Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 16, 21 April 1922 — Page 6

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

(Poalima, Aperila 21, 1922)

 

He Moolelo no Na Puuwai Elua A I Ole Ka Hewa o ka Wahine---He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

           

            Ua hiki ole ia Mrs. Mebure, ke kaohi aku i knona mau waimaka, iaia e hoolohe mai la i na hoakaka a Kapena Ivana, oiai ua hele maoli oia a piha me na manao kaumaha he nui, eia nae, aole no ana mea e hoole mai ai, i ko Kapena Ivana manao, he oi aku kona kauka'i ana mai i ko laua pono maluna o keia kanaka opio, oiai aole o Keaka Mebure kana keiki me laua i kela wa, e hiki ai ke nana mai no kana mau kokua ana aku no ko laua pono.

            Ua piha maoli no ke ola ana o Mrs. Mebure, mahope mai o kona mare ana i ke kane, me na mea e hookaumahaia ai ka noonoo. He loio ka oihana mua loa a Mr. Mebure i ko laua wa i mare ae ai, me ka holomua loa o kana oihana, a o ka poe na lakou na hihia ano nui ana i lawelawe ai, ua kau mai ko lakou mau manao hilinai me ka mahalo nui iaia.

            Ua komo Kino oia iloko o ka hana kalaiaina, me kona kohoia ana i makai nui no ke kalana, aka nae, elike me kona pii ana ae ma na anuu kiekie, me ka loaa nui mai o ke dala, pela no ka uilani mau ae o kona mau manao; me ka hoomamao ana mai kona ohana mai, a huikau pu aku la iwaena o ka pohai o na kanaka ino, a o ka hopena i ikeia, o ia no kona hoopauia ana mai ke kulana makai nui mai, no ka lawe i na dala kipe.

            Kuai hoolilo aku la oia i kana oihana loio, i kekahi poe okoa, a hoohuli ae la kona noonoo, ma ka hana kukulu banako, a ua ike maoli oia no ka holomua loa o kela hana, a no kekahi mau makahiki loihi, aia ma ka waha o na mea apau, ka olelo mahalo a hoomaikai no Mr. Mebure, ma ke ano he hoopakele a he hoola oia, no ka papa o na kanaka ilihune. Ma ka nana aku iloko o kela mau makahiki, o ka banako Mebure ame ka Hui Kukulu Hale Mebure, na hui holomua loa iloko o ka aina, me ke ku'i aku o ke kulana ma na wahi apau, a he kanaka nui a ko'iko'i maoli oia iloko o ka aina.

            Ma ka manawa nae i nalowale honua ai o Mr. Mebure, aole he mea i maopopo iki i ka lehulehu ahiki i ka hala ana he mau pule mahope mai; aia mau ka hilinai o ka papa hooko o kela mau oihana maluna o Mebure, ma ke ano oia kekahi kanaka, i ike i kana mau mea apau e hana ana, no ka pomaiaki o ka lehulehu.

            He kulana hikau maoli ke ano o na hana o kela mau oihana elua, me ka maopopo ole i na lunanui o kela mau oihana, na mea e hana aku ai, oiai ua hala aku ke kanaka i piha me ka ike ame ke akamai no kekahi aina mamao loa, no ka hoolala ana, i kekahi hana hou ae, e loaa nui mai ai ke dala iaia.

            No ka hiki ole i kela mau lunanui, ke hana aku i wahi, e hoopakeleia ae ai kela mau oihana, mai ka poino mai, ua hoea mai la ka pilikia, a hua'iia ae la ka epa ame ke kolohe i hanaia i ke akea, me ka ili ana aku o ka auamo ana i na ko'iko'i o ka hewa a Mebure i hana ai, maluna o kela mau lunanui.

            Ua hoao no lakou ma na ano apau, i wahi e loaa mai ai na kokua pili dala mai na wahi like ole mai, ua hiki ole nae; aia ka poe na lakou na dala i pho ke ku mai la imua o lakou a koi mai e ukuia aku ka lakou mau dala, o ka hoahu ana, a aia pu hoi ke kanawai o ka aina, ke ku mai la ma kekahi aoao, nolaila aole a lakou wahi e alo ae ai e pakele, koe wale no ka auamo i na hopena awahia, no ka lakou mau hana.

            Oiai o Kapena Ivana e ai ana me na lede i ko lakou aina kakahiaka, ke hoomanao la no ua o Ivana, aia ke kanalua iloko o Ela, no ka hoike piha ole ana ae o kana aloha, i ke kulana oiaio maoli o ka pilikia i kau aku maluna o laua, nolaila ke hoolalau wale la no o Ivana i kna ai ana, me ka nana ole aku maluna o Ela, o hiki ole iho auanei iaia ke huna i ka mea oiaio.

