Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 16, 21 April 1922 — Na Eka e Lawa Ai Ka Ohana Hookahi [ARTICLE]

Na Eka e Lawa Ai Ka Ohana Hookahi

ī ke kanaka me na manao nunui e manao ana, o ka nui o na eka aina kona pono, ame ka maalahi o kona imi ana i na pono no kona' ohana ame ia pu. I ke kanaka ljoi i kau nui kona manao maluna o ka loaa o kahi e hiki ai iaia ke ku, a e hoohana i kahi ihaika i loaa iaia, aole paha e koi mai ana oia i mau eka nui hewahewa. I ke kanaka hoi i ike i ke ko'iko'i o ka oihana mahiai, ame ka hanai holoholona, e uuku ana no kana mau eka e makemake ai. Nolaila, o keia ninau maluna ae e liko ole ana no ke ano o na pane. . O na ike nae i maopopo mamuli 0 ke komo maoli ana aku o na kanaka e hoohana, na mea e hiki'ai e loaa ia kakou ka pane kupono no keia nianao maluna ae. ī na la 1 hala aku, ua manao Vralo ia, o ka nui o na eka ka mea e pono ai ka noho ana, a ua maheleheleia na aina aupuni ahiki aku ka nui i ka 640 eka o ka mea hookahi. Mahope nae o ka haawiia ana aku o keia mau heluna eka a ua hoomaopopoia aku hoi ka ikaika hana o ia kanaka, ua emi hou mai ka mahelehele aina ana, a i ka 320 eka o ka mea hookahi. He mau makahiki mahope mai, ua ikeia aole o ke kanaka me ka nui 0 na eka ke kanaka e loaa ana ka noho kuonoono ana, aka, o ke kanaka e hana ana me kona ikaika i kela amo keia la. Mamuli o keia, ua hoemi hou ia mai ka nui o na eka a i ka 120. Aka, ua iko hou ia no, aole no i pono kela haawi ana, | a i keia la ua emi mai kela mau eka a i keia la ke maheleheleia nei l na aina.iloko o ka 10 eka wale no 1 ke kanaka hookahi. o keia mau 1 eka nae, no na wahi i loaa ka wai! e hookahekahe ai no ka hoopulu ana i na meakanu. Ma ka nana maoli iho i keia mau eka, e ike ana kakou no ka uuku no paha o keia huahelu, ua uuku keia mau eka. Aka i ka hele ana aku nae o leha pono maluna o keia mau eka, e ike ana lee kanaka i iko i ka luhi o keia mea o ka mahiai, ua nui loa a hiki ole i ka hapanui o na kanaka ke hoohana aku me ka* pau pono. O ke ana kupono paha, o ia no ka ike ana i kekahi apana aina o 10 eka. Oka pa halealii eku nei ma ke kulanakauhale o Honolulu, he 11 eka kona nui. Ehia la kanaka 0 hiki ana e mahi i keia me ka hookahekahe wai, i mea e hiki ai e ulu kana mau meakanu j maluna o keia mau ekal Ho kakaikahi wale no na kanaka i hiki e lawelawe i keia mau oka me ka hiki e mahiai a pau pono. Ina kakou e hele ana e nana i na Pako ame na Kepani e kanu mai nei i ka lakou mau meakanu, pua, a meaai paha, e ike ana lakou, he hookhi wale no eka, a o ka oi aku paha he ekolu eka. Iloko nae o keia uuku o na eka, ua ike aku kakou i ka nui o na mea&anu like ole; ame ka loaa ana o ke kuonoono i keia poe 'iloko o na makahiki kakaikahi wale no o ko lakou hoomanawanui ana. ī loaa keia holomua, piamuli o ka loaa ana he mau eka kupono no ko lukou ikaika, ame ka hiki ana e mahi i na aina, e hiki pono ana 'i kona ikaika. Ina e loaa'ana i kekahi kanaka he umi eka, a e hiki ana i kona ikaika ke mahi i kela aina a pau pono, e loaa ana ia kanaka ame kona ohana na pomaikai ho nui wale. I keia mau la, ua nui na mea e hiki ana e hoopomaikai mai i ke kanaka, e hoohana ana i ka honua. Aole pela i ke au o ko kakou mau kupuna. Ho mau wahi hapa eka wale no ka nui o na aina ? taawiia mai ana e na konohiki, i kela ame keia kanaka, a o ia mau hapa eka nae, ua mahiia me ka maalahi, a ua loaa ke ola o ia mau*la. O kahi kalo ame kahi *uala wale no na meaai o ia mau la ,aole hou aku. 1 keia la, ua komo pu mai ko pu, ka ipu haole, ke kulina, na lau meaai, a he lehulehu aku o na mea i hiki i ke kanaka ke kanu i kula dala nana ame kona oh&na. A mamuli o keia mau mea hou, ua hiki o loaa i kela kanaka, ke kumu e loaa ai ka ai no ka hanai ana aku i mau holoholona nana; o laa ka puaa, ka moa, ka pipi waiu, ke kao waiu ame na mea e ae a ke kanaka e makemake ai. O ka uuku ana mai o na eka kekahi kumu o lilo ai ke kanaka i mea hooikaika, e loaa iaia ka pono no kona ohana. Oka mea nui o na eka, e kauka'i ana oia na kola mau eka e hanai iaia, aole hoi na kona mau lima. Ua kamaaina kakou i na kanaka me na aina nunui, aole lakou i lilo i mau kanaka waiwai, aka, ua lilo lakou i mau kanaka kuonoono, mamuli wale mai no o ka waiho mālie ana i na aina na kekahi mau holoholona e Jjele e ai i ka mauu, a o. ia mau holoholona ke kumu o kona waiwai.

