Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 16, 21 April 1922 — He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana [ARTICLE]

He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

"Auhea oc e Mrs. Bekena, he mea makehewa wale no # kou hoao ana e huna aku i ka mea oiaio mai ia'u aku, no ka mea ua ike au i na mea apau. Ua oi aku ka'u mau mea i ike, mamua 0 kau i manao ai; a ke hoao nei au e mawehe ae i keia mea pohihihi, no ka pono wale no o Beka Kameroria, aole no kekahi mea e ae. Ma kela po aku nei, mai kou mafa īehelehe ponoi mai, i hoike mai ai oe, ua owili pu ia aku ka noho hauoli ana o Beka, ma ka manawa o kela kanaka malihini i hoea mai ai a kamailio pu me oe mawaho o ka halekuke." "O, mai hoao oe e Nikola e niele mai ia'u, aole loa e hiki 1 kuu waha ke owaka ae, i ka mea au i makemake ai e ike," wahi a Mrs. Bekena me ka .piha i ka haalulu. "Ke hooiaio aku nei au imua ou, ua ike oe i kela kanaka malihini, i hele mai ai, mawaho o ka halekuke nei, a ua kamailio pu me ia he alo a he alo, aole loa e hiki ia oe ke hoopunipiini mai ia'u!" "Mai niele hou mai oe ia'u e Nikola, aole a'u mea e hoike aku ai imua ou." "E hunakele mai ana anei oe, aok e hoike mai i kana mau olelo i kamailio mai ai ma kela po, ia oe mahope o ka halekuke? Ua ljui pu au me ua kanaka nei ma ka po aku la i hala, a ua kamailio me ia, no ka hora hookahi a oi aku, nolaila e ike mai oe e Mrs. Bekena, he mea makehewa ka hoao ana e huna aku i ka mea oiaio." "Ua kamailio pu anei oe e Nikola me kela kanaka? Heaha I kana mea i hoike mai ai ia oe? I ka wa hea oia e hoea hou i mai ai?" o kela na ninau a Mrs. Bekena i kamailio mai ai me ! kona piha loa i ka hikilele, i ka lohe ana mai i na hoakaka a Nikola. No ka ike ana-mai, o Nikola, ua hele maoli kēla wahine a piha me ka pihoihoi, lalau okoa aku la oia i kekahi noho, a hoonoho aku la ia Mrs. Bekena maluna olaila, alaila i aku la: "Aole e hoi hou mai ana keia kanaka, a hala ka mahina hookahi, a i ole he eono paha pule," i pane hou aku ai o Nikola. "Ina he makemake kou i ka'u mau kokua ana aku ia oe, alaI ila he mea pono e loaa hou mai kekahi ike ia'u mai ia oe mai, e pili ana no kela kanaka; a no ko Beka Kamerona hauoli, he i mea pono e kokua mai oe ia'u. E pane mai oe i keia ninau e Mrs. Bekena: Aole anei o kela kanaka i kamailio pu ai me oe, o ka makuakane ponoi ia o Beka Kamerona?" "O, e kuu Akual" i hooho ae ai o Mrs. Bekena, me ka palulu i okoa ana ae i kona mau lima a elua ma na maka. "Aole anei e hiki ia oe ke hoike mai i ka mea a kela kanaka i makemake mai ai? v * T , "Ua hele au a piha i ka maka'u e Nikola; ua aneane hiki ole ia'u ke hoomanawanui, a me he mea la, ua oi aku ko'u maka'u niamua o Mr. Makuaia. Aole he mea hiki ia'u ke hoomaopopo, a oki loa hoi ka hiki ana ia'u ke hoike aku imua ou, i kekahi mea, elike me kau e noke mai nei i ka niele." "Ina aole e hiki ia oe ke noonoo no na mea i hanaia, alaila e lilo au i mea kokua aku ia oe. E hoike mai e Mrs. Bekena, i ka mea i hanaia ma kela po aku nei i hala, kela manawa i hoea mai ai he kanaka malihini mawaho o ka halekuai!" No kela noke mau aku o Nikola i ke koi, me ka hooiaio pu aku no hoi, aole he pilikia e kau aku ana maluna o kela wahine, akahi no o Mrs. Bekena, a ae mai e hoike, i kana mau mea apau i ike ai, ma ka i ana mai: "E noho ana au maluna o kekahi noho maloko nei o ka halekuke, ma kela po, i hoea mai ai o na malihini mai Nu loka mai, no ka hoomaha ana, a no ka oluolu maikai o ka makani e pa mai ana mai ka puka aniani mai, ua puiwa hikilele ae la au, i ka lohe ana aku, >i ke kikeke ana mai o kekahi mea ma ka puka mahope o ka halekuke. "Ua hookahaha loa ia mai k'o'u manao, no kela kikeke, oiai e hamama ana no ka puka, aka i wahi nae e hoopauia ae ai ko'u pohihihi, i ka rrtea nana i kikeke mai mawaho o ka puka, hele okoa aku la au e kiei, a ike aku la hoi i kekahi kanaka e ku mai ana ma kahi pouliuli. "Ua hele au a piha i ka maka'u, eia nae, aoie e hiki ia'u ke hoi hou mai iloko o ka halekuke nei, a oki loa aku hoi ka hiki ana ia'u ke uwa ae, a oiai au e ku malie ana i kahi hookahi, ua nee loa mai la kela kanaka a kokoke ia'u, a i mai la: "'O oe anei ka wahine kuke?' a no ko'u hele a piha i ka maka'u, aole e hiki ia'u ke pane aku, a hoomau hou mai la no ua kanaka nei i ke kamailio ana: 'E hoike aku oe ia Mr. Makuaia, e hele ae oia e hui pu me a'u ma ka po o ka la apopo, ma kahi e la i ka puka-pa nui." "Heaha kau mau olelo i pane aku ai i kela kanaka?" "Aole aū i pane iki aku iaia he hookahi huaolelo, i kau a mea o ko'u piha i ka maka'u." | "Ke maikai la kena mau olelo au e Mrs. Bekena, a heaha hou ae kekahi mau olelo ana i kamailio mai ai ia oe: "Eia na olelo maopopo loa a'u e hoomanao nei, ana i kamailio mai ai: 'E hoike akp oe ia Mr. Makuaia, ua hoea hou mai o Beni Kamerona!" "Alaila no kela mau olelo aAei ke kumu o kou piha loa i ka maka'u ?" "Ae, a aole he maopopo iki o ka'u mea e hana aku ai. E noonoo ana no nae au i ka'u mea e pane aku ai, o kou komo koke mai no ia me Beka iloko nei o ka halekuke, a nalowale aky la kela kanaka iloko o .ka pouli." "Pehea, o Beni Kamerona i'o no anei kela kanaka au i ike ai ?' "Aofie a'u kanaka e ae e noonoo ae ai, o Beni Kamerona wale np. Ua kuhihewa maoli au, ua make kahiko la oia, he | mau makahiki ae nei i hala." f "Ua ike anei oe i kona helehelena, a ua maopopo loa hoi, o Beni Kamerona kela?" "Aole e hiki ia'u ke ike aku i kona helehelena, i kau a mea o ka aaki o ka pouli ma kela po, a e neenee loa aku ana no hoi kela kanaka ma kahi pouliuli, no kona makemake ole paha e' ike aku au iaia." "Aole anei, he umiumi pokole ko kela kanaka, malalo o kona auwae?" "Ae, he umiumi ko kela kanaka, a no Beni Kamerona, aole ona hoololoa i kona umiumi." "Pehea, aole anei he mau ma-ka hoailona au i ike ai maluna o Beni Kamerona?" Ae, ua muumuu ka manamanalima uuku o ka lima hema o Beni Kamerona, aka nae aole a'u mea i ike aku iloko o kela pouli e Nikola." "Aohe i'o no e hiki ia oe ke ike aku i kekahi mea iloko o ka pouli, a pehea e hiki ana no anei ia oe ke hoomaopopo i ke ano o kona leo, i kamailio mai ai ?" "He leo kālakala ko kela kanaka, i kaokoa mai ka leo mai o Kamerona a'u i kamaaina ai." "Pehea, he kanaka kino loihi anei o Beni Kamerona?' "Ma ia wahi au i kanalua loa ai, aoieHeela o Beni Kamerona,