            O ko lakou ai nae ia ahiki i ka moana ana, ia wa i kamailio aku ai o Ivana ia Mrs. Mebure: "Ke manao nei au, aole no he hana loihi loa, ka hooponopono ana i na ukana, in a e hana like ana kakou apau, me ka manao lokahi. Pehea, he hiki no anei ke hilinaiia aku ka olua kauwa lawelawe?"

            "Ua loihi ko Ema noho pu ana me makou, mai ka wa mai o ka hauoli, ame ka manawa o ke kaumaha, nolaila aole mea e hopohopo ai nona," i pane mai ai no hoi o Mrs. Mebure.

            "Ina pela ua pono, aole he manawa i koe no ka apa wale ana, aka e hoomakaia ka hoomakaukau ana i keia manawa, no ka mea ma ke kaaahi o ka hora elua kakou e kau aku ai no Ladana. Ua hiki ia'u ke hoouna e aku i kelekalapa ia Keaka, no ka hele ana mai e hui pu me kakou ma ka hale hoolulu kaaahi o Ladana, aka i hoea ole mai oia, aole no he pilikia, ua hiki ia kakou ke hoi pololei aku no ka Hokele Kuini he hokele nalowale ole ia, no ka mea he inoa kona ua kaulana ma kela kulanakauhale." "He keu aku a ka pupuahulu, o keia haalele ana iho o kakou," wahi a Mrs. mebure i kamailio hou mai ai. "Ua loihi ko'u noho ana maanei nei, a he mau hoaloha lehulehu ka'u i makemake ai, e ike aku ia lakou, mamua o ko'u haalele ana iho i keia home; o ko kakou hele ana ma keia ano, e manao maoli ia mai ana, e holo mahuka ana maua."

            Ke ike la o Kapena Ivana, i ka plolei o na olelo a Mrs. Mebure, nolaila imoimo aku la kona mau maka ia Ela, e nana mai ana ma kekahi aoao mai o ke pakaukau, me he mea la, e kamailio mai ke kaikamahine i kona makuahine, e hoolohe i ka ua o Ivana mau hoakaka, a o ia kana i kamailio ae ai i koa makuahine:

            "He mea pono, e holohe kaua i na hoolala ana apau a Keaka, oia hookahi wale no ka i ike, i ke kumu o kona kauoha ana mai nei ia kakou e hoea aku no Ladana i keia la. Ina no kou noonoo nui i na hoaloha mahope nei, he hana hiki wale no ke kakau leka ana mai ia lakou, me ka hoakaka pu mai, i ke kumu i hiki ole ai ia oe ke ike ia lakou, mamua o ko kakou haalele ana iho no Ladana. Pehea, owau anei ka mea nana e kamailio aku ia Ema, e hoomakakau mai i ko kaua mau ukana, a i ole, o oe paha? Aole no he nui loa o ko kaua mau ukana e lawe pu ai, koe wale no na lole kupono, a mahope ae no ka nui o na ukana, e hoounaia ae ai."

            Ma kela wahi, i hoakaka pono aku ai o Kapena Ivana, aole he hopohopo ana no ko laua lawe i na ukana apau i pili loa ia laua no ka mea ua kuka mua oia me ka makikiu, a ua ae mai kela luna aupuni, e waiho no ka nui o na ukana, a oia ka mea nana e hoouna ae, iloko o ka manawa kupono, me ka lele ole o ko lakou oili, no ka nalowale, a hoopilikiaia mai paha e na kanaka.

            Ku ae la o Mrs. Mebure a hele aku la no ke kii ana ia Ema e hoomakaukau i ko lakou mau ukana, a i ke koe kokoolua ana iho o Kapena Ivana me Ela, i aku la oia, i ka pane ana aku:

            "Ke manzo nei au e ke aloha, e hele iki kaua i ka holoholo iloko o ka malapua no ka manawa hope loa, he wahi kela e loaa ai ia kaua na kamailio ana me ka hoopilikia ole ia mai."

            "Heaha la hoi, in a o kou manao ia e Ivana, e hele i'o aku kaua i ka holoholo, o ka'u wale no e uwalo aku nei imua ou, in a ua maopopo ia oe, ka hopena i kau mai maluna o maua me mama, alaila mai kanalua ike oe i ka hoike ana mai ia'u, a e hoomanao iho oe, he kino wahine ko'u, ua hiki no ia'u ke hoomanawanui i na hana hoehaeha he nui."

