Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 16, 21 April 1922 — Page 4

Page PDF (1.79 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Hui Nui Ma Laie

(Kakauia e C.W. Kinney)

           

            Ma keia Hui piha makahiki o na lala o ka Ekalesia o Iesu Kristo o ka Poe Hoano o na La Hope nei (Moremona) ma Laie, ua ikeia kekahi uhane maikai, uhane lokahi, a maluhia, i pahola maluna o na hoahanau apau i akoakoa ae, mai na malihini ame na kamaina, ame na alakai.

           

            Ma kahi o 600 malihini i hiki mai, mai na mokupuni mai, i huiia me ko Honolulu, i akoakoa ae malaila. Ua hoolako a hookipaia lakou e na kamaaina puuwai hamama o kela aina me ka maikai ame kahi e moe ai, ua hoopomaikaiia ma no pono pili kino, ame na pono piki uhane.

           

            Ma ka halawai mua, kakahiaka Poalima, ua weheia na hana o ka hui me ka uhane maikai. O na mele i himeniia ma keia halawai, ua meleia mai e na papahimeni o Laie, ame Maui. Ua himeni mai keia mau papahimeni, i na mele me ka nani loa. Ua hiki ke ikeia ko lakou hooikaika maoli.

 

            O ka mea haiolelo, o ka Paeaina no ia o Pres. E. W. Smith a ua maikai, a kupono kana haiolelo, e a'o ana i na hoahanau no na mea e pono, holomua ai, a e ikaika ai lakou. No na mea e holomua ai ka misiona, ame ka Ekalesia, a e kauleo mai ana i na luna ame na hoahanau e hooikaika, e kokua, e hoala, a e imi i ka pono o na mea apau, ame ka lahui Hawaii mai o a o.

           

            Ua a'o mia ola, e malama i na kanawai ame na kauoha a ke Akua me ka pololei, i oi aku mamua o ka wa i hala aku, i lilo ai na hoahanau, i kumu alakai kupono na na kanaka, e hookalike ai , a i hiki ke hoopakeleia ka lahui Hawaii.

 

            Ua a'o mia oia, e malama i ke kanewai Mohai Hookeai o ia hoi, e malama na hoahanau apau ma ka Lapule mua o ka mahina i ka hookeai. Ma ia la e hooki ka ai ana i na ai ana alua, o ia hoi ka ainakakahiaka, ame ka ainaawakea. Aole e ai ma ia mau ai ana.

 

            O ka waiwaiio o ia mau ai ana, he kenikeni (10c) no ka aina hookahi, elua aina, ua kike ia me elua kenikeni (20c), i ai ole ia no ka mea hookahi o ka ohana; a o ia mau kenikeni e haawiia i ka Peresidena o ka apana, a i ole ka Misiona kaahele o is mahele aina, a e hooliloia ia mau dala, no ka pono o ka poe ilihune, poe palupalu, na wahine ka @emake, a i ole keiki makua ole, o ia wahi, a i ole, o kekahi wahi okoa ake, malalo o ka hookele ana a ka Hui Manawalea. A pela e poino ole ai na ilihune ame ka poe nele. Pele e kokuaia ai ka lahui.

           

            He 12,000 ka nui o na hoahanau apuni ka mokupuni, a in a he 10,000 o oukou e malama i keia kauoha a he elua kenikeni (20c) ka kela ame heia hoahanau e haawi ai o ka mahina, no ka poe pilikia, a nele, alaila ua like is me $2000.00 ka loaa o kela ame keia mahina. Aole anei he huina pu'ipu'i keia e hoopauia ai keia hemahema o no hoahanau. I na pela ka lahui Hawaii e hana ai, aele anei e pau kakahi pilikia nui o na Hawaii.

 

            Ua a'o pu mai oie, e malama pu i ke kanawai o ka Waiwai Hapaumi. He hele like keia mau kanawai, o ka Waiwai Hapaumo me ka Mobai Hookeai pela i palapalaia ma Maraki 3:8.10. I keia manawa he 2000 wale no o na koahanau e malama nei, a ua makamakeia i 4000 e malama i keia makahiki e nee nei.

