inoa e hoomaka ana mai ka Ekalesia mai o Kawaiahao.

Kawaiahao, Rev. Akaiko Akana, kahu. J. K. Nakila, elele; Kaumakapih. Rev. H. K. Poepoe, kahu Mololani Beniamina, elele; Ewa, aohe kahu i hiki mai, D.K. Kapanookalani, elele; Waianae, Wm. K. Poai komite, Mrs. Rose Kapela elele; Makua, o Wm. Kamau ke komite, aole i hiki mai, o J. K. Helenihi, @; Waialua, J. K. Kauwalu, haiolelo, Mrs. Esther Kauwalu, elele; Kahuku, Hauula, Rev. G. M. Kauaulalena, kahu, Sam Kahele, elele; Waikane, J. K. Paele, Komite Mrs. Kuahine, elele; Kaneohe Edward Kahale, haiolelo, J. C. Corney elele; Kaukeano, Rev. W. A. Palmer, kahu Mr. Emekona elele; Kalihi Union, Rev. A. S. Baker, kahu Wassman, elele; Ewa Union, aohe kahu, elele; i hiki mai; Bishop Memorial, ua hiki mai ke kahu, aohe elele. Ekalesia Pukiki, Rev. A. V. Soares kahu, aohe elele; Ekalesia Pake, Fort Street, aohe kahu i hiki mai, o Y. T. Char, elele; Ekalesia Pake Elua, aohe kahu aohe elel i hiki mai; Ekalesia Kepani o Makahiki, aohe kahu, o U. Okumura ka eele; Ekalesia Kepani o Nuuanu, aohe kahu i hiki mai, o M. Kitazawa ka elele; Kakaako Jap. Mission, aohe kahu aohe elele i hiki mai; Kapalam Jap. Mission, aohe haiolelo a elele i hiki mai: Ewa Jap. Church, K. Maeda, kahu aohe elele; Waiane, Jap. Church aohe kahu, aohe elele i hiki mai; Waialua Jap. Church, J. Fukuda, kahu aohe elele; Ewa Pilipino Santarial, haiolelo, aole elele; Waialua Pilipino, aohe kahu aohe elele i hiki mai.

Na Hoa Mau o ka Aha

O H. Gulick John P. Erdman H. P. Judd, Akaiko Akana, W. D Westerveldt, Theodore Richard, N. S. Schenck, F. S> Scudder, D. K. Hoapili Sr., D. Nuuhiwa, J. K. Paele, A. S. Baker, J. L. Hopwood, Davis, W. A. Palmer, A. V. SOares, T. Hori, T. Sugimoto.

Na keiki a ka aha i laikiniia J. H. S. Kaleo, P. D. Kellett, O P. Cox, J. K. Kauwalu, L. K. Kupau, Moses Kealiinohomoku, U. Okumura, T. Sugimoto, C. C. Cortezan Pedro Racclis, E. E. Centeno.

Koho Ana i na Luna o ka Aha

Na Mr. Judd i waiho ao i ka inoa o Re. H. K. Poepoe i luna hoomalu no ka aha a kokuaia e Kauwalu; na Mr. Kauaulalena i ka inoa o Mr. Akana a kokuaia; ma ke koho ana mahope o ke paniia ana o ka waiho inoa, o Mr. Poepoe ka i kohoia me ka lokahi. Na Mr. Judd no i ka inoa o J. K. Nakila i kakauolelo a kokuaia; na Mr. Paele i ka inoa o Mr. Poai, a kokuaia; ma ke koho ana ma baloka he 18 no J. K. Nakila a he 17 no Pai. Huina o na hyoa o ka aha i akoakoa ma ia manawa he 35.

Na Mr. Erdman i noi ae e lilo o Mr. Lowell K. Kupau i makeleolelo a aponoia me ka lokahi. O na hana apau i lawelaweia e ka aha ma ia hope iho ua maheleia aku ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.

Na Mr. Schenck he noi e lilo o Rev. Jones o ka ekalesia haole o Makawao, ka hope kahu o Kaukeano, Mr. Shattuck i mau hoakuka a aponoia.

Na Mr. Paele he noi e lilo o J. P. Kaaia o ka ahahui o Mau ame Rev. Kaaeamoku o Hanalei i mau hoakuka a aponoia.

Na komit kumau o ka aha - Na ka noho i koho i na komite like ole:

Komite haipule - Kauaulalena, Kauwalu, Er. Kahale.

Komite hoike kihapai- Poai, Kaleo, Mololani.

Komite palapala hoopii- Erdman, Judd, Akana, Kulika.

Komite ninaninau- Erdman, Judd, Akana, Kulika, Poai.

Komite Hoalohaloha - J. K. Paele, Kapanookalani, Mrs. Luisa Mawae.