            Hopu aku la o Ivana, ma ka puhaka o Ela, a pane iho la i na olelo hoolana: "Aohe au mea e maka'u ai e kuu aloha o ka nui o kuu aloha nou, o ka nui pu o kuu makee ia oe i wahine na'u, o ka mea wale no ia, nana e pulama aku ia oe mea na ano apau. E hele ae kaua, aole no he nui loa o ka'u mea i manao ai e kamailio aku ia oe, me ia manao uuku no nae, e pono no oe e hoomanawanui."

            Hele aku la laua i ka holoholo maloko o ka malapua, ahiki mahope pono aku o kekahi mau laau hihi, e nalowale ai laua mai ka hale mai, ia wa i noho okoa iho ai o Ela ilalo, palulu ae la kona mau lima, ma na maka a pane mai la:

            "O, e kamailio koke mai ia'u e Ivana! Ma ka'u mea i hoohuoi ai, aole i loaa mai kekahi hoike ia oe mai ia Keaka mai, o ka mea oiaio anei ia? Mai hopohopo iki no'u, ua hiki loa ia'u ke hoomanawanui ma na ano apau, no ka pono o mama. Eia no o mama ke hilinai nei no ka hewa ole o papa. No'u iho nae, in a aole oe, aole hoi ko'u kau mau aku i na manaolana no ka hoea mai o Keaka imua o ko maua alo, in a paha aole e hiki ia'u ke auamo i keia haawina ku i ka ehaeha i kau iho maluna o maua."

            "Auhea oe e Ela, kuu ipo aloha, e kau mai i kau mau hilinai piha ana maluna o'u, me ka nana ole ae i ka nui ame ke ko'iko'i o ko olua may manao kaumaha. No kou makuakane, ua hoopunipuni ino loa aku oia i na mea apau. He kanaka hana karaima oia, a aia kona inoa ame ke karaima ana i hana ai, ke hele la i ka loa ame ka laula o ka honua nei. He oiaio aole a'u mea i lohe ai mai ia Keaka mai, a o kana hana iloko o keia manawa, aohe mea maopopo ia'u; he hookahi wale no mea maopopo loa ia'u, o ia no ko olua ku ana a haalele iho i keia wahi, i loko o na hora kakaikahi mai keaia wa aku, mamua o ka hoea ana mai o na hoaloha o kou makuahine a hialuku mai iaia, i na olelo hoinoino, e manene ai ka pepeiao ke hoolohe aku. E ae mai oe, e lilo au i mea nana e pailaka aku ia olua, mailoko aku o keia pilikia, a i kahi o ka maha, aia hoi a hoea mai o Keaka, ia wa paha e kaa aku ai malalo on a, na hoolala ana no na mea e pono ai olua."

            Me kela mau olelo, i honi aku ai o Ivana, i ka ihu o kana aloha, me ka nana pono ana aku hoi ma kona may maka, in a paha ua hilina'i i'o mai o Ela i kana mau olelo.

            "Alaila eia i'o anei maua iloko o ka hoohilahilaia? Aole anei, aia kekahi kuhihewa i hanaia e hiki ai no hoi ke hooponoponoia ae, a kaawale kuu makuakane mai na ahewa wale ana aku a ka lehulehu maluna on a? Ua heluhelu nui au maloko o na nupepa, a maloko no hoi o na buke moolelo, no kekahi poe kanaka, i hopu hewa ia aku no kekahi mau karaima a lakou i hana ole ai, malia paha pela keia e kahihi wale ia aku nei maluna o kuu makuakane. Me he mea la, he mau hana imihala wale no keia a kona mau enemi kalaiaina," alaila noke okoa iho la o Ela i ka uwe, me ka piha i ka ehaeha.

            No kekahi manawa pokole wale no nae kela uwe ana iho o Ela, aliala holoi ae la i kona mau waimaka, me ke ku ana ae iluna, imua o ke alo o Ivana, a i mai la:

            "Ua makaukau au i keia manawa e Ivana, e hoao ana au e lilo i wahine koa, me ka hoolohe aku i kau mau a'o ana mai.

            O ka mea nui wale no nae a'u e hoike aku nei imua ou, o ia ko'u hilahila maoli, no kou komo pu ana mai e auamo me maua i keia pilikia nui, ame ka hoohilahilaia."

            "E hoolana i ka manao, a e kau aku i ko kakou mau maka maluna o ka Laau Ke'a, mailaila mai auanei e loaa mai ai ka maha i ko kakou mau luuluu apau e kuu Ela," wahi a Ivana, me ke apo ana mai i kana aloha, a hoopili aku la imua o kona alo. "E makaukau oe ame mama, ma ka hapalua o ka hora ekahi o keia auwina la, a haalele iho i keia home no ka manawa hope loa; e hoea mai ana ke kaa, iloko o kela manawa, no ka lawe ana aku ia olua, no ka hale hoolulu kaaahi.

