Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 16, 21 April 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

Ua hiki ole ia Mrs. Mebure, ke kaohi aku i kona mau waimaka, iaia e hoolohe mai la i na hoakaka a Kapena Ivana, oiai ua hele maoli oia a piha me na manao kaumaha he nui, eia nae, aole no ana mea e hoole mai ai, i ko Kapena Ivana manao, he oi aku kona kauka'i ana mai i ko laua pono maluna o keia kanaka opio, oial aole o Keaka Mebure kana keiki me laua i kela wa, e hiki ai ke nana mai no kana mau kokua ana aku no ko laua pono. Ua piha maoli no ke ola ana o Mrs. Mebure, mahope mai 0 kona mare ana i ke kane, me na mea e hookaumahaia ai ka noonoo. He loio ka oihana mua loa a Mr. Mebure i ko laua wa i mare ae ai, me ka holomua loa o kana oihana, a o ka poe na lakou na hihia ano nui ana i lawelawe ai, ua kau mai ko lakou mau manao hilinai me ka niahalo nui iaia. Ua komo kino oia iloko o ka hana kalaiaina, me kona kohoia ana i makai nui no ke kalana, aka nae, elike me kona pii ana ae m'a na anuu kiekie, me ka loaa nui mai o ke dala, pela no ka uilani mau ae o kona mau manao; me ka hoomamao ana mai kona ohana mai, a huikau pu aku la iwaena o ka pohai o na kanaka ino, a o ka hopena i ikeia, o ia no kona hoopauia ana mai ke kulana makai nui mai, no ka la\ve i na dala kipe. Kuai hoolilo aku la oia i kana oihana loio, i kekahi poe okoa, a hoohuli ae la kona noonoo, ma ka hana kukulu banako, a ua ike maoli oia no ka holomua loa o kela hana, a no kekahi mau makahiki loihi, aia ma ka waha o na mea apau, ka olelo mahalo a hoomaikai no Mr. Mebure, ma ke ano he hoopakele a he hoola oia, no ka papa o na kanaka ilihune. Ma ka nana aku iloko o kela mau makahiki, o ka banako Mebure ame ka Hui Kukulu Hale Mebure, na hui holomua loa iloko o ka aina, me ke ku'i aku o ke kulana ma na wahi apau, a he kanaka nui a ko'iko'i maoli oia iloko o ka aina. Ma ka manawa nae i nalowale honua ai o Mr. Mebure, aole he mea i maopopo iki i ka lehulehu ahiki i ka hala ana he mau pule mahope mai; aia mau ka hilinai o ka papa hooko o kela mau oihana maluna o Mebure, ma ke ano oia kekahi kanaka, 1 ike i kana mau mea apau e hana ana, no ka pomaiaki o ka lehulehu. He kulana huikau maoli ke ano o na hana o kela mau oihana elua, me ka maopopo ole i na lunanui o kela mau oihana, na mea e liana aku ai, oiai ua hala aku ke kanaka i piha me ka ike ame ke akamai no kekahi aina mamao loa, no ka hoolala ana, i kekahi hana hou ae, e loaa nui mai ai ke dala iaia. No ka liiki ole i kela mau lunanui, ke hana aku i wahi, e hoopakeleia ae ai kela mau mai ka poino mai, ua hoea mai la ka pilikia, a hua'iia ae la ka epa ame ke kolohe i hanaia i ke akea, me ka ili ana aku o ka auamo ana i na ko'iko'i o ka hewa a Mebure i hana ai, inaluna o kela mau lunanui. Ua hoao no lakou ma na ano apau, i wahi e loaa mai ai na kokua pili dala mai na wahi like ole mai, ua hiki oie nae; aia ka poe na lakou na dala i poho ke ku mai la imua o lakou a koi mai e ukuia aku ka lakou mau dala, o ka hoahu ana, a aia pu hoi ke kanawai o ka aina, ke ku mai la ma kekahi aoao. nolaila aole a lakou wahi e alo ae ai e pakele, koe wale no ka auamo i na hopena awahia, no ka lakou mau hana, Oīai o Kapena Ivana e ai ana me na lede i ko lakou aina kakahiaka, ke hoomanao la no ua o Ivana, aia ke kanalua iloko o Ela, no ka hoike piha ole ana ae o kana aloha, i ke kulana oiaio maoli o ka pilikia i kau aku maluna o laua, nolaila ke hoolalau wale la no o Ivana i kana ai ana, me ka nana ole aku malnna o Ela, o hiki ole iho auanei iaia ke huna i ka mea oiaio. O ko lakēu ai nae ia ahiki i ka maona ana, ia wa i kamailio