IIeluheluia mai o Mr. Judd, lunahoomalu o ke komite papahelu a na kahu ka hoike papahelu a aponoia e like me ia malalo nei:

Hoike papahelu o na ekalesia o Oahu, elike me ia ma ka al 1 o Ianuari 1922.

 

Na hoahanau: 1921 1922 Oi

Hawaii…….. 2136 2180 44

Haole………. 1370 1361 9

Kepani……… 1324 1288 38

Pake………… 512 540 28

Pukiki……….. 168 162 6

Pilipino……….. 367 363 4

Huina………….. 5877 5892 15

Na kane - 3067; na wahine 2825; Huina 5892.

Huina haumana Kula Sabati: Na Hawaii, 1911, Haole, 1025,  Kepaui Pake, 618 Pukiki, 182, Pilipino huina 5357.

Komo na hoahanau ma ka hoike Manaoio - Na Hawaii, 80, Haole, 50, Kepani, 47 Pake, 21, Pukiki, aole, Pilipino 4. huina 202.

Na Mr. Akana i waiho mai he noi he mea pono e homakaukauia kekahi mau pepa paihakahaka no ka hoopiha ana o na Kepani, ame na Pilipino i ka lakou mau hoike e hele mai ai imua o ka aha. Kokuaia ke noi a aponoia ma ka niuau ana.

Na Mr. O P. Cox, he hoakaka o na hoakaka o na ekalesia apau i waiho ole mai ka lakou mau hoike e pono e waihoia mai ma ka halawai o ka la apopo a kokuaia.

Hoakaka ka noho he mea pono ma keia mua aku e hike aku ko kakauolelo ma ka hoouna ana aku ma ka Postal Card i na ekalesia apau, no ka manawa ame kai e noho ai ka aha, ame na kumuhana ano nui e lawelaweia ana e ka aha ma ia kau, a ua aponoia.

Na E. A. Centeno, elele o ka ekalesia Pilipino o ewa i heluhelu mai i kana hoike a komo aku i ke komite on na hoike kihapai.

Na ke kahu o ka Bishop Memorial he hoike no na hana i lawelaweia maloko o na Kula Kamehameha; ua kueia mai e Mr. Cox ka hapa hope o kana hoike, ma kahi e pili ana i na hana o ke Kula Sabati ame ke C. E., oiai he mau aha no ko ia mau hoike e hokomoia ae ai, o ka aha e ku ana ia manawa he aha ia i kupono ola e waihoia mai ai ka hoike no ka Kula Sabati ame C.E.

Na Mr. Erdman he hoolaha e noi ana i na hoa apau o ke komite o na palap@la hoopii ame ninanin @ laiki ni e akoakoa ae maloko o ka rum@ kakau o ke kahu.

Noho ka aha e holohe i ka hoike a Mr. Schenck, maluna o ke kumuhana e pili ana i ke kokua ana aku i ka Mission Dinigula ma Inia. Ma kana hoike he mau ekalesia kekahi o Oahu i lulu ole no ke kokua ana i ka Misiona Dinigula ma Inia. Ma kana hoike he mau ekalesia kekahi o Oahu i lulu ole no ke kokua ana i ka Misiona Dinigula; wahi ana he $1787 ka huina i luluia, o ke koena he $1213, a he manaolana kona e pau ana ia huina ma ka ahamele e haawiia ana ma ia po iho maloko o kaukeano, a i ole mamua ae paha o ka la 1 o Iulai o keia makahiki, a e noi pu mai ana i ke kokua ana aku a na ekalesia.

Na Mr. Rikeke pu@ o ka Papa Hawaii he hoakaka no ka pilikia o ka waihona Teritore mamuli o ka nui loa o na hoolilo mamua o no loaa i komo aku i ka papa, a e noi mai ana e hoomanao aku na ekalesia i ka lakou mau lulu no ke kokua ana aku i ka papa.

Hoike a na keiki i laikinua Na Mr. Kauwalu i heluhelu i kaua hoike i kana mau hana o ka lawelawe ana maloko o ka ekalesia o Waialua, a e noi pu ana maloko o ia boike e hoomauia aku kona laikini haiolelo.

Lulu no na wahinekanemake Ma ka manawa i haplia mai ai keia lulu, ua noi mai o Mr. Akana e hoopanee ka lulu ana a kekahi la mai a aponoia.

Hapaiia ka noonoo ana a ka aha maluna o ke ola o ka aha Paeaina ame ke koho ana i ke komite ola. Noi mai o Mr. Cox, e kohoia i komite wae a kokuaia. Na Mr. Kaleo i heluhelu mai i ka papainoa i hoomakaukauiaia o ka poe na lakou e hoomaopopo i ka hana o ka paeaina. Noi o Mr. Kaleo o kohoia o Mr. Akana i lunahoomalu a i puuku no ke ola o ka aha, a ma kekahi la mai e waiho mai ai o Mr. Akana i na inoa o na hoa o ke komite ola. Kokuaia. Ma ka ninau ana aponoia.