            "E hele aku ana au e hooponopono i na mea apau o keia huakai awiwi a kakou no Ladana, pela hoi, ka hoouna ana ae i na lako hale apau, ua lawa iho la keia kamailio ana o kaua, he nui na hana i koe, nolaila e hoi kaua i ka hale, ke kakali loa mai la paha o mama ia oe!"

            Nanao iho la o Ela iloko o ka pakeke o kona lole a unuhi ae la i kana eke dala, ua ike e aku la nae o Ivana, a lalau aku la me ka hookomo hou ana aku iloko o ka pakeke o ka lole o Ela, me ka pane ana aku:

            "Mai hoao oe e Ela, e hoehaeha mai i ko'u noonoo, ma kou hoao ana mai e komo pu iloko o ka auamo ana i na hoolilo, o keia huakai a kakou no Ladana. Ina he wahi koi kekahi a'u, me kou kaikunane wale no au e hooponopono ai. Ke nonoi aku nei au ia oe, e hoike mai ia'u me ka oiaio loa, i ke kulana o kou makuahine, ma na mea, pili dala. Me ko'u nana ole aku nae kau pane, ke hooia aku nei au imua oe, e lilo au i'mea kokua aku i kou makuahine, ahiki i ko kakou oili ana aku i kahi o ka palekana, a e hoomanao hoi oe e Ela, i ko kaua kulana oiaio i keia manawa, he mau mea i hoopalauia, a i kekahi la e hoea mai ana, he wahine mare oe na'u."

            "Aole loa au e poina nou ame kau mau hana e Ivana, o ka mea wale no nana i hoehaeha mai i kuu uhane, o ia no ko'u nele i kekahi mea e haawi aku ai ia oe, koe wale no ka hune ame ka hilahila. No kau ninau no ke kulana ulakolako o kuu mama, o keia wale iho la no ka maua dala i koe, he ewalu paona, me na kilina keu, ua lawa no keia no kekahi manawa pokole, ahiki i ka loaa ana o ka'u hana. Owau no ka mea nana e hoomaopopo nei i ko maua mau hoolilo o ka noho ana, ua waiho mai o mama i kela hana ia'u, mahope iho o ka hala ana aku o papa no na aina mamao."

            "O keia manao, no ka olua kaawale koke ana aku i kahi e, no'u ponoi no ia, no ka makee wale aku no ia olua, nolaila maluna ponoi iho o'u, ka auamo ana i na ko'iko'i o na hoolilo apau, o kou manao ana, e komo hokai mai iloko o ka'u mau mea apau e hana akua ana, ua hoehaeha loa mai oe i ko'u noonoo," wahi a Ivana, me ke kuoo.

            No ka ike paha o Ivana, ua ano ikaika loa kela mau olelo ana o ke kamailio ana aku ia Ela, nolaila hoomalielie mai la oia, ahiki i ke auhee ana aku o na ano maikai ole mai ka helehelena aku o Ela, o ka laua huli hoi mai la no ia no ka hale, a i ka hoea ana ma ka puka, hookuu aku la o Ivana ia Ela, e komo iloko me ka pane pu ana aku: "E hoomakaukau me ka eleu loa, he uuku loa ka manawa i koe, a e hoomanao, ma ka hapalua o ka hora ekahi o keia auwina la, e hoea mai ai ke kaa no ka lawe ana aku ia kakou no ka hale hoolulu kaaahi."

            Ma kela haalele ana aku a Ivana ia Ela, hele mai la oia no kahi e loaa ai o na kaa hoolimalima iaia, a kauoha aku la i kekahi kaa, no ka hoea ana ae i ka hale o ka ohana Mebure, ma ka hapalua o ka hora ekahi o ka auwina la.

            Iaia i haalele aku ai i ke kalaiwa o ke kaa ana i hoolimalima aku ai, huli hoi mai la oia, me ka hui pu ana ae me ka Makaikiu Liki, me ka i ana aku:

            "Ke kau aku nei i ko'u hilinai piha ana maluna ou e Mr. Liki, no kou hoonua ae i na lako hale apau no Ladana. E hoi ana o Mrs. Mebure ame kana kaikamahine maloko o ka Hokele Kuini e noho ai, no kekahi mau la pokole, aia hoi a loaa kekahi hale kupono no laua mawaho aku o ke kulanakauhale, ia wa laua e hoi aku ai a nohopaa ma kela hale… paa ma kela hale.

