Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 16, 21 April 1922 — Ikeia ke Kulana Pilikia o ka Poe Hookuonoono o Waiakea Komo ka Poe Hookuonoono Apau Iloko o ka Aie ma Kahi o na Kaukani Elike me ka Hoike i Waihoia ae Imua o ke Kiaaina [ARTICLE]

Ikeia ke Kulana Pilikia o ka Poe Hookuonoono o Waiakea

Komo ka Poe Hookuonoono Apau Iloko o ka Aie ma Kahi o na Kaukani Elike me ka Hoike i Waihoia ae Imua o ke Kiaaina

Ua waiho ao nei ke komite i kohoia e ke kiaaina, no ka noii a huli pono ana i ko kulana o ka poe t>oho hookuonoono o Waiakea, Hilo, Hawaii, i kana hoike imua o Kiaaina Farrington, ma ia hoike, i ikeia ai ka pilikia maoli o ka poe hookuonoono, xnc ke komo iloko o ka poino. Ma kela hoike, he hookahi wale mea, i lanakila mai ka uio mai, oia o W. S. Wise o Hilo, Hawaii, 0 ka hapanui ae o ka poe hookuoaoono, aia wale no iloko o ka aie, ma kahi o na kaukani «lala, i ka mahiko, anie ka uku o ko lakou mau aina i ke aupuni. Oiai nae, ua aie no o W. S. Wiae 1 ke aupuni, ma kahi o $218.85, eia nae ua noho aie ka mahiko o Wuiekea iaia, no kana oo ko, ma kahi o ka $672.93; a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua kaawale loa oia mai nu aie iike ole mai o na ano ke hoolaweia ae ke koena dala i koe o kona ainu, i hookaa ole ia i ke aupuni, mailoko mai o na dala e loaa aku nna iaia, no kana ko, iuai ka mahiko aku. Ho 220 ka nui o ka poe i lawe i ua aina hookuonoono o Waiakea, mailoko mai nae o kela heluna ae la, he 12 wale no i hookaa pau i ko lakou mau aina i ke aupuni, aka nae, ua komo pu no keia poe ae la he 12, mo ke koena iho i koe o ka poe hookuonoono, o 20?, i uku pau olfc i ko lakou mau aina, iloko o ka pilikia, ma ka noho aie ana ,i ka mahiko, i ka papa aie daia o ke aupuni, i na banako, a i kokahi mau wahi hoaie dala e ae. No ka hoohuihui ana i ke oo ko 0 keia makahiki 1922, he 107 mau apana i kanuia o ia hoi, he 64 mau apana i kanuia e ka mahiko | ma ke ano holookoa, • a kunu hapa | ia, he 13 i kanuia e ka mahiko, aine ka poe hookuonoono i huiia, he 30, 1 kanuia e ka mahjko, amu ka poe aelike, eia nae, ua pii mahuahua ae ke koena aio ahiki i ka $507,546; ■ no kela huina ae Ja nae, he $405,417 i i hoolakoia aku e ka mahiko, no | ke kanu ana i ke ko ame na iako, 1 a o ka huina pokole 110 ke oo ko, aia ma kahi o ka $322,691. Laweia Ana ke Kuleana O ka mea maopopo loa i ka hoo- 1 maopopo aku raa ka manno o ko Kiaaina, e kailiia ana na aina liookuonoono- o ka poe, i kuhohonu ko lakou mau aie, e laa ka uku 010 i ka mahele hookaa iiilii, i ke kumu- j kuai o ka aina i ke aupuni, a pela hoi ko lakou mau aie okoa ae. I Ua ikeia no ko kuluna pilikia ma-1 oli o kekahi poe hookuonoqno, i na manawa ae nei i hala, aka nae ua hoomanawanui no aupuni, ma ke kakali ana, o haawi ana i kekahi manawa nui kupono o uku ae ai i Jte kumukuai o ko lukou mau aina, i ka wa e oo ai ke ko. Ma ka manawa i wehe mua ia ai na aina ma Waiakea, no ka hookuonoono ana, ma ka la 15 o ka mahina o Novemaba, 1919 he 15 poe i hooneleia ko lakou kuleana e noho ma ko lakou mau aina, no ka hiki i ole ia lakou ke uku i ke kumukuai | o ko lakou mau apana, a no ka haaj wipio okoa ana mai no hoi kekahi, 1 i kela mau aina, a ao kekahi poe, ! ua hoolilo aku i ko lakou mau apana aina, ia ha'i, no ka hiki ole ke hoomau aku ma ka noho hana ana, a no kekahi mau kumu okoa ae no hoi kekahi. Ke Kumu o ka Pilikia He nui na kumu o ka pilikia, ame ka holomua ole o ka poe hookuonoono ma Waiakea, elike me ka hoiko a ke komite. O ka mua, ma ka manawa o ka hoi ana aku o ka poe hookuonoono e noho maluna o ko lakou mau aina, \ 7 ua piha loa i ka nahelehele, nolaila me ka nui wale no o na hoolilo, i hiki ai ke hoomaemaeia kela mau aina, ahiki i ka u)u ana raai o ke ko me ka maikai. O ka noho mamao o ka poe hookuonoono, mai ka lakou mau mala ko mai, ka loaa ole o na alanui maikai, o kekahi kumu ia e hiki pono ole ai ke lawelaweia na hana o na malako, me ka holopono. O ka makaukau ole o ka hapanui o ka poe hookuonoono, i ke kanu ana i ke ko, o ka nele no hoi i ke dala, no ka hoohana ana aku, knkahi kumu o ka pilikia i loaa mai i ka hapanui loa o ka poe hookuonoono. O kekahi poe, ma na mea i hoomaopopoia, aia wale no ko lnkou makemake, ma na pa-halo e ku ai ko lakou mau home, ua ikeia keia, mamuli o ka maikai maoli o ka mala-

maia ana o na home, ame na pa, ua hoolilo .nui keknhi poe hookuoooomo i ko lakou manawa, ame ko lakou manao, ma ka hana ana i wahi • maikai ai ko lakou mau home, a hoohemahema aku la i na aina kamu ko, na ha 'i e hana mai, pela i komo ai iloko o ka pilikia. O kekahi pilikia i ikeia, o ia no ka lokahi ole o ka poe hookuonoono me ka mahiko, ma na mea apau, oiai o ka mahiko, ka mea nana e kokua mai i ke dala, ame na limahana. E lilo ana na mea apau a ka maJiiko e hana ai, i mea ku-e ia aku e ka poe hookuonoono ma kela ano iho la, o hapa mai ana ka holomua o na hana ma na aina o ka poe hookuonoono, ipamua o na hana mti na aina ponoi iho o ka mahiko. Ma ke ano nui ke olelo ae, ina no e okiia ana ke oo ko o keia makahiki, aole no ia he kumu e hoopauia ae ai ka aie o ka poe hoo.kuonoono, a e komo aku ana iloko • na oo ko, o ka 1923 amo 1024, me ka max>popo 010 no nae, oini e pil mahuahua mau ana no ka huina hoolilo i kela aine keia manawa, a hui pu iho me ke emi o ke kopaa, hele loa i kahi o ka pakalaki.