           

            I ka ninauia ana e Wm. Waddoups ka peresidena o ka Halelaa, ua aponoia ma ke kau ana o na lima.

 

            Ua a'o ikaika pu ia mai, e malama na hoahanau i ke ola kino, i maemae ai aole ma'i, ikaika ke kino maemae ai ka hale o ka uhane. E nana pono i ka mea e ai ai.

           

            E waiho i ka ai ana i na mea kupono ole no ke ola kino. E ai me ka noonoo, a e hana, hoolako, a kuke i ka oukou mau meaai me ka maemae, ame ka naauao.

           

            E waiho i ka inu kope ame ka ti: e waiho i ka puhi paka me ka nau paka e haalele loa i ka inu ana i na waiona, a aole e ai nui i ka @ipi ame na mea io i ke kau wela; a in a oukou, a o kakou like apau e malama i keia mau mea, aole mana o na anela luku, e kaohiia no ko lakou lima mai o kakou aku, elike me ia i kaalo ae ai na anela luku mai ka Iseraela ae ma Aigupita, oiai na hanaumua o ko Aigupita apau i lukuia ai.

 

            Eia na hoike o na mea i hanaia ma keia Misiona o ko Hawaii Paeaina:

 

 

 

 

 

 

 

            Ua makemakeia a mau aku ka ulu ana, molaila e hoao kakou e oi aku ka makahiki 1922.

           

            Kekahi ua makemakeia e kukuluia i hale maikai ma Laie nei, i wahi e noho ai ka poe palupalu, pilikia ame na keiki makuaolo o makou. E pono e hana kakou i ko kakou pono, ame ko lakou oluolu.

 

            Ma ka halawai o ka Hui Manawa@ea, ua nui na olelo a'o maikai i ha'i, a kukakukaia. ua maikai @@ hoike a na elele like ole, i hiki mai. Ua a'ola na wahine e malama i ko lakou kulana, ka maemae, ame ka ino maikai, a e lilo mau i mau makuahine io no ka Isaraela, ame ka lahui.

 

            Aole e nana i ko ha'i hewa, a hoahewa wale aku, e nana ia oe ponoi iho, a e hooponopono i kau noho ana mamua o ka hooponopono ana ia hai. E hana i na hana ku i ke aloha, ka lokomaikai ame ka pono i kou mau koakanaka.

 

            Ma ka halawai o na luna, ua a'oia lakou, e lilo i mau hoapaaua ana iloko o ka pono, e paa ana i ka Oihana kahuna me ka maemae, i lilo ai lakou i mau ipukukui i paakai, a i hoopakele no na mea apau.

           

            Ua a'oia mai e lilo i poe hoomakaulii, e ai i kakahi, a @ malama i kekahi: oiai o ia kekahi pilikia o ka Hawaii, o ka hoomaopopo ole i ka waiwai o ka hou o ko lakou lae. E lokahi oukou e kokua, kekahi i kekahi ma na hana, ma ka imi ana i ko oukou pono kino, aole e kokua wale oukou i na lahui e, a manak i ko oukou lahui ponoi.

 

            E malama i ke kanawai o ka waiwai hapaumi, a mahope kakou e malama ai i ke kanawai oi ae, o ia ko kanawai Hui Kuikahi.

 

            Ma ka halawai Hui Manawalea o na Lahui Polunisia ua paipaiia mai e huli nui i ko lakou mookuauhau, a e hoopaaia me ka pololei iloko o na buke, a e hoounnaia iloko o ka Halelaa, a malaila e klawelaweia ai, ko kakou mau ohana i make, ma o ka hana ana o ka pow ola no lakou pela lakou e lilo ai i "mau hoola ma Ziona."

           

            "O ke akua aole no ka poe ola wale no, aka no ka poe make no kakahi," nolaila o ka hana a keia ahahui o ka paipai i kona mau lala e noho maemae i hiki ia lakou ke hele iloko o ka Halelaa, e aahu i ke kapa maemae, a e bapetizo, a lawelawe no ko lakou poe i make , i loa like ai ia lakou (poe make) ka pono elike la me ka poe ola.