            "Aia au a hoea aku no Ladana, alaila e hoike aku ana au i na luna oihana o ke keena kaua, e makaala ae i ko'u mau waiwai. I makemake nae oe ia'u, ua hiki no au e loaa ma kekahi leka, a kelekalapa paha, maloko o ka Hokele Kuini. Eia he umi paona, ma ke ano he hapa kena no kou mau hoolilo, ma ka hookolo ana aku i kahi i nalowale ai o Keaka Mebure."

            Lawe mai la ka Makaikiu Liki i na dala a Ivana i haawi mai ai iaia, me ka hoike ana aku nae, he o ia mau no kona noonoo, e pili ana no ke kumu o ko Keaka Mebure nalowale ana, no ka hele ana aku no ia e hui pu me kona makuakane ma kekahi wahi, a laua wale no i ike ai.

(Aole i pau)

 

He Moolelo no Pita Nikola A I Ole Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

 

            "Auhea oe e Mrs. Bekena, he mea makehewa wale no kou hoao ana e huna aku i ka mea oiaio mai ia'u aku, no ka mea ua ike au i na mea apau. Ua oi aku ka'u mau mea i ike, mamua o kau i manao ai; a ke hoao nei au e mawehe ae i keia mea pohihihi, no ka pono wale no o Beka Kamerona, aole no kekahi mea e ae. Ma kela po aku nei, mai kou mau lehelehe ponoi mai, i'hoike mai ai oe, ua owili pu ia aku ka noho hauoli ana o Beka, ma ka manawa o kela kanaka malihini i hoea mai ai a kamailio pu me oe mawaho o ka halekuke."

            "O, mai hoao oe e Nikola e niele mai ia'u, aole loa e hiki i kuu waha ke owaka ae, i ka mea au i makemake ai e ike," wahi a Mrs. Bekena me ka piha i ka haalulu.

            "Ke hooiaio aku nei au imua ou, ua ike oe i kela kanaka malihini, i hele mai ai, mawaho o ka halekukue nei, a ua kamailio pu me ia he alo a he alo, aole loa e hiki ia oe ke hoopunipuni mai ia'u!"

            "Mai niele hou mai oe ia'u e Nikola, aole a'u mea e hoike aku ai imua ou."

            "E hunakele mai ana anei oe, aole e hoike mai i kana mau olelo i kamailio mai ai ma kela po, ia oe mahope o ka halekuke? Ua hui pu au me ua kanaka nei ma ka po aku la i hala, a ua kamailio me ia, no ka hora hookahi a oi aku, nolaila e ike mai oe e Mrs. Bekena, he mea makehewa ka hoao ana e huna aku i ka mea oiaio."

            "Ua kamailio pu anei oe e Nikola me kela kanaka? Heaha kana mea i hoike mai ai ia oe? I ka wa hea oia e hoea hou mai ai?" o kela na ninau a Mrs. Bekena i kamailio mai ai me kona piha loa i ka hikilele, i ka lohe ana mai i na hoakaka a Nikola.

            No ka ike ana mai, o Nikola, ua hele maoli kela wahine a piha me ka pihoihoi, lalau okoa aku la oia i kekahi noho, a hoonoho aku la ia Mrs. Bekena maluna olaila, alaila i aku la:

            "Aole e hoi hou mai ana keia kanaka, a hala ka mahina hookahi, a i ole he eono paha pule," i pane hou aku ai o Nikola. "Ina he makemake kou i ka'u mau kokua ana aku ia oe, alaila he mea pono e loaa hou mai kekahi ike ia'u mai ia oe mai, e pili ana no kela kanaka; a no ko Beka Kamerona hauoli, he mea pono e kokua mai oe ia'u. E pane mai oe i keia ninau e Mrs. Bekena: Aole anei o kela kanaka i kamailio pu ai me oe, o ka makuakane ponoi ia o Beka Kamerona?"

            "O, e kuu Akua!" i hooho ae ai o Mrs. Bekena, me ka palulu okoa ana ae i kona mau lima a elua ma na maka.

            "Aole anei e hiki ia oe ke hoike mai i ka mea a kela kanaka i makemake mai ai?"

            "Ua hele au a piha i ka maka'u e Nikola; ua aneane hiki ole ia'u ke hoomanawani, a me he mea la, ua oi aku ko'u maka'u mamua o Mr. Makuaia. Aole he mea hiki ia'u ke hoomaopopo, a oki loa hoi ka hiki ana ia'u ke hoike aku imua ou, i kekahi mea, elike me kau e noke mai nei i ka niele."

            "Ina aole e hii ia oe ke noonoo no na mea i hanaia, alaila e lilo au i mea kokua aku ia oe. E hoike mai e Mrs. Bekena, i ka mea i hanaia ma kela po aku nei i hala, kela manawa i hoea mai ai he kanaka malihini mawaho o ka halekuai!"