Hapaiia mai ka noonoo ana maluna o ke kumuhana 13, ma ka pap@ kuhikuhi hana e pili ana i na Elele a ka aha mokupuni i ka Aha Paeaina, a ma ka hoakaka a ka noho ua pau mua ia mau elele i ke kohoia ma ke kau o Okatoba i noho ai ma Waialua, o ia no ka lunahoomalu o ka aha ame ke kakauolelo.

Noiia mai e hoopanee ka aha a kokuaia. Hoopaneeia ka aha ma ka hora 12:30 p.m., a noho hou ma ka hora 9 a.m., Poaha, mahope o ka pule o ka lunahoomalu Poepoe.

(Aole i pau)

 

PAKELE KE OLA MAMULI O HOOKUʻI ANA O KE KAA.

Ma ka apua wale no ka pakele ana o Alexander Kavaloff ame kekahi wahine opio e kau pu ana me ia nona ka inoa i loaa ole i ka makai mai ka make mai, mahope iki iho o ke aumoe o ka Poaha o ka pule aku la i hala, i ka manawa o ka holonui ana aku o ke kaa a laua e kau ana a hooku'i i kekahi pou kelepona, ua hooku'i aku la ia i ka pou ipukukui e ku ana ma ke kihi o na alanui Kalakaua ame Keoni Ena, ma Waikiki.

I kulike me ka moolelo a ka makai nana i hoike ae i keia ulia,

 

Kekahi mau wahi kaulana keia o Moanalua. O ke kii ma ka hema o J. K. Mokumaia e ku ana ma kekahi ana, nona ke kiekie o 500 kapuai mai ke kai ae, kahi a na'lii e hoomakakiu ai ma kamanaiki. Ma ka akau ae maluna, o ka Luawai ia o Waipuka; amalalo iho, he kahua heiau ia e pili la me Waipukaiki.

 

e hoi ana keia mau mea ma kela aumoe o. waikiki me ka holonui o ko laua kaa e kau ana, a i ka hiki ole ana ia alexader ke hoopaa iho i ka holo o ke kaa, ua hookui aku la ia i ka po@ kelepona. Mahope o ka hookui ana aku o ke kaa i ka pou kelepona ua huli aoao ae la ia i ka hema a hookui aku la i kekahi pou ipukukui a hina ia pou ipukukui, a mahope o ia hookui ana aku i ka pou kukui, ua hio hou ae la ka holo ana a waiho aoao ana iluna o ke alanui, me ia mau no o na mea e kau ana maluna o ia kaa me ka poino ole, koe wale no ko laua hooluaieleia ana ame ka piha i ke pihoihoi.

Ua mahaha omua o ke kaa, hookahi huila i kaawale mai knoa pili aku, o na pale ohai o na aoao a elua ua nahaha, a he aloha paha no ka aumakua o nei mau mea i pakele ai ko laua ola. O ke kaa otomobile nona ka helu 6836 he kaa hoolimalima, a no Domingo Galang ua kaa la, wahi a ka makai.

Ua hopuia o Kavaloff a hoopiiia ae no ka hewa holonui me ka nana ole i ko hai pono. Ua bong ae oia a pela oia i hookuuia ae ai.

 

KAKAUINOA KA PERESIDENA HARDING I KA BILA HOME HOOKUONONO

Ma ka poalima i hala, maraki 30, i kakauinoa ai ka peresidena harding ka bila e hookuieana ana i ka home hookuouoono e hoamana ana i ke kiaaina o hawaii e hoopuka aku i na palapala sila i kekahi poe i lawe i na aina home hookuonoono, ka bila hoi mamuli o kekahi hemahema i hanaia ai maloko o ke keena o ke komisina mua o na aina aupuni o ke teritore a i manaoia he hana kue i ke kanawai ka lawe ana i ka lua o na apana aina home hookuonono.

O ka hana wale no i koe i nei manawa o ia ka hoouka aku o ke kiaaina i na palapala i ka poe i lawe i na aina home hookuonoono. he iwakaluakumamahiku ka nui o ka poe e hoopomaikaiia ana maluna o ua mokupuni o maui, oahu ame kauai, e keia kanawai. ua waihoia ae he hoike o ke komite o ke senate maluna o na hana o na teritore e pili ana i ka bila paka lahui hawaii, e hoohui ana i kela aina panoa ma kau, hawaii, i ka paka lahui hawaii.

i ka 1920, mamuli o ke apono ana a ka buro o na paka lahui, ua hoopukaia ae e c. j. mccarthy, ke kiaaina e noho ana ia manawa, he kauoha e hoolilo ana i kela aina panoa o kau i hapa no ka puka lahui hawaii.