 

            Ma ka hoike  a ka Presedina Halelaa o ia keia:

           

            Oahu -- 6; Laie, 14; Honolulu, 67. huina, 78

           

            Maui Hikina, 26; Maui, Waena, 21; Maui Komohana, 121, huina 170.

 

            Kalaupapa, 4, Hawaii, 78; Nu Kilani, 2, huina nui, 481. lala.

 

            Na dala i luluia mai, he $706.75. Na hoolilo, he $89.43; koena ma ka waihona, he $617.32.

 

            He mau halawai e ae no kekahi i malamaia, o ia hoi na halawai o no kaikamahine opiopio, i kapaia ma kekahi inoa, ka Punana Meli. He mau haawina kaikai loa keia; pela ka halawai Kula Sabati, a pela no hoi na halawai hookuku himeni, hookani pila, haiolelo haole, haiolelo Hawaii, ha'i moolelo o ne kaikamahine nunui, ha'i moolelo o na kaikamahine liilii.

 

            He maikai loa ka hana ana a na lala apau i komo iloko o keia mau hana hookuku. He hana paakiki loa i na lunakanawai ka lokahi ma ka mahalo o ka poe i akoakoa ae, ka lakou olelo hooholo; a ua kau maluna like o ka poe i lanakila ame ka poe i haule.

 

            No ka poe i haule ka mahalo oi loa no ka maikai o ko lakou uhane, no ka hiki ia lakou ke uumi, a koahi i ka manao kanaka no ka hiki ia lakou ke haawi i ko lakou lima akau o ke aloha i ka mea i lanakila. Kaikai ka uhane.

 

            I ka pau ana o na mea apau ua hoi mai na mea apau me ka uhane, i moana, me ka manaolana ikaika e hooi aku i kana hana, i keia kau e nee nei.

 

            Hookuu na hana me ka pule ana o ka Makualii Segmiller; a ma keia pule i kauia ai no hoopomaikai he nui, a hoowalaniaia na naau, a kulu na waimaka he nui. He hauoli kupaianaha ka haawina i loaa i na mea apau!

 

 

Hoolaha Hoomaemae Pa Ilina

 

            Ma keia ke hoopukaia aku nei ke kauoha i ka pow apau i kuleana i ka pa ilina o Kalaepohaku, e hele koke ae e hoomaemae i ko lakou mau pa, oiai ke hookokoke  mau mai nei ka la kaupua; o ka poe hoolohe ole i keia kauoha, e nele ana lakou i ke kuleana pa ilina.

DANIEL K. MAUNAKEA,

Luna Pa Ilina.

6450--- Apr. 21, 28; Mei 5.

 

 

 

He Apana Aina a he Home Anei Kekahi Ou, i Makemake Ai e Hoolilo no Kekahi Kumukuai Kupono?

 

E Haawi Mai Na'u E Kuai Hoolilo Nou.

 

He nui ka poe i haawi mai i ka lokou kauoha ia'u no ka makemake i home no lakou, a eia lakou ke kali nei.

 

FRED K. MAKINO

Kelepona 3052.

Keena Pa'i o ka Hawaii Hochi

Alanui Moiwahine.

Mawaena o na Alanui Kaahumanu ame Nuuanu.

 

 

 

 

HOOKOIA KE KANAWAI HOPUHOPU I NA KEIKI.

 

            Ma ka po Poakahi aku nei o ka pule i hala, he 32 ka nui o na ke ikikane malalo o 15 makahiki i hoopuniia ae e ka upena nae a na makai a kai nui ia ae mauua o ka Lunakanawai De@hu oiai oia e noho ana ma ke keena o ka aha hookolokolo o ka aha hoomalu ma ka hale o ka oihana makau.

 

            Mai ka hora 8:30 ahiki i ka hora 9:30 o ia po no ka lawe liilii ia ana o no keiki e ua makai mai na wahi like ole mai o ke kulanakauhale. Mai ka apana ami o Kapalama he 16 mau keiki i laweia mai, a o ke koena iho mai na apana mai o Waikiki, Pauoa, ame Puowaina.