            No kela noke mau aku o Nikola i ke koi, me ka hooiaio pu aku no hoi, aole he pilikia e kau aku ana maluna o kela wahine, akahi no o Mrs. Bekena, a ae mai e hoike, i kana mau mea apau i ike ai, ma ka i ana mai:

            "E noho ana au maluna o kekahi noho maloko nei o ka halekuke, ma kela po, i hoea mai ai o na malihini mai Nu Ioka mai, no ka hoomaha ana, a no ka oluolu maikai o ka makani e pa mai ana mai ka puka aniani mai, ua puiwa hikilele ae la au, i ka lohe ana aku, i ke kikeke ana mai o kekahi mea ma ka puka mahope o ka halekuke.

            "Ua hookahaha loa ia mai ko'u manao, no kela kikeke, oiai e hamama ana no ka puka, aka i wahi nae e hopauia ae ai ko'u pohihihi, i ka mea nana i kikeke mai mawaho o ka puka, hele okoa aku la au e kiei, a i ke aku la hoi i kekahi kanaka e ku mai ana ma kahi pouliuli.

            "Ua hele au a piha i ka maka'u, eia nae, aole e hiki ia'u ke hoi hou mai iloko o ka halekuku nei a oki loa aku hoi ka hiki ana ia'u ka uwa ae, a oiai au e ku malie ana i kahi hookahi, ua nee loa mai la kela kanaka a kokoke ia'u, a i mai la:

            "'O oe anei ka wahine kuke?' a no ko'u hele a piha i ka maka'u, aole e hiki ia'u ke pane aku, a hoomau hou mai la no ua kanaka nei i ka kamailio ana: 'E hoike aku oe ia Mr. Makuaia, e hele ae oia e hui pu me a'u ma ka po o ka la apopo, ma kahi e kokoke la i ka puka-pa nui."

            "Heaha kau mau olelo i pane aku ai i kela kanaka?"

            "Aole au i pane iki aku iaia he hookahi huaolelo, i kau a mea o ko'u piha i ka maka'u."

            "Ke maikai la kena mau olelo au e Mrs. Bekena, a heaha hou ae kekahi mau olelo ana i kamilio mai ai ia oe:

            "Eia na olelo maopopo loa a'u e hoomanao nei, ana i kamailio mai ai: 'E hoike aku oe ia Mr. Makuaia, ua hoea hou mai o Beni Kamerona!"

            "Alaila no kela mau olelo anei ke kumu o kou piha loa i ka maka'u?"

            "Ae, a aole he maopopo iki o ka'u mea e hana aku ai. E noonoo ana no nae au i ka'u mea e pane aku ai, o kou komo koke mai no ia me Beka iloko nei o ka halekuke, a nalowale aku la kela kanaka iloko o ka pouli."

            "Pehea, o Beni Kamerona i'o no anei kela kanaka au i ike ai?"

            "Aohe a'u kanaka e ae e noonoo ae ai, o Beni Kamerona wale no. Ua kuhihewa maoli au, ua make kahiko la oia, he mau makahiki ae nei i hala."

            "Ua ike anei oe i kona helehelena, a ua maopopo loa hoi, o Beni Kamerona kela?"

            "Aole e hiki ia'u ke ike aku i kona helehelena, i kau a mea o ka aaki o ka pouli ma kela po, a e neenee loa aku ana no hoi kela kanaka ma kahi pouliuli, no kona makemake ola paha e ike aku au iaia."

            "Aole anei, he umiumi pokole ko kela kanaka, malalo o kona auwae?"

            "Ae, he umiumi ko kela kanaka, a no Beni Kamerona, aole on a hoololoa i kona umiumi."

            "Pehea, aole anei he mau ma-ka hoailona au i ike ai maluna o Beni Kamerona?"

            Ae, ua muumuu ka manamanalima uuku o ka lima hema o Beni Kamerona, aka nae aole a'u mea i ike aku iloko o kela pouli e Nikola."

            "Aohe i'o no e hiki ia oe ke ike aku i kekahi mea iloko o ka pouli, a pehea e hiki ana no anei ia oe ke hoomaopopo i ke ano o kona leo i kamailio mai ai?"

            "He leo kalakala ko kela kanaka, i kaokoa mai ka leo mai o Kamerona a'u i kamaaina ai."

            "Pehea he kanaka kino loihi anei o Beni Kamerona?'

            "Ma ia wahi au i kanalua loa ai, aole kela o Beni Kamerona, no ka mea he kino pahaahaa kona, o kela kanaka he kino loihi."