Mahope mai o ka hoopukaia ana ae o kela kauoha e ke kiaaina ua ikeia e ke keena kalaiaina ma Wakinekona aole hiki kela aina panoa o kau ke hooliloia i hapa no ka paka lahui hawaii me ka hooholo ole o ka ahaolelo ia hoolilo ana, o ka hua i loaa ma ia hooleia ana o ka bila i hoikeia ae ai e ke komite ke senate maluna o na hana o na teritore ua hookomoia ae i loko o ka ahaoleleo no ka hooholoia ana.

Ua holo ka bila i ka hale o na lunamakaainana a ua manaoia e lilo ana i kanawai ma keia mua ko ke iho. o keia ae la ka lono i loaa mai ia nei mai kekahi mea kakau meahou mai o ka advertiser ma Wakinekona.

 

WEHE AE KA BANAKO ASANO CHUYA I KE KEENA.HOU

Ma ka poalima o ka pule aku la i hala, i wehe ai ka Banako asano chuya i ko lakou keena hou ma ke alanui moi, ma ka aoao ewa o ka makeke kuai ia. He banako kahiko no keia o ke ku ana, a i ike ia ma ka inoa pacific bank mamuli o ka pii mahuahua mau o ka holomua o keia banako i huli ai lakou i kahua hou no lakou, a i maalahi ai ka lehulehu i ka hele ana aku e hoahu i ka lakou mau kenikeni.

Ma ka hoike a na lunanui o kela banako, he nui na hawaii e hoahu nei malaila. o keia kahua hou o keia banako i kukuluia ae la, o ia kekahi o na kahu maikai loa a maalahi loa no na hawaii, no ka mea, oiai lakou ma ka wakeke e kuai ana i ka lakou mau meaai, a in a e koe kahi koena, o ka miki koke aku la no ia no keia banako e hoahu ai i ka lakou mau kenikeni.

O ka hoomaamaa ana i ka hoahu liilii, o ia kekahi hana pookela loa, no ka mea i ka wa e hoea mai ai o ka pilikia, huli ae no ma kuono ua makaukau.

 

MOANALUA I KELA AU I HALA A O MANALUAI KEIA AU

(Kakauia e J. K. Mokumaia)

(Hoomauia mai.)

O kekahi o na hana kupaianaha a keia luahine, o ia kona hoolilo ana iaia i mook a he nui akau na hana ana e hoololi mau ai, a o kahi i maikai loa ai, o ia kona kolohe ole ia ha'i, no ka mea. o kahi ana e noho ana, o ke alanui hele ia o na ewa, ke pii, a pela no hoi me kahi e waiho la o ka pa iwi o na alii kolohe nui wale o kela awawa Kamanaiki.

Oiai keia mau hana kolohe e kimopo ana i na kamahele, aole loa he wa i ikeia ai keia luahine e hoikeike ae ana ia mau hana kupono ole, aka e hoolilo mau ana oia i kona noho ana iloko o na hana lawaia, oiai aole he mea i maopopo ahiki i ka ikeia ana e kekahi kaula e noho a e kiai ana i na luawai o waia puka oiai o na alii e noho ana me kona mau kanaka no kahuna ame na kilokilo, a kaula paha, e mala ma mau ana keia mau alii i keia nau mea, aia i loko o keia mau mea ana e malama nei i loaa ai ka ik@ i keia kaula, a loaa ai ke ano o ka noho ana o keia luahine, a hoikeia ai i na alii.

O ka ninau kupanaha wale no ke olelo nei kekahi poe kamaaina, ua pepehi maoli ia, ke olelo nei hoi kekahi kamaaina, ua emi no oia, a o ka pau no ia o kona ike hou ia ana, oiai ua kaa mua ka ike iaia e kiiia aku ana oia e pepehi, a ke ku nei no kekahi mau hiona e manao iho ai oe, he wai moo keia, i kekahi manawa o ka la, oiai a wai e kahe malie ana, a he la wela ia, a e ike ana oe iloko o keia luawai ekolu ano wai,o ia hoi haulaula ame hauliuli, kohu bolu ame ka wai maoli no hoi.

Nolaila ke nana iho oe, he ano no e kau ai ka lia o ka ili, aohe no he auauia o keia kiowai no ke ano no ke nana iho he ku no i ka hoomakaukau a o ke kamaaina ia o kou meakakau nei ia mau la i hala aku oiai o ke alahele iho la no ia e hoi mai ai ma keia lihi o keia kiowai.

Ina no i ka po e hoi ai oe, he ku no i ka hoomakaukau a pela no i ke ao o ia ana ono ahiki i keia ma nawa oiai nae no ua ano loli ae ke au o ka aina ua eliia ua puu nei a loaa he alanui nui e holo ai na kaa otomobile, a o ua kahawai nei, ua piha i ka lepo, aka o kona hiona, o ia mau no ke ano anoano ke nana aku i ke awakea, a me ka po pouli aka i na keiki i hele a ihupani he mea ole wale no ia ua nalo aku ia aka o ia mau no ka hoomanaoia o ka inoa o keia kiowai ame keia puu nui wale o ka eepa.