 

            O na keiki Kepani ka helu ekahi o na keiki i hapukuia ae @ ku i ka halewai he 12 ka nui, o na keiki Pukiki aku he hapa o ia helana, a o na keiki Hawaii ame Pake he 5 pakahi, ekolu mau keiki hapa Hawaii, a hookahi keiki Pilipino.

 

            I ka manawa i p@holaia he ai ka lohe no ka hopuhopuia o na keiki maauhele o ka po mahope o ka hora kapu ua hoi mua kekahi heluna hui o na keiki uo ko lakou mau home, a o kekahi poe ua holopee ma no kuon@ i ka wa e ike mai ai i na makai.

 

            I ka manawa i pa'i ai ka laweia ana ae o na keiki imua o ka lunakanawai ua ao ia mai la ia mau keiki a ua haawiia mai ho apana pepa i kela ame kuia o lakou e lawe pu me lakou a hoawi aku i ko lakou mau makua a @a makua ke kakahiaka o ka la apopo e hoea ae ai ua mau keiki la ame na makua imua o ka lunakanawai Desha. Ina no ka loaa hou o ia mai keiki e hele ana i ka po me kekaui makua a kahu hanai ole ia manawa @ kauia aku ai ka hoopa'i i ka poe hookuli.

           

            Elua mau keiki i loaa aku maloko o ka halekeaka uuku ma ke Tin Can Alley, o no makua o keia mau keiki ua oki a ua kaawale, a me ko laua makuakane laua i noho ai. O ke kahi i paa i ka hopuia no e@o lu manawa kana o ka hoike ana ae imua o ka @uaka@awai he hana  maamau no ka nana ka holo malu mai kona home mai no ka hele ana i na halekii onioni. O na keiki i loan aku me ko iakou mau makua ua pakele lako@ i ka hopuia e na makai. Ma ka aoao e ka lunakanawai ua a'o aku oia i na keiki, in a no ko lakou makemake e hele i na hale kii onioni a hale hoikeike e ae ua hiki ia lakou ke hele i ke ae a e haaiele lakou ia mau hale mamua ae o ha hora 8 o ka po.

 

            O ka põe i komo u ma keia hana o ka hopu ana i na keiki helepo o ia keia.

           

            Charles Hopkins. Hannibal Canario ame Harold Godfrey, nah makai o na keiki haalele kula, David Bent ke kakauolelo o ka aha o no opio John D. Holt ame Albert Gundesen na makaikiu o ke Star Bulletin ame ko ka Advertiser.

 

 

KE ANAAINA HAIPULE MALUNA O PUOWAINA

 

            Ma ke Sabati i hala iho la i malama hou ia ai ke anaina haipule Easter maluna o Puowina e na kaukani o no kaukani o na kanaka i pii aku iluna o Puowaina, a o Kalevari hoi, kahi a kekahi ke'a nui i pena keokeo ia e ku ana, a he ku i ke anoano ame ke eehia na hana i lawelaweia malaila. Ma na hora kakahiaka nui loa kakahi poe o ka pii wawae  ana, a maluna kakahi poe o na kaa otomobile.

 

            Ma ka hora 5 o ke kakahiaka a mamua ae kekahi poe o ka pii wawae ana ma ke alo aku o ka puu, moe kaoo; ke nana aku ua like na wahine, na kamalii ame na kane me na aahu keokeo e ka'i lalani ana ma na'ala kikeekee me na naonao, a e kuku mai ana kekahi poe iluna o ka puu mamua ae o ia manawa.

 

            Ma ka hora 6:30 a.m. ponoi i hoomaka mai ai ka hana Hawaii e hookani i kekahi mele i kupono loa no ia la malalo o ke alakai ana a ka Mekia Kealakai. Ma ia manawa ua piha ke alanui ma ka aoao mauka mai o Puowaina i na kaa otomobile a e pii mai ana kekahi poe, a e noho ana kekahi poe. He mau minuke ma ia hope iho ua o mai la na kukuna o ka la mahope aku o na maona, a elike me ka pii ana ae a ke la pela no kona hoike mai i ka malamalama piha maluna o ke kulanakauhale holookoa, o he manawa pokole ma ia hope iho ua ike na mea apau i ka hahana o ka wela, no ka mea o kekahi la malie a kalae loa ia, a o kakahi no hoi o na la nani loa i ikeia.