            "Ua like anei ke kiekie o kela kanaka me ko'u, me ka iha kikiwi, me na maka eleele?"

            "Aohe mea hiki ia'u ke ike aku no ke ano o kona helehelena."

            "E hiki ana nei ia oe ke hoohiki mai, aole kela o Beni Kameraona?"

            Nana pono loa mai la o Mrs. Bekena ma na maka o Nikola, a pane mai la: "Heaha ho aku auanei ka'u mea e noonoo ai, o Beni Kamerona wale no, ma ke ano o na olelo ana i kamailio mai ai."

            "Nawai no e ole kou piha loa i ka maka'u, mamuli o k@@ hopohopo, e lilo ana ka hoea ana mai o kela kanaka, i kumu e hoopilikiaia aku ai o Beka, naamuli o kou kamaaina loa i na ano ino o kela kanaka."

            "He oi aku ke ino o kela ka naka mamua o kau mea i manao ai e Nikola, owau ka i ike maka i kona mau ano. Aole loa he wahi manao aloha iki iloko o kela kanaka no Beka, a ua hiki loa iaia ke kii mai a lawe aku ia Beka, ke manao oia e hana pela, me ka hiki ole ia'u ke uwalo aku imua on a, o keia ke kumu nui loa o ko'u piha i ka maka'u."

            "E hoolana i ka manao e Mrs. Bekena, e waiho mai oe i na mea apau na'u, e imi aku i na alahele, e hiki ole ai i kela ka naka ke hoopilikia mai ia oe, a ia Beka paha. Pehea ua hoike aku anei oe ia Mr. Makuaia, i na olelo a kela kanaka i kamailio mai ai?"

            "AOle au i hoike aku ia Mr. Makuaia; ua oi aku ko'u make mua ana, mamua o ka lohe ana aku o kela kanaka, he hookahi huaolelo mai kuu waha aku, no ka mea a kela kanaka malihini i kamailio mai ai. Heaha nae ka ano o keia mea? Pehea i kau aku ai ka maka'u ame ka weliweli maluna o Mr. Makuaia, no Beni Kamerona? Ua nke a u i ka noonoo ma na ano apau, aole he maopopo iki ia'u, ahiki i ko'u hoopoina, i ka'u au mea i ike ai, a lohe ai ma kela po."

            "E waiho mai oe i na mea apau ia'u, a e hoolana i kou mau manao, mai kaumaha, aka e hookomo mai i na manaolana hauoli, no ko olua pono. Pehea ua kamailio aku anei oe i keia mau mea a kaua e kukaku ka nei, i kekahi mea kino ola mawaho ae o'u?"

            "Aole loa, ia oe wale no au i hoike aku nei i ka'u mau mea i ike, a ua konoia mai au e noonoo ae, he hihi'o moeuhane wale no ka'u i ike ai, aole hoi he me a oiaio maoli."

            "Aole kau he hihi'o moeuhane i ike ai, aka he mea kino maoli no. Ua ike i'o maoli no oe i kekahi kanaka o ka halekuke, ua lohe i kona leo, a nana i kauoha mai i kana mea i makemake ai ia oe, e hele aku e hoike ia Mr. Makuaia. O ke kanaka nae au i ke ai, aole ia o Beni Kamerona, aka he kanaka okoa loa, no ka mea, ua nake i'o no o Beni Kamerona, elike me kau i manaoio mau ai."

            "Pehea e hiki ai ia oe ke hooia io mai e Nikola, ua make i'o o Beni Kamerona?"

            "He hana paakiki ia'u ka hooia o ana aku, koe wale no keia, aole oia i make iloko o ka manawa au i manao ai, ua haalele iho oia i keia ola ana. He manawa mahope loa mai, i make aku ai oia, aole nae e hiki ia'u ke hoakaka aku ia oe, i ke ano o kona make ana, aka he hana ia na'u e hookolo aku ana ahiki i ka oili ana mai o ka mea oiaio. Ua lawa ko kaua kamailio ana no keia kaumaha, e hoolana i ka manao, a mai kaumaha oe, no ka mea owau ke kokua nou, ame Beka, iloko o ka manawa o ko olua pilikia, i na wa apau."

            Pa'ipa'i aku la o Nikola maluna o ka poohiwi o Mrs. Bekena poohiwi, kamailio pu iho la no hoi i na olelo hoomalielie, o kona puke aku la n oia hele, me ka haalele hookahi ana iho i kela wahine, e noonoo ana i ka pa mau mea i lohe ai mai ia Nokola aku.