aku ai o lvana ia Mrs. Mebure: "Ke manao nei au, aole no he hana loihi loa, ka hooponopono, ana 1 na ukana, ina e hana like ana kakou apau, me ka manao lokahi. Pehea, he hiki īio anei ke hilinaiia aku ka olua kauwa lawelawe?" "Ua loihi ko Ema noho pu ana me makou, mai ka wa mai o ka hauoli, ame ka manawa o ke kaumaha, nolaila aole mea e hopohopo ai nona," i pane mai ai no hoi o Mrs. Mebure. "Ina pela ua pono, aole he manawa i koe no ka apa wale ana. aka e hoomakaia ka hoomakaukau ana i keia manawa, no ka mea ma ke kaaahi o ka hora elua kakou e kau aku ai no Ladana. Ua hiki ia'u ke hoouna e aku i kelekalapa ia Keaka, no ka hele ana mai e hui pu me kakou ma ka hale hoolulu kaaahi o Ladana, aka i hoea ole mai oia, aole no he pilikia, ua hiki ia kakou ke hoi pololei aku no ka Hokele Kuini he hokele nalowale ole ia, no ka mea he inoa kona ua kaulana ma kela kulanakauhale." "He keu aku a ka pupuahulu, o keia haalele ana iho o kakou," wahi a Mrs. Mebure i kamailio hou mai ai. "Ua loihi ko'u noho ana maanei nei, a he mau hoaloha lehulehu ka'u i makemake ai ,e ike aku ia lakou, mamua o ko'u haalele ana iho i keia home; o ko kakou hele ana ma keia ano, e manao maoli ia mai ana, e holo mahuka ana maua." » Ke ike la o Kapena Ivana, i ka pololei o na olelo a Mrs. Mcbure, nolaila imoimo aku la kona mau maka ia Ela, e nana mai ana nia kekahi aoao mai o ke pakaukau, me he mea la. e kamailio mai ke kaikamahine i kona makuahine, e hoolohe i ka ua o Ivana mau hoakaka, a o ia kana i kamailio ae i ai i kona makuahine: "He mea pono, e holohe kaua i na hoolala ana apau a Keaka, oia hookahi wale no ka i ike, i ke kumu o kona kauoha ana mai nei ia kakou e hoea aku no Ladana i keia la. Ina no kou noonoo nui i na hoaloha mahope nei, he hana hiki wale 110 ke kakau leka ana mai ia lakou, me ka hoakaka pu m&i, i ke kumu i hiki ole ai ia oe ke ike ia lakou, mamua o ko kakou haalele ana iho no Ladana.* Pehea, owau anei ka mea nana . e kamailio aku ia Ema, e hoomakaukau mai i ko kaua mau ukana, a i ole, o oe paha? Aole no he nui loa o ko kaua mau ukana e lawe pu ai, koe wale no i;ia lole kupono, a mahope ae no ka nui o na ukana, e hoounaia ae ai." Ma kela wahi, i hoakaka pono aku ai o Kapena Ivana, aole he hopohopo ana no ko laua lawe i na ukana apau i pili loa ia laua no ka mea ua kuka mua oia me ka makaikiu, a ua *e mai kela luna aupuni, e waiho no ka nui o na ukana, a oia ka mea nana e hoouna ae, iloko o ka manawa kupono, me ka lele ole o ko lakou oili ,no ka nalowale, a hoopilikiaia mai paha e na kanaka. t ... » Ku ae la o Mrs. Mebure a hele aku.la.no ke kii ana ia Ema • e hoomakaukau i ko lakou mau ukana, a i ke koe kokoolua : ana iho o Kapena Ivana me Ela, i aku la oia, i ka pane ana aku: "Ke nianao nei au e ke aloha, e hele iki kaua i ka holoholo iloko o ka malapua no ka manawa hope loa, he wahi kela e loaa ai ia kaua na kamailio ana me ka hoopilikia ole ia mai." "Heaha la hoi, ina o kou manao ia e Ivana, e hele i'o aku kaua i ka holoholo, o ka'u wale no e uwalo aku nei imua ou, ina ua maopopo ia oe, ka hopena i kau mai maluna o maua me mama, alaila mai kanalua iki oe i ka hoike ana mai ia'u, a e hoomanao iho oe, he kino wahine ko'u, ua hiki no ia'u ke hoomanawanui i na hana hoehaeha he nui." Hopu aku la o IvaYia, ma ka puhaka o Ela, a pane iho la 1 i na olelo hoolana: "Aohe au mea e maka'u ai e kuu aloha