 

            I ka hoomaha ana o ka hana himeni mai la o Mrs. Eleanor. H. Peacock i ke mele "Ke Kulanakauhale Hoana," a oini he halai maikai ia kakahiaka, ua hiki pono ke loheia aku na huaolelo apau ana e himeni mai ana me ka maopopo loa, oiai oia e ku ana ma ke alo iho o ke kea. Mahope iho o ka pau ana o ka himeni, ua heluhelu mai la ke Kiaaina Farrington i ka papa kuhikuhi hana o ia kakahiaka, a nana i hoakaka mai i kekahi hana hoikeike i hoomakaukauia e Miss Ethel Damon. I ka pau ana o ka ke Kiaaina Farrington hoakaka ana ua paani hou ka hana.

 

            I ka hoomaha ana o ka hana ua hoikeike mai la o Miss Ethel Damon i kekahi hana i hoomakaukauia a i laweia mai ka moolelo mai o ka Baibala e pili ana i ka make ana o ka haku, kona kanuia ana aki ame kona alahou ana mai, a o kekahi ia o na koikeike kii ola nani i hoomakaukauia. Ka mua, ka hele ana mai o ka luna haneri, a e paa ana hoi ma kona lima kana palekaua, a ma kekahi lima ka pahikaua, a mahope aku ona kekahi  mau kanaka ekolu, na koa me na ihe ma ko lakou mau lima. Me ka malie loa i hele mai ai kekahi mau kaikamahine i hoohalikeia me Marie, ka makuahine o ka Haku, Marie Magedalena, ame Salome, e lawe mai ana i na mea ala no ka poni ana i ka Haku, a pela hoi me Ioane, Petero, Iosepa o Arimatia, o Simona o Kurene ame na haumana he umi-kumakahi.

 

            Mahope aku o ke kea ua ikeia aku puka ana ae o kekahi uwahi  a he wahine me ka aahu keokeo i kahikoia a like me kekahi anela, a hoike mai la , "Ua ala hou ka mea a oukou i imi mai ai." I ka lohe ana aku a na kanaka ekolu e ku ana me na ihe, na koa hoi e kiai ana i ka manawa i kauia ai ka Haku, ua hina iho la lakou malalo iho o ke kea, a moe ke alo ilalo, a koe ka makuahine e uwe ana, a i kona lohe ana "ua ala hou Oia," hele aku la oia a hoike aku la i ka nuhou. Ala ae la na kow mai ko lakou hiamoe ana. Ku ae la ka makuahine ame na haumana a hahai aku la mahope o kahi a ka anela i nalowale aku ai ma keia aoao o ka puu.

 

            Na ka Rev. Akaiko Akana i pule ka pule hookuu, a hoi mai na mea apau me ka hauoli no na haha ame na mea i ikeia ma ia la.

 

 

ME HE MEA LA O ATKINSON ANA IA LOIO AMERIKA.

 

 

            Ma na lono i hauwawa ae mawaena iho o na pohai akalaiaina kulcko, a ma ka oleloia ua hookahuaia mamuli o kekahi lono o ka loaa ana ae mai Wakinekona mai ma ka pule aku la i hala, aole ka o William T. Carden ka mea e hookohuia mai ana i loio Amerika no Hawaii nei, oiai nae, oia ke kanaka a ke Komite Kuwaena Repubalika o ke Teritore o ke apono ana no ia kulana.

 

            Iloko o na mahina o Feberuari ame Maraki i hala aku nei i Honolulu nei ka hunouakane a ka Loio Kuhina Amerika Saugherty o ka hoohala ana he mau pule ma ke ano oia ka elele i hoounaia mai ma ka aoao o ka poe na lakou e malama i na waiwai o na lahui enemi, o kona inoao J.J. Rarey, a iaia maanei ua ninaninau oia i ka mea ku pono e hookohuia no ka oihana hookolokolo.