            Me he mea la, ma kela manawa a Nikola i oili aku ai hele no ka hui pu ana me kona haku, aole he mea nui e ae iloko o kona noonoo, no ka hooiaio wale ana aku no ia i ka moolelo ana i lohe ai mai ia Kimo Koka mai, o kana nae i koho iho ai iloko on a, ua komo pu o Mr. Makuaia ame Kimo Koka, iloko o kekahi hana karaima, pela iho la i kaa mai ai kela lua waiwai malalo o ko laua malu.

            Aole nae he wahi helehelena ini o ka hoohuoi ma na maka o Nikola, iaia i hoea aku ai noloko o ka rumi o kona haku, a hui pu iho me ka mahamaha o kona haawi ana aku i kona aloha imua o Mr. Makuaia, ua noho nanea maoli kela kanaka, me ka palaka, no ke ano oi aio maoli o Nikola, ame ka manao nui o kana kauwa, i hele aku ai e hui pu me ia.

            No kekahi mau minuke kela noi o hamau ana o Mr. Makuaia me ke kamailio ole mai ia Nikola, alaila haawi ae la i ke kauoha i kna kauwa lawelawe, e haalele iho ialoko o ka rumi, a e waiho aku ia Mr. Makuaia oi a wale no me Nikola ke kamailio.

            I kela koe kokoolua wale ana iho no o ka haku me kana kauwa, haawi mai la o Mr. Makuaia he ciga ia Nikola, hoole aku la nae ke kanaka opio, me ka olelo ana aku, ua lawa no oia i kona kikakila, a iloko o na olelo mau mawaena o laua, ua loaa koke iho la no ka ike ia Nikola, e hoole loa mai ana o Mr. Makuaia, no kona ki ana i ka pu i kona enemi, ma ka po aku i hala.

            "Ke makemake nei au e lohe heaha ka kela kanaka mea i kamailio mai ai ia oe?" wahi a Nikola, me ka nana ana aku ma kahi o ka puka, i paa i ke pani ia.

            Luliluli ae la ke poo o Nikola, no kona makemake ole e pane aku i kela ninau, oiai ua paa loa kona manao, no kahi e hoomaka ai ka laua kamailio ana, no na mea i hanaia ma ka po aku i hala. "Aole o kena ka mea mua au e ninau mai ai ia'u e Mr. Makuaia."

            "Ea, ke hookahaha loa mai nei oe i ko'u mano e Nikola! Heaha ka manao o kau mau olelo i kamailio mai nei ia'u?"

            "Eia no ka manao, mamua o ko kaua kamailio ana i kekahi mea e pili ana ia Haka Kenede, ke makemake nei au e ike i ke kumu, o kou hoouna ana ia'u e hui pu me kela kanaka, me ko ike no, he hana ia iloko o ka poiho ame ka make?"

            "No na mea ka paha e pili ana i ke ki pu o ka po nei, kau i manao ai ea?"

            "Aole paha ia he ki pu, aka he @oao e hana i ke karaima pepehikanaka!"

            "Ua moeuhane ia paha oe e Nikola, i kamailio mai ai i kekahi mau olelo kohu ole o kena ano.

            Noke okoa ae la o Nikola i ka akaaka, mamuli o ka ike aua aku, aia kona haku ke huna mai la i ka mea oiaio, me ka h@ ana e hoonalonalo i kana mau mea i hana ai, a o ia kana o ka pane ana aku:

            "Ina kaua e hoomau aku ana i ke kamailio ana e pili ana i kela ki pu, aole ana e nele kou hoole mai, aole oe i lohe i ke kani o kekahi pu," alaila kulou loa aku la o Nikola imua aia hoi kona mau maka, ke hakilo pono la ma ka helehelena o kona haku, a i hou aku la: "Auhea oe e Mr. Makuaia, aole o'u makemake, e hoolilo mai oe ia'u, me he wahi mea paani wali la no imua ou, aole loa! Ua nui ka'u mau mea i ike, e pili ana i kau mau hana, mamua o ka'u mea i manao ai."

            "Alaila, ua noke mai ka paha kela kanaka i ke kamailio ia oe e pili ana ia'u ea?"

            "Aole au e hoike aku ana ia oe, i kaona mau mea i kamailio mai ai, i keia manawa, aka ke makemake ke nei au e hoike aku imua ou, i kou piha maoli me ka maal@a ame ke akamai na kau mau hoolala ana apau, me ka nana ole ae i ke ola o ha'i."

            "Ua noho pouliuli maoli no au i kaonohi, me ka maopopo ole i kau papahana, aka nae, elike me ka olapa ana ae a ka uwila, a nalo aku, pela iho la i komo mai ai ka ike iloko kuu poo, no kekahi hana epa haahaa loa, i hoolala mua ia oe."

 

(Aole i pau)