no ka mea he kino pahaa.fcaa kona, o kela kanaka he kino loihi." "Ua like anei ke kiekie o% kela kanaka' nie ko u, me ka ilra kikiwi, me na maka eleele?* "Aohe mea hiki ia'u ke ike .aku no ke ano o kona heleheleiu." "E hiki ana nei ia oe ke Uoohiki mai, aole kela o Beni K.v merona?" Nana pono loa mai Ia o M}rs. Bekena ma na maka o Nik.>U, a pane mai la: "Heaha hoe aku auanei ka'u mea e nouiu-.o ai, o Beni*Kamerona wale no, ma ke ano o na olele ana 1 kumailio mai ai." "Nawai no e ole kou piha loa i ka maka u, mamuli o khopohopo, e lilo ana ka hoea »na mai o kela kanaka, i kumu c hoopilikiaia aku ai o Beka, niamuli o kou kamaaina loa i na ano ino o kela kanaka." "He oi aku ke ino o kela ka naka mamua o kau mea i niaiu.. ai e Nikola, owau ka i ike malka i kona mau ano. Aole loa iie wahi manao aloha Iki iloko o kela kanaka no Bcka, a ua hiki loa iaia ke kii mai a lawe akw ia Beka, ke manao oia e haiui pela, me ka hiki ole ia'u ke uwalo aku imua ona, o keia ke kumu nui loa o ko'u piha i maka'u." "E hoolana i ka manao e Mrs. Bekena, e waiho mai oe i M mea apau na'u, e imi aku i na alahele, e hiki ole ai i kela k« naka ke hoopilikia mai ; .a oe, a ia Beka paha. Pehea ua lu.ike aku anei oe ia Mr. Makuaia, i np. olelo a kela kanaka i kamailio mai ai?" "Aole au i hoike aku ia Mr. ua oi aku ko'u niake mua ana, mamua o ka lohe ana,iiku o kela kanaka, he hookalu huaolelo mai kuu waha aku, no ka mea a kela kanaka malihini i kamailio mai ai. Heaha nae ke ano o keia mea? Pehea 1 kau aku ai ka maka'u ame ka wieliweli mahma o Mr. Makuaia, no Beni Kamerona? Ua noke all i ka noonoo ma na ano apau, aole he maopopo iki ia'u, ahiki i ko'u hoopoina, i ka'u mau tnca i ike ai, a lohe ai ma kela po." "E waiho mai oe i na mea apnu ia'u, a e hoolana i kou mau manao, mai kaumaha, aka e hpokomo mai i na manaolana hauoli, no ko olua pono. Peh«ta ua kamailio aku anei oe i keia mau mea a kaua e kukaku ka nei, i kekahi mea kino ola mawaho ae o'u?" "Aole loa, ia oe wale no au i h pike aku nei i ka'u mau mea i ike, a ua konoia mai au e noonoo ae, he hihi'o moeuhane waU: no ka'u i ike ai, aole hoi he me a oiaio maoli." "Aole leau he hihi'o moeuhan.t i ike ai, aka he mea kino maoli no. Ua ike i'o maoli rio oe i kekahi kanaka oku halekuke, ua lohe i kona leo, a niana i kauoha mai i kana mea i makemake ai ia oe, e hele aktt e hoike ia Mr. Makuaia. i> ke kanaka nae au i ke ai, aole iVi o Beni Kamerona, aka he kanaka okoa loa, no ka mea, ua n |ake i'o no o Betii Katneroti i. elike me kau i manaoio mau ai.*' # * "Pehea e hiki ai ia oe ke hooi?|io mai e Nikola, ua make i o ( o Beni Kamerona?" j "He hana paakiki ia'u ka hooia ana aku, koe wale no keia, / aole oia i make iloko o ka manavva au i manao ai, ua haalele / iho oia i keia ola ana. He man; twa mahope loa mai, i make ' aku ai oia, aole nae e hiki ia'u kej hoakaka aku ia oe, i ke ano 0 kona make ana, aka he hana ia aia'u e hookolo aku ana ahiki | 1 ka oili ana mai o ka niea oiaio., Ua lawa ko kaua kamailio ' ana no keia kaumaha, e hoolana i ka manao, a mai kaumaha oe, no ka mea owau ke kokua nou, ame Beka, iloko o ka manawa o ko olua pilikia, i na w,|. apau." Pa'ipa'i aku la o Nikola malun a o ka poohiwi o Mrs. Beke- ( na poohiwi, kamailio pu iho la n|o hoi i na olelo hoomalielie, i 0 kona puka aku la n oia hele, mjs ka haalele hookahi ana iho 1 kela wahine, i noonoo ana i ka pa mau mea i lohe ai mai ia Nokola aku. Me he mea la, ma kela manawta a Nikola i oili aku ai no ka hui pu ana me kona haku, &ole he mea nui e ae iloko o kona noonoo, no ka hooiaio walei ana aku no ia i ka moolelo ana i lohe ai mai ia Kimo Koka mai, o