 

            Ua hoomaopopoia i nei manawa o A. L. C. Atkinson, ke kokua Loio Kuhina clua i keia la, oia ka moho i manaoia no ke kulana Loio Amerika ma kahi a Mr. Huber e paa nei i nei manawa, a o ia hoi ka inoa ku e ia Mr. Carden.

 

            Ma ka oleloia o ke kumu o ko ka Loio Kuhia Daugherty noonoo ole ana mai ia Mr. Carden ma ia kulana mamuli ka o ka apono mua ana o ke komite kuwaena Repubalika i ka inoa o Carden mamua o ke koho a kookuponoia ana o ke Komite Kuwaena Repubalika hou e ku nei i nei manawa.

 

            Ma kekahi kalawai ana a ke komite kuwaena repubalika iloko o ka mahina o Feberuari ua hooholoia aohe inoa e aponoia no ke kulana Loio Apana Amerika e ke komite ahiki i ka pau ana o ke koho baloka kuikawa i hala iho hei, no ke koho ana i elele no ke pani ana ma kahi o ke Keikialii Kalanianaole. Ma ia halawai i hapaiia ae ai ka noonoo ana i ka inoa o ka mea e aponoia e ia kino no ko kulana loio Amerika, a ua ku e ia ae ia kumuhana e John C. Lane, he hana kupono ale ia e hanaia mamua o ke koho baloka ana, o ala mai auanei kekahi makuahana. @@ manawa ua huli ka hapanui o ke komite kuwaena ma kona aoao, nolaila ua hoopaneeia ka noonoo ana no ka moho a mahope o ka pau ana @ ke koho baloka. Ma kekahi noho ana o ka halawai a ke komite kuwaena repubalika mahope mai o ka inoa o Mr. Carden ka i hapaiia ae no ka noonoo ana, mamuli o ka hapai ana ae o ka poe i kakoo ia Carden. Me ka nana ole ia o na ku e ikaika a Senatoa Achi, eia mae ua hooholo ke komite i ka inoa o Mr. Carden oia ka moho no ia kualana.

 

            O keia hooholo ana a ke komite ua apono ole ia e kekahi mau alakai Repubalika lehulehu mamuli o keia manao e koho kau ia na hoa o ke komite kuwaena repubalika a e konoia aku na elele mai Maui mai e komo hou mai i lala no ke komite.

 

            Mamuli o ka loaa ana aku o ka ike i ka Loio Kuhina Daugherty mai ia J.J. Rarey aku no ke kulana o na hooponopono kalaiaina ana maanei, elike me ka oleloia, i hooholo ai ka loio i kona manao aole i loaa ia Carden na kakoo ikaika ana a no Repubalika maanei ma hope on a me ka nana ole i ke aponoia ana o kona inoa ma ka pule aku la i hala e ke komite kuwaena repubalika hou.

 

 

KE ONI MAI NEI NA ALAKAI REPUBALIKA

 

            Oiai ke hookokoke mau mai nei ke koho baloke wae moho, iloko ae nei o ka mahina o Okatoba, pela ke koho baloka laula, iloko aku o ka mahina o Novemaba, aole i noho malia na alakai o ka aoao Repubalika, aka ke hoolala mai nei lakou, no ka hoonee ana aku i na hana kalaiaina imua.

 

            Ma ka Poakahi iho nei, i hoakaka ae ai o Kiaaina Farrington, he mau halawai kukakuka lehulehu, ka i malamaia e na alakai kalaiaina, iloko o na pule aku la i hala, a ua hui pu aku no hoi oia me Senatoa L. M. Judd, ka lunahoomalu o ke komite kuwaena Teritore, a malama i kekahi mau aha kukakuka mawaena o laua iho, e pili ana no ka hoeueu ana aku i ka manao o ka lehulehu, ma na hana kalaiaina o keia mua aku.

 

            Wahi ana, he Repubalika oiaio oia, a ua ili aku ke ko'iko'i maluna o na Repubalika oiaio apau, o ke komo kino ana illoko o na haua kalaiaina, a e komo aku iloko o na kalapu Repubalika, o na mahele koho lehulehu.