E kala mai hoi e kuu makamaka heluhelu i ka hala loa aku la imua. He mea maa, i na e noho ana kekahi ahahoolaulea ma ka aoao o Ewa, o Moanalua a huli ke alo e nana i ua puu nei ina no i ke ano ahiahi. e ikeia ana kekahi ahi i ke kokolo ae ma ua lihi pali nei, a haule iho la ma ua puu nei, kohu hooleleahi kao ke ano, oiai ua ike maka kou meakakau nei, oiai he ano naaupo. o ka nui ae la no hoi ia o ko makou leo o kamalii.

Auwe ke ahi e, nui no hoi ke poo omua, a loihi ka huelo ahi, a nana aku oe i kela anaina, he nune aku a nune mai i keia meakupanaha.

Nolaila ua nui ko makou makemake na keiki nunui, e ake e ikemaka i keia mea lele, e ninau mau ana no hoi makou ia makouiho i ke ano o kei ahilele; nolaila hoohuihui makou ia makou iho e hele e hoomakakiu.

Elua a ekolu o ka po, aole he ikeia, a i ka elima o ka po ike pono maoli makou apau na keiki e hle pu ana me kou meakakau nei i ke poo ame ka maka ua hele no hoi ia la a ula pu i ke ahi he ku maoli no i ka maka'u a i ko makou uwa ana no ke ano makau mai no hoi akahi a loaa pono ka mea oiaio eia ka ua hanaia a laka a ua ku maoli kohu kanaka alaila hoi iluna e hele e imi i ai.

Nolaila, ma keia kahua e ku nei keia puu he nui na mea kupanaha ahiki no i keia manawa oiai ua nui na mea i hanaia ma ia alahele a o ke alahele no hoi ia e hele ai a loaa kela mau luawai o ia o waiapuka ame ke kahua e ku ai na hale.

(Aole i pau.)

 

KR SNO O KR KALAIAINA

(Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua)

(Hoomauia mai.)

3. Eia no kekahi. in a hana mau ke kanaka ma ka hana hookahi hikiwawe iaia kela hana he lohi wale no ka poe maa ole. Ina hana oia i kekahi hana i keia la a i hana okoa apopo a he hana okoa aku i kela la aku, alaila, aole hikiwawe kana hana ana. No laila in a he umi kanaka e noho ana, a manao lakou e hana i na waiwai ano e he umi, pono ia lakou e hana pakahi.

 

Aole pono ia lakou ke hana lakou apau ma ka hana hookahi a pau ia e hana lakou apau ma ka lua o ka hana. Ina pela, ua ino oa. Ua loihi ka hana ana, a ua ino ka waiwai i hanaia. O ka mahele pono ana i ka hana, o ia ke kolu o na aoao e nui ai ka waiwai. O ka malama ana i keia mau mea, o ia ka mea e mahuahua loa ai ka waiwai o ka aina.

1. O ka hooikaika i ka hana; 2, e imi i na mea kokua o ka honua; 3, e mahele pono i na hana, i mea e akamai ai na kanaka apau, o kela mea, keia mea ma kana hana iho.

O ka malama i keia mau mea, o ia ka mea e lilo ai ka lahui kanaka hune i lahui kanaka waiwai. O ia hoi ka mea e mau ai ka noho pono ana o na kanaka.

Eia ke ano o ka noho ana o na kanaka hupo loa. Hana wale lakou, o na lima, na wawae na niho aohe mea paahana e ae. No laila imi lakou i ka aimaka i ka hua o ka laau i na aa ma ka nahelehele, a i kela mea ulu wale a ha@ai i na holoholona a pela wale no akou e ola ai aohe nae elike me na kanaka, ua aneane like me na holoholona. A i ka noho ana pela, aole mahuahua na kanaka. Make no na keiki i ka pololi a make pu no hoi me kekahi kanaka makua.

Aole ola ka poe e hana pela ma na aina anu. Aia ma na aina maloko o Aferika lakou e noho ai a ma Nuholani, a ma kekahi mokupuni maloko o ka Moana Pakipika. A in a loaa i ke kanaka ke kakaka ame ka pua e make ai na holoholona, alaila ua loaa iki iaia ka mea o ka honua nana e kokua. A ino loaa ka oo ua waiwai hou aku. Hiki no iaia ke kii i na holoholona ahiki no hoi ke mahiai iki. Ua oi aku keia poe mamua o ka poe hana wale, o ka lima wale no. o ka niho. ame na wawae.

O ka hanai bipi hipa puaa moa a pela aku o ia kekahi hana hou aku a ke kanaka; a loaa iaia ka hanai holoholona alaila mahiai nui oia. A ma ia hana ana ua nui loa na mea kokua o ka honua.