0 kekahi poe nae i uuku wale no na eka aina, aka, ua hooikaika nao me ko Jakou mau lima, ua oi ae ka mea i loaa mai ia lakōu, mamuli o ia

hooikaika ana i ko ke kanaka aina nui. • 1 I keia masu la aku, mamua o ka malama o A?ugate o keia makakiki, e weheia ai. :na aina hoopulapula la- ( hui Hawaii ma Mai ka eono ahiki i ka 10 eka mahi e haawiia ana C ke kanaka hookahi, he mau eka hCki nae e hookahekaheia | i ka wai. E lilo ana paha keia uuku o na eka i mea e nuha a% kekahi poe | kanaka. 0< ka'u wale no e kauleoi aku nei, o ia keia. Mai hikiwawe| kakou ika nuha. E hele e lawe ina j eka e haawuia mai ~nna, a i ka pau ana o kou mau eka i ka mahi, ahiki j ia oe ke h«poia mai, ua uuku keia mau eka, a ua makemake oe i mau eka mahi h*>u nou, o ia ka manawa' o ke noi miai i mau eka hou, a i j loaa ole, o ip, ka manawa e nuha ai. Aole hoi i Ipnohi loa no, me ka hoi ole e hoike» aku i ke Komisina i kou manao t liana kou nuha ana. Ma' ka aana aku o keia mau eka e haawiia mai ana, ua nui i \e kanaka uukii o ka ikaika hana, a ua uuku i ke k*naka ikaika i ka hana. O ko alanuil wale no e hiki ai ia kakou o hoike aku i ko kakou kupono e liooiiuiia mai na eka, o ka hiki ia kakou ke mahi apau keia mau eka i haawiia mai, alaila, ua kuleana kalkou e koi aku i mau eka hou. ' Ma Amerika i keia la, ua oi aku ka pomaikai i loaa i na kanaka he 30 wale no o- lakou eka aina, mamua oke kanaka le 100 pka. Ua hooiaia mai keia mamuli o ka hiki ana i ke kanaka, he 10 wale no eka, mamuli o hiki pono ana e nana, a e hoohana nona iho i keia mau eka uuku. Ua aku kona hooikaika e piha pono kela mau eka me na meakanu. O ka hanai ana ina puaa ame na pipji mai na mea mai i hoouluia no 3to lakou pomaikai, kekahi alanui e hiki ai o loaa koke ka pomakai ti ke kanaka mahiai. 0 ka w'ai'tt o keia mali bipi ame ka i'o o kei& mau puaa, e ulu mai ana mai na {mea mai i kanuia e oe, ke alanui hpokahi e hiki ai e loaa koke na pomaikai i ke Ikanaka. Ina e nui liewahewa ana kou mau eka aina, e ike aku ana no oe i lta hele mai o kp mau pipi e ai i na mauu e ulu ana, a pau ae la no kou manao ana e huli aldi i ai na kela mau bipi. Aka, ina oe e kanu ana i na ma*ou na kela mau bipi, a e oki ana oe ? kela mauu i kela ame keia la, e hiūei ana ia oe, e ike i ka ulu ana ae o ko mau bipi i kela ame keia la au e ianai ai. A pela no hei kau mau pu/aa. 1 keia maeu la, ua hiki e hanaiia na puaa mo na ai he lehulehu wale. Ua hiki e ulu ka alafafa i kela amo keia la o ka makahiki, a hookahi no kanu ana, o kau o ke oki a hanai aku. Ua hiki e kanu kulina ma na wahi apau, ke loaa ka wai e ma-u ai ka lepo. Me keia paku'iia aku na pu, na ujala, me na papaia, a e maalahi ana 'ka hanai ana o na^puaa. O ka hanai puaa ame ka hanai moa, na oihana imi pomaikai hikiwawe o keia rmau la e nee nei. Aoie oe e luhi i ka hanai puaa. Ke ikaika oe i ka hooulu ana i na ai e ola ai kela mau puaa. Pela no na moa. Ua hiki e oia na moa me kahi luhi uuku loa o k<c kanaka. A mawaho ae o keia, ua hiki i keia mau holoholona ke ljanai niai ia oo i ka la pololi o ke kanaka. Eia na Kowiaina ko hoohana mai nei ma Mololkai i na alanui, e hiki ai i ke kanakia makemako liana, a i iini nui e loaa na pomakai, mamuli o kona ikaika ponoi iho. E weheia mai ana i*a aana. Aole nae kakou e ka lahui, e oJa ana i keia mau aina ke manao kak»u e hoi maluna o ia mau aina e hīamoe ai ,aole loa. 0 ka iho iho o na lima, e hana iloko o ka lepo wale no ke alanui e loaa ai na pomaikaL Eia na palapala noi.aina ua makaukau i na Komiaina, o ke noi mai, a e hoounaia aku no i kela ame keia kanaka makemake aina. Ua ake nui k'e Komisina e loaa na kanaka makemake aina no ka hoohana ana. E hoike mai, mai maka'u. Nou e ke kanaka Hawaii keia pomaikai i imiia ai.