 

            Ma na manawa i kaahope aku nei, he hana hoohemahema loa na kekahi mahele nui o na Repubalika, ke komo ana iloko o na kalapu Repubalika, he hana kuhihewa nae kela, wahi a ke kiaaina, o ka hana pono, o ia no ka lilo ana i mau lala no kela kalapu, a e hele mau ma na halawai e malamaia ana, a e hoonaauao ia lakou iho me na ninau ano nui o ka nee ana o ka manawa, no na hookele aupuni kuloko, ame lahui.

 

            I kulike ai me na rula hooponopono o ka aoao Repubalika, e malamaia ana ka halawai no ka wae anu ae i na lunanui o na kalapu Repubalika, apuni ke Teritore, ma ka Poaha mua, iloko o ka mahina o Iune ae nei, ma ia manawa hookahi no hoi e waeia ai na inoa, o na elele, e hoouna aku ai no ka ahaelele Repubalika; a o ke koho ana i kela mau luna o na kalapu, ame na elele i ka ahaelele Repubalika, iloko o hookahi pule mahope mai.

 

            TOKIO, Apr. 19. -- Ua hele aku ke Keikaialii o Wale i keia la e haawi i kana hoomaikai i na koa wiwo ole o Iapana, ka poe i kanuia ai ma ka pa ilina Kudansaka. Ma ka la apopo e paani pu ai oia me ke keikialii hooilina kalaunu o Iapana ma ke kahua golf.

 

KUU TUTU MRS. SARAH KAUKINI UA HALA

 

 

            Kuu Solomon Hanohano:-- Oluolu kou ahonui, e hookomo iho i ka'u puolo waimaka o ke aloha kupuna; ma kahi kaawale o ke kino o ka kakou hiwahiwa a ka lahui, i lawe hele aku ai hoi oia ma na paemoku aloha o Hawaii nei; ma ka puka ana a ka la ma  Kumuk@hi a ka welona a ka la i Lehua, i ike mai ai na ohana, na hoaloha e kuu tutu hele loa, ame na makam@ka pu.

 

            O kuu Tutu aloha Sarah K. Kaukini, ua haaele mai oia i keia ola ana, i ke kakahiaka poniponi o ke Sabati Maraki 26, o ka mahina i hala aku la.

 

            Ua kaam'i oia no na mahina loihi, a hala wale aku la no. Iaia i hele aku la, ua haalele iho oia he kane ame kana lei ai o kona mau la opio, o ia hoi ko'u aunty aloha i hooneleia i ka makua, ame ka ohana he nui.

 

            he mea nui ka ohana ame na hoaloha i kuu tutu heleloa, mea nui no hoi kana poe moopuna iain, ua ike aku kuu tutu i ka poe kiekie a ka poe haahaa, ua hookipa mai oia i ka poe apau, na lahui apau, a ua noho pu oia me ke aloha me na mea apau.

 

            He puuwai hamama oia ma na ano apua. Aole mea paa i kona lima, e kaana ana aio i ka mea nui, ame ka mea iki.

 

            Auwe kuu tut hoomanawanui i na inea he nui, kuu tutu imi i pono no ka lehulehu, kuu tutu pane leo ole e --: Aole au i ike i kona hora hope; o kona kino wailua ka'u i ike hope, a moe aku la oia i ka moe mau loa, no ka mea, ua lawe aku ka mea nona ka uhane, a waiho iho i ke kino lepo, me ke aloha nui.

 

            Auwe kuu tutu aloha e, e hookupuna wale aku ana no ia ha'i. O kuu tutu a'u e poina ole nei, oia ka mama hoohiki o ko'u luaui i haaele mua mai i keia ola ana; me kana kane ekolu o Lilio. i ka haaele ana mai o ko'u tutu i keia ao maewaewa, ua piha iaia he kanaiwa makahiki, me elua malama, ame eiwa la.

 

            Hanauia oia ma Hauula, Koolauloa, Oahu, i Dekemaba 27, 1832. ua noho a kupa a kamaina oia ia Laiehau, Makua, Oahu. Malaila oia kahi i noho ai a haaele mai i kein ao inea.