Ea, ke ike mai la e ka poe o na home hookuonono ame ka poe e hoi aku ana iluna o na aina hoopulapula, e heluhelu me ka akahele i ka wehewehe a ke kalaiaina, e hoonaauao mai nei ia kakou e malama i kana mau ao ana a e loaa io ana no ka waiwai i ka mea malama a hoolohe. O keia ka buke nana e kuhikuhi ia oe, a ia kakou apau i ke ano o ka hana ana. O ka lepo, o ke kipulu, o ka oopalau, o ka bipi kauo o ke kaa o ka lio.

Lilo no keia mau mea apau i mea kokua mamuli o ke kanaka. No laila okoa ka noho ana i ka we aole i kokuaia. Aole nae e lako ke kanaka  i ka loaa ana iaia kela mau mea kokua wale. No laila, imi hou ana, mahelehelia na hana. Alaila, lako koke na kanaka i na mea apau e pono ai a waiwai koke no hoi ka aina, a noho kiekie loa no hoi na kanaka, maluna o ka poe apau i hana ole pela.

Ma na aina naauao. ua nui loa na mea i loaa e kokua mai i ke kanaka. Aole nae i pau na pono i ka loaa. Ua nui loa ke kokua ana mai o ka makani ame ka wai, ame ka mahu mamuli o ke kanaka. Ua nui na mea i koe paha, aole i loaa i keia wa. Ua oi loa aku na mea i ikeia i keia wa, mamua o na mea i ikeia i kela wa mamua. A e oi aku paha na moopuna a kakou, me kakou e oi nei mamua o na kupuna o kakou.

Aole e pono e mano ua pau ka lokomaikai o ke akua. Ina pono ka imi ana a na kanaka e hoike mai no ia i na pono hou. Ma keia olelo ua maopopo ka hune loa o kekahi aina, in a aohe kanaka ike i na kanawai o ka honua, a in a aohe kanaka imi i namea e pono ai na hana.

Heaha ananei ke ano o ka noho ana o na kanaka, ke haule ka ike ana i ke panana ame na hoku na mea e pono ia ka holoholo moku. Pehea hoi e pono ai na kanaka o keia hanauna ke pau a ike ana o na kanaka i na paahana i ka hana moku i ka hana lole i ke kuihao. a i kela paahana, i keia paahana. Nolaila he mea nui i ke kalaiaina ana, e imi i ka mea e makemake ai na kanaka ia mau mea e pono ai; o ka hoomalu hoi i na kanaka ike, a me ka poe paahana.

No ke kokua ana o na mea o ka honua. Ua nui na mea e mahuahua ai ka waiwai loaa ma ka hooikaika ana. Maloko o keia hapa kahi o ka pauku, e hoakakaia mai ai na mea o ka honua i kokua mai, ma muli o ke kanaka i kana hooikaika ana i ka imi waiwai. in a loaa ia kakou ma keia ao kekahi mea e waiho ana, he mea ia e hiki pono ai ka hana, a he mea paha e mahuahua ai ka mea loaa, o ko ka honua kokua ia mamuli o ke kanaka. Eia na mea e akaka ai:

O ka malamalama âme ka mehana o ka la, he mau mea ia e waiho ana ma keia ao. Ina loaa ole keia mau mea, aole ulu na mea kanu. O ko ka honua kokua ia.

O ke ahí kekahi mea o ka honua i kokua mamuli o ke kanaka. Ina aole ahi, aole moa ka ai aole hiki ke hana i na mea hao aole loaa na mea dala, na mea gula ame na mea keleawe; aole loaa ke ko ame no mea i puhiia; aole loaa ka mahu ka mea e holo ai na moku, ame na kaa; aole hoi e ola ke kanaka ma na aina anu. O ka hao kuhikuhi kekahi mea o ka honua i kokua mamuli o ke kanaka, Ina aole ia mea in a aole hiki ke holo na moku ma kahi ike ole ia o ka aina.

No laila, aole loaa i kekahi aina ka waiwai ame ka ike o kekahi aina. Aole hoi e hiki ke hele ma kahi loihi loa maloko o ka nahelehele, a ma kahi waoakua. A no ka loaa ana o kela hao kuhikuhi, e hiki no i ke kanaka ke hele ma na wahi ike ole ia mamua, a ma ka moana loa no hoi.

O ka ikaika âme ka ike o na holoholona o ia kekahi mea o ka honua i kokua mamuli o ke kanaka. O ka ikaika ame ka laka nui o ka bipi kauo; o ka mama ame ka lokomaikai o ka lio; o ke ikaika ame ka hoomanawanui o ke kamelo; o ke oolea ame ke akahele o ka hoki, he mau mea ia e pono ai na hana he nui loa; kokua nui lakou mamuli o ke kanaka.