O ka nui o kuu aloha nou, o ka nui pu o kuu makee ia oe i wahine na'u, o ka mea waje no ia, nana e pulama aku ia oe ma na ano apau. E hele ae kaua, aole no he nui loa o ka'u mea i manao ai e kamailio aku ia oe, me ia manao uuku no nae, e pono no oe e hoomanawanui." Hele aku la laua i ka holoholo maloko o ka malapua, ahiki mahope pono aku o kekahi mau laau hihi, e nalowale ai laua mai ka hale mai, ia wa i noho okoa iho ai o Ela ilalo, palulu ae la kona mau lima, ma na maka a pane mai la: "O, e kamailio koke mai ia'u e Ivana! Ma ka'u mea i hoo- ! huoi ai, aole i loaa mai kekahi hoike ia oe mai ia Keaka mai, [ o ka mea oiaio anei ia ? Mai hopohopo iki no'u, ua hiki loa ia'u ke hoomanawanui ma na ano apau, no ka, pono p mama. Eia no o mama ke hilinai nei no ka hewa ole o papa. No'u iho nae, ina aole oe, aole hoi ko'u kau mau aku i na manaolana no ka hoea mai o Keaka imua o ko maua alo, ina paha aole e hiki ia'u ke auamo i keia haawina ku i ka ehaeha i kau iho maluna o maua." "Auhea oe e Ela, kuu ipo aloha, e kau mai i kau mau hilinai piha ana maluna o'u, me ka nana ole ae i ka nui ame ke .ko'iko'i oko olua mau manao kaumaha. No kou makuakane, ua hoopunipuni ino loa aku oia i na mea apau. He kanaka hana karaima oia, a aia kona inoa ame ke karaima ana i hana ai, ke hele la ika loa ame ka laula o ka honua nei. He oiaio aole a'u mea i lohe ai mai ia Keaka mai, a o kana hana iloko 0 keia manawa, aQhe mea maopopo ia'u; he hookahi wale no mea maopopo loa ia'u, o ia no ko olua ku ana a haalele iho 1 keia wahi, iloko o na hora kakaikahi mai keia wa aku, mamua o ka hoea ana mai o na hoaloha o kou makuahine a hailuku mai iaia, i na olelo hoinoino, e manene ai ka pepeiao ike hoolohe aku. E ae mai oe, e lilo au i mea nana e pailaka j aku ia olua, mailoko aku o keia pilikia, a i k'ahi o ka maha, aia hoi a hoea mai o Keaka, ia wa paha e kaa aku ai malalo ona, na hoolala ana no na mea e pono ai olua." Me kela mau olelo, i honi aku ai o Ivana, i ka ihu o kana aloha, me ka nana pono ana aku hoi 'ma kona mau maka, ina paha ua hilina'i i'o mai o Ela i kana mau olelo. "Alaila eia i'o anei maua iloko o ka hoohilahilaia? Aole anei, aia kekahi kuhihewa i hanaia e hiki ai no hoi ke hooponoponoia ae, a kaawale kuu makuakane mai na ahewa wale ana aku a ka lehulehu maluna ona? Ua heluhelu nui au maloko o na nupepa, a maloko no hoi o na buke moolelo, no kekahi poe kanaka, i hopu hewa ia aku no kekahi mau karaima a lakou i hana ole ai, malia paha pela keia e kahihi wale ia aku nei maluna o kuu makuakane. he mea la, he mau hana imihala wale no keia a kona mau enemi kalaiaina," alaila noke okoa iho la o Ela i ka uwe, me ka piha i ka ehaeha. No kekahi manawa pokole wale no nae kela uwe ana iho o Ela, alaila holoi ae la i kona mau waimaka, me ke ku ana ae iluna, imua o ke alo o Ivana, a i mai la:. "Ua makaukau au -i keia manawa e Ivana, e hoao ana au e lilo i wahine koa, me ka hoolohe aku i kau mau a'o ana mai. 0 ka mea nui wale no nae a'u e hoike aku nei imua ou, o ia ko'u hilahila maoli, no kou komo pu ana mai e auamo me maua i keia pilikia nui, ame ka hoohilahilaia." "E hoolana i ka manao, a e kau aku i ko kakou mau maka maluna o ka Laau Ke'a, mailaila mai auanei e loaa mai ai ka maha i ko kakou mau luuluu apau e kuu Ela," wahi a Ivana, me ke apo ana mai i kana aloha, a hoopili aku la imua o kona alo. "E makaukau. oe ame mama, ma ka hapalua o ka hora ekahi o keia auwina la, a haalele iho i keia home no ka manawa hope loa; e hoea mai ana ke kaa, iloko o kela manawa, no ka lawe ana aku ia olua, no ka hale hoolulu kaaahi. "E hele aku ana au e hooponopono i na mea apau o keia huakai awiwi a kakou no Ladana, pela hoi, ka hoouna ana ae i na lako hale apau, ua lawa iho la keia kamailio ana o kaua, he nui na hana i koe, nolaila e hoi kaua i ka hale, ke kakali loa mai la paha o mama ia oel" Nanao iho la o Ela iloko o ka