kana nae i koho iho ai iloko ona, ua komo pu o Mr. Ma kuaia ame Kimo Koka, iloko o kekahi hana karaima, pela iho la i kaa mai ai kela lua waiwai malalo o ko laua malu. Aole nae he wahi helehelena if\ji o ka.hoohuoi ma na maka 0 Nikola, iaia i hoea aku ai nohiko o ka rumi o kona haku, a hui pu iho me ka mahamaha 01 kona haawi ana aku i kona aloha imua o Mr. Makuaia, ua rfoho nanea maoli kela kanaka, me ka palaka, no ke ano oi aio maoli o Nikola, ame ka manao nui o kana kauwa, i hele eku ai e hui pu me ia. Np kekahi mau minuke kela nol 10 hamau ana o Mr. Makuaia me ke kamailio ole mai ia Nikola,, alaila haawi ae la i ke kauoha i kana kauwa lawelawe, e h aalele iho ialoko o ka rutni. a e waiho aku ia Mr. Makuaia oife, wale no me Nikola ke kamailio. ' I kela koe kokoolua wale ana iho no o ka haku me kana v kauwa, haawi mai la o Mr. Maku &ia he ciga ia Nikola, hoole aku la nae ke kanaka opio, me k; i olelo ana aku, tia lawa no oia i kona kikakila, a iloko o na olelo mau mawaena o laua, ua loaa koke iho la t\o ka ike ia Mikola, e hoole loa mai ana«> Mr. Makuaia, no kona ki ana i ka pu i kona enemi, ma ka po aku i hala. Ke makemake nei au e lohe, ka kela kanaka mea i kamailio mai ai oe?" wahi a l\tikola, me ka nana ana aku ma kahi o ka puka, i paa i ke pani fca. LuHluli ae la ke poo o Nikola, r no kona makemake ole e | pane aku i kela ninau, oiai ua pa i loa kona manao, no kahi e ' hoomaka ai ka laua kamailio ana, no na mea i hanaia ma ka po aku i hala. "Aole o kenp. ka mea mua au e ninau mai ai ia'u e Mr. Makuaia." 'Ea, ke hodkahaha loa mai nei oe i ko'u mano e Nikola! Heaha ka manao o kau mau olelo i kamailio mai nei iau?" Eia no ka manao, mamua o ko kaua kamailio ana i kekaln mea e pili ana ia Haka Kenede, k>e makemake nei au e ike 1 ke kumu, o kou hoouna ana ia'u e Uui pu me kela kanaka, me «im n °' hana ia lloko ° ka P ka make?" No na mea ka paha e pili ana i lee ki pu o ka po nei, kau i manao ai ea?" - 'Aole paha ia he ki pu, aka he hoao e hana i ke karai>ia pepehikanaka 1" "Ua moeuhane ia paha oe e Nikolb, i kamailio mai ai i k. kahi mau olelo kohu ole o kena ano. "♦ Noke okoa ae la o Nikola i.ka akauka, mamuli o ka ike ana aku, aia kona haku ke huna mai Ia ilu mea oiaio, me ka h.. • ana e hoonalonalo i kana mau mea i 'hana ai, a o ia kana o k. pane ana aku: • * na k aua * hoomau aku ana ike kamailio ana e pili an» i kela kt pu, aole ana e nele kou ho< Je mai, aole oe i lohe i ke kani o kekahi pu," alaila kulou lo* t aku la o Nikola imr aia hoi kona mau maka, ke hakilo pq nio la ma ka helehele: o kona haku, a i hou aku la: "Auhea oe e Mr. Makuaia. a< U o u makemake, e hoolilo mai oe ia'u, we he wahi mea paar/ wale la no imua ou, aole loa! Ua nui! ka'u mau mea t ike. < p fji ana i kau mau hana, mamua o ka'n mea i manao ai." Alaila, ua nolee mai ka paha kela kan»ka i ke kamailio ia of e pui ana īa u ea ? e -"t •* hoike aku ana ia oe - > ka "» mau mea i kamaili. Ike makemal* nei au e hoike .le: ' k ° u .P ,ha maol ' me ka maaU» ame ke akamai. nkau mau hoolala ana apau, me ka nana ole ae ike ola oha i « Ua noho pouliuh maoh no au i ki johi, me ka maopop. Mwila p f pahana ' aka , nae - e,ike mt lea olapa ana ae aka na 'V ku '. pela iho • komo mai ai ka ike iloko , kuu poo, no kekahi hana epa haahaa i hoolala mua ia «• (Aole i pau)