O ka makani, o ka waihi o ka mahu, o ke kai pii, o ko ka honua mea ia e kokua ai i ke kanaka. Okoa ko ka honua mea kokua okoa na mea i hanaia. O na mea kokua i hanaia, ua kapaia kela niau mea he mea paahana. He mea paahana ka pahiolo. a kokua ia i ke kanaka i ke oki ana, a i ka wawahi ana i ka laau. He mea paahana ke koikahi, a kokua ia i ke kanaka i ka hoomaikai ana i ka papa. He mea paahana ka oo a kokua ia i ke kanaka i ke kohi ana i ka lepo.

He mea paahana no hoi ka ohenana. No ka mea kokua ia i ke kanaka i ka nana ana i na mea ma kahi loihi aku. He mea paahana ke kapuahi hao, no ka mea kokua ia i ke kanaka i ka hoomakaukau ana i ka ai, a i ka hoomahuahua ana i ka hale i ka manawa anu. He mea paahana ke panana. O ka hao kuhikuhi o ko ka honua ia, a na ke kanaka i imi a hana i ke panana, i mea kokua i kona imi ana i kahi ana i ike ola ai. He mea paahana ka huila wai. O ka wai ko ka honua, a o ka huila o ko ke kanaka ia, a he mea kokua hoi ia mamuli o ko ke kanaka makemake. O na mea kokua o ka honua, he mau mea kuai ole ia na ke Akua mai no.

Ua haawi wale ia no ke kanaka, a o na mea paahana, na ke kanaka ia mau mea, no ka mea, nana no i kua o ka honua, aole lakou e kokua wale mai, a hoomakaukau ke kanaka i na mea paahana. Aole kokua mai ka wai, a hana ke kanaka i ka huila, alaila kokua mai. Aole kokua mai kahao kuhikuhi, a hana ke kanaka i ke panana, alaila kokua. Aole kokua ka makani, a hana ke kanaka i ka pe'a, a i ka huila paha, alaila kokua.

Ua nui nae na mea o ka honua i kokua wale mai me ka hana ole o ke kanaka. Kokua wale mai ka malamalama ame ke ea, ame ka mehana o ka la, ame ka ua, ma kahi ua. A o kekahi mau mea o ka honua in a bana uuku ke kanaka, kokua mai no lakou. He wahi hana uuku ka hana ana i ka pe'a waa, a kokua mai ka makani i ka holo ana. He wahi hana uuku ka hana ana i ke panana, a laila kokua mai ka hao kuhikuhi, a nui na makahiki, aole hoi e pau ke kuhikuhi ana. A ua miliona, ua miliona paha na waiwai i laweia ma ke kuhikuhi o ia panana

 

KA PILA GRAFONOLA COLUMBIA

Maopopo ka wa e pau ai

Na ka mea hoopaa nona iho e makaala ia ea nou. Ua hiki ia oe ke hulahula ahiki i ka huaolelo ope loa.

Uku Liilii ke Makemakeia

THAYER PIANO CO.,

Limited

148-150 Alanui Hokele

 

HALE UWI WAIU

O

MAPULEHU

Pukoo, Molokai

E Hooholo Ana i ka

MOKUKUNA GESOLINA

LELEIONA

Mawaena o na Awa o Honolulu me Molokai

Geo. P. Cooke,

ona.

Poe Lawe Hau me Waiu

 

hookahi. A o kekahi mea paahana, he mea nui loa i ka hana ana, a ino koke. O ia ke ano o na huila mahu e holo ai ka moku ame na kaa.

I ka hoololi ana i na mea o ka honua i ano houa, eia ka mea nui, o ka ikaika. I ole kela mea, aole hiki kekahi hana. Aole hiki ka mahiai, aole hiki ka lawai'a, aole hiki na mea paahana, aole hiki ke hoanohou ma ka lawlawe ana. Aole nae no ke kanaka wale no ka ikaika. Ua nui na mea i oi aku ka ikaika mamua o ko ke kanaka. Ina he hana nui, a nui na kanaka alaila hikiwawe, no ka mea, ua nui ka ikaika. A in a uuku na kanaka, a loaa ia lakou ka ikaika no kahi e mai alaila, ua like kela mau kanaka uuku, me na kanaka he nui, ke loaa ole i ka poe nui ka ikaika o kahi e.

No laila ua imi ka poe akamai i na mea ikaika apau loa, i mea kokua mamuli o ke kanaka. O kekahi mea ikaika, aole kokua i ke kanaka. Ua ikaika ka hokuwelowelo i kona holo ana, aole nae i kokua i ke kanaka, no ka mea, aole kaula, aole mea i pili aku ia mea, i mea e hiki ai. No laila, he meanui ka imi i mea e hiki ai ka ikaika ke kokua mai. O la ka olelo i koe iloko o keia hapa kahi o ka pauku.

Ua maheleia na mea kokua i ke kanaka, i elua ano nui.