pakeke o kona lole a unuhi ae la i kana eke dala,«ua ike e aku la nae o Ivana, a lalau aku la me ka hookomo hou ana aku iloko o ka pakeke o ka lole o Ela, me ka pane ana akii: "Mai hoao oe e Ela-, e hoehaeha mai i ko'u noonoo, ma kou hoao ana mai e komo pu iloko o ka auamo ana i na hoolilo, 0 keia huakai a kakou no Ladana. Ina he wahi koi kekphi a'u, me kou kaikunane wale no au e hooponopono ai. Ke nonoi aku nei au ia oe, e hoike mai ia'u me ka oi.aio loa, i ke kulana o kou makuahine, ma na dala. Me ko'u nana ole aku nae no kau pane, ke hooia aku nei au imua ou, e lilo au i'mea kokua aku i kou makuahine, ahiki i ko kakou oili ana aku i kahi o ka palekana, a e hoomanao hoi oe e Ela, i ko kaua kulana oiaio i keia manawa, he mau mea i hoopalauia, a i kekahi la e hoea mai ana, he wahine mare oe na'u." "Aole loa au e poina nou ame kau mau hana e Ivana, o ka mea wale no nana i hoehaeha mai i kuu uhane, o ia no ko u nele i kekahi mea e haawi aku ai ia oe, koe wale no ka hune ame ka hilahila. No kau ninau no ke kulana ulakolako o kuu mama, o keia wale iho la no ka maua dala i koe, | he ewalu paona, me na kilina keu, ua lawa no keia no kekahi manawa pokole, ahiki i ka loaa ana o ka'u hana. Owau no ka mea nana e hoomaopopo nei i ko maua mau hoolilo o ka noho ana, ua waiho mai o i kela hana ia'u, mahope iho o ka hala ana aku o papa no na aina mamao." "O keia manao, no ko olua kaawale koke ana aku i kahi e, | no'u ponoi no ia, no ka makee wale aku no ia olua, nolaila I maluna ponoi iho o'u, ka auamo ana i na ko'iko'i o na hoolilo apau, o kou manao ana, e komo hokai mai iloko o ka'u mau [ fnea apau e hana aku ana , ua hoehaeha loa mai oe i ko'u noonoo," wahi a Ivana, me ke kuoo. No ka ike paha o Ivana, ua ano ikaika loa kela mau olelo ana o ke kamailio ana aku ia Ela, nolaila hoomalielie mai la oia, ahiki i ke auhee ana aku o na ano maikai ole mai ka helei helena akii o Ela, o ko laua huli hoi mai la no ia no ka hale, a i ka hoea ana ma ka puka, hookuu aku la o Ivana ia Ela, e komo iloko me ka pane pu ana aku: "E hoomakaukau me ka eleu loa, he uuku loa ka manawa i koe, a e hoomanao, ma ka hapalua o ka hora ekahi o keia auwina la, e hoea mai ai ke kaa no ka lawe ana aku ia kakou no ka hale hoolulu kaaahi." Ma kela haalele ana aku a Ivana ia Ela, hele mai la oia no kahi e loaa ai o na kaa hoolimalima iaia, a kauoha aku la i kekahi kaa, no ka hoea ana ae i ka hale o ka ohana Mebure, ma ka hapalua o ka hora ekahi o ka auwina la. laia i naalele aku ai i ke kalaiwa o ke kaa ana i hoolimalima aku ai, huli hoi mai la oia, me ka hui pu ana ae me ka Makaikiu Liki, me ka i ana aku: "Ke kau aku nei i ko'u hilinai piha ana maluna ou e Mr. Liki, no kou hoouna ae ina lako hale apau no Ladana. E hoi ana o Mrs. Mebure ame kana kaikamahine maloko o ka Hokele Kuini e noho ai, no kekahi mau la pokole, aia hoi a loaa kekahi hale kupono no laua mawaho aku o ke kulanakauhale, ia wa laua e- hoi aku ai a nohopaa ma kela hale.. paa ma kela hale. "Aia au a hoea *aku no Ladana, alaila e hoike aku ana au 1 na luna oihana o ke keena kaua, e makaala ae i ko'u mau waiwai. I makemake nae oe ia'u, ua hiki no au e loaa ma kekahi leka, a kelekalapa paha, maloko o ka Hokele Kuini. Eia he umi paona, ma ke ano he hapa kena no kou mau hoolilo, ma ka hookolo ana aku i kahi i nalowale ai o Keaka Mebure." Lawe mai la ka Makaikiu Liki i na dala a Ivana i haawi mai ai iaia, me ka hoike ana ak,u nae, he o ia mau no kona noonoo, e pili ana no ke kumu o ko Keaka Mebune nalowale ana, no * ka hele ana aku no ia e hui pu me kona makuakane ma kekahi wahi, a laua wale no i ike ai. 1 (Aole i pau)