 

            Laiehau i ka home imiola e, aia o tutu ihea kahi i hele aku nei. E halema'uma'u hoi, e kuu home kulaiwi aia o tutu ihea i nalowale ai. E Haleola hoi e, hoihoi mai oe ia tutu wahine, aia aku la paha i Kuleilawa, kahi i hoolawa ai i kahi kei hoolana o ka aina.

 

            Auwe kuu tutu aloha e, ua pua ko'u lohe hou ana iaia e hea mai ana. E Kahalewehi e, i wahi luau ame on a apae, nau. Ke hoomanao ae aole loa ia e poina ia'u kana kei moopuna. Auwe no hoi ka mea ehaeha e, ua pau, ua hala, ua nalo kona leo mai keia ao aku.

 

            Auwe kuu aloha i kuu tutu aloha moopuna, aloha ohana no hoi, a owau ua awaawa au ia oe e kuu tutu, lohe mai no au i kou ma'i aka pehea hoi e alo ae ai, ua like a like kaua i ka paona hoekahi, kuhi au owau ana la ka mua, eia ka aole. Auwe kuu tutu e!

 

            Aloha kakou apau, no ka mea Nana no e lawe aku i na haawe kaumaha apau mai ka ohana aku apau.

 

            Me na keiki oniuhua metala ko'u welina hope.

 

            Owau no o kana moopuna i hooneleia i ke tutu, ma ka aoao ko'u @uaui makuahijne.

 

MRS. DAI IN CHONGʻ

Waialua, Oahu, Apr. 5, 1922

 

 

 

HOLO MAKAIKAI MA MAUNA LUA

 

            Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha nui:-- E oluolu mai kou ahonui i kekahi rumi kaawale no kela meahou e kau ae la maluna.

 

            Ma ka la 2 o ka mahina o Maraki i kono mai ai o Aunty Makea i kuu mama Mrs. James J. Fern ame kuu Aunty, Mrs. Joseph J. Fern e holo aku i kona wahi e makaikai ai, aia kona wahi e noho nei ma Maunalua.

 

            Ua hoouna mai o Aunty Makea i ke kaa mikini ame kana kaikamahine e kii i kuu mama me kuu aunty; a ua kookoia kona, no ka mea na ke kaa ka lawe ana ia laua.

 

            I ko laua koea ana aku, ua hoomakaukau mua o Aunty Makea, i na meaai ono. No ka mea elua makahiki akahi no a hui ou kuu mama me Aunty Makea.

 

            Mahope aku o ia manawa ua noho lakou ma ka pakaukau e nuu ai i na mea ono; no ka mea ua hoea mai o Hanale. O ia hoonuu no ia o lakou, hookahi no puupuu a Keoni Bulu, uwoki oe e mama ana o Hanale i ka holo. Mahope e ia manawa ua laweia aku kuu mama e hoomakaikai ma ia wahi apau.

 

            Ma ka hora ahiahi, ua huli mai laua ma kahi noho o kuu Aunty Mrs. Joseph J. Fern, ma Kaimuki noloaila ke haawi aku nei au i kou mahalo a nui ia oe e Aunty Makea i ka hookipa ana i kuu mama ma kou home me kou puuwai hamama, a me ia pu kau kaikamahine oiai, ua hala kou pili, eia nae ke nana mai nei no oe ia makou!

 

            Na ke Akua e haawi i na pomaikai he nui ia oe, ame kau kaikamahine no ka olua hana maikai i kuu mama; ua nana mai olue elike me ka ohana ponoi.

 

            Me ka mahalo a nui ia oe e ka Lunahooponopono o ke Kuokoa.

           

            Me ke aloha,

 

MRS. A. K. LOUIS.

 

 

            PEKING, Apr. 18.-- Ua loaa ia Dr. Sun Yat Sen, ka peresidena o ke aupouni Canton ame ke Kenerala Chang Tsaolin, ke kiaaina kenerala o Manekuria, he olelo hooholo maopopo no ka hui a hana like ana no ka hoopio ana i ke Kenerala Wu Pei-fu, ke alakai o na pualikoa o Kina Waena, elike me ka lono i loaa ae i ke keena kanikela Amerika maanei.