1. Eia ke ano o na mea mua, ua ikaika.

11. Eia ke ano o ka lua o na mea kokua, he mau mea paahana, he mau mea i hoopili pu ia me ka ikaika, i mea e pno ai.

1. O ka ikaika. Elua no ano ikaika. He mea ola kekahi mea ikaika, a he mea ola ole kakahi mea ikaika.

 

1. O na mea ola, o ia na holoholona kauo ame na holoholona amo ame na holoholona holo. O ka bipi kau, o ka lio, o ka hoki, o ke kamelo, o ka elepani, a ma kekahi aina o ka ilio no; o lakou na mea mua i kokua i ke kanaka ma ka ikaika. I ka wa e noho naaupo ana na kanaka, aole kokua mai na holoholona ia lakou. Noho wale na holoholona, ai i ka ai a moe, aole hana iki. A i ka hoonaauaoia ana o na kanaka, eia ka hana mua, e haawi aku i ka hana na na holoholona. Ua oi loa aku ka ikaika o ka lio ame ka bipi, ame ka hoki, mamua o ko ke kanaka. Aole hoi i nui ka hana ke hanai ia lakou. Ua nui okoa ka hanai ana i ke kanaka. Ulu wale ka lakou ai. aole i mahiia. Na lakou no i hoiliili. Aole i kahuia, aole i kaluaia. Aole lakou o komo kapa; a ma keia aina aole lakou e noho hale. No laila, ua uuku ka hana i lilo i ka hanai ana i na holoholona hana.

Ina hana akamai ke kanaka, hiki no iaia ke hanai i na bipi kauo he umi, a i ole ia eha no. A e hiki no i kela kanaka hookahi me kana mau bipi ke hana i ka hana a na kanaka. A in a hana na kanaka apau pela, ma Hawaii nei. Ina pela, alaila, ua paumi na mea i hanaia a paumi no hoi ka waiwai loaa mai.

I keia manawa, he mea e eha loa ai ka naau ka noonoo ana i ko emi nui o na kanaka o keia prerinn. Mamua, ua nui na kanaka, nui ka ai, nui k@ kapa, nui ka upena, nui ka waiwai auhau, nui ka waiwai o na lii no ka mea, u@ nui na kanaka, a hiki na hana nui.

(Aole i pau.)

 

Hawaii Bank of Commerce, Ltd.

Limited.

Alanui Moi, Mawaena o na Alanui Papu me Betela.

HE BANAKO HOAHU LIILII

Ua hiki ia oe ke hoahu liilii a ma ke kikoo dala oe e unuhi ai me kou auhau hou ole ia. E hoomaamaa i keia ano hoahu liilii. He maalahi loa keia.

E hele mai e hui pu me Henry Asch, ke kaikaina o ka hope makai kalana; he opio Hawaii, a he oluolu na kukai olelo ana.

 

CITY MILL CO.

Kekahi o na hui kahiko loa ma honolulu nei.

Poe kuai Papa, Pilihale, na lako Paipu, na Laau Puka Ani ani me Panipuka, loako Pili Hao; na mea no apau no ka home ma ke kumukuai oluolu loa.

Kukulu makou i na hale ma ka uku liilii ana, me na hookaa liilii.

O Ka oi loa aku no ka poe hookuonoono

Mai poina --- Hele Mai ia makou

Kihi o na alanui moiwahine me kekaulike. Honoluu, T. H.

 

O ka Liberty Bank o Honolulu, Ltd.,

He banako ia e pii mahuahua mau nei o ka holomua. O na hoahu ke pii mau nei ia i kela ame keia manawa, no ka mea, eia ka poe kalepa ame na limahana ke momoku nei malaila.

O ka põe na lakou e hoohana nei i kela banako, he poe wale no i kamaaina i ka lawelawe ana i kela ano oihana.

He banako keia i kukuluia, Aole na ka Poe Oihana.

E hoahu i kau mau dala me makou a e pii mau auanei ka ukupanee. He 4% ka ukupanee, a e hoopaaia i kela ame keia hapaha makahiki.

E hoomaka i kau hoahu ana me ka

$1.00

The liberty bank of honolulu,

Limited.

Keena Kuikawa: Alanui Moi, mawaena o na Alanui Maunakea ame Kamika, ma ka aoao makai o ke Alanui Moi, a he hookahi kuea me ka hapa mai ka makele kuai i'a mai.

 

O NA HAWAII

I makemake i ka pomaikai o ke Kanawai Hoopulapula o Molokai, e hoolako ia lakou iho no ka holomua ma ka loaa ana ia lakou o na Lako Mahiai me Hanai Holoholona ma keia hui kamaaina.

Ke malama nei makou i na Lako Hana Maikai Loa, pela hoi me ka Pena Sherwin-Williams, ka mikini Umi Waiu De Leval ame na lako pili i ka home o na ano apau.

Maloko o ko makou Keena o na Lako Paani e loaa no he ahua o na pu liilii ame na raifela maikai.

E. O. Hall